17 BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. ie JAARGANG No. 1806 Ste\dbo\\&QwviAm$ BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze iten II oent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent VRIJDAG SEPTEMBER. I915. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regele f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeellngen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groots letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstperoieel van 1-5 regele 50 cent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Vermakelijkheden. n de zesde nota van minister Posthuma, reffenden den economischen toestand in i, komt ook voor een stastistiek over theaterbezoek. Betreffende Amsterdam jgl men dit overzicht: [ntrées geheven in schouwburgen enz. 1 Januari tot 1 Januari tot 31 Juli 1914. 31 Juli 1915. 542,070.80 206,330.60 372,262.80 563,220.— 184,051.20 380,982.60 f 193,950.50 f 118,638.10 igehlijke )q; riétés tk >scopen Judere ichtingen f 1,314,614.70 f 1,246,891.90 Üu ziet men 't eens, hè, hoe zuinig de nschen .zijn, In 't eerste halfjaar van hebben ze te Amsterdam wel f 67,722.81, li bijna 70 mille minder voer pu- 1 :e vermakelijkheden uitgegeven dan in ''■eerste halfjaar van 1914. 81 pf 't ook slechte tijden zijn! zult misschien zeggen, dat een uitgaaf ruim 12 ton voor schouwburgbezoek h niet zoo heel weinig is. )ch, dat lijkt maar zoo, zal een ander nerken. Amsterdam telt 500,000 inwo- rs, dus dat maakt per hoofd een goede >3 gulden per halfjaar. Mag dat niet? tySfu wordt het bedrag per persoon intus- RI ïen wel een beetje anders, indien we in nmerking nemen, dat om van kleine deren niet te spreken zeer velen oit naar den rfchouwburg gaan; we ooven zelfs, dat de bezoekers zoo onge- \v steeds uit hetzelfde milieu komen, 'er slot van rekening zouden we echter i die Amsterdamsche pret-uitgaven, boo heel veel bezwaar niet hebben, ien we daarbij niet moesten bedenken, •veel van dat geld aan onwaardig lot wordt uitgegeven. io beschouwd wordt 't voor een it deel zonde van 't geld, dat beter be- fd had kunnen voorden, aten we ervoor blijven ijveren, om het der openbare vermakelijkheden te ver ten, want ze b 1 ij v e n trekken, on- ïks den ernst dér tijden. Maar laten wij ook in onze eigen krin- voortgaan met het mooie, verheffende veredelende streven om op eigen Room- terrein de ontspanningen op een iger peil te brengen, om ons volk op te iren tot het genieten van echte schoon- id, tot het bewonderen van ware kunst, nieuwe uiting van dit streven vinden lezers vermeit! onder de rubriek Let ten en Kunst".- lp het Oostelijk oorlogsterrein bieden Russen ten N.0. van Grodno taai ver- De Duitschers zijn in het bezit van streek tusschen de Pripjet en de colda en de stad Pinsk. - Van Oos- nrijksche zijde wordt gemeld, dat alle gingen der Russen tegen liet front in ist Galicië zijn gestuit. De Britsche admiraliteit neemt aan dat de duikboot „E 7" bij de Dardanellen in den grond is geboord. - Uit New-York wordt ge meld, dat volgens Bernstorff binnen 14 dagen een voldoende regeling der Ameri- kaansch-Duitsche moeilijkheden is te ver wachten. - De Doemazittingen zijn bij Oekase van den Tsaar tot half November verdaagd. Van het Westelijk oorlogs terrein. Fransch legerbericht. Het rnididagcommuniqué van 16 Sept. luidt: Gevechteln met handgr-ame/ien lm dein sector van Neuville. Een beschieting voor de buitenwijken van Aitredht lokte een heftig tegenvuur u.iit van de Eransche artillerie ep de vijandeï.ijke batterijen, em loopgraven. Mijner,gevechten, bij Fris© (Samme.) Artilleriebeschieting gedurende dein ge- heelen nacht rondom Roye en, Lasisiigny, waar Fransche projectielen branden ver oorzaakten. Bij Berry-au-Bac in Champagne, nabij St. Hl! ai re en Aubuive dn het westicfijk deel van Woëvre en in de Vogezen bij {Ban-'de'-Sapt, Lavenidiiget iart.i!ile.riici actie. Duitsch legerbericht. Het Duitsche hoofdkwartier meldt, dat geen. belangrijke gebeurtenissen plaats hadden. Yperen opnieuw beschoten. Zondag is Yperen buitengewoon, zwaar beschotten; een dTiidhondier-d1 projectielen werden, op de stad geworpen. Maandag w-as het vuur min/der heviig, snaar een van de projectielen was uit een 42 c.M.- kamon. Van het Oostelijk oorloga- terrein. Het Durtsch-Oostenrijksche offensief. Op dit oorlogsterrein blijft de toestand van de Oostzee tot de Pripetmoerassen soherp te onderscheiden van dien ten Zui den van de moerassen tot aan de Bessara- bische grens. Ten Noorden van de moerassen blijven de centralen offensief, de Russen defen sief. Ten Zuiden van de moerassen is juist het omgekeerde hét geval. Het offensief der Duitschers blijft het krachtigst tusschen de rivieren Duna en Wilia. Zij staan thans dicht bij de vesting Dwinsk of Dunaburg. Ten Zuidwesten van Dwinsk zijn de cen tralen nog zoover niet naar het Oosten doorgedrongen. 'Ten N.O. van Grodno is de toestand on veranderd en bieden de Russen taai verzet. Links van de Njemen naderen de centra len geleidelijk d&Szczara, aan welke rivier men mag verwachten, dat de Russen nieu wen tegenstand zullen bieden. De richting van den opmarsch blijft hier overeenkomstig die van de spoorwegen en wijst dus voorshands naar Minsk. Van de legergrcwp von Mackensen wordt van Duitsche zijde gemeld, dat zij de streek tusschen de Pripet en Jascolda en de stad Pinsk in handen hebben. Op het gevechtsterrein ten Zuiden van de moerassen hooren we van Oostenrijk- sche zijde, dat de óogingen der Russen tegen het Oostenrijksche front in Oost- Galicië zijn gestuit. Een aanval op het Oostenrijksche front aan de Midden-Stryp.a werd afgeslagen evenals Russische aanvallen in Wolhynië en bij Nowo-Meksmistj. Uit het bovenstaande ziet men, dat de gebeurtenissen op hei gevechtsterrein van de Oostzee tot de Pripetmoerassen van groote beteekenis zijn. Nog steeds is het niet mogelijk de vraag te beantwoorden wat eigenlijk het doel der Duitschers is. Het is alleen duidelijk dat de verbonden legers vooreerst de Dima-linie willen bezet ten tot dekking van hun linkerflank, to- vens met het oog op hun operaties in de riching van Petrograd en voor een toe komstige samenwerking met de vloot. Aan Fransche zijde wordt verondersteld dat de Duitschers, indien dit doel wordt bereikt, niet naar Petrograd zullen optrek ken. Het seizoen is t$ ongunstig om een nieuw offensief in fe zetten, terwijl een opmarsch in de streek van de Njemen en de Pripet ook ontzaggelijke moeilijkheden met zich brengt. Vooreerst-echter zou het bezit van Duna burg voor de verbondenen van groot ge wicht zijn, omdat het een vesting is, die de westelijke Duna beheerscht. Reeds eenige dagen geleden bevond de Duitsche voor hoede zich op een afstand van 50 kilometer van deze plaats verwijderd. Doch de Rus sische tegenstand doet zich hier opnieuw gevoelen, zoo als trouwens op het geheele front, dat golft over ©en lengte van meer dan 1500 kilometer en zich pijnlijkt wringt in ontelbare bochten onder den tred der millioenenlegers. Van het Zuidelijk oorlogs terrein. Oostenrijksch legerbericht. Offioiooi wordt d. d, 16 Sept. uit Weenen gemeld: De -toestand Is onveranderd. De pogingen der Italianen om onze stellingen op de Monte Piana in het oosten voorbij te gaan, werden -verijdeld. Op Zee. De „E. 7". De Enigelsdhe Admiraliteit deelt mede: ,,De vijand verklaart de ,,E 7" (oommaor darut Archibald D. Cochrane R. -N.) in de Dardaneélen in den grond te hébben ge boord en drie officieren en 25 man van de equipage krijgsgevangen te hebben ge maakt. Daar sedert 4 September geen berichten omtrent dezen onderzeeër zijn ontvangen, wordt ondersteld, dat het bovenvermelde bericht juist is." In Duitschland. Verlof tot den terugkeer. De ,,Nordd. Aïlgesm, Zeik" bericht: „Door neutrale bemiddeling dis thans een overeenkomst tot stand gekomen tusschen die Duitsche en de Engelsche regeeriingen waarbij wordt bepaald, dat aan de Duit sche mannen tusschen 17 en 55 jaar, die in Enge/'.and worden vastgehouden, en aan de Engelsche mammen van demzelfden leeftijd die niét uit Duitschland mochten vertrekken, voor zoover zij ongeschikt zijn voor militairen dienst gedurende dezen oorlog, veillof zal worden gegeven om naar hun vaderland terug te keeren" In Italië. Een protest van den Paus? Volgens do „Voss. Ztg." protesteerde de Piaue door tusschankomsit van een neu trale mogendheid bij Italië tegen de cen suur der VaXiicaansche correspondentie mot den nuntius Mgr. Erühwirt te Mün- chen. (Wij geven dit bericht onder alle voor behoud. Red.) In Rusland. De Doema verdaagd. Een Keizerlijke oekase, gericht aan dien Senaat, gelast, dat de zittingen der Doe ma verdaagd word,en en dat zij, overeen komstig de keizerlijke oekase van 11/24 Januari, uilteiilijk ito Novéhiber hervat zu.Yien worden, behoudens buitengewone omstandigheden. Amerika en Duitschland. Regeling met Duitschland binnen 14 dagen? Reuter meldt uit New-York: De Duitsche gezant Bernstorff zeide in een mededee- ling, dat naar zijn meening binnen veer tien dagen al de veronderstelde, moeilijk heden tusschen de Vereenigde Staten en Duitschland voor goed geregeld zouden zijn en dat de beide natiën dan vriend- schappelijker dan ooit tegenover elkaar zouden staan. Buitenlandsche berichten. Ontzettende ramp in Zuld-China. Het „SoerabajaSch Handelsblad" van 29 Juli geeft eene uitvoerige beschrijving van de ontzettende overstrooming die Zuid-China heeft geteisterd, waaraan wij het volgende ontleenen: De streken aan de West-rivier met de talrijke dorpen en steden werden door de geweldigste ramp bezocht welke Zuid- China ooit heeft getroffen. Talrijke dorpen en kleine steden zijn ondergeloopen en de bevolking die nog tijdig voor 't wassende water wist te vluch ten, verkeert in een toestand van de groot ste ellende. Verscheidene schepen met rijst zijn reeds uit Hongkong naar de zwaar- bezochte streken vertrokken. De kapitein van de „Lintan", die juist met zijn schip van de West-rivier kwam en te Hongkong arriveerde, verklaarde nimmer zulk een overstrooming ite heb ben' gezien. De ontzettende over9troomin- gen in het vorige jaar waren betrekkelijk onbeduidend bij deze ramp vergeleken. Te Woetsjow, vertelde hij, klom het water tot 79 voet. Het verlies van menschenle- vens moet verschrikkelijk zijn, verklaarde déze kapitein. Kanton ontkwam niet aan de ramp. De Shameen stond onder 2 voet water. De. meeste wijken der stad waren overstroomd en talrijke booten met vluchtelingen sloe gen om. Zij vonden een jammerlijken dood in de golven. Tot overmaat van ramp brak in de zoo zwaar geteisterde plaats in den namiddag van 13 Juli nog een brand uit, waarbij een enorm aantal winkels in asch gelegd wer den en veLe meaischen omkwamen. De be woners van den winkels, waar de brand uitbrak, waren voor hot stijgende water op den zolder gevlucht, en toen het vuur hun schuilplaats bereikt had, was geen redding meer mogelijk. Zij stonden voor de keuze zich te laten verbranden of in het water te springen. Velen deden het laatste, verscheidenen verdronken, terwijl-de anderen in de vlaai- men omkwamen. De brand, die liet werk van roovers geweest is, waarvan er thans honderden bezig zijn aan het plunderen, ontstond op Sampang Hong, in de Chinee- sche stad, welke in de buurt van het doua nekantoor ligt. Alle hulp was tevergeefs, het vuur verbreidde zich met een ongeloof lijke snelheid. Het is nog moeilijk vast te stellen hoe veel huizen en winkels in vlammen zijn opgegaan. Telegrammen noemen een aantal van 12 1300. De „Heung Sjan" kwam met geredden uit Kanton te Hongkong aan. De men- schen waren geheel uitgeput, half waan zinnig door de uitgestane angsten, en het aanzien was een ontzettend schouwspel. Do kapitein vertelde dat hij 's nachts de stad had verlaten, 't Was of zij geheel in vlam men stond; de vuurgloed weerkaatste in het water dat de geheele streek had over stroomd. Tallooze lijken dreven rond het schip en in enkele booten waren een aan tal overlevenden de uitputting nabij. Hem was verteld dat alleen in Kanton 10,000 mensclien waren omgekomen. Een juiste raming der verloren levens zou wel nim mer kunnen worden gemaakt Om de ellende nog te verhoogen, trokken rooverbenden de geteisterde streken af. De gevolgen van de ramp zijn nog niet te overzien. Men vreest algemeen het uit breken van besmettelijke ziekten. Uit alle deelen van China stroomen gif" ten toe. In alle groote plaatsen zijn steun- comité's opgericht. Nederland en de Oorlog. Mijnen dn de Noordzee. Aan het „Centrum" wordt gemeld: Bommen ge komen haringschepen berich ten, dat door Emgelsdhe oorlogsvaartui gen mijnen warden gestrooid op He4 Zand, een 'bank, nabij Doggersibank.waar juist in dezen tijd veel gevischit wordt. NederlancVjche visschersvaartuigen moesten daar weg en werden zelfs door torpedojagers weggesleept om het oosten* Opgebrachte logger. De schipper van den haringlogger Ma ria" KW 124 heeft bij aankomst te IJmul- dien meegedeeld, dat zijn schip door een to Aberdeen thuis behoorenden stoomt red- Ier naar Peter Head1 is opgebracht ge weest en aldaar 7 dagen ;s vastgehouden!* De ireden wierd niiet gemeld. Belgische soldaten- Woensdag hebben eenige Belgische heo- ren, onder wie de doctoren Wijbouw, Dal- lemagne, prof. van Eek uit Leuven, bene- FEUILLETON. De noodlottige erfenis. - Dat was een uitmuntend middel om &t verdriet te vergeten, waarover ge mij stijfls hebt gesproken. - Ik heb er dan ook een ruim gebruik ui gemaakt. Stel u voor dat dk een pa- inte heb gekregen, een nGllioeanen-rijke kme, diie aan een zenuwziekte leed, en zich zoo aan- mij gehecht had, dat ik &r niet meer m-ocht verlaten. Ik. moést or haar niet alleen doktere®, maar ook •rplöegstler zijn en zij wilde niet van mij leiden, voordat zij geheel genezen was', as- Gij begrijpt .dus hoe ik mijn best Nt doen, wilde ik mijn onafhonkelijk- pd„ herwinnen. - Dat hebt gij dus met goed succes ge- 'on, want uw tegenwoordigheid hier wijst dat gij uw vrijheid hebt verdiend. - Ja, maar ik heb er nog meer mee rdiend, want mijn patiënte»,, eenmaal nezen, had zich in het hoofd gesteld mij bitterend te beloonen voor hetgeen rarmee ik toch niets dan mijn plicht gedaan. Geen kwade gedachte! - Wacht, want die origineel» vrouw od alles anders dan andere mensdien wat raadt ge wel dat zij mij aanbood? - U ais kind aan te nemen? - Neen. - Wat dan? Een bruidschat, heerschte een oogenbllk eein pijnlijke Gilberg dig tot dy^vérre huiten zich- zelVe van vreugde was geweest, voelde zich nu eenskiapis ongerust. Wat z/ou hij vernemen? Zou het antwoord, waarnaar zij hem nog het wachten, niet een heerlijk, lucht kasteel dat hij zich sedert haar hierzijn had gebouwd, in rook doen vervliegen? Was de reis, die haar hierheen voerde, misschien.... een huwelijksreis? Ongeduldig om een eind te maken aan zijn angst vroeg hij: En wat hebt gij besloten? Ik heb haar geantwoord, dat ik voor het huwelijk niets voelde en dat het bedt zou kunnen, dat ik ongehuwd bleeif. Bij diit antwoord was het Gilbert of hem een steen van het hart viel. Hij herademde, zijn vroolijkheid keende terug en veel geruster vroeg hij nu: Wat zeide zij daarop? Zij vroeg mij, of Ik dan geien enkele wensch of verlangen had, die zij zou kunnen bevredigen en daarna vertelde ik haar mijn levensgeschiedenis, sprak haar over mijn zuster, die ik zoo héb lief gelhad en dié alle gemeenschap met mij heeft verbroken,- die mij schijnt te vergeten. Ik zerfde dat d'e ongerustheid over die zuster mijn igeheebe bestaan vergalde en dat ik niets Kever zou wenschen dan eindelijk eens te weten, waaraan ik mij omtrent haar te houden hod. Den volgenden dag bezorgde haar bediende mij een pakje Toen ik het opende vond dk er bankbiljet ten, in, waaraan een briefje gespeld met de woorden: „Voor de reds van mis» Roste naar Europa.1' Ik snelde naar haar toe om haar té be- donkeö. Ga daadheen, mijn kind, zeide zij, en keer niet terug voordat uw verdriet is voorbijgegaan. Of gij zult leeren vergeten, en u -troosten, of gij zult de ondankbare terugvinden en dan zal er geen spoor der amant uit het verleden bij u achterblijven. Uitmuntende vrouw, riep de dokter uit. En ditmaal hebt gij het aangenomen? Van ganscher harte, zeide Roste vol vuur. Dat geld was mij welkom, omdat het gebruik dat ik er van maken zou, reeds te voren vaststond. Ik was zoo ver heugd, dat ik lachte? en weendJe tegelijk. Ik snelde naar een -redsbureel, kocht een doorgangbiljet naar Frankrijk en ik her won mijn kalmte eerdt, toen het land ach ter mij was verdwenen en ik mij op den Oceaan voelde drijven Wat was uw plum? Ik had er in mijn opgewondenheid nog geen gemaakt, maar eenige dagen van gedwongen rust werkten heilzaam op mij. Eenmaal aan boord had ik al den tijd om na te dénken. Op dio onmetelijke zee, waar men niets zag dan, lucht en wa ter, verdween mijn opgewondenheid spoedig. Nu scheen mijn onderneming mij een dwaasheid toe. Ik twijfelde aan mij zelf en aan den uitslag van hetgeen ik zoo vol moed had aangevangen. Gij zijt .toch de 'laatste, bij wie ik moedeloosheid, zou veronderstelen. Het was ook niet zoozeer moedeloos»- bedd dan wel een angstig voorgevoel, een vage vrees voor het ombekende. Wat zou lik vernemen? Snelde jk naet een bittere teleurste/Mang tegemoet?? Kwam het denkbeeld niet in u op terug te koeren? Daar was? bet» tfi laat voor en dan, het i9 zonderling, maar een onweerstaan bare macht dreef mij vooruit. Terwijl ik beducht was voor hetgeen mij bij aan komst wachten zou, gehoorzaamde ik toch aan die ingeving. Ik vleide mij er niet mee, door haar-, dié zich van mij had afgewend, (met open armen ontvangen te zullen worden, maar ik voelde er behoefte aan, den aftand, die ons scheidde, te doen verminderen. Ik herinnerde mij, dat mijn zuster, toen zij mij verliet, leefde in de hoop op het moederschap en lik berekende dat die hoop nu wel verwezenlijkt moest zijn, ten minste als alles goed gegaan was. Ik ging na hoe oud hét kind nu al kon zijn en voelde een onstuimige behoef te het in mijn armen te wiegen, Ik wilde er over waken,, want, ofschoon ik nog niet weet of het kind wel bestaat, of het een jongen of een meisje is, had ik het toen toch reeds in mijn hart innicr lief. Zeg eens eerlijk, vïndt ga mij niet wat dwaas? Dwaas? Nu ge u vrouw toont, vrouva iin de edelste beteeken&s van het woord? Dan ga ik verder. Dit was mijn ge dachte. Terwijl men aan boord lachte en zich vermaakte, bleef ik verre van al die vroolijkhedd. Wanneer ik mij voor den geest haalde hoe zonderling Lizzie was, dan maakte het lot van dien kledne mij ongerust. Aangenomen dat hij bestond, wat was er dan van hem geworden?Werd hij wel voldoende verzorgd? Ik stelde mij voor, dat hij om mij riep, dat hij mij noodilg had. Hier moet ik u toch. even in de rede vallen. Waaraan zou het hean ontbreken? Wanneer ik mij goed herinner., bezat zijn moeder toch eemig vermogen? Een aanzienlijk vermogen. Het kind heeft mil'lloenen in zijn wieg gevonden. Welnu, stél u don gerust, hij heeft alle kansen voor zich. Wanneer hij rijk is, waarom zou hij dan niet gelukkig zijn? 'Wie weet? Sta.mij toe u te zeggen, dat zijn ïd mij toch niet verontrusend toeschijnt. Omdat gij niet weet wat de rijkdom van mijn zuster heeft gemaakt. Van den dag af, dat haar die .rijkdom te beurt vbed ls er een kloof tusschen ons ontstaan.Wat mijzelf betreft, kan ik dat nog dragen, maar lik zou het niet kunnen dulden, ala! dat onschuldige kind er onder lijden moest. Die veronderstelling lijkt mij toch! onaannemelijk en ik zou er wél iop dur ven zweren, dat ge u moodetoos ongerupH maakt Gij zult misschien denken, dat da zenuwziekte van mijn patiënte besmette lijk was en dat mijn voortdurende om gang met haar... Zoover ga ik tiM, maar niets zat u gemakkelijker zijn dan het bewijs te krij gen, dat ge u vergist. God geive het. En -thané blijft mij niets anders over dan u mijn verontschul diging <te maken, dat ik u een deel van uw kostbaren tijd heb doen verliezen met naar mijn muizenissen te luisteren, maar alvorens aan een deur ite Moppen, did naar dk alle roden héb ,te vreezen, vooT imij gestoten zal zijn, gevoelde ik behoeft* om mij een weinig op te sterken. Het 14 mij zoo wél /te weten, dat ik niet geheel alleen ben dn diit groote Parijs, waar Ut op, geen ander sympathie te hopen heb. (Wordt ven?olgd-j

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1