ZATERDAG 2 OCTOBER. 1915. De Oorlog. Buitenlandsche berichten. BINNENLAND. Nederland en de Oorlog. Letteren en Kunst. Uit Stad en Omgeving. JAARGANG NO. 182U j)e EcicbdieSoii/tcmt BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. -- Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, metGRATIS POLIS Ongevallen-verzekering „I 6EILLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bjjonze ,l„ II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/» «en', Geïllustreerd Zondagsblad 5 oenL De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeeiingen van 1—5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentlën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent nummer beslaat uit drie den en het geïllustreerd ndagsbiad. Neutraliteit. zijn menschen, die over het leven glijden, als de schooljongens over jjs-gladde baan. Nu en dan worden KUggestooten door een tegenvaller, Ehrikt door een ramp, neergedrukt r een smart. Maar dangaat het f voort, voort in snellenden vaart. En t welk 'doel? Och, vraagt hun dat niet; hebben geen tijd aan zoo iets te den- Hun leven is zoo armelijk en zoo zou leeg aan inhoud, aan levens- pv aan eeuwigheidsgedachte, tóinselen dat, wat de eigenlijke [de van den mensch bepaalt, en hem ware beschaving schenkt worden zulke aan de levens-oppervlakte zwe- e menschen beschouwd als eeu partikel, waarvan zij gebruik kun- make'n, als de omstandigheden het veroorloven. Dclit het onder ons, Katholieken, een zeldzame uitzondering kunnen lau genoemd, iemand te ontmoeten, liet is doordrenkt, die niet tot in het itc van zijn wezen is doortrokken van waarheid, dat hij door Gods onver- de genade is verrijkt met de gave van Katholiek Geloof «ze gedachte rees in ons op, toen wij inliet verslag eener rede van Mgr.. J. i. Schaik, president van het Seminarie Culeniborg, over de „Bekeering van Ierland", waarvan de lezer in dit Wer een uittreksel vindt. je bekeering van Nederlandeen füfch ideaal, naar weik veirwazenlijr ieder op de voor hem aangewezen moet streven. Doch voor de bekee- rvan Nederland is allereerst ^oodig even dig., een opgewekt, eén begin- ;rouw Katholiek leven onder de holieken van Nederland zelf. i Katholiek blad mag en moet zelfs ernstig-stemmende vraag stellen: i verscheidenen onzer nog veel in een sleur van neutrali- •t, d. w. z. in een sleur van beginsel- Ëeid. ui Katholiek blad mag en moet zelfs dringend-noodige waarschuwing rich- voor den geest van neutraliteit r den geest van beginselloosheid, die len maar al te gemakkelijk laten door- ten in de opvoeding hunner kinderen het. neutrale onderwijs; in hun eigen ü.'én en dia hunner ondergeischiktelil Or de neutrale pers, welke zij binnen ii huis halen, en de neutrale vereeni gen, waarvan zij zelf lid zijn of welke voor hun ondergeschikten goedkeuren, bidet' het gevaar der neutraliteit on- de oogen te zien dat is een aller gie vereischte voor het in vollen rijk- ongerepte waai'heid, in logisch isequenties beleven van de eenig-ware heerlijk-schoone Katholieke beginselen. BUITENLAND. Krachtige aanvallen vr n bet Fransche jer. Ve". I ezen aan beide zijden. Grey maakte openbaar, dat Duitsche i Oostenrijksche officieren een aandeel ibben genomen in de leiding van het jaarsche leger en gif te kennen, dat geallieerden hiertegen maatregelen «ten nemen. Van het Westelijk oorlogs terrein. Overzicht. Op twee plaatsenj im Frankrijk zijn do ransche aanvallen nog steeds krach- tea noorden van Souches en in Gham- aBte In d'it laatste gebied hebben de r&rtschen op verschillende punten van tweede Duitsche verdedigingslinie vas- voat verkregen, doch aan de bedde uiit- ®den dier linne zijn zij er niet in ge ragd verder voort te dringen. Rondom Loos hebben de Engelsclien ln nieuwe vorderingen geimaakt. Wel it het Duitsche front hier een gevoeli- t stoot gekregen, doch van een door- vink kan evenmin sprake -zijn. berichten over de gevechten in 'anvpagne loop en vrijwel uiteen. Vol- te het Fransche 1 egerbenicht werd ten 'orden. van Le Mesnil, zoowel als ten 'orden van Massiges terreên gewonnen. Duitsche communiqué echter meldt t alle Fransche aanvallen werden af- ^Ken, behalve bij St. Maria Py, dat is '■egen zuidwestelijk van Somme Py. (De is een zijrivier van de Su'ippe). Hieir zouden de Franschen door de eerste Duitsche loopgravenlinie zijn gedrongen, doch onmiddellijk daarop door de Duit sche reserves "in hun aanval zijn gestuit. Het vermoeden sohijnt dus niet onge grond te wezen, dat de tweede Duitsche linie nog kracht'igeT versterkt is dan de eerste en dat de overmacht der Geallieer den niet voldoende is gebleken om de grootsch ingezette pogingen van Zaterdag i.l. voort te zetten. Vandaar dat er in Frankrijk blijkbaar naar wordt gestreefd de Duitschers langzaam, doch gestadig tot wijken te dwingen en ten slotte geheel te verdrijven. Hetgeen, in aanmerking ge nomen den betrekkelijk geringen voorts gang der laatste dagen, een zware taak en een langdurige operatie zal zijn. Want zelfs indien de jongste doorbraak poging der Franschen in een verre toe komst tot gunstige resultaten leiden zal, zoo is het ontzettend te bedenken hoeveel offers zij heeft gekost. „De Fransche sol daten hadden het druk", zoo luidde een bericht, „om hun gevallen kameraden van het slagveld weg te dragen". Aan Duitsche zijde zijn de verliezen niet minder .gering. Alleen om zich st aande te houden, om hun posities ie handhaven hetgeen hun niet eens overal gelukken mocht hebben de Duitschers reeds on telbare offers gebracht. Duitsch land's mannen staan overal op vreemden bo dem. Van alle zijden worden zij bedreigd, staat de vijand te loeren om hen te besto ken en te vernietigen. De met menschen- joffers duur betaalde veroveringen moeten alle worden behouden nogmaals taai ver dedigd, (indien het gevaar er dreigt. En steeds wordt geen beslissing verkregen. In Rusland hollen de legers voort naar een einddoel, dat zich gestadig verwij- dart. hoe meer het benaderd wordt; in Frankrijk vechten zij sLechts om zich te handhaven in de stellingen, wier verove ring ééns duizenden sneuvelen deed. Van het Oostelijk oorlogs terrein. Overzicht. De Russen schijnen volgens verschillen de berichten .zeer belangrijke troepenmas sa's naar het Noorden te verplaatsen. Zoo wel in de buurt van Minsk ais nabij Du- naburg zijn dus waarschijnlijk spoedig belangrijke gebeurtenissen te verwachten. Toch is het optreden van de Duitsche le gers, naar het schijnt, niet meer zoo als vroeger. Over 't geheel is de tegenstand der Rossen krachtiger en wordt het Duitsche bffensief langzamer en beö/ichtzamer voortgezet. Wei hebben de verbonden le gers weer overal het offensief hervat. Na den korten terugslag in het Zuiden, zijn de Oostenrijkers opnieuw opgerukt en hebben bijkans het verloren terrein in zijn geheel heroverd. Terwijl in het centrum de Duitschers voortdringen en de Russen overal doen wijken." Alleen in het noorden wordt de Duitsche voortgang belemmerd door den tegenstand der Russen, die hie zeer hevig is. Thans richten de Duitschers hun voor naamste krachtsinspanning tegen het spoorwegkruispunt van Molodeczno, dat ten Z. O. van Wilna gelegen is, en tegen het front, dat zich vandaar zuidelijk naar lvenetz, ten westen van Minsk, uitstrekt. Indien de Russen tot de ontruiming van deze streek overgaan, wat te verwachten is, dan is den Duitschers de gelegenheid geopend om naar Minsk op te rukken en de Beresina, die zich 60 mijlen ten oosten van Minsk bevindt. De Duitsche legers .zouden dan den weg inslaan, die de z.g. Oude Napoleontische marschroute wordt genoemd. Nu de pogingen der Duitschers om de legers van den Tsaar te vernietigen, tel kens verijdeld zijn, schijnt de Duitsche generale staf besloten nog verder door te trekken. De Engelsche militaire deskun digen veronderstellen zelfs, dajt de D' schers zullen trachten op te rukken naar de versterkte Dwinalinie en naar de Bere sina, tot de Polesische moerassen, waar zij tot een defensieve houding zullen over gaan. Van het Zuidelijk en Zuid- Oostelijk oorlogsterrein. Overzicht 't Is vandaag; weer net als gisteren en eergisteren, en als sinds den daj waarop de oorlog tusschen Oostenrijk en Italië uitbrak; geen nieuws. Beide partijen schijnen zich .reeds op een winterveildtocht voor te bereiden en weónig te vechten. Heit Oostenrijksche legerbe richt) meldt, dat de Italianen met een sterke troepen macht driemaal een aanval deden op Mizli Osh en op de Z.-westelijke helling van dien beng, doch zonder succes. Verder meldit Ihet bericht nog, dat-de Italiiaansche troepen aanvallen deden op de Oosten rijksche linies westelijk van den Bombasch en tegen enkele punten van het brugge- hoofd bij Tolmein, die evenwel werden afgeslagen. Het communiqué van den Itati/aansohcn grooten generalen staf, ontvangen door de Italiaansche Legatie, bevat in het ge»- heel geen nieuws. Het maakt slechte mel ding van onbeduidende schennutsefingen., waarbij enkele gevangenen werden ge maakt. Verder meldt het communiqué nog, dat een Italiaansch vliegtuig schijn- baar met succes eenige gehuchten op het Karstplateau heeft gebombardeerd, welke aLs kwartieren van hooge Oosten rijksche bevelhebbers waren gesignaleerd. Van het Zuidoostelijk oorlogst-errein is, naar uit We.enen wordt gemeld, niets nieuws voorgevallen. Op Zee. De „Piemont* in brand gevlogen. Uit Milaan wordt aan de „Voss. Ztg." gemeld, dat, blijkens een bericht in de „Secoio", het Italiaansch^ stoomschip „Piemont", dat in de lijn SjrrakuseTri-J polis vaart, in brand gevlogèn is, ten ge volge van kortsluiting. Daar deze scheepsbrand, zoo kort na de ontploffing aan boord van de „Benedetto Brin" verdenking opwekte, zal een streng onderzoek worden ingesteld! Duitsche duikbootcn in de Zwarte Zee. Het „Nowoje Wremja" meldt uit Odes- sa, dat in de Zwarte Zee twee Duitsche duikbooten, een groote en een kleinere, bij het Krim-schiereiland .zijn verschenen. De groote heeft fabrieken beschoten en ette lijke visschersbooten doen zinken. De „Benedetto Brin". Re#ter meldt, dat er tot dusverre 474 overlevenden van de „Benedetto Brin" zijn. Op den Balkan. Duitsche en Oostenrijksche officieren in Bulgarije. Reuter meldt uit Londen: Grey heeft verlof gegeven tot het openbaar-maken van die volgende verklaring: Een bericht is ontvangen, dat Duitsche :*a Oostenrijk sche officieren eenige da,?? n. geleden in Bulgarije zijn aangekomen met het doel om een aandeel te nemen in de leiding van het Sulgaarsche leger. Deze actie is precies dezelfde als die in Turkije onder nomen. waar Duitsche officieren Turkije hebben gedwongen in 1914 een geheel on- voorbereiden aanval te doen op Rusland. Sinds de geallieerde mogendheden zich hebben verbanden, steunen zij de staten, welke door dergelijke handelwijzen wor den bedreigd. In Bulgarije wordt dit nieuws als van veel beteekenis beschouwd. Nieuwe spanning tusschen koning Konstantijn en Venizelos? Het Kopenhaagsche blad „Hoved Staden" schrijft, dat er vele aanwijzingen zijn voor een nieuwe spanning tusschen koning Konstantijn van Griekenland en Venizelos en dat vooral de geriërale staf zich sterk kant tegen de politiek van den premier. Het blad acht een conflict waarschijnlijk. Door do verzoenende houding van Bulga rije trad, volgens „Hoved Staden", een nieuwe phase op den Balkan in en het is niet in de laatste plaats door deze houding van Bulgarije, dat de mobilisatie van Grie kenland een ©enigszins ander karakter verkrijgt. Bulgarije en de oorlog. Reuter meldt uit Athene: Volgens de laatste berichten uit Sofia neemt de Duit sche invloed dagelijks, toe, zooals ook blijkt uit het achtereenvolgende ontslag van twee ministers, die de anti-Servische politiek afkeurden. Men leidt daaruit na tuurlijk af, dat de kansen op het behoud van den vrede in den Balkan verminder- ren, niettegenstaande de redevoering van sir Edward Grey in het Lagerhuis, waarin een gedeelte van het publiek, onder den invloed van de oppositiepers, een aanwij zing zag, dat de Entente steeds gereed was Bulgarije te steunen. De regeerings pers beijvert zich dezen verkeerden in druk weg te nemen. In België. Korte berichten. Sedert een paar weken is de zinken pasmunt lm omloop gebracht. Enkel de stukken van 25 centiemen zijn tot op he den uitgegeven. Zij zijn reeds zwart en onooglijk geworden gedurende de enkele dagen dat zij gebruikt zijn. De laatste dagen werden te Brugge en omstreken 300 wagens en paarden ge- requLreerd. Ten zuiden van Brugge, in de omge ving van Beermen en Wijmgene, worden in de bosschen de hoornen omgehakt. Men weet niet, met welke bedoeling dit ge schiedt. In Jupille is de werkloosheid schrik wekkend gestegen. De wapenfabriek Lo cket ligt geheel stil; daardoor alleen zijn reeds 250 werklieden zonder arbeid; ook de iketelfabriek Pietboeuf, die 225 man aan de bezigheid hield, is buiten werking. In de gasfabrieken en mijnen wordt nog in voldoende aantal gewerkt. Eiken dag worden aan behoeftigen .2700 porties eten en 335 kilo's brood verstrekt. in Rusland. Een tegenspraak. De Russische legatie te 's-Gravenhage spreekt beslist het bericht tegen, dat door sommige Hollandsche bladen is gepubli ceerd, omtrent een mislukten aanslag op het leven van den Tsaar van Rusland en onlusten welke als gevolg daarvan zouden zijn voorgekomen te Petersburg en te Mos kou. Er is nodh een aanslag geweest, noch waren er onlusten van eenigerlei aard. Verschillende Oorlogs berichten. De ijzeren „Kriegssechser". De „Vos- sische Zeitung" deelt mede, dat er reeds nu groote vraag is naar de ijzeren 5- pfennig-stukken, de zgn. „Kriegssechser". Het zal nog eenigen tijd duren voor die in omloop gebracht worden. In het geheel zullen 100 millioen stuks van deze nood- pasmunt geslagen worden. Kopergebrek in Duitsohland. In Ber lijn vreest men, dat de schoolsproeibaden zullen moeten gesloten worden, omdat ten gevolge van de inbeslagneming van koperen voorworpen ook de kranen en dergelijken, die tot de inrichting behoo- reü, .ingeleverd moetan worden. Gelukt het niet-, de regeering te bewegen, om deze voorwerpen in de school-badinrichting te laten, dan zal men de kinderen voorloo pt van deze nuttige instellingen niet meer kunnen laten genieten. Postzegelcoupons. Door de Belgische regeering te Havre worden aan de Belgi sche soldaten wekelijks coupons verstrekt, waarvoor zij in alle landen die in het post verkeer zijn opgenomen op de postkantoren een postzegel van 12'/. ceait kunnen krij gen. 'Deze coupons worden ook naar de krijgsgevangenen in Duitsohland gestuurd. Verbod van verkoop. De commissaris van het gouvernement Moskou heeft den verkoop van lak, politoer, reukwerken en alle spiritushoudende vloeistoffen verbo den, indien, door de politie niet uitdruk kelijk toestemming is verleend. Overtreding wordt gestraft met 3000 roe bel boete of 3 maanden gevangenisstraf. Groote brand. In de celluloid fabriek Ohrecht te Mum- limil in het kanton Solothure, in ^Zwitser- Iand, waar 400 arbeiders werkzaam zijn, is Donderdag een brand uitgebroken. De fabriek is göheel afgebrand. Zestien arbeiders zijn gedood, 24 zwaar en 30 40 licht gewond. Kon. Nat. Steu n-C o m i t De 55ste lijst van bij het Koninklijk Nationaal Steuncomité 1914 ingekomen bijdragen van 29 Aug. t/rn. 4 Sept. 1915, vermeldt een totaal van f 22.433.70i/è, mar kende met het totaal der vorige lijsten ad f 2J873.815.3lVè» een totaal aan ontvang sten bijdragen en toezeggingen van f 2.896.249.02. Boter. Het Rijks Centraalbureau voor den uit voer van boter maakt bekend, dat voor de week van 3—10 October voor 60 pCt. der boterproductie certificaat van uitvoer zal worden verleend, terwijl 40 pCt. voor het binnenlandsch verbruik moet worden beschikbaar gesteld of afgeleverd. Koninklijke Besluiten. Bij Kon. besluit is B. Calissendorff be noemd tot burgemeester der gemeenten Kockengen en Laag Nieuwkoop. Bij Kon. besluit is lo. aan den heer J. Miiysken, op het daartoe door hem ge daan verzoek, een eervol ontslag ver leend als lid en voorzitter van den Raad van Toezicht op de Artillerie-Inrichtingen. 2o. benoemd tot lid en voorzitter van den Raad van Toezicht, sub. lo. bedoeld, de heer J. van Vollenhoven, lid van de Twee de Kamer der Staten-Generaal. Bij K. B. is aan den kapitein P. II. J Nefkens,.- Md van het vrijwillig militair automobielkorps, wegens gezondheidsre denon, eervol ontslag verleend uit zijn betrekking bij genoemd korps. Arbeidsregeling ïn het Bakkersbedrijf. De Kamer van Arbeid voor de Voedings- en genotmiddelen te Amsterdam heeft een adres gericht tot den Minister van Land bouw, waarin zij te kennen geeft kennis te hebben genomen van het adres door den Alg. Ned. Bond van Arbeiders (sters) n het bakkers-, Chocolade- en Suikerbe- jverkingsbedrijf aan Z. Exc. gericht, in welk adres wordt aangedrongen op het spoedig indienen van een wetsontwerp, waarin zal worden neergelegd: Verbod van nachtarbeid in het bak kersbedrijf; b. Een regeling van den arbeidsduur tot ten hoogste 60 uren per week; c. Opname van bepalingen, welke be doelen beschermend op te treden voor de in het bedrijf werkzame personen, zoome de voor het broodetend publiek, door alle arbeiders (eters) in het Brood-, Koek- en Banketbakkersbedrijf werkzaam te onder werpen aan een verplichte geneeskundige keuring, alvorens zij in het bedrijf werk zaam mogen zijn; d. Verbod van inwoning van niet tot de naaste familie behoorende gezellen bij den patroon; met welk adres de Kamer van Arbeid haar instemming betuigt. Nederland en Cenfcraal-Afrika. Een „goed ingelicht medewerker" schrijft aan de „Daily Chronicle", dat er eenige aanwijzingen zijn, dat de Nederl an dsc'ho regeering ernstig de vraag overweegt, om, bande lende volgens de verplichtingen van de algemeene akte van Berlijn, hare tus- schenkomsfc aan de oorlogvoerenden aan te bieden ten einde Centraal Afrika ondeT het neutraliteitsartikel le plaatsen. Het artikel van de „Daily Chronicle" bo sluit: Engeland heeft volkomen genoeg van kroonkolonies In Afrika en zioekt gee»/ nieuw gebied. Het heeft zich ver honden hot volkenrecht strikt te eerbiedigen, zoo dat, als Nederland een conferentie over MÉdden-A'Hrika voorstelt, het niet zal wei geren daaraan deel te nonnen. Mm denkt dat het Nederland sc he voorstel zal neer gelegd worden in oen rondschrijven aam alle mogendheden die de akte van Berlijn onderteekend hebben, en, aan. de Vereanig- de Staten. Men dient de bewoordingen vam dat stuk thans af te wachten. (N. R. Ct.) Lijkverbranding. Op de algemeene vergadering van de Vereen/iging voor facultatieve ijk verbran ding werd bekend gemaakt, dat in hot crematorium der vereeniging 34 crematie» hebben plaats gehad. Voor rekening van het fonds voor lijkverbranding hadden zes crematies plaats, waarvan vijf te Bremen en een te Maimz. De zaak marcheert, zooa's blijkt, nog niet naar wensch. De rekening over het afgeloopen jaar biedt ook een aanzienlijk tekort. Er irs blijkbaar an ons volk nog te veel christelijk besef om tot het heidensch ge bruik der lijkverbranding over te gaan. De Auteurswet en de zangvereenigingen. Door den Bond van Amst&rdanqsche Zangvereenigingen is een adres aan do Tweede Kamer gericht, in verband met het an behandeling nemen der overgangs bepalingen der Auteurswet 1912, welke wed tna •inneming op 1 November a.s. in wer king zal treden. Adressant verzoekt de Tweede Kamer, ten einde het voortbestaan van den Neder- landschen koorzang niLeit in gevaar te brengen, het daarheen te wi len (leiden, dat dilettant-zangvereenigingen vrijgesteld worden van het betalen van Auteursrech ten en alleenlijk de aankoop van muziek haar het recht geeft dezelve vrij uit te voeren. Mochten er echter ernstige m overwegende bezwaren zijn om dit verzoek im te willigen, dan verzoeken zij subsidiair beleefd vrijstelling van Auteursrechten voor al'ie koorwerken, d'ie vóór November 1915 zijn uitgegeven, zoodat de vereemlgiu- gen alsdan bij den aankoop van nieuwe muziek hiermede rekening kunnen houden en. dan alleen koorwerken koop en van die componisten, die afstand doen van hum aanspraak op Auteursrechten of van Jien, die hij hetzelfde Auteursbureau zijn aan gesloten. zoodat iin ieder geval door de Vereenigingen niet meer dan aan één bu reau Auteursrechten behoeven te worden betaald Tevens heeft de Bond aan de be sturen. der zangveieen'igLngen in den lan de. het verzoek gericht orn bij de Tweede Kamer van haar instemming met dit adres te doen blijken. Maatschappij van Nederl. Letterkunde. In de gisterenavond gehouden maand vergadering van de Maatschappij van Nederl. Letterkunde werd tot Voorzitter gekozen, in de plaats van den periodiek aftredenden heer J. F. M. Sterck, van Haarlem, Prof. Dr. J. Vèrdam. Daarna hield Dr. G. J. Boekenoogdrt een voordracht over de Nederlandse!»© vertalingen en bewerkingen der „Verteb lingcn van Moeder de Gans."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1