MAANDAG
4
OCTOBER.
1915.
buitenland.
D© Oorlog.
binnenland.
JAARGANG
No. 1821
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 8.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
)i ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, metGRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
J GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze
ten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franoo per post f 1.65 per kwartaaL
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1-5 regele f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent Iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regei meer 5 cent
usland eischt in een nota aan Bul
dat dit land binnen 24 uren de
_.ie en Oostenrijksche officieren, die
^Bulgaarsehe leger zouden werkzaam
moet verwijderen; zoo niet, dan zal
Russische gezant Sofia verlaten.
ee Britsche monitors zijn, volgens
Duitsch communiqué, op 2 September
bommen uit Duitsche watervlieg-
en voor La Panne beschadigd.
an het Westelijk oorlogs
terrein.
Overzicht.
ver het geheele front in Frankrijk
dt de strijd voortgezet. De aanvallen
Franschen zijn niet minder hardnek-
dan de vorige dagen, doch de terrein-
9t is niet zeer groot en de tegenaan-
der Duitschers zijn slechts met
ite te weerstaan. De Duitschers heb-
pntzaggelijke troepenmassa's van
ilancl naar lie Westelijk front overge-
clit, in die mate zooals uit bench-
is gebleken dat de actie in Rusland
aanmerkelijk door is verslapt.
Champagne zijn de Franschen wel
ligszins vooruit gekomen, doch op an-
punten zijn hun aanvallen onmid-
lijk gestuit. Ten Oosten van Auberive
len Noorden van Lemernie konden zij
vorderingen meer maken, terwijl den
Jschen zelfs een gedeelte hunner ver-
de loopgraven op den weg vaii Mernem
Yperen door de Duitschers werd ont-
en. Ook in de streek van Souchez en
res werd geen nieuwe voortgang ge
kt.
oogenblikkelijke vertraging van. het
nsief, die de Duitsche tegenstand
X doen ontstaan, was een aanleiding
den Duitschen generalen staf om het
dal gevangenen te publiceeren, die
af het begin der groote actie door de
tschers zijn gemaakt. En hieruit blijkt,
meer dan 211 officieren en 10.700 man
Geallieerden in handen der Duitsche
ipen gevallen zijn. Twintigduizend
tschers als gevangenen der Franschen,
Kluizend Geallieerden in.het Duitsche
np, behalve het ongenoemde cijfer van
strijders, die gesneuveld zijn: dit alles
r een terreinwinst van juist vier kilo-
an het Oostelijk oorlogs
terrein.
Overzicht.
lij Rjga en Dunaburg worden de aan-
'en voortgezet, maar do val decor
latsen is nog niet verkregen. En in het
irige deel van heit gebied as de liinie
lert eenige dagen bijna onveranderd,
ze loopt van Smorgon ongeveer in een
nge lijn naar belt zuiden, over Traby,
Novo Groidnek, Karelitsji'en Krasjin,
irs de 'Schara, achter het Oginsky-Ka-
al en - de J.asjolda naar een punt ten
«ten van Pinsk. Onderbroken door de
Pripjet-moerassen, wordt dan de Linie ten
zuiden daarvan voortgezet over Derasjno,
langs de rivier de Poetilowka en den
spoorweg naar Kremenez, en van daar
over Wisjnewitsj, Novo ALejcinetsj, en ten
Westen van de Sereth. In deze geheele
Linie is nu al sinds dagen weinig of geen
verandering gekomen. Wel wordt overal
met afwisselend succes hevig gevochten.
De communöqué's van de laatste dagen
brengen ons ook geen bijzonderheden.
Het Duitsche meldt, dat in cavelerie-ge-
vechten ten Zuiden van Koschang de vij
and over de Mjadsiolka werd terugge
worpen en dat de Russen den westelijken
oever van de Kormin, met uitzondering
van eenige kleine posten bij de overgan
gen, hebben ontruimd.
Zooals uit bovenstaand overzicht blijkt,
laait de beslissing ook hier lang op zich
wachten.
Van het Zuidelijk en Zuid-
Oostelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
Aan het. Italiaansche front blijft de strijd
beperkt tot den strijd om loopgraven en
in loopgraven, met bommen en granaten,
met al de hulpmiddelen van den modernen
oorlog, die echter de positie .der beide
legers niet kunnen wijzigen. De commu-
njqueé's van beide partijen melden dan
ook geen nieuws.
Het Italiaansche klaagt weer eens over
heit slechte weer, dat de operaties belem
mert. Verder wordt gemeld, dat de Oosten
rijkers trachtten de Italiaansche stellingen
op de hoogte van Santa Maria te her
overen, maar werden teruggeslagen.
Het Oostenrijksche communiqué maakt
melding van afgeslagen Italiaansche aan
vallen op de Doberdo-hoogvlakte. Verder
meldt het communiqué, dat pogingen van
den vijand mislukten om ten Oosten van
Redipuglia tot actie over te gaan.
Van het Zuidoostelijk oorlogster rein is,
naar uit Weenen gemeld wordt, geen
nieuws.
Op den Balkan.
EEN ULTIMATUM VAN RUSLAND.
Het ,,Pet. Tel. Ag." meldt:
Aan den gezant van Rusland te Sofia ia
opgedragen om zonder verwijl aan minis
ter-president Radoslawof een nota te over
handigen, waarvan de vertaling hier
voLgt: ,,De gebeurtenissen, die op het
oogenblik in Bulgarije plaats grijpen, ge
ven blijk van het definitieve besluit van
de regeering van Koning Ferdinand om
het lot van het land in de handen van
Duitschland te leggen.
De aanwezigheid v^n Duitsche en Oos
tenrijksche officieren op het ministerie
van oorlog en bij de staven van het leger,
de concentratie van troepen in de aan
Servië grenzende zone, de aanvaarding
door het kabinet te Sofia van de ruime
geldelijke ondersteuning door onze vijan
den, laten geen twijfel meer over aan het
doel van de tegenwoordige militaire toe-
heridselen van de Bulgaarsehe regeering.
De mogendheden van, de Enente, die de
verwezenlijking van de verlangens van het
Bulgaarsehe volk wenschen, hebben mi
nister-president Radoslawof herhaaldelijk
"medegedeeld, dat elke* vijandige daad je
gens Servië beschouwd zou worden als
tegen haar zelf gericht.
De verzekeringen, door het hoofd van
het kabinet gegeven in antwoord op die
waarschuwingen, worden weersproken
door de feiten.
De vertegenwoordiger van Rusland, dat
met Bulgarije verbonden is door de onver
gankelijke herinnering aan de bevrijding
van dit land van het Turksche juk, kan
door zijn tegenwoordigheid de toebereid
selen voor een broedermoordenden aanval
op een Slavisch volk en bondgenoot niet
sanctionneeren.
De Russische gezant heeft daarom bevel
ontvangen met het geheele personeel van
de legaties en consulaten Bulgarije te ver
laten, indien de Bulgaarsehe regeering
niet binnen 24 uren opentijk breekt met
de vijanden van de Slavische zaak en van
Rusland en niet overgaat tot de onmid
dellijke verwijdering van de officieren,
behoorende tot de legers die In oorlog zijn
met de mogendheden van de Entente.
Op Zee.
Duitsche duikbooten voor Bulgarije.
Pr is, gelijk men weet, al sprake ge
weest van Duitsche duikbooten in Bul
gaarsehe havens. De correspondent van
de ,,Matin" te Athene meldt nu uit gezag
hebbende bron, dat Bulgarije in geval van
een aanval van de zeezijde zijn kust met
vier Duitsche duikbooten zal beschermen.
Die duikbooten zouden ter hoogte van
Varna gezien zijn.
Britsche monitors beschadigd.
De Duitsche Marine-Staf meldt; Op 2
September zijn twee Britsche monitors
voor La Panne door de bommen ilit
Duitsche watervliegtuigen beschadigd.
De duikboot- en mijnoorlog.
De Noorsche bark ,,Aetie", met mijn-
hout op weg naar Leith, is bij kaap Lim-
desnaes door een Duitsche duikboot in
brand gestoken. De bemanning, die zich
in de scheepsboot had gered, is door de
duikboot naar land gesleept.
De Noorsche stoomboot Elisabeth"
is op weg van Leith naar Rouaan door
brand vernield.
In België.
Een tram met soldaten verongelukt.
Men - meldt uit Brugge aan de „Tel.":
Thans lekt uit, waarom Zeebrugge, zooals
wij gemeld hebben, zoo streng afgesloten
is geweest. Het was niet alleen om de ge-
"volgen van het bombardement, maar ook
om een ernstige ramp te verbergen, welke
Zaterdagavond, den dag van het bombar
dement, plaats greep.
Langs de kust is alles donker. De tram
van Heyst naar Zeebrugge had ook geen
licht. De geheele weg jyas in duisternis ge
huld, wegens de maatregelen tegen avia-
teurs.
De brug over het kanaal stond open voor
de vaartuigen, onder welke door het bom
bardement groote verwarring was geko
men. De tram die 180 soldaten en 40 offi
cieren vervoerde, reed in het kanaal. De
meeste passagiers moeten verdronken zijn.
Over deze zaak wordt veel "gesproken,
maar de" Duitschers trachten haar natuur
lijk zooveel mogelijk te verbergen.
In Duitschland.
Hindenburg's verjaardag.
De 68ste verjaardag van Hindenburg is
bij het beeld, dat als „de ijzex-en Hinden
burg" op den Königsplatz staat, met een
feest voor de schoolkinderen gevilerd,
naar Wolff seint*, Een menigte van ette
lijke duizenden begaf zich door den in
herfsttooi prijkenden Thiergarten naar
het houten beeld.
De mantel wordt door de koppen van de
ingeslagen spijkers steeds meer tot een
pantser. Voor het beeld is een bloemstuk
van 2 M. hoog geplaatst. Duizenden school
kinderen van beiderlei kunne huldigden
den grooten veldheer door gezang.
Een militair muziekkorps deed zich
hooren.
Het luchtschip P IV zweefde boven het
feestterrein.
Amerika en Duitschland.
De „Arabic"-quaestie.,
Reuter meldt uit New-York: De ambas
sadeur Bernstorff overhandigde aan mi
nister Lansing een nota van de Duitsche
regeering, die, naar. men verklaart, een
geschikten grondslag biedt voor de rege
ling van de „Arabic"-quaestie.
Verschillende Oorlogs
berichten.
Merkwaardige berekening. In het
„Berliner Tageblatt" rekent een correspon
dent het publiek eens voor, dat als minis
ter llelferich het geheele bedrag van de
laatste leening, dus 12 milliard mark,
biljetten van één mark moest uittellen en
hij iedere seconde een biljet tellend, acht
uren per dag met die bezigheid zou voort
gaan, hij in ongeveer 1889 jaar daarmee
klaar zou zijn.
Op elkaar gestapeld zouden de biljetten
een kolom van een millioen meter hoogte
vormen.
Een verongelukte vliegmachine. Bij
de Zweedsche kast is een Duitsch water
vliegtuig gevonden zonder bemanning.
Oproeping van Hongaarsche iandstorm-
plichtligen. De Hongaarsche dienstplich
tigen, die tusschen 1873 en 1896 geboren
zijn en vroeger afgekeurd werden, moeten
zich, naar de „Köln. Ztg." uit' Boekarest
verneemt, laten herkeuren. Tegelijkertijd
is de inschrijving van de van landstorm
plicht vrijgestelde dienstplichtigen van de
jaarklassen 1873 tot 1896 gelast.
Soldij verhooging In Frankrijk. In
het Fransche parlement heeft de minister
van Financiën, Ribot, een wetsontwerp
ingediend, betreffende een aanvullend
crediet van 27 millioen francs, dat be
stemd is om de soldij van onderofficieren
en soldaten met 20 centimes te verlioo-
gen. Het wetsontwerp is onder bijval der
afgevaardigden aangenomen.
Bescherming der loopgraven. Volgens
een „Exchange"-telegram uit Parijs, deel
de een bij At/recht gewonde Engelschraan
mede, dat bij een aanval op een Duitschen
loopgraaf, de verdedigers in overdekte
ruimten bleven en van hunne schuilplaats
uit schoten. Boven, voor en achter dezo
overdekte loopgraven liepen electrische
draden, zoodat wie daarop trapte, omver-
gesmeten werd.
Twee Engelsche generaals gesneuveld.
De „Petit Parisien" verneemt uit Lon
den, dat de Engelsche generaals Thomp
son Copper en Thesiget in Vlaanderen go-
sneuveld zijn.
De Britsche verliezen. De twee laat
ste Britslche verliqslijsten vermelden 68
officieren, 3454 manschappen en 8 ver
pleegsters.
Londen in heit donker. Volgens de En-
gelsche bladen zijn Vrijdag a vein d de nieu
we bepalingen omtrent de verlichting, of
beter gezegd de niet-verlichting van Inol-
den, ter voorkoming van Zeppelin-aan
vallen, in werking getreden. Londen was
geheel in helt donker gehuld. De bewoners
van de Engelsche hoofdstad, vatten, on
danks de moeilijkheden, welke de# duis
ternis- hun veroorzaakte, den toestand nog
al van den humor.istischen kant op.
De duur van den oorlog. In Engeland
worden nog weddingschappen over den
duur van den oorlog aangegaan. Zoo heeft
dezer dagen iemand bij Lloyds gewed
(„een verzekering gestolen" noemt Fair-
plav het) dat de vrede miet voor 30 Juni
1916 zal zijn gesloten. De premie die hij
betaalde was 65 pd.sk tegen 100 pd.st.
Buitenlandsche berichten.
De orkaan in het Mississippi-gebied.
Nu de verbindingen hersteld zijn, blijkt,
naar Reuter meldt, dat 149 menschen zijn
omgekomen in dien jangsten orkaan, die
in het Mississrippi-geibied woedde. In Loui
siana zijn .nog 106 menschen gedood, 105
worden vermist. Honderden anderen zijn
dakloos gemaakt, ten gevolge van de over.
stroom ingen.
De materieel® schade wordt ruwweg op
100 millioen dollars geschat.
Aardbeving.
In de graafschappen Cumberland,(N.W.
van Engeland) en Dumfries (Z. van Schot
land) heefit Zaterdagochtend een aardbe
ving plaats gehad.
Er werd geen schade aangericht.
Nederland en de Oorlog.
Inkwartiering van militai
ren in schoolgebouwen.
Het lid.van de Tweede Kamer, de hoer
Knobel, heeft op 7 September de volgende
vraag ingezonden:
Is het niet mogelijk voor Zijne Excel
lentie den minister van oorlog, een einde
te maken aan het, voor het openbaar
onderwijs schadelijk, gebruik van open
bare schoolgebouwen tot inkwartiering
van militairen?
De minister van binnenlandsche zaken
heeft daarop den 30sten September ge
antwoord:
Indien door de militaire .autoriteiten
van gemeentebesturen, of andere bestu-
FEUILLETON.
De noodlottige erfenis.
Kunt gij nl!et trachten die (leegte aam
vallen?. Ik zou gaarne willen weten of
u rekenschap kunt geven van hetgeen
in uw hoofd omgaat, met andere woor-
of gij er in geslaagd zijt uw gedach
te .regelen.
- Later, veel later, want gedurende een
dien ik onmogelijk kam vaststellen,
ik geen meesteres .geweest over mij
en bijgevolg niet verantwoordelijk
«r mijn daden.
Zeer goed, .zeide de geleerde bedacht-
&in. En sedert wanneer zijt gij tot die
ertuiginig gekomen?
Zij kwam trapsgewijze, tegelijk met
terugkeer mijner krachten.
Eu van d.at oogenblik af zijn uw scan-
re denkbeelden verdwenen?
Zij maakte een afwerend handgebaar,
s wilde zij aan dat verleden'niet herim-
ird worden.
Ja, zieide zij, nu Mgt dat alles zeer
achter mij, .er is geen spirake meer
Gij erkent dus, dat uw angst van
'teger ongegrond was?
Zij scheen ite aarzelen..
Dr. D est. rel drong aan:
- Gij ihebt eindelijk begrepen dat nie-
faid u kwaad wilde doen?
vermeed zij een rechtstreeks ant-
öorrj.
Hier, zeide zij, heeft mem, mij slechts
lijzen van toewijding gegeven.
De geleerde merkte deze ontwijking zeer
goed op en hield vol:
Maar elders?
Elders? Wat doet er dat toe? Ik heb
besloten alles te vergeten
Dus gij voelt u volkomen tevreden
met uw lot?
Zij antwoordde met eenige stemverhef
fing en terwijl er iets scherps in haar toon
kwam-
Het geluk is altijd iets betrekkelijks
en het zou mij moeilijk vallen daaromtrent
een beslissing te nemen.
Haar stem werd weer milder, toen zij
voortging:
Maar "ik erken gaarne, dat men mij
in dit huis met liefdevolle zorgen omringt
en alles doet wat memschelijkerwijs moge
lijk is, om mij het leven te veraangenamen.
Terwijl zij sprak, had zij haar hleeke
gelaat met die groote, droefgeestige oogen
wat opgeheven en zoodoende ontmoette zij
den blik van Gilbert Danville, die repht
tegenover haar stond.
Hij keek haar sitrak aan en kon zijn
oogen niet van haar trekken losmaken,
terwijl 'hij mompelde:
Zonderling.
Geheel andere gedachten dan die aan
het ziektegeval schenen hem bezig te hou
den, want hij luisterde slechts verstrooid
naar de vragen van Dr. Destrel en naar
de antwoorden, welke de patiënte gaf.
Het oogenblik was gdkomen om afscheid
ite nemen.
De bezoekers werden door Dr. Cazelès
uitgeleide gedaan tot aan het hek, waar
zij hem een voor een de hand drukten en
hem gelukwensehten met de door hem ver
kregen .uitslagen.
Gilbert Danville was de laatste en hij
bleef nog een oogenblik met Dr. Cazelès
achter.
Welnu, waarde collega, wat zegt gij
er van? vroeg déze, gelukkig nog Wat te
kunnen spreken met den jongen dokter,
die zooveel belangstel ling in zijn stelsel
had getoond, toen hij dit nog slechts met
woorden had uiteengezet.
Maar tot zijn groote verbazing scheen
thans, nu het stelsel voor hem bewezen
was, die belangstelling plotseling verdwe
nen. want, zonder over het ziektegeval
zelf een woord te spreken-, antwoordde
Danvilile:
Wat er op dit oogenbl'ik in mij omgaat
is zonderling, iik zou durven zweren, dat
ik de vrouw, die gij zooeven als mevrouw
Elise aan ons hebt voorgesteld, meer ge
zien had.
Eemgszins gekrenkt over dit gebrek aan
belangstelling, zeide Cazelès.
Dat is wel mogelijk.
Maar iin dat geval zou zij mij toch
cok wel hebben herkend?
Dat behoeft nog niet. Zij zag ver
scheidene .heeren voor zich en heeft, dus
ot> elk daarvan neet zoo bijzonder gelet,
terwijl gij a'/len wel op'haar gelet hebt.
Ja. dat zou kunnen, maar ik kan mij
niet herinneren, waar ik haar gezien kon
hebben.
Het zou mij niet doenlijk zijn uw ge
heugen in deze ter hulp te komen.
Ik meen aan haar uitspraak te heb
ben opgemerkt, dat zij geen Franpaise ia
Dat is zij ook niet,
Een Engelsche?
Amerikaanschei
Gilbert maakte een gebaar van verwon
dering.
Alweer een overeenstemming! riep
hii uit.
Verbaasd vroeg Cazelès:
Wait bedoelt gij toch?
Dajt kan ik u voor het oogenblik nog
niet zeggen, iik weet zelf niet in hoeverre
het vermoeden, dat in mij is opgerezen,
juist <Ls.
En zonder verder een antwoord af te
wachten, liep hij de anderen achterna.
Cazelès keek heim hoofdschuddend na:
Onbegrijpelijk jongmensch, mompel
de hij. Zou het waar zijn, wat men weieens
beweert, daJt ieder, die in een krankzin
nigengesticht komt uit die oorzaak alleen
reeds zijn verstandelijk evenwichJt kwijt
raakt?
Sedert Gilbert Danville zijn bezoek aan
het gesticht van dr. Caizelès had gebracht,
was hem de patiënte, die hij daar geszien
■had, geen ogenblik uiit de gedachte ge
weest en het resultaat van zijn overden
kingen was, dat hij zich dein volgenden
dag reeds, naar miss Rosie Walton begaf.
Dat was tegen de gewoonte.
Hij.had een vasten dag in de week, dat
hij een avond bij haar doorbracht en dan
verwachtte zij hem op de tlhee, maair na
de ontdekking die hij gedaan had, of lie
ver na het" vermoeden dat in hem was op-
eekomen en dat al vaster vorm aAnmiam,
hoe langer hij er over nadacht, had hij
geen geduld om den ontvangstdag af te
wachten.
- Zoo belde hij1 dan aan, op het uur dat
de Amerikaqngche gewoon was thee te
drinken, en werd door haar dienstmeisje
binnengelaten.
Miss Rosie, die aan de theetafel zat,
was ©enigszins verbaasd hem heden te
zien en, ofschoon de ontvangsten niet en-
vriendelijk was, kon zij toch niet nalaten,
haar verbazing onder woorden to bren
gen, hetgeen zij deed door hem op schert
senden toon toe te voegen:
Hebt ge u in den dag vergist, waarde
doktor?
Neen, antwoordde Gilbert eenigszlns
zenuwachtig, ik weet dat het mijn dag
niet is, maar ik hoop dat ik u daarom
toch niet onwelkom zal zijn.
Dat heb ik niet gezegd, noch bedoeld,
alleen, wij hadden een overeenkomst go-
maakt...
Waaraan ik mij steeds stipt gehou
den heb.
Dat is zoo.
Wanneer ik dan ook heden die over
eenkomst in zekeren zin overtreed, ge
loof dan dat ik daarvoor een ernstige re
den heb. Ik wenschte u iets mee te deelen
en had geen geduld te wachten tot den
gewonen ontvangdag.'
Gij zoudt mij inderdaad nieuwsgierig
maken, maar toch niet zoo nieuwsgierig
Cf ge moet met uw gewichtige meedeeling
wachten totdat ik u een kop thee heb in
geschonken, al was het alleen maar.
u te bewijzen, dat uw ongewone bezoek
mij daarom nog niet onwelkom is.
Wordt vervolgd.)
