VRIJDAG
10
SEPTEMBER.
I9I5.
De Oorlog.
BUITENLAND.
JAARGANG
No. 1800
%eidboha(&ouAm\t
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Intero. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
eABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
t GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze
II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal.
Wonderlijke nummers 21/.J cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 oent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeellngen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koep- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Daar hebt je 'm.
hebben gezien, boe mannen van
reputatie, geleerden met een wereld
hoe vel.© miet-'kathalieke vooraan-
mannen dn deze dagen hebben
J okwi ©n geschreven over den invloed
'ausen.
zij hebben 't allen mis gehad,
ügsa tijd heeft gezwegen, de man,
per zoo iets kan oordeel en, maar
[ijk, daar hebt j© 'm.
Amsterdam is gehouden de ar.gemee-
eigaderjng van d'e EvangeLie-Maat-
pij d© lezér weet, dat het „Evan-
voor die menschen hoofdzakelijk
nfeent haat tegen en verdachtmaking
at de Katholieke Kerk! Op die vargade-
mj is natuurlijk gesproken over het
Ischap hij den Paus. En aan, die
isie nam natuurlijk deel prof. Eerd-
daar hebt je 'm! We lezen in het
of, Eerdma.ns meende, dat die groote
•ke macht van den Paus, waarover
[eider heeft gesproken en die ook in
tómenten is ter sprake g.ekomeo,
geschiedenis niet blijkt werkelijk te
in ibe9taan."
«m! Nu weten we 't. Jammer, dood-
er, dat de verslaggever hiier zoo
a geweest. De meening van zulk een
deskundig man had toch wel
breedvoeriger kunnen worden weer-
en!
hooggeleerde spreker werd beant-
1 door mr. Verkouteren die zeer juist
pijker op den kop sloeg.
Vierkauteren; zoo leizen we in het
ig, antwoordde hierop, dat het mo al
ias het bewijs hiervan zoo maar op
te liggen. Doch te ontkennen valt
o. a. de invloed van het Vaticaan
apoteon's expeditie naar Mexico, den
van 1870 etc. ALle landen, zelfs de
stantsche, onderhouden heü zenden
ezanten naar den Paus. Dit bewijst,
Paus een internationale macht is,
nede moet worden rekening ge
il.
zoover mr. Verkouteren een niet
Hek, zooals de lezers begrijpen.
Evangelische Maatschappij mocht
lid prof. Eerdmans wel eens verven
le spreuk (natuurlijk keurig-omlijst)
leert, dat zwijgen goud is.
Oostenrijkers doorbraken het Rus
front ten noorden van Olyka.
io viel in Oostenrijksche handen.
luitsche marine-luchtschepen hebben
nieuwen aanval gedaan op Londen,
vich en Middleshorough. - Geen
ws van het Zuidelijk oorlogsterrein,
'ahl, die een beëedigde verklaring
afgelegd dat de „Lusitania" be
nd was, bekende meineed te hebben
Van het Westelijk oorlogs
terrein.
Duitsche overwinning in Argonne.
Er schijnt veel oneer leven op het Wes
telijk o or logs terrein te komen, dan den
laats ten tijd, zooate kan blijken uit die vol
gende communiqué's. De Duitschers heb
ban volgens hun communiqué (dat im het
Fransche eerder wordt bevestigd dan te
gengesproken) een belangrijke overwin
ning behaald in Argonmie.
Het Duiitoche groot-hoofdkwartier meldt:
„In Argonne rukten gisteren ten Noord
oosten vaai Viemme-ie-Ghateau onze regi
menten uit Würtiemberg en Lotharingen
tot den aanval op.
De cLoor de artillerie voortreffelijk ge
steunde aanvallende Infanterie stelde zich
over een frontbreedte van imeer dan twee
kilometer en een diepte van 300 tot 500
meter dmjiet bazrit der vijandelijke stellin
gen en van verscheidene steunpunten van
het door de Franscben veelgenoemde ver
dedigingswerk Marie-Therèse.
Dertig officieren eai 1999 man werden
gevangen' genomen; 48 machine-geweren,
54 mijnwerpers en een revolverkanon
buitgemaakt.
Duitsche vliegtuig-eskaders vielen Nan
cy aan."
Het Fransche communiqué meldt:
„In Artois hebben gevechten met hand
granaten en geweervuur van loopgraaf
tot loopgraaf plaats in de sectors van
Neuviille. en Roclincourt.
Een vrij hevige kanonmade had plaats
ten Zuiden van AtreoEt en in de streek
van Roye.
In Argonne, öin de streek van Fontaime-
aux-Oharmes, werden gedurende heel den
nacht zeer hevige gevechten geleverd. De
Duitschers hernieuwden den aanval met
groote hardnekkigheid. De Fransche linie
nis, een gedeelte van een loopgraaf ten
Oosten van den sector van Bmarvilie uit
gezonderd, overal, gehandhaafd. De Fran-
schen maakten enkele gevangenen en ver
overden een machinegeweer.
In Lotharingen dn het woud van Parroy
worden enkele gevechten gemeld door
wachtposten, waarbij de Franschem
het voordeel bleven.
In de Vogezen had een gevecht met
handgranaten plaats op de hoogte ten
Oosten van Metzeral.
Een vijftigtal granaten werden door
Fransche "vliegers geworpen op het station
van Ch alle range.
In den nacht van 8 op 9 September bom
bardeerde een Fransch 'luchtschip het
station en de fabrieken van Meeles."
De Duitsche luchtaanval.
De chef van den Duitsche admiralen
staf der marine deelt mede:
De Duitsche marine-luchtschepen deden
in den nacht van 8 op 9 September een
goedgeslaagden aanval op het Westelijk
deel der Londensche City en vuurden op
groote fabrieksgebouwen bij Norwich en
op de havenwerken en ijzerfabrieken van
Middlesborough. Sterke ontploffingen en
groote branden werden waargenomen. De
luchtschepen werden door de Engelsche
batterijen lievig beschoten, maar keerdep
alle behouden terug.
Van het Oostelijk oorlogs
terrein
Overzicht.
De voornaamste wapenfeiten, die de
communiqué's ons melden, zijn, dat het
Russische front ten N. van Olyka door de
Oostenrijkers is doorgebroken en dat
Dubno, het tweede punt van den Wolhy-
nischen vestingdriehoek is veroverd. Deze
gebeurtenissen behoor©» tot de belangrijk
ste en tot de voor de Russen nadeeligste
der laatste weken.
De „Times"1 zet uiteen, dat ten gevolge
van den nieuwen toestand de Russische
strijdmacht in drie legers zal verdeeld
zijn; dit is natuurlijk een gevolg van de
scheiding, die de Duitsche opmarsch heeft
gemaakt tusschen het noorderleger, dat
bij WilnaRiga optreedt, het centrum,
dat in de lijn Pinsk—Minsk staat, en het
zuiderleger, dat aan den Sereth strijdt.
Het noorderleger staat onder bevel van
generaal Róessky, het centrum onder be
vel van Alexis Evert, en het zuiderleger
onder dat van generaal Iwanof.
Tegenover het noorderleger dat Peters
burg bewaakt, staan de Duitsche legers van
von Below, von Eichhorn en von Gallwitz,
onder opperbevel van den generaal-veld-
maarschalk von Hindenburg. Tegenover
het centrum-leger, dat de toegangen tot
Moskou afsluit, staan de Duitsche legers
van v. Scholz, prins Leopold van Beieren,
von Woyrsch en aartshertog Josef Ferdi
nand, onder het opperbevel van prins
Leopold. En het Duitsch-Oostenrijksche
zuiderleger, dat van Kobrin naar het zui
den gegroepeerd is, en dat tegenover zich
heeft het Russische leger belast met de
bewaking van Kjef, staat onder bevel van
von Mackensen.
Russisch zelfvertrouwen.
Hoe welgemoed de Russen hun toch in
ieder gevaL wel wat hachelijken toestand
beschouwen, kan blijkèn uit het volgend
telegram uit Petersburg;
„De ommekeer op het oorlogstooneel,
door hooge militaire kringen reeds voor
zien, heeft nu werkelijk plaats gehad. Het
resultaat van onzen terugtocht is uitne
mend, daar uit alles blijkt, dat het Russi
sche leger niet verzwakt is. Voor wie nuch
ter den huidigen toestand beschouwt, kan
er geen twijfel zijn, dat het Duitsche. leger
onmachtig is de het opgelegde taak te ver
vuilen. Thans geen hardnekkig offensief
meer, als- nog kort geleden de basis was
.van het Duitsche militaire plan. Met de
cijfers kan worden aangetoond, dat de
snelheid van het Duitsche offensief ver
mindert De linkervleugel van de Duitsche
hoofdmacht legde 250 werst af sedert de
operatiën bij Lemberg tot op dit oogenblik,
de rechtervleugel ongeveer 200 werst. In
den loop wan twee maanden rukten de
troepen dus dag;elijk3 3 4 wersten voort.
De Duitsche Narefgroep legde sedert 26
Juli in 40 dagen 160 werst af, dus dage
lijks 4 werst. Tijdens de operatiën van Von
Eichhorn bij Kowno legden de Duitschers
van 2 Augustus tot 17 Augustus 30 werst
af, dus ongeveer 2 werst per dag. Na de
bezetting van Kowno legde hetzelfde leger
in 20 dagen 55 werst, dus 2 3/4 werst per
dag af. Het leger van Von Below in de
streek van Riga rukte op van de Windau
naar het oosten en legde 240 werst af in
56 dagen, dus 2 1/4 werst per dag. Hieruit
blijkt dus, dat de Duitsche legers tijdens
den besten tijd van het jaar met uitne
mende dekking, dank zij een achtergelegen
spoorwegnet, slechts marschen konden
maken van 2 4 werst per dag. Om het
Russische leger terug te dringen niet ver
der dan de linie MinskZitomir zouden
de Duitsche troepen, 200 *220 werst af
leggend, ongeveer 3 maanden noodig heb
ben, zoodat ze bij het begin van den win
ter midden in de moerasgebieden van
Pinsk zouden zijn. Echter de snelheid van
den vijandèlijken opmarsch zal nog be
langrijk verminderen, ten gevolge van het
slechte weer. De zware regens, die de
laatste dagen op het oorlogstooneel zijn
gevallen, zullen zeker niet den Duitschen
opmarsch vergemakkelijken. De wegen in
Polesië zijn door de stortregens afschuwe
lijk geworden en maken de bewegingen
der artillerie uiterst moeilijk, vooral van
het belegeringsgeschut. Automobielen gaan
niet meer. De vijand tracht met alle in^i
spanning enkele der wegen te herstellen
met balken. Onder leiding van ingenieurs
en technici, uit Duitschland ontboden, ar
beidt de bevolking voor den vijand aan
deze wegen. Het is echter twijfelachtig of
deze arbeid resultaat zal hebben, gezien
de toenemende uitputting van het Duitsche
leger."
Van hst Zuidelijk oorlogs
terrein.
Oosten rij ksch legerbericht.
In de streek van den Kreuzbergpas is
na de nederlaag, die de Italianen Maan
dag hebben geleden, kalmte ingetreden.
Hunne verliezen zijn grooter dan aanvan
kelijk weird aangenomen, want bij hejt
afzoeken van het gevechtsterrein telden
onze troepen alleen voor Piann-Spitze, de
Cima Trufnono en den Eisenreichkamm
meer dan 1400 lijken van vijanden.
De toestand op het Italiaansche oorlogs
tooneel te totaal veranderd. In den Dober-
do-sector sloegen onze troepen hedenoch
tend in de vroegte een aanval op het
vooruitstekend gedeelte van het Karst-
plateau af.
Italiaansche infanterie, die ten oosten
van Vermegliano trachtte vooruit te
dringen, .werd met handgranatenn verdre
ven.
Italiaansch legerbericht.
Artilleriegevecht in het Val Genova en
het Val Avisio.
In Cadore gingen wij tot het offensief
over in de geheele zone van den Monte
Croce-pas tot Comelico. Wij bezetten ver
scheiden stellingen, maar ten gevolge van
de krachtige verdediging van den vijand
werd de aanval gestaakt.
Vijandelijke Vliegtuigein brachten een
bezoek aan de streek van de Beneden-
Isonzo en wierpen daar 37 bommen, ech
ter zonder schade aan te richten. De vij
and, die teruggedreven werd, wierp op
den terugtocht bommen, door welke drie
soldaten gedood werden.
Op Zee.
Turksch transportschip gezonken?
Votgens eetn Exch enge' '-telegram uit
Athene, heeft een EngeJsche onderzeeër
dm de Zee van Marmora een Turksoli trans
portschip, dat kanonnen van 12 inch van
Konstantinopel naar Gal li poli vervoerd©,
tot zfinkem gebracht.
Drie dagen op den bodem der zés.
Naar die „Secoio", meldt, heeft de ba
rn arming van de Italiaansche duikboot
„Nerelde" drie dagen op den bodem dor
zee doorgebracht. Het geval diroeg zich
aldus toe:
De „Nareïde" maakte een verkennings
tocht in de Adiriatische Zee, toen zij door
een naderende Oostenrijksche duikboot
werd bedreigd. Daar de Italiaansche com
mandant bij het driegende gevaar geen
andere uitkomst zag, gaf hij bevel te dui
ken, en weldra lag de duikboot op den
bodem. Toen echter de machines weder
in werking zouden, gesteld worden, bleek,
dat het mechanisme niet gehoorzaam da
Het was onmogelijk de boot weder te doen
stijgen.^Officieren en matrozen begonnen
met köortsachtigen ijver te werken. Allo
in aanmerking komende machine-deel era
werden uit elkaar geschroefd, terwijl uur
aan uur in pijnlijke spanning voorbij
ging. Reeds hadden eenige matrozen, all©
kracht verloren, itoien het defect ontdeki
werd. Zeventig uren, waren verfoopen. D©
machine werd hersteld en de Nereïde*
verscheen weder aan de oppervlakte. Ten-
gevolge van de geweldige inspanning en
opwinding waren drie van de veertien
manschappen overlieden De andere warén
volkomen uitgeput.
De actie tegen de Darda
nelles
Turksch legerbericht.
Het Turksche hoofdkwartier deelt meden
„In den sector van Anafarta had gelijk
geconstateerd wordt op 8 September door
de werking van het Turksche artillerie
vuur op steLümigem van de bondgentooten
ten.' zuiden van, Azmakdere een ontploffing
plaats van, munitie en granaten in de
loopgraven der bondgenoot en.
Bij Ari Do emoe wierpen de bondganoo-
tm bommen mat giftige gassen tegen den
Turkischen -linkervleugel, maar konden
geem succes bereiken.
Bij Sed-oel-Bahr had slecht» een zwak
wederkeerig vuur plaats."
In Kaukasië.
Russisch legerberioht.
Rapport van den Russischen generalen
staf: Op 5 en 6 Sept. infanterievuurgevecht
in de kuststreek. Biy Arkinsk en Akha wis
ten onze verkenners voorbij de Turken te
komen. In de richting van Meslasquerd bi]
Metchitlu had een ontmoeting plaats tu»-
schen onze voorhoeden en de Turken.
Elders is de toestand onveranderd.
Op den Balkan.
Duitsche munitiearbeiders te Konstan-
tlnopel.
Uit Mytilene wordt aan de „Times" ge
meld, dat volgens berichten via Athene
vierhonderd arbeiders van Krupp dezer
dagen te Konstantinopel zijn aangekomen.
Een protest.
Uit Sofia wordt aan de „Südslavische
Korrespond enz" bericht: „Het regeeringa-
orgaan „Echo de Bulgarie" bevat de vol
gende mededeeling: „Tsjaprachikof, do
Bulgaarsche gezant te Nisj, heeft bij do
FEUILLETON.
De noodlottige erfenis.
tfelijike vilsiioenen aanschouwt mem en
voel voor lichamelijk lijden verstompt,
die er zich aan overgeeft, verkeert te
lea van een beibooverde sprookjeswe-
De behanidef.ing is zoo zalig, dat het
wüg zou zijn haar toe -te passen bp
waalhöpigen en voornamelijk op hem,,
ïüeuwe emoties zo-eken. Ik wist waar-
ik mij blootstelde, namelijk aan het
lar mijn verstand te verliezen em toch
ik al mijn zeMbeheergching noodig,
met het gebruik van dit verleidelijke
gevaarlijke goed op te hou dm.
Waaneer dit plan slaagde, dan waren
gered!
Waarom zou hêt niet slagen? Wel tie
taan moet, mm hot met overleg uit-
eD en de uitwerking er van, im beslö-
gadeslaan, maar gaat dat goed,
moet, er een vertoonring met een wedr
Düse-enrscène plaats hebben. Wanneer
weduwe d'ALleret eens een waanzin-
voor hot publiek kon afspelen,
was dat voor ons een waarborg te
r- Wij zouden onverdachte getuigen
cm niemand zou onze beweringen
wij fel trekken.
Inderdaad!, zeer handig overlegd,
lr niettemin zijn er eemtge bezwaren.
0! niet waagt, die wint niet,
de fortuin Is altijd met de veirme-
L publiek, dat wij voor zulk een
Reflect noodig hebben, kunnen wij
zalf uitkiezen. Bovendien, er hebben deze
arme vrouw zoowel rampen getroffen,
dat men er zich niet over verwonderen
zal, wanneer zij er het verstand bij ver
liest. Zij had haar echtgenoot innig lieif
en zij verloor he*i te. midden van haar'
geluk, een slag, die haar ge/heel onvoor
zien trof. Mij duri® 'dat een vrouw van
zulk eetn verdriet wel krankzinnig worden
kan.
Goed, maar ga met de uiterste voor
zichtigheid te werk en bedenk, dat één
onbedachtzaamheid ons allen lm het ver
derf zou kunnen storten.
Morel maakte een afwerend gebaar,
waarmee hij walde te kennen geven, dat
deze aanbeveling te ©enenmale overbodig
was.
Zoodra het donker was geworden, begaf
hij zich naar bet jachthuis, maar hij be
ging ditmaal niet de onvoorzichtigheid
er binnen te treden.
Op een afgesproken teeketn kwam Her-
mime naar buiten, en had daar een breed
voerig gesprek met Morel, die h-aar nauw
keurige aanwijzingen gaf.
Van dien dag af ging Moreil eiken avond'
naar de afgesproken plaatq, waar hij
Her mine ontmoette, die hem op de hoogte
hield van allies wat er voorviel en van de
vorderingen, welke de behandeling maak
te, waaraan zïj het slachtoffer onder
wierp.
Lizzie zelf werd van die behandeling
niets gewaar.
Ofschoon zij, sedert het tusschem baar
belijden tot een verklaring was gekomen,
een diepen afkeer had van detze vrouw en
tegenover haar op haar hoede was, had
zij voor het oogenblik geen middel om
aan haar te ontkiemen.
Op zuilke duivelachtige kunstgrepen als
het complot Hector d'Aliieret-Morel-Her-
mine tegen haar aanwendde, was de ar
me vrouw bovendien niet bedacht.
Zij voelde alleen dat zij in de macht
van deze afschuwelijke vrouw was en be
greep, dat zij haar waakzaamheid' niet
zou kunnen verschalken.
Toch overlegde zij voortdurend met zich
zielf, hoe zij zich aan haar tirannie zou
kunnen omtrekken.
Een gevangene was zij en ais iedere ge
vangene hoopte zij op een ontvluchting.
Evenwel moest zij zich voorloop ig nog
in het omvermijdeCijke schikken-, wachten
tot haar kracht voldoende zou zijn terug
gekeerd om den beslissende» strijd aan
te vangen, die haar de vrijheid moest
hergeven.
Met eenige verwondering nam zij waar,
dat zij nu en dan vlagen van afgetrok
kenheid had, dat zij zich beneveld in het
hoofd voelcbe, maar zij schreef dat ver
schijnsel nog een zwakhedd toe.
Echter, ihat keejifde terug, telkens en
telkens woei;, zij kon er zich niet aan ont
trekken, e»r waren zelfs turen, waarin zij
zich haar geheete omgeving niet meer be
wust was.
Wat kon dat zijn?
Dat vroeg zij zich angstig af dn de uren
van helderheid, maar zij moest zich het
antwoord op dis vraag schuldig blijver^
Meer en meer werd haar bredm bene*
v<$l.
Be gedachten ontvloden haar, eea»t
aio ohte nu en dan later aanhoudend-
Het was alsof er in haar hoofd een
steeds groote re leegte kwam. -
Ternauwernood kon zij, fin de voortdu
rend korter wordende tusschenipoozen,
zich rekenschap van haar toestand' geven
en dan moest zij voor zichzelf erkennen,
dat zij zich geestelijk minderwaardig" be
gon te waled.
Zij leefde ais in een droom, had den
dndiruk alsof zij in een toestand van som
nambulisme verkeerde, die haar tot een
speelbal' maakte van de menschen. onder
wier {nvloed zij verkeerde.
Hermine sloeg die verschillende phasem
van dit geestelijk verval gade en bracht
er eiken avond aan Morel getrouw ver
slag van uit, om daarna zijn verdere aan
wijzingen te vernemen.
Had men Ltezie tot dusverre aopgvuldig
opgesloten gehouden, langzamerhand be
gon men de gevangenis voor haar te opme
nenmen liet haar wandelen in het park
opdat de bedienden haar zouden zien en
bracht haar ook op het kasteeL waar men
haar aan enkele ïflfïiéme gasten vertoon
de.
Zoo verspreidde zich langzamerhand en
als vanzelf, eerst onder de bedienden en
daarna onder de gasten, het gerucht, dat
do schoonzuster van den graaf d'AHoret
aan v©rstandsvarb ij stering leed.
Om het gerucht van haar waanzin de©
to meer ingang te doen vinden, lfieti men
Lizzie bij voorkeur op het kasteel komen
wanneer er feesten werden gegeven.
Ais een klagende Ophefia; het schoone
blonde haar los op den rug hangend; do
oogen met d/rooiherige uitdrukking recht
voor zich uit gericht, gleed zij zjoo als een
schim door de feestzalen, door sommigen
beklaagd om haar jeugd en de smart, dia
zij symboliseerde, maar geschuwd door
hen diie vrees voelden voor allies wat ab
normaal was.
Tolt deze laatstbedoeld en behoord© mo-
vroufir De Pyramomt, die met haar echt
genoot was ultgenoodflgd op het doop-
maal, dat met grootén luister op het
kasteel gegeven werd.
Na het diner, dat rijk en overvloedig was,
verzamelden zich een dertigtal gasiten in
de groote zaal van het kasteel, waar d«
koffie wend gediend en men geoeillig©
groepjes had gevormd, nu meer ongedwon
gen dan zooeven aan tafel.
Daar verscheen Lrfzzte, gebuild in een
lang, zwart kleed, dat de bleokheid van
hiaar gelaat nog scherper deed uitkomen,
miaar haar schoonheid had iets spookach
tigs, haar oogen staarden ate in een
droom, d© glimlach, die om haar lippen
ape el-do, was pijnlijk.
Sohuw weken d© gasiten voor haar te
rug en zij schreed voorti ate merkte zij
niemand van hen op.
Op', dit oogenblik zat mevrouw De Pjr-
ramont op een causeuse in gesprek met
den graaf d'Alle-relt, die achter haar stond.
Tot haar wendde Lizzie haar schreden,
maar eensklaps bleef zij staan, haar diep
Mauw© droomoogen lichtten, zich op Hec
tor en met langzame, slepende stern zeld©
zij:
(Wordt vervolgd.)
