8
TENLAND.
De Oorlog,
lAARÜANG
No. 1825
EcicbclveSou^cmt
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 oeot per week f 1.25 per kwartaal; b(jonze
cent per week, fl.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaaL
[{zonderIijl<e nummers 2' 2 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
VRIJDAG
OCTOBER.
1915.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeellngen van 1—5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent
Eigen nijverheid.
n groot deert van de Nederlandsdhe
rij weet niet walt er in Nad eiland
jkl wordit" deze klaagtoon is ont
ijl het even vlot als zakelijk ge-
.algemeen overzicht in het jong-
arverriag van de Kamer van Koop-
Fabrieken te Leiden.
.verder lezen. we:
aarlijk,, gelijk het (natuurschoon in
[and de verwachting va.n veert Ne
gers verre te boven gaat, zoo ove.r-
ok de rijkdom .aan voortbrengselen,
crëbied van industrie en nijverheid,
de kennis, die velen er van" hebben,
kent den weg in den vreemde beter
eigen land."
;,ken!t. den weg in eigen land niet....
i veel van waar. En daarom is eioo
juichen heb werk, waarmede de
jng* Handel van het Departement
landbouw, Nijverheid en Handel een
ing heeft gemaakt. Er aal an ver
ende afleveringen worden uitgege-
Adressen van Fabrieken in Neder-
No 1, dat heden is verschenen,
de adressen van de glasnijverheid,
cs er dus volop gelegenheid voor wie
willen om den weg te leeren ken-
Doch onbekendheid is, helaas., niet
ornaamste oorzaak van 't gebrek aan
leering voor-neigen industrie. Dan
de kwaal gemakkelijk te verhelpen,
'oomaamste oorzaak ligt in een
a side e onder ons volk, dat wat van
komt beter is dan het product uit
tand. Het gaat onder igroote men-
raaar al te dikwijls als onder kin
ken boterham bij tante smaakt al-
veert lekkerden 'dan een bij moeder
inderdaad d w a a 9 idee moet met
iracht worden bestreden. Die strijd,
verdedigend en aanvallend moeit
ingevoerd, is een logisch gevortg van
daadwerkelijke vaderlandsliefde en
lotte ook.... wan een gezonde "eigen-
eigen nijverheid bevoordeeld"
de deus van leder rechtgeaard Ne-
nder!
gezanten der geallieerde mogend-
hebben Sofia verlaten. - Van
sche zijde wordt medegedeeld, dat
ransche landingstroepen b'j Saloniki
ijk naar Guergeli op Servisch ge
vertrekken. - Venizelos verklaart
never partijgenooten dat er slechts
zake van de mobilisatie overeen-
nming heerschte tusschen hem en
Koning. - Duitsch-Oostenrijksche
ipen trekken over de Drina, de Save
A Donau. - Het nieuwe Grieksche
iet is samengesteld; Zaimis treedt
eider op en is minister van Buiten
iche Zaken, Goenaris minister van
enlandsche Zaken. - De Fransohen
latten het offensief in Champagne.
Van het Westelijk oorlogs-
terrein.
Overzicht.
Op het front in Champagne heersclït een
hernieuwde levendigheid door de hervat
ting van den strijd op grootere schaal
dan die der gewone loopgraafgeve^iten.
De Franschen zijn opnieuw met kracht
aangevallen om hun succes van den 25sten
en 26sten September voort te zetten. Na
een hevig artillerievuur hebben zij opnieuw
stormaanvallen gedaan, die, volgens de
Duitsche berichten, slechts hebben geleid
■tot het veroveren van ongeveer 800 M.
terrein tenN. van Tahure, volgens de
Franschen echter "tot de verovering van
den Tahure-heuvel, een steunpunt in de
tweede linie van de Duitschers genoemd.
Van het Oostelijk oorlogs
terrein.
Overzicht.
Bij Dunaburg drongen de troepen van
de legergroep Von Hindenburg over 5 K.M.
breedte in de Russische stellingen.
Tusschen de rivieren Duna en Wilya
blijven de Russen aanvallen. De Duit
schers erkennen, dat de Russen tusschen
de meren benoorden de Wilya, althans
tijdelijk, succes hadden.
De Russen melden, dat «ij eenige dorp
jes in de onmiddellijke nabijheid van
Smorgon hebben bezet.
In de si streek van de Styr pogen de
Duitsch-Oostenrijksche troepen verder naar
het Oosten op te dringen.
Van het Zuidelijk oorlogs
terrein.
Overzicht.
Evenals alle andpre dagen is van dit
oorlogsterrein geen nieuws. De Italianen
beiproefden eenige aanvallen tegen de Oos-
tenrijksche stellingen op het Doberdo-
plateau, die, volgens het Oostenrijksche
legerbericht, werd
Van het Zuid-Oostelijk
oorlogsterrein.
Overzicht.
Het zal nu eindelijk gaan beginnen. De
communiqué's van gistermiddag meldden
tenminste, dat de Duitsch-Oostenrijksch-
Hongaarsche strijdkrachten Woensdag op
verschillende plaatsen over de Dxina, de
Save en de Donau rukten; de Servische
voorposttroepen werden teruggeslagen.
Het zal hier nu spannen. Duitschland
zal trachten verbinding te krijgen door
Servië roet Bulgarije, waardoor munitie
aangevoerd kan worden naar de Darda-
nelLen; -de geallieerden zullen de uiterste
pogingen doen Konstantinopel te nemen
en de verbinding met Rusland te herstel
len. De geallieerden zullen heel wat troe
pen moeten aanvoeren willen zij met
eenige kans op succes de aotie tegen Kon
stantinopel beginnen; de sterkte van het
Duitsch-Oostenrijksch-Hongaarsche leger
wordt geschat op 400,000 man, daarbij
komt nog zeker wel de helft van het Bul-
gaarsche leger, die ook een 250 300,000
man zal bedragen. Voor beide partijen .zal
het een zware strijd worden, waarvan de
uitslag over hert lot van de Balkanstatpn
zal beslissen.
Op den Balkan.
Overzicht.
Het antwoord van het Bulgaarsche mi
nisterie is naar de meen ing der Entente-
mogendheden onbevredigend." Het heeft
den eisch, om binnen 24 uur met de vij
anden van de Slavische zaak te breken,
afgewezen; want Bulgarije wil geen Euro-
peesche of Russische politiek,'het-wil Bul
gaarsche politiek, en dat is: aan Servië
het gebied ontnemen, waarvoor het bij
den vrede van Boecharest meent te zijn
te kort gedaan.
Inmiddels hebben de gezanten van Rus
land, Frankrijk, Engeland, Italië, Servië
en België te Sofia hunne koffers gepakt en
zullen over Boecharest vertrekken; 4e
behartiging der Russische belangen is op
gedragen aan den Nederlanaschen zaak
gelastigde te Sofia. Het wordt langzamer
hand moeilijk nog-neutrale vertegenwoor
digers daarvoor te vinden, in de verschil
lende oorlogvoerende landenl
De oorlog is nog niet verklaard aan
Bulgarije; nu de diplomatieke betrekkin
gen verbroken zijn, zal dit echter wel niet
lang uitblijven.
Het heeft den diplomaten der Entente
blijkbaar aan de noodige activiteit ont
broken om Bulgarije van den stap af te
houden, die voor de belangen der gealli
eerden zeer schadelijk kan zijn. Een ver
overen van Servië, door Duitschland, mert
behulp van Bulgarije; con verbinding met
Turkije en een munitie-aanvoer als gevolg
hiervan, kunnen de Dardanellen-planmen
der geallieerden ten eenemale doen falen.
Duitschland is met tastbare geschenken
tot Bulgarije gekomen, terwijl de Entente
sléchts vage heerlijkheden beloven kon.
En Koning Ferdinand is gezwicht voor
Duitschland's aandrang, omdat Servië
vóór alles moest worden afgeschaft.
Het- nieuwe Grieksche ministerie.
Volgens een Reuter-teLegram pit Athene
is het nieuwe ministerie als volgt samen
gesteld: Zaimis, premier en buitenlandsche
zaken; Goenaris, binnenlandsche zaken;
generaal Yanakitsas, oorlog; admiraal
Koendoeristis, marine; Dragoemis, finan
ciën; Theotokis, handel, nijverheid en on
derwijs; Rallis, justitie en verkeerswezen.
Het is mogelijk, dat er in de bezetting
van het departement van oorlog nog ver
andering komt.
Hert nieuwe ministerie zal Maandag in
de Kamer verschijnen.
De landing te Saloniki.
De „Petit ParisLen" meldt uit Athene
dd. 6 Oct.: De detachementen Fransche
troepen, die op vier kilometer afstand van
Saloniki zijn ontscheept, zijn onderge
bracht in een kamp, dat opgericht is op
het grondgebied, hetwelk aan Servië na
het verdrag van 1913 is afgestaan, om er
zijn pakhuizen te vestigen. De troepen
"verblijven zóo min mogelijk in het kamp
en trekken dadelijk naar Guergeli op. De
Engelsche troepen beginnen zich eveneens
te ontschepen.
Gisteren lieten de Bulgaren alle huizen
aan de kust bij Dedeagatch ontruimen,
stelden er krachtige kanonnen op en leg
den mijnen voor de haven. Dedeagatch is
Wol mfcft troepen, die door Duiltschclrs
worden omringd. Baron Schenk, het
hoofd der Duitsche propagandisten, die de
l-oaic als twijfelachtig bschouwde, heeft
Athene eenige dagen geleden verlaten.
Koning Constantijn en Venizelo9.
Reuter meldt uit Athene: Woensdag
avond heeft Venizelos in een toespraak tot
Kamerleden van zijn pairtij gezegd: Een
wezenlijke overeenstemming tusschen mij
en den koning is er, sedert ik weer minis
ter ben geworden, niet geweest. Het eeni
ge, waarover wij het werkelijk eens waren
was, dat wegens de dubbelzinnige hou
ding van Bulgarije de mobilisatie noddig
was.
Een Serviscti-Bulgaarsch incident.
De „Agence Bulgare" meldt, dat Maan
dag te Nisj een ernstig incident is voor
gekomen. De ordonnans van den Bul-
gaarschen militairen attaché werd door
Servische politiebeambten aangevallen,
die hem ernstig verwondden. De genees-
heeren stelden bij den bewusteloozen sol
daat een. vier centimeter breede hoofd
wonde en een schedelbreuk vast. Het inci
dent, dat eerst later in Sofia bekend
werd, wekte daar groote toorn.
Op Zee.
Een Engelsch transportschip in dpn
grond geboord?
De ,,Köln. Ztg." verneemt uit Madrid:
De „Correo Espanol" meent uit volkomen
betrouwbare bron te weten, dat een dei-
in de Middellandsche Zee opereerende
Duitsche onderzeeërs aan den ingang van
de Straat van Gibraltar een met troepen
en oorlogsmateriaal beladen EngeLschs
transportschip tot zinken heeft gebracht.
Van Ehgelsche zijde wordt dit feit strikt
geheim gehouden.
Een later ontvangen telegram uit Tan-
ger meldt, dat aan de Anjera-kust 7 lijken
van Engelsche zeelieden aangespoeld en
begraven zijn.
Het vertrek van 6 'troepentransportsche
pen is voorloopig uitgesteld. v
De duikboot- en mijnoorlog.
Lloyds meldt, dat de stoomboot „Ara
bian" van de Ellermanlijn gezonken is.
Twintig leden der bemanning zijn gered.
Verschillende Oorlogs
berichten.
Spiritus in plaats van petroleum. Het
spiritus-gloeilicht zal in Duitschland thans
een belangrijke plaats onder de verlich-
itingsmiddelen gaan innemen. Tengevolge
van hert gebrek aan petroleum heeft men
naar middelen omgezien om dit tekort
aan te vullen en meent dit in het spiritus-
gloeilicht gevonden te hebben. Er is thans
een speciale „Kriegsgesellschaft" voor dit
artikel opgericht, die de bijzonder© voor
dit doel geschikte branders in den han
del brengt. Het „Polizeipresidium" be
veelt het gebruik van deze. verlichtings
methode aan en de noodige voorzorgen zijn
genomen om voldoende hoeveelheden spi
ritus voor dit doel beschikbaar te houden.
Onvluchte Duitsche officieren. De
bladen van Barcelona melden, dart een
Duitsche generaal en twee Duitsche offi
cieren, die uit het gevangenkamp van
Ville-franche de Confient ontsnapt waren,
op de Spaansche grens zijn aangekomen.
Prui6i6che verliezen. De laatste Prui
sische verlieslijsten (330—339) geven een
totaal van 63648 namen van dooden, ge
wonden en vermisten. Het totaal der ver
liezen, blijvende en tijdelijke, wordt daar
door gebracht op 1,916,148.
Er is weer een ernstige opklimming
sinds lijst 300 te constateeren. 300309
49,703 namen, 310319 53,396 namen, 320
329 58,445 namen, 330—339 63,648 nameii.
Verder zijn nog gepubliceerd 224 Beijer-
sche, 199 Saksische, 274 Wurtembergsche,
49 marine-vërlieslijsten en 4 verlieslijsten
van in Turkije gevallen Duitschers.
Een geweldig bombardement. De ge
weldigheid van het bombardement op het
Westelijk front wordt nog belicht door het
volgende uit den brie£ van een gevangen
genomen Duitsch officier: In onze sector,
honderd meter in het vierkant, telden wij
8000 bommen.. ITet bombardement in den
vorigen veldslag van Champagne was niet
half zoo erg.
Herkeuring. In Pruisen moeten zich
deze week de militairen welke door in
dezen oorlog bekomen verwondingen en
gebreken werden afgekeurd, aan een nieu
we keuring onderwerpen.
De chef van den Engelschen staf. De
„Times" verneemt, dat sir Archibald Mur
ray benoemd is tot chef van den imperia
len generalen staf in het oofdkwartier te
Londen.
Buitenlandsche berichten.
Het jubilé der Hohenzoliern.
Den 21 stem October a.e. zal het, wooala
men •weet, 500 j«aar geleden zijn, dat op
den iainddag van Berlijn de heerschappij
-oveT Duitschland aan het Holienzortl^rnr
huis werd toevertrouwd en erfhuldiging
plaai'G greep.
Met het oog op de tijdsomstandigheden
aal deze feestdag op beval van den keizar,
slechts in allo istiMe gevierd worden, n.l.
den 21sten October rtin de scholen en den
daarop volgenden Zondag, den 24sten Oc
tober,, itn de kanken.
Huwelijksplannen van President Wilson.
l>e President dar Vereanigda Staten
heeft, Ondanks dan wereldoorlog en rle
vale onaangename bemoeiingen daarmede,
voor de Amorikaansche Executive", toch
gelegenheid gelhad zich nog in andere,
maar persoonlijke quaesities te verdiepen,
vqn oneer matrimonialan aard. Tenminste
aan Reuter-bericht uit Washington brengt
aan de wereld de mededeel ing:
„'President Wood row Wilson gaat trou
wen met mevrouw Norman Galt. De ver
loving its 'bekend gemaakt. Hert huwelijk
zart waarschijnlijk in December worden
voltrokken."
Wij wehschen den President van den
giwten neutralen Staat in zijn huwelijk
al (het geluk dat hij er in zoekt en dat hij
verdient. Zooals bekend is was President
Wilson reeds vroeger gehuwd met Ellen
Louisa Axson, uit Savannah, dia hem drifi
dochters schonk.
FEUILLETON.
De noodlottige erfenis.
rOl zeker, -ik ben Dr. Cazelès veel dank
phuldigd, maar nevens hem aan nog
[En die is?
De jonge dame, d'iie gij zooeven ge-
hebt. Door e,en toeval dat ik aLs een
der Voorzienigheid beschouw,
ik met haar in aanraking gekomen
bijna dadelijk waren wij vriendinnen,
t mij het eerst tot haar bracht, was
[«lijden, maar dat ging spoedig, over
oprechte, warme vriendschap. Door
heb ik de vreugde Jeeren kennen,
goed werk te doen. Langzamerhand
ik haar van een wanhopige zien ver
ben in een gelatene, -terwijl zij van
f kamt mij e.en levensdoel gaf, de leem-
iaavulde, die mijn gedwongen schei-
F van u bij mij teweeg bracht. Zij ie
&oo dierbaar geworden, dat er oogen-
zijn waarin ik mij voorstel dat ik
;toeer zonder haar* zou kunnen leven.
WeCj, dat treft bijzonder! riep Percy
tit In alles praotisch was. Deze vrien-
tort dan, beter dan een ondergeschikte
opj uw uitstapjes kunnen vergezel-
i Uitstapjes?
een paar woorden vertelde Percy
r van de automobiel,, die hij voor haar
^ht had en ging toen vooirt:
Uw chauffeur, Déstré Godefroy, zal
I morgen reeds te uwer beschikking
W zjill door hem naar alle
schoone plekjes in den omtrek worden ge
bracht.
Zal de dokter geen bezwaar er tegen
maken, dat ik mij buiten zijn inrichting
Integendeel, hij heeft mij den vori
gen keer dat ik hier was, zelf op dit denk
beeld gebracht en toen dik er hem zooeven
over sprak, juichte hij het van ganscher
hante (toe.
Zooveel te beter.
En omdat het u bij uw uitstapjes niet
aan geld onitbneken aal, wil ik u dart ge
ven om uw beurs te voorzien.
Tegelijk nam hij weer eenige bankbil
jetten uit zijn portefeuille en gaf die aan
zijn vrouw.
Clara riep verbaasd uit:
Wait moot ik met zooveel geld doen?
Gij zurtlt onderweg galegenheM ge
noeg vinden om hert uit te geven, wanneer
gij slechts de inspraak van uw goed hart
volgt. Voor zooveel als ik u ken, verwacht
ik ni'et, daf gij bij mijn vodgend bezoek er
een spaarpotje van gemaakt zult hebben.
Stel u gerust. Wanneer u dat dus
bervartrt zal ik voortgaan met geld wegge
ven, maar voor al die vreugde, die ge mij
versohaft heb ik u ook mijn dankbaarheid
Wilton toonen en u een verrassing bereid.
Terwijl zij sprak, was Cl-ara naar den
schilderezel gegaan, die in de kamer stond
en door Percy nog niet was opgemerkt.
Daarop stond de thans voltooide schil
derij, in een breede vergulde lijst gevat
en met een doek bedekt.
Clara trok dien doek weg en riep:
Zie!
Een kreet van verwondering kwam-ovei
de ilrtppm van Percy en een blos van
vreugde overtoog zijn gelaat.
P.rachtiig! riep hij uit».
Hij bekeek met van liefde glinsterende
oogen hert ptortrei van zijn vrouw en
drukte daarna het orgineel een kus op
de wangen.
Nadat hij zijn ontroering weer eenigs
zins meester was geworden beschouwde
hij mogmaai!i9 mert aandacht de schilderij
en zeide toen:
Dit ie inderdaad, een (kunstwerk, dat
een buitengewoon talent verraadt. Wie is
de kunstenaar, aan w.ien gij het hebt op
gedragen?
Alweer mijn vriendin en hert oogen-
brtik is nu gunstig, om uw tusscherkomst
voor haar in te roepen.
Mijn tusschemkomst? Op welke wijze?
Door haar in staat te stellen haar talent
nog verder te ontwikkelen.
Neen, met geld is zij niet te helpen,
hetgeen ik voor haar iinyoep is de steun
van een rechtschapen man. Die man zijt
gij en hetgeen ik van u verwacht is dat
gij onder uw bescherming zullt nemen een
ongelukkige, wier toekomst op dit oogen-
bliit wellicht op het spel staat en die,
wanneer men haar niet ter zijde staat,
gevaar loopt reddeloos verloren te zijn.
Sir Percy Dannett keek zijn vrouw met
Verbazing aan.
Na een korte pauze zeide hij met de
hem eigene kalmte: t
Komaan, inijn lieve, laten wij elkaar
goed begrijpen. Met welk recht zou ik* die
slechts een vreemdeling ben, mij in de-
zaken van die dame mengen? Zij zal toch
wed een famifrte of vrienden hebben, die
Ztcti daarmee hater kunnen belasten dan
ik. Het zou mij siecht passen mij bezig
te houden melt iets watt mij niet aangaat
•en mij in de plaats te stellen van haar
aangewezen beschermer.
Vrienden heeft zij niet., buiten mij.
Etn ook geen bloedverwanten?
Ja, maar die zijn juist haar ergste
vijanden'. Ik zweer u bij al wart Jioi'lig is,
dat zij zoo spoedig mogelijk uiti dit huis
bevrijd moet worden Zij is het slachtoffer
van rtL&tem, zoo duivelachtig, als men ze
niet kan voorstelden en daarom moet zij
-tot eiken prijs aan de macht van haar be
lagers worden onttrokken.
Komaan, blijf kartm, Clara en ga nu
bij u zelve eens na of het romantische ver
haal, dat gij mij daar doet, wel waar
schijnlijk is. Ik voor mij voel niet de
minste neiging om mij itn a/vonturen te be
geven en de rol van verdediger eener
denkbeeldig verdrukte staat mij volstrekt
niet aan.
G1 ara haalde minachtend de schouders
op.
Altijd hetzelfde antwoord, zeide zij,
van hen, die tegenover een schijnend on
recht het maar V gemakkelijkst virdm,
zich de handen in onschuld te wassehen.
Een o ogenblik! Hier wordt,, zoov >r
ik weet, niemand gekruisigd en dan, luis
ter eens, Clara, gij maakt op mij den in
druk, alsof gij mij met aMle macht in
eenig drama willt betrekken, maar moert ik
u dan herinneren aan'de plaats, waar wij
ziijn en aan de omstandigheden, die mfj
deed bes-'uiten u hier .te brengen? Hebt gij
dan vergeten dat de meesten, om niet le
zeggen alle patiënten van dr. Cazelès min
of meer in haar hersens zijn gekrenkt?
Daarom bestaat er geen enkele reden om
aan te nemen dat zij, wier zaak gij woo
warm bepleit, een uitzondering op diien
regel zou maken. Dus, als .ik u goed be
grepen heb, d-an neemt gij de beweringen
van een zwakzinnige maar voetstoots aan?
Gij hebt haar zooeven zelf gezien.,
maakte zij op u den indruk van een y.in-
nelooze?
Ik moet erkennen dat de schijn fin
haar voordeel is, maar wat bewijst dat?
VooreerSt, waarom zou zij hier zijn?
Ben ik hier ook midt?
O! gij, dat is heel wat anders en ik
weet niet dat -gij de hulp van iem and noo-
dig hebt om uit dirt huis te komen. Gij zijt
hier geheel vrijwillig gekomen en zljit vrij
om heen te gaan. wanneer het u goed
dunkt. Wanneer uw vriendin in. dezelfde-
omstandigheden 'verkeert, dan heeft zij
mijn hulp nietnoodig om van hier te gaan.
Men heeft haar opgesloten als krank
zinnig, zonder dat zij dalt ooit geweest is.
Dat klinkt mij al zeer als pen falie!
toe, om het zoo maar zonder eenig bewijs
te gelooven
Misschien zult gij wel van nipr.n.ing
veranderen, wanneer i'k u -de 'geschieden!a
Vgn mevr. d'Alteret verteld heb.
Vertel die dan, want, al wil ik miert
gelooven zonder bewijs, dan wil ik ook
aan den and'exetn kamt niet den .schijn van
vooringenomenheid op mij Inden.
Hij zotte zioh in eon zetel en luisterde
aandachtig naar de droevige geschiedenis
van Lizzie, die zijn vrouw hem met groote
welsprekendheid verhaalde.
(Wordt vervolgd.)
