30
BUITENLAND.
De Oorlog.
e JAARGANG
No 1844
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, hij vooruitbetaling, metGRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze
a («ten II cent per week, fl.45 per kwartaal. Franco per post fl.65 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
ZATERDAG
OCTOBER.
1915.
Do ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 rogels f0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel moer 5 cent
lil nummer bestaat uit drie
laden en het geïllustreerd
ondagsblad.
Wegens den feestdag van Aller-
tiliyen zal „De Leidsche Courant"
aantiag niet verschijnen.
Voor Z. H. den Paus.
Vorig bedrag f 77.50
in militair. Ter verkrijging van
een spoedigen vrede 5.
is derde gift der parochie Sas-
snlieim. Van een jongeling op
reis, om Gods zegen te verkrijgen 10.
N. Hoogmade 10..-—
N. Leimuiclen 50.
1 152.50
i Een voorbeeld.
'i Doet goed 'te zien, dat de vrijzinnige
its zich over het algemeen genomen
eft weten'te plaatsen op het standpunt
ja een hooge waardeering en een bij
nier© vereering bij het overlijden van
ijn Excellentie, gezant Regout. 't Zou ook
«ilijk anders kunnen de persoon van
m Katholieken staatsman is in waarheid
excellent, .zóó uit-stekend boven, de
liddelinatigheid van duizenden anderen,
Ifldên waarvan hij zich bewoog, dat zij
i bewondering en den eerbied moet
(dwingen van een ieder, die ook nog maar
tifezins open oog heeft voor zedelijke
rofcid en zedelijke schoonheid.
Toch doet het goed te zien, dat de vrij-
wige pers op zuLk een ondubbelzinnige
i/zB den overledene den cijns harer hulde
acht, ómdatonze Katholieke voor-
annen, zoolang zij leven, dikwii^i(v^.^
iizinni0o '''ó'1 - - L- (jcukTOL
,ize worden behandeld......
Gezant Regout toch was een Katholiek
in den stijl, die onzen tegenstanders
et bevalt. Gesproten uit een door en
of Katholieke familie, was zijn katholi-
teit zijn hoogste eer en zijn dierbaarste
Al. Hij verafschuw© elke verdoezeling
in beginselen en streed met een ridder-
jke fierheid, zonder vrees voor tegen-
mak of tegenkanting, voor de verdedi-
ing van zijn heilig geloof:.....
In de consequente -beleving van zijn
latholieke beginselen leverde de overle-
m staatsman tevens het bewijs, dat alles,
sat de wereld voor goeds biedt, ook
et eigendom kan .zijn van den Katholiek
- niets daarvan behoeft hem vreemd te
■«en. Mr. Regout toch was een man van
ja gedegen wetenschap en een veelzijdige
tnnis, zooals betrekkelijk weinigen, een
ian, zooals de (liberale) „Nieuwe Crt."
ehveef, ,,van talent, takt, staat- en levens-
just, beschaving en allerbeminnelijkste
mgangs vormen"
Zijn Excellentie mr. L. Regouit blijve
mier ons voortleven als een voorbeeld
Rn een consequente Katholiek levensbe-
Jhouwing.
op stond, wordt blijkbaar beschouwd al§
een quanitité-inegligeable ook deze per
sonen .schijnen geen intelligent ie genoeg
te 'hebben bezeten om de meerdere voor
treffelijkheid van den benoemde boven di©
van den 'gepasseerde bij het opmaken van
hun voordracht ,te erkennen.
Intusschen wordt ook (heel en .al' verge
ten, dat aan de Leidsche Universiteit toch
eindelijk ook wel eens een man mag wor
den benoemd, die van een andere richting
(Ls dan de vrijzinnige!.... Men schermt im
mens zoo graag met breedheid van opvat
ting!
Het Leidsche professorendom moet blij
ven een vaste burcht dei' vrijzinnigheid
dat is naar onze vaste overtuiging de ware
reden, waarom mr. AaLberse is gepasseerd.
Eindelijk.
Lang Iheetft de vrijzinnige pers gezegen
over de hoogleeraarsbenoeming aan de
Leidsche Universiteit.
Eindelijk spreeikt een der organen en
precies zoo, als wij fhet hadden verwacht.
Luister maar naar wat „Het Vaderland"
azijn avondblad van gisteren schrijft:
.Zelfs .aangenomen, dat mr. AaLberse
op de voordracht van Curatoren ha. 1 Ls
50veest, dan neg zouden wij willen vra-
gen of er ©enige reden tot beklag is.
Er is toch niet iemand benoemd, die
&»t ebenbürtig is met den heer AaLberse,
aaar de hoogst bekwame mi'. D. van Blom,
die als (hoogte er aar te Delft" in die vakken
reeds lang zijne sporen verdiend heeft, en
van wien mr. AaLberse daar staat hij
gelukkig hoog genoeg voor zeM de eer
ste zal zijn om te erkennen, dat hij meer
dere aanspraken had dan hij."
Daar is het eindelijk, waarvoor men each
lijkbaar zoo lang gegeneerd had om het
te zeggen.: de Katholieke candidaat was de
mindere in wetenschap... En .tegelijk
wordt, o. i'. niet heel fijn-gevoeld, gespe
culeerd op mr. Aalberse's bescheidenheid
°ui dit te erkennen!
Zoo gaat het alitijd en daarom was het,
zooa'js-we zeiden, ook nu weer te verwadh-
•De hoogst bekwame mr. D. van Blom
teeft, reeds lang zijn sporen verdiend"
de Katholieke candidaat? Het. blad
spreekt eenvoudig niet over hem. 't Is,
a'sof hij zich op het gebied der wetenschap
een. naam zou moeten maken, alsof hij
ccn tn de wetenschappelijke wereld onbe
kende zou zijn! De aanbeveling van Cura-
w», waarvan uitdrukkelijk wordt ver-
°te'ersteld, dat mr. Aalberse er nis aio. 1
De Grieksche gezanten te Londen en
Parijs legden in opdracht hunner regee
ring de verklaring af dat alle geruchten
over een onvriendelijke houding van
Griekenland ten opzichte der geallieerden
van allen grond zijn ontbloot. - De Japan-
sche gezant te Londen heeft een ver
klaring geteekend, waarbij Japan zich
verbindt geen afzonderlijken <vrede te
sluiten. - Joffre heeft een bezoek aan
Kitchener te Londen gebracht.
Van het Westelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
Van het westelijk oorlogsterrein zijn de
berichten weder onbeteekenencL Waar
schijnlijk belet het weder, dat over geheel
West-Europa onder den invloed der de
pressie staat, belangrijke operaties. Het
PifAJ&SK'levendige aftil-
Iterle-actLe plaats had en gevechten met
mijnen en handgranaten; het Fransche
legerbericht maakt melding van gevech
ten met bommen en handgranaten, die
vooral hevig waren ten Noorden van de
Aisnö, in-de sectoren Puisaleine en Que.ni-
nevières. Verder meldt het legerbericht,
dat de wederzijdsche beschieting in Cham
pagne in den nacht werd voortgezet in
dezelfde streek om Tahure en Maisons de
Champagne en hij het Courtinewerk.
De koning van Engeland gekwetst.
Uit het Engelschehoofdkwartier wordt
gemeld: Donderdagmorgen verliet de ko
ning zijn kwartier even voor tien uur om
zich naar een kleine stad te begeven,
waar hij den commandeerenden generaal
van het eerste leger vond. Het gezelschap
verliet de auto's, steeg te paard en reed
naar een groote vlakte, waar de troepen
van een korps van het eerste leger ter in
spectie waren opgesteld. De koning reed
langs de gelederen, inspecteerde iedere af-
dealing nauwlettend, terwijl hij herhaal
delijk vragen richtte tot de hem vergezel
lende officieren. De regen viel hij stroo
men, terwijl er een hevige wind stond.
De koning verliet het terrein om na een
korten rit den commandant van een ander
korps van het eerste leger te ontmoeten
en eenige duizenden soldaten te inspeot.ee-
ren. Toen gebeurde een ongeluk. Het paard
van den koning schrok voor het gejuich
der soldaten, die ook met hun petten
zwaaiden, en steigerde. De koning werd
het dier echter weer meester; maar op
nieuw steigerde het; het sloeg achterover
en de koning stortte op den grond. De
officieren, die zich in de nabijheid bevon
den, snelden toe en brachten den koning
naar zijn auto,. welke daarop wegreed.
Het nieuws van het ongeluk verspreidde
zich snel; zwijgend zagen de troepen toe,
toen de auto langzaam voorbij tufte. De
koning zat in een hoek van den wagen en
salueerde de troepen.
Een nader telegram van het Engelsche
Regeerings-Persbureau d.d. 29 Oct. meldt:
De° koning bracht een vrij goeden nacht
door, en sliep een weinig. Zijn temperatuur
is 39.2, zijn pols 75; zijn algemeene toe
stand beterend.
Er zijn geen complicaties te wachten.
Van het Oostelijk oorlogsterrein.
Overzicht
Zoowel het Duitsche, als het Oostenrijk-
sclhe legerbericht meldt, dat de toestand
overal onveranderd i's. Toch worden over
het geheele front (hardnekkige gevechten
o-eleverd ©ni vooral om Dunaiburg en Riga
is de strijd hevig. Ondanks deze gevech
ten zijn de wijzigingen in de opstelling der
troepen echter niet heel belangrijk.
Van het Zuidelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
Ook van dit oórlogsterrein weinig
nieuws: de Italianen deden wederom over
hot geheele front aanvallen, die volgens
de Oostenirijksche bericujea werden afge
slagen.
Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
De (berichtten uit den Balkan luiden al
zeer somlber voor Servië en de Entente. De
noodkreet van den Servisohen premier
Pasjiit-sjdat het met he:, weesfandsvermo
gem van het Servische leger niet schitte
rend meer is gesteld, bleek al te zeer ïuoo-
diig. De vereeniging van de Duitsch-Oos-
tenirijksche troepen .en he/t- Bulgaar-sche
leger (heeft thans in noord-oostelijk Servië
plaat9 gevonden, hetgeen in Dultschland
als een historisch moment wordt be
schouwd.
De Bulgaren hebben de drie voornaam
ste vestingen «in hun handen: Zajecar, Pi-
roib en Knasjewatz. De opmarsch richt
zich t'hans naar Nidh, .iTat wel niet heel
lang tegenstand bieden zal.
0p den Balkan.
Roemenië met de Entente?
De .Hestia" verneemt uit betrouwbare
diplomatieke bron, dat cr ernstige teeke
nen zijn, dat Roemenië de voorstellen der
Entente zal aannemen en dat het zich
binnenkort bij die Entente zial aansluiten.
De Russische troepen, welke aap. de Roe-
meemsche grens zijn geconcentreerdzul
len Roemenië doortrekken oiq Servië te
hulp te komen.
De „Hestia" verneemt uit dezelfde bron,
dat de Entente geneigd ls -aan alle begeer
ten van Roemenië te voldoen, met inbe
grip van die in Hrusslan en Bessarabië.
De houding van Griekenland.
.Havas" meldt uit Parijs: De Grieksche
gezant legde gisterochtend een bezoek af
aan het ministerie van buitenlandsche za
ken .te Parijs, om de aandacht van de
Fransche regeerirug te vestigen op de ten
dentieus© tijdingen welke do Duitsche, Ooè-
t'^CÜkv.hrcL net doet, de goede verstana-
houdimg /tusschen de Entente-mogendlhe-
den en Griekenland te vertroebelen.. Zal-
mis, de voorzitter van den ministerraad,
tevens belast met de behartiging der bui-
tentandsche aangelegenheden, droeg Athos
Romanos op, zich tegen die berichten -te
weer le Stellen en ze onvoorwaardelijk te
gen te spreken. De gezant van Griekenland
machtigde het .persbureau bovendien te
verklaren, dat de kwaadwillige geruchten,
welke, met bijzondere volharding in omloop
werden gebracht en volgens welke de troe
pen-afdeel i-ngen der Geallieerden te Saio-
nik i niet veilig zouden zijn, met het oog
op, de mogelijkheid dat Griekenland, daar
toe door Duitsdhland en Bulgarije aange
zet, hun op een goed oogenblik moeilijk
heden in den weg zou leggen, van allen
grend ontbloot zijn.
De Grieksche gezant te Londen bracht,
tot het afleggen van dezelfde verklaring,
een bezoek aan het Engelsche ministerie
van buitenlandsche zaken.
0p Zee.
Groote toebereidselen?
e „Vossisohe Zeitung" ontvangt uit
Stockholm het volgende telegram:
„Een Zweed, dio'dezer dagen uit Enge-
land is teruggekeerd, heeft aan het ,.Hel-
singborger Dagblad" medegedeeld, dat hij
zeer toevallig gelegenheid heeft gehad te
oonstatéeren, dat er in Engeland toebe
reidselen voor de uitrusting van een trans-
portvloot worden gemaakt. De plaats,
waar hij dit kon waarnemen n v.og r.n-
■dere omstandigheden wekten, bij hem het
vermoeden, dat het transport niet den ge
wonen weg door het Kanaal en evenmin
dien naar de Middellandsohe Zee zal vol
gen. Als dit alles zoo is, dan zal men zich
ongetwijfeld herinneren, dat in de Fran
sche pers reeds herhaaldelijk opmerkin
gen zijn .gemaakt over de beteekenis van
een offensief tegen de hartader van
Duit sc hl and, het Kanaal van Kiel.
Zulk een offensief zou echter van Deen-
sc'hen bodem moeten uitgaan en kan niet-
plaats hebben zonder een ernstige schen
ding de-r Deensdhe neutraliteit.
België.
Veroordeelingen.
De militaire gouverneur der provincie
I-Ienegouweni heeft de volgende bekend
making afgekondigd:
Daar, ondanks herhaald verzoek van
den dwangbeheerder, het werk niet hervat
werd, heeft het Feldgericht op den lsten
October veroordeeld:
Lodewijk Lenoir, tob 5 jaar gevangenis;
Victor Lepot, Emlel Lenoir, LuMus Bras-
sart, Lodewijk van Langenhove en Emiel
Notté, elk tot 1 jaar gevangenis; Adelin
Lepoivre, tot 4 maanden gevangenis; 6
ploegbazen elk tot 6 maanden en 81 arbei
ders elk tot 8 weken.
voranderlng van straf.
Volgens een 'bericht uit Madrid heeft liet
Staa(«ministerie aldaar een zeer gunstig
luidende me d ©deeding ontvangen betref
fende de verandering der straf van de in
Brussel ter dood veroordeelde vrouwen.
Geen Delgen ter dood veroordeeld.
De „Nordd." schrijft onder den titel: Een
valsch gerucht:
Het door verschillende Nederlandsohe
bladen vermelde gerucht als zouden on
langs ongeveer dertig Belgen wegens oor-
logsverraad en spionnage te Luik tea- dood
zijn veroordeeld, is volkomen ongegrond.
Te Luik /.ijn ,in den laat9ten tijd noch
doodsvonnissen wegens hulpverleening
aan Beigen om in de Vijandelijke legers te
treden, gewezen, noch is daar eenige der
gelijke strafzaak aanhangig.
Engeland.
Generaal Joffre te Londen.
Generaal Joffre bracht een bezoek aan
het Engelsche ministerie van oorlog. Toen
hij met lord Kitchener vertrok, werd hem
door e-on menigte een hartelijke ovatie
gebracht.
Gistermiddag woonde generaal Joffre
een bespreking bij in Downing Street,
waar ook Asquith, Kitchener, Balfour en
Lloyd George aanwezig waren. Later hau
Joffre een afzonderlijk onderhoud met den
minister van munitie.
De plechtige dienot in de St. Paulte
Kathedraal voor Miss Cavell.
Reu/ter meldt uit Londen: Hoe diep de
gevoelens zijn, die door de terechtstelling
van Miss Cavell werden opgewekt, bleek
gisteren op treffende wijze bij den natio-
nalen herdenkingsdienst in St. Paul's
Kathedraal. Het uur voor dien dienst was
op 12 uur 's middags bepaald, maar on
danks den dichten mist, begonnen reeds
om acht uur 's ochtends groepen mensclien
zich bij de kerk te verzamelen en queue te
maken, om te wachten tot de deuren zou
den geopend worden. Er stonden daar lie
ren SmSS klassen der mttj—xkappij en
wel als vrouwen, in diepen" roufö1.^
stonden er ook vele gewonde sol.daten, die
hunne sympathie wilden bewijzen jegens
eène vrouw, die haar leven zoo moedig had
gewijd aan de taak, het lijden van andei-en
te verzachten.
De koning en koningin waren vertegen
woordigd bij den dienst in St. Paul's Ka
thedraal ter nagedachtenis van miss Ca
vell. Lord Kitchener was ook vertegen
woordigd. De Koningin-Moeder en Asquith
waren aanwezig, evenals de andere mi
nisters.
Er was een plaats gereserveerd voor
miss Ca veil's eerbiedwaardige! moeder,,
maar zij was door ziekte verhinderd te
komen. De plaats bfeef onbezet.
Eenige minuten voor de dienst zou be
ginnen, kwam een© deputatie van den
lord-mayor en zijne sheriffs, in statieman-
tels en de keten om de hals, in plechtstati-
gen optocht het schip der kerk binnen,
voorafgegaan door den stafdrager. Alle
aanwezigen waren opgestaan.
Japan.
De houding van Japan.
Reuter meldt uit Londen: De Japansche
gezant te Londen teekeude 19 October een
overeenkomst van Frankrijk, RusLand en
Groot-BritanniU:, om geen afzonderlijken
vrede te sluiten.
Verschillende oorlogsberichten.
Belgische vrijwilligers. De corres
pondent van de „Croix" te Havre meldt,
dat op het oogenblik meer dan 100.000 BeL-
gische vrijwilligers zich voor het leger
aangemeld hebben. Een groot getal van
hen heeft om zich te kunnen aanmelden,
den dood moeten trotseeren.
Een jaarmarkt te Lyon. De „Times"
meldt, dat het gemeentebestuur en de
Kamer van Koophandel te Lyon hebben
besloten een jaarlijksche tentoonstelling te
organiseerën op het voorbeeld van de
Leipziger mis. De eerste dezer jaarmark
ten zal in Maart 1916 worden geopend en
véértien dagen duren. Vreemde kooplie
den en fabrikanten uit de geallieerde en
neutrale landen zullen tot het bezoek wor
den toegelaten.
Tegen oproeping lichting 1917. Het
„Berl. Tagebl." verneemt uit Genève dat
de gezondheidscommissie der Fransche
Kamer zich verklaard heeft tegen het óp-
roepen van de lichting 1917 op 15 Novem
ber. Zij-' heeft aanbevolen den datum te
stellen op 15 Maart 1916.
Engeland'9 verliezen. Asquith heeft
in een schriftelijk antwoord op een desbe
treffende pai-lementaire interpellatie me
degedeeld, dat het totaal van Engeland's
verliezen op alle oorlogstooneelen tot 9
October 493.294 man bedraagt.
De Servische Staatsschat. Volgens
een uit Sofia te Saloniki ontvangen be
richt, hebben do Bulgaren met goed ge
volg een Se.rvischen trein beschoten, die in
do richting van Monastir ging en den
Servischen staatsschat vervoerde.
Aanwerving van Afrikaansche troepen.
De legercommissie uit den senaat heeft
een langdurig onderhoud gehad met den
minister van koloniën Doumorguo over
het vraagstuk van aanwerving van West-
Afrikaansche troepen.
Er is een commissie gevormd om de
quaestie in studie te nemen; de commis
sie bestaat uib de leden Boudenoot, Dou-
mer, Millies Lacroix, Henry Bérenger, L©
I-Iérissé en de bekende oud-onderminister
van Oorlog, Chéron.
Buitenlandsche berichten.
Noodlottige brand In een school.
Te Peabody in den Ameirikaanschein
staat Massachussets heeft een hevige
brand gewoed in de St. Jans Parochie
school. Het was een instituut met 700 Leer
lingen. Een ontploffing had plaatis, waar
van de oorsprong niet is bekend gewer
den. Er werd een poging gedaan om de
kir, de ren op ordelijke wijze het gebouw
te doen verlaten door de achterdeur; maar
.inplaats van dat beveT op te volgen, ren
den de kinderen naar die voordeur, waar
een wanhopfiig gedrang o uitetend en dé
kinderen vastgeklemd raakten.
Er zijn 19 jongens on," meisjes verb rand
of doodgedrukt, terwijL zeer velen kwe'-su-
•ren. op liepen.
Degenen, die zich wisten te redden, door
do trap op te vluchten, veidialen van./iet
vreeselijke tafereel, dat geboden werd dooir
de kleine kinderen, cite in de vestibule
waren .samengedrongen en die zich noch
voorwaarts n>oh achtenva.u'ts konden be
wegen.
Blijkbaar 'had de scliool te weinig uin
gangen.
De Luxetnburgschc minister-crisis.
Naar uit Luxemburg gemeld wordt,
Whi.lt; t <ie op'.ossiug van -Je Luxemburg* ndi»
Advocaat Laesch, éWi"* nh... ....iut»,
buiten het politieke leven staat, werd
door de groothertogin in audiëntie ont
boei én.
Het Australische ministerie.
Een Reu ter-telegram uit Melbourne aan
de Engelsche bladen deelt in aansluiting,
met :he.t bericht, dat de heer Hugher den
heer Fisher als eerste minister van het
Australische gemee-nebeat zal vervangen,
de volgende samenstelling van het mi
nisterie mede:
Pearce, minister van verdediging; Tu
dor, minister van Handel; Mahon, minis
ter van - Buitenlandsc/he Zaken.; Jensen,
minister van Marine; O'Malley, minister
van Binnenlandsche Zaken; Higgs, in/nie
ter van Financiën; Webster, directeur-
gen eraal der Posterijen; Gardiner, voor
zitter van den Uitvoerenden Raad; Rus
sell, minister zender pc.rtefeu.ille.
Morgan geopereerd
De bankier Morgan is geopereci d wegens
blindedarmontsteking. De operatie moet
goed zijn afgeloopen.
BINNENLAND.
Nederland en de Oorlog.
N. O. T.
De Ilaarlemsch© H an de! s ve reen i gi ng
heeft met de N. O. T. een overeenkomst
weten te treffen, waardoor aan den hun-
deldrijvenden middenstand te Jlaailom,
ook aan de niet-aangeslotonen bij de Ilari-
delsvereeniging, dezelfde faciliteiten 'zul
len worden verleend als aan den harwlel-
clrijvenden middenstand to Amsterdam,
Rotterdam en 's-Gravenlhage.
D© melkvoorziening.
Vernomen wordt dat de minister van
Landbouw een algemeene regeling geteof-
fen heeft inzake de melkvoorziening aan
d.e bevolking van Nederland. De minis
ter heeft zich daarbij geplaatst op het
standpunt dat al degenen,, onverschillig
of dit natuurlijke of rechtspersonen zijn,
die in vorige jaren gedurende de winter
maanden bepaalde gemeenten van melk
voorzagen, verplicht zijn dit ook thans te
doen. Doen zij het niet, doch verwerken
.zij hun melk thans tot een of ander melk
product of verkoopen zij ze aan fabrieken
van melkproducten, dan krijgen zij geen
consent tot uitvoer, niet alleen niet voor,
do producten die uit de melk gemaakt
worden, maar in het geheel niet. En in
dien men te doen heeft met iemand die
deze producten verkoopt aan derden, iLajj).
zal de kooper daarvan geen consent toa
uitvoer krijgen.
Voor richtige naleving dezer regeling
roept de minister de hulp i» van bestu
ren van de Melk-, de Boter- an. de Kaas*
