31 BUITENLAND. De Oorlog. JAARGAMÖ No. 1765 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DeABONNEMENTSPRUS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze nten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/j cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent ZATERDAG JULI. I9I5. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regel9 f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Graate letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regel3 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 eent, Iedere regel meer 5 cent t nummer begtaai uit twee aden en het geïllustreerd indagsblad. Een herinneringsdag. [orgen, den lsten Augustus, herdenkt wereld den dag, waarop een jaar eden Duitschland aan Rusland den log verklaarde. [a deze oorlogsverklaring is heel Euro- in vlammen gezot, is ue oorlogsbrand :ellen gloed uitgelaaid, zijn de volkeren bijsterd door een tot ontzinning gedre- naticna'o eerzucht, ien jaar geleden wie had toen, we iti?n baast zeggen: -den moed om te ver- i&rstellen, dut de oorlog ,n/u nog m on tken fe-iheid zou woeden, terwijl.... '.nJe "niet is 'te voorzien! lokkend-wreed ia de werkelijkheid >r wie haar in (het open .gelaat durft ouwen. De dood in zijn schrikwekkend- n vorm vliegt mee met eik der^dulzen- 1 projectielen, die d a g e 1 ij k s over aarde voortgieren in sissende vaart losbarsten in donderend geknal, meeste Europeesohe rijken staan tegen- )i' elkander, geharnast in staVen trots opgezweept tot glpeienden haat. En ihocger dreigt de ellende te stijgen, verwarrender dreigt de chaos te wct- doordat andere voiikeren, die tot nu neutraal- zijn gebleven, zich in den re" d krijg zullen mengen. Dagelijks wor de kansen besproken-, die bestaan e de deelneming van Bulgarije, Roe- Griekenland; dagelijks worden Balkanstaten opgewekt om'zich te ?wn tegen Oostenrijk-Ho,ngarije of Rus- ïd te helpen Constantinopel en de Dar- neien. te veroveren. er komen .nu en dan berichten, Ake den indruk maken, dat er hier en .ar, in de oorlogvoerende landen, wel er gedacht wordt, om toch maar den rlog te staken, en, zoo mogelijk, vrede sluiten. En er is, naar het ons toe- hijnt, in die landen, waarin reeds zoo- el stoffelijke offers, on, wat duizend ia! meer beteekent, zooveel m e n- henlevens zijn gevraagd om den ijd te kunnen voortzetten, een min of eer kunstma'. ige opwinding noodig om vo'handingsvermogen te stal'em om ;n moed te prikkelen, om hef volk niet 'ntrvreclenheid ,pn lusteloosheid" te Pa- verzinken. Dat .zijn gelukkige jrscliijnsel&n! Werd het maar eens in jeedere kringen erkend, dat de tot n.u 'kregen resultaten duidelijk hebben he zen, dat aan geen van beide zijde n overwinnimg zal worden bevochten, flke voor de andere partij een vernieti- •beteekent, en dat Ihet langer voort- tten van den strijd voor ai'len, die er an deelnemen ook voor dengene, die s 'betrekkelijke overwinnaar het strijd- uk zal verlaten een dagelijks ve.rer- rende, met volkomen uitputting drei- errJe verzwakking met zich brengt. Doch besef is nog slechts zee*- sporadisch in oorlogvoerende landen, te bespeuren. 5e gelukkige verschijnselen, waar- ti wij boven spraken, zijn slechts hier daar te conetateeren.... 'n Sombere toeikomst, waarboven drei gend-donkere wolken hangen *n Sombere toekomst.... Maar tooh dringen door diö donkerte lichtstralen. Voor een Christen, wiens ge dachten en strevingen rijzen tot boven de wolken, kan he.t nu eenmaal nooit vol slagen duisternis zijn, Hoevelen zullen er, getroffen door den schrikkelijke ernst van den oorlogstijd, tot stilstand zijn ge komen op hun droeven zonden-weg, tot zelf-onderzoek, tot zeLf-kennis en ten slotte tot bekeering. Wij weten, wel, dat het een dwaasheid zou zijn den- oorlog daarom te prijzen, 't Kan echter zijn en 't is ook ongetwijfeld zoo een gevolg, dat God in Zijn gremzenlooze goedheid uit dien vreese'.ijken ramp, diie de menschheid zich zelf heeft berokkend, laat voortkomen. 'n Sombere toekomst.... Over de diepe duisternis heen straalt een. helder licht, klaarte gietend in de bange zielen.... Beluistert de pauselijke woorden van de laatste Encycliek on er zal oprijzen in uw geest een krachtige hoop. dat de we reld toch eens eindelijk naar de stem van den Vredevorst zal luisteren. Blijven wij ons met onzen Vader, Paus i3enedictus, vol vertrouwen richten tot den Almachtige.... Een schoolstrijdje. Voor het kantongerecht te Hilversum stond dezer dagen ean vrouw uit Huizen terecht wegens ..verbreding der Leerplicht wet. Zij had op eigen houtje voor haar 12- jarig zoontje land'bouwverlof genomen. 't Bleek ter zitting, dat beklaagde aan het hoofd der openbare school gevraagd had, of deze voor een 'l.andbouwverlof wilde zorg dragen. Als hij dit voor haar kreeg, dan zou haar zoontje en later ook eem kleiner broertje de openbare school blijven bezoeken; kon echter het. school hoofd van de betrokken autoriteiten dat verlof niet krijgen, dan moesten de kin deren naar de bijzondere school van den heer Haafkens, die deze verloven wèl kon krijgen. Dat 's gek, nietwaar. Dat ziet er naar uit, alsof het openbaar onderwijs te Huizen wordt tegengewerkt, het bijzondere bevoorrecht. Het ..Hb'd." is er dan ook onmiddellijk op uitgetrokken om het zaakje te onder zoeken. Zijn verslaggever bezocht de beide betrokken schoolhoofden, een der wethou ders de burgemeester was er niet en den schoolopziener. En het resultaat? Tusschen, de schoolhoofden bleek wrij ving te bestaan, zoodat we hun getuigenis laten rusten. Maar de wethouder ontkende iten stelligste, dat liet openbaar onderwijs wordt tegengewerkt en de bijzondere scho len worden bevooor.recht, terwijl de schoolopziener o. m. verklaarde: „Ik heb niet de minste reden, om het hoofd der bijzondere sohool te wantrou wen. Integendeel, mij is wei' eens geble ken» dat juist het hoofd van de o^ioenbare schoool een verzuim als wel geoorloofd in gevuld had, terwijl hot m. L ongeoorloofd was. ..Het kan wei', eens zijn, dat een hoofd van een bijzondere school een schoolver zuim -door de vingers ziet, doch dat doen de hoofden van openbare scholen ook wel eens." Tot zoover het onderzoek. Met opzet halen we oak het laatste zin netje aan om te doen gevo«'en, hoe on partijdig de schoolopziener oordeelde: hij wil blijkbaar niemands tekortkomingen verbloemen. We achten het uitstekend, dat dit Hui- zer zaakje eens onderzocht is, anders zou er van de kantongereohtszittlng wat lee- iijks zijn blijven hangen, dat door de. te genstanders van het bijzonder onderwijs maar al te gaarne geloofd zon eijn. 't Is niet voor het eerst, dat de bijzon dere school aan verdachtmaking bloot staat en 't zal ook wel niet voor 't laatst wezen. Laten we echter nooit schromen de zaken te onderzoeken. Loopt het goed af, geCijk hier, des te beter; loopt het slecht af, ook heel goed, want dan kan immer® ingegrepen worden. V Op wantoestanden is geen voorstander van bijzonder onderwijs ooit of ergens ge1- steld Warschau wordt steeds meer en meer bedreigd. Op het Westelijk en Zui delijk oorlogsterrein wordt met afwisse lend succes gestreden. De Duitsche diiikbooten maken steeds nieuwe slacht offers. Vliegers hebben bommen op Fro b irg geworpen. In Japan is het geheele kabinet afgetreden. Overzicht. Met gioote bezorgdheid n thans de geallieerden naar hetgeen geschiedt op de slagvelden in Rusland. De hoop dat Warschau te behouden is, kan niet meer worden gekoesterd. De berichten uit Petersburg zeggen niet veel. Maar die in de Engelsche pers zoo veel te meer. Zelfs de meest optimistische meening is, dat de ontruiming van War schau slechts een quaestie van tijd zal zijn," zegt de Times". En de militaire medewerker van dit City-blad geeft een beschouwing over het veldtochtsplan der Duitschers in Rusland, dat nu duidelijk uitkomt, en zooals wij reeds uit eengezet hebben, een dubbele omvatting van de Russische strijdmacht beoogt. De Times" noemt dit plan, waarvan het blad aan den chef van den grooten ge- neralen staf in het Duitsche leger, von Falkenhayn, het auteurschap toeschrijft, ,,het schitterendste strategische plan van dezen oorlog." Het verkleint dien lof wel door de toevoeging, dat het is afgezien van het Japansche omsingelingsplan der Rus sische legers bij Moekden. Maar het er kent, dat bet denkbeeld om een leger in het Noorden van de Njemen te laten optre den, met de opdracht zich van Wilna meester te maken en zich op den terug- tochtsweg der Russsische legers te plaat sen, een handige zet was, en dat dit een zeer gevaarlijke manoeuvre is, tegen de Russische legers ondernomen. Verschillende andere berichten, uit En gelsche bron bereiden ons voor op de ont ruiming van Warschau door de Russische legers. Het denkbeeld het leger vast te zetten in vestingen," die niet houdbaar ge acht kunnen worden, is opgeheven; groot vorst Nicolaas acht het beter, om het leger zoo het nog mogelijk is, terug te ti f ken, het plan van den Duitschen staf om hem af te snijden, te doen mislukken, en dan te blijven pogen het leger intact te houden, totdat er weer voldoende munitie in Rusland zal zijn om het offensief te hervatten. Vooi loopig echter bieden de Russen nog krachtigen tegenstand. Vooral in de streek tusschen Naref, Boeg en Weichsel, waar de Russische legers steunen kunnen op de vestingwerken van Warschau, Novo Geor- giewsk en Serozlc, volgt de eene tegenaan val op de andere. De Duitsche berichten zeggen wel, dat al die aanvallen werden afgeslagen, maar het gevolg er van is toch dat zij niets vooruit komen. Vooral aan den Naref, in het gebied ten Noorden van Serozk, is het uiterst moei lijk voor de Duitsche legcrè, om vooruit te gaan. Zij rukken daar op aan den zuide lijken oever van de rivier, maar tevens aan de overzijde, tusschen Naref en Wkra, ten zuiden van Nasjelsk. Wanneer evenwel de terugtocht der Russen volkomen slaagt, dan zal er nog geen beslissing zijn gevallen. Het leger is dan niet vernietigd, maar de centralen zullen dan tegenover de Russen een kor tere en betere linie kunnen bezetten en, waar de oorzaak van den terugtocht der Russen gebrek aan munitie voor de artil lerie was, in den eersten tijd niet veel van hen te vreezen hebben. Dit zou den cen tralen dus wel geen beslissend, maar toch een aanmerkelijk voordeel brengen, waar van de reactie wellicht in het Westen merkbaar zou wórden. Dit is voor het geval de terugtocht slaagt Of hij zal slagen moet nog worden uitge maakt; de centralen zullen natuurlijk alles inspannen om den terugtocht te doen mis lukken en hem op een catestrophe te doen uitloopen. Bij tie beschouwing van de kansen rnag niet uit het oog worden verloren, dat de Russen van het Noorden uit een groot ge vaar dreigt. Het offensief der Duitschers in Koerland bedreigt hun vestinglinie in den rug, niet de vestinglinie, die zij nu, volgens de berichten, op het punt zijn te ontruimen, maar die, waarop zij zich den ken terug te trekken. In zoo ver geloo- ven wij met den medewerker van de Ti mes dat het voor de Russen zaak is von Below te verhinderen Wilna te bereiken. De communiqué's van het Westelijk en Zuidelijk oorlogsterrein melden weinig nieuws. Op beide oorlogsterreinen wordt met afwisselend succes gestreden. De duikboot- en mijnoorlog gaat steeds voort. Het Belgische stoomschip Prince Albert" is op een mijn ge'oopen, liet Noor- sche stoomschip „Throndhjemsfjord" is hij Cape Wrath getorpedeerd evenals de Engelsche visschers-smak Young Percy". In de Adriatische Zee hebben de Oos tenrijkers getracht het onlangs door de Italianen belette eiland Peiagosa te her nemen. De aanval werd evenwel door de Italianen afgeslagen. Donderdagochtend zijoi boven de stad Freihurg vijandelijke vliegers verschenen. Zij wierpen zeven bommen, waardoor eem burger we.rd gedood en «es gewond. I>e schade moet niet groot zijn. Het ,,Lusitania"-incident wordt langza merhand als gegoten beschouwd. Een verkoeling" tusschen Berlijn en Washing, ton schijnt voorshands het eenige gevog te zullen zijn van deze nota-wisseling. Duitschland wenscht geen definitieve breuk en Amerika ook niet. Het Belgische informatie-bureau spreekt de geruchten .legen, dat er een Belgisch „nationaal, ministerie" eal worden ge vormd. Het beheer van hel departement van buitenlandsche zaken zal slechts tijdelijk in andere handen overgaan- Minister Davignon die reeds voor het uitbreken van den oorlog, wegens gezondheidsrede nen, zijn ontslag had wil'm nemen, hood onlangs zijn, ontslag aan den Koning aan. Koning Albert heeft dit ontslag n.'et aangenomen. Minister Davignon heeft slechts verlof gekregen voor een rustkuur. Gedurende zijn afwezigheid zal baron Beyens, staatsminister, gewezen gezant van België te Berlijn, het beheer van het departement in handen nemen. I'n Mexico heeft een ernstig incident plaats gehad. Door Mexicanen werd bij Pueblo een auto aangehouden, waarmede diplomatieke mededeelingen werden over gebracht. en die de Amerikaansche vlag voerde, welke door de Mexicanen onder den voet werd getreden. Twee Spanjaarden, die uit het rijtuig werden gehaaid, werden ter dood veroor deeld, een Amerikaan werd later vrijge laten. In jtoKtieke kringen ite Tokio baart een aanklacht tegen burggraaf Oura, den Ja- panschen minister vam binrienlnndsche zaken, wegens omkooperij tijdeaw de ver kiezingen, opzien,, vooral omdat daarna liet gehee'e kabinet is afgetreden. De crisis begon gisteren toen Oura zijn ontslag aanbood. Een langdurige kabi netsraad volgde. Gisteren is officieel aangekondigd, dat Oura's ontslag is aanvaard, en kart daar op heeft het kabinet zijn onts'ag genomen. De raad der ouden zal vermoedelijk he den bijeenkomen om eon aanbeveling voor een nieuw ministerie aan den keizer te doen. In,tusschen wordt de omvang van het onderzoek naar omkooperij grooter. Encycliek vanZ.H. den Paus. Wij kunnen vandaag vanwege de stoornis in do gasleiding, waardoor onze zetmachines langen .tijd stil stonden niet den geheelen tekst geven van eenen nieuw verschenen Pauselijken Zendbrief. Do Zendbrief bevat een pause'ijke vermaning aan de oorlogvoerende volkeren orn vrede te sluiten. De Paus, het betreurende dat zijn streven tot verzoening tot nu toe is mislukt, zegt toch de hoop niet te hebben verforenOp den jaardag van den oorlog smeekt hij een spoedigen vrede af. Do Paus bezweert de hoofden aller naties zijn bede te venhooren, want zij zijn voor God verantwoordelijk. Het oogeriblik is gekomen over vrede te spreken en alle ware vredesvrienden moetpn daarvoor ijveren. FEUILLETON. De noodlottige erfenis. Een juvv&el, ge zult moeten toegeven, at ik nooit geaarzeld heb, dit te enken- Gij waart te loyaal om u niet in het 'vermijdolijke te schikken. Ik heb bo- ïniien dit huwe'ijk rsiet gesloten, zon- er u in te raadplegen en gij hebt mijn >uze goedgekeurd. AA e zeker, ge moest liever zeggen, dat F uw hand heb weggegeven. |7~ lN,een- maar ik weet zeer goed, dat l'ju huwelijk in uw leven een groote fci ar: lering heeft te weeg gebracht. Van I Jat we onze ouders verloren, hebben K te zamen geleefd. Het kleine inko- f'at zij ons hadden nagelaten, werd ie- eed aan uw studie im de geneeskunde, fiwij! ,k met schilderen en het geven ,a'' tekenlessen in ons onderhoud voor- P"o A\ij.leefden gelukkig met elkaar, tot far eensklaps een zekeren heer Bernard [A. '3ret kwam om er een geheefe veran- r n no te weeïg te brengen, r- En mijn Liizzóe te maken tot mevrouw iisoijeth. 'd'AlLeret, vervolgde Rosie, een rn'e die, door haar huwelijk, behoort V den adel van Frankrijk het vaJ^ind kn onze moeder. r- Daar hecht ik minder waarde aan, hoofdzaak is. dat ik een volmaakt ge- vrouw -ben. Ik zou niets liever F' en. dan dat u spoedig ook dit ge- p bin deel vie-'. ooroop.g denk ik daar nog niet aan. Mijn eer9te zorg is nu maar mijn studiën te voltooien, want tot dusverre heb ik al mijn liefde aan de geneeskun dige wetenschap verpand. Zoo lang gij hier blijft en i"k u zoo dikwijls lean komen bezoeken, als ik wil, is er niet zulk een groote verandering in mijn levenswijze gebracht. Het eenilge, waarover ak mij bezorgd maak, is dat uw echtgenoot u nog eens zal meenemen naar Frankrijk, wat onze schei dim g grooter zou maken. Stel u gerust, er is volstrekt geen sprake van, dat wij naar Europa zullen vertrekken en rik zal daar zeker niet op aandringen. Gij, neen, maar mijnheer mijn zwa ger is Franschman van geboorte en niets wiist er op, dat hij altijd in Amerika zal willen blijven. Als de meesten zijner land genoot en is hij hier gekomen om fortuin te maken. Met dat doel heeft hij zijn va derland veriaten, waarschijnlijk met de hoop er rin een min of meer verwijderd tijdstip terug "te kseren. Hij, ie een trek vogel. drie, zoo hij zich al bij de Y'ankees genesteld heeft, toch wel eens heimwee naar het geboorteland zal gaan voelen. Wie weet zelfs of hem niet vroeg of laat belangen daarheen zullen roepen. Daar twijfel ik aan, Rosie. Ik weet wel dat mijn man in de oude wereld eenige familie heeft, maar hij verwacht daar niets van en heeft er zich al aan ge wend, niets van haar ie hopen. Dat kan nog wel veranderen. Gij weet trouwens evengoed als ik, dat hij niet voornemens was, zich hier te vestigen en dat hij het alleen gedaan heeft uit vrees, dat bij er be.zwaar tegen zoudt hebben u te verplaatsen. Ik weet inderdaad, dat Bernard, toen hij te Chicago eenige voordrachten over kunsthistorie kwam houden, niet voorne mens was hier te blijven, maar toen hij mij had leeren kennen, heeft dat een ge heelen ommekeer in zijn pianne-n te weeg gebracht en toen men hem daarop een vaste positie bij de Harwood University aanbood, nam liij die onmMdeHlijk aan. De ware drijfveer daartoe zult gij wel geweest zijn. Dat kan wel zijn. In elk geval, wat de toekomst ons ook brengen mag, of de familie, waartoe gij thans behoort u al dan niet zal op- eischeD, ik verwacht, ik hoop, dat ei* tus schen ons nooit een scheiding komen zai. dat ik altijd uw lieve zuster zal blijven, voor wie gij, vam haar jeugd af, steeds zoo trouw hebt gezorgd. Lizzie wilde juist antwoord geven, toen de deur van het vertrek geopend werd en iemand binnentrad, die plotseling een eiinde aan het gesprek maakte. De nieuw aangekomene was hij, over waen in hoofdzaak het gesprek liep: een man van omstreeks .30 jaren, hoog vam gestalte, met een aangenaam, eerlijk voorkomen. Men las het geluk iin zijn donkerbruine oogen. Een goed onderhouden zwarte knevel deed de blankheid van zijn gelaat nog duidelijker uitkomen, waaraan het hoogo dènkersVoorhoofd een uitdrukking van ernst gaf, die echter getemperd werd door den lachenden trek om zijn mond- Alsof de laatste woorden van P.®;ie een soort van profetie waren, schenen da eerste woorden van Bernard d'AJlere-t zich aanstonds aan te passen bij het onder werp dat de beide zusters bezig hield. Na zijn vrouw gekust en zijn schoon zuster hartelijk de hand .gedrukt te heb ben, begon hij, terwijl hij twne geopende couverts iw de hoogte hiie'ld: Ge raadt nooit wat deze twee brieven inhouden! Zeg het dan maar vlug! riep Roede, die trilde van ongeduld. Een oogenblik, nieuwsgierige, ant woordde de zwager,, die genoegen in had zich een onschuldige plagerij tegen over zijn schoonzuster te veroorlooven. En gij, Lizzie, brandt gij ook niet van ongedu'd om te vernemen, wat er op deze papieren staat? O! ik, mompelde zij, het eenige wat ik begeer is dat de buitenwereld ons vergeel, en dat nooit de c'f ngem. noch de menschen ons geluk in den weg komen. Zij kunnen er niets aan toevoegen en er integendeel slechts aan bederven. Een blik vol teederheid beloonde haar voor deze ontboezeming. Stel u gerust, hernam hij, niets be dreigt dit geluk, dat voornamelijk van onszelf komt. Wat deze twee brieven be treft, zij brengen ons berichten van onze familie. Opnieuw vroeg Rosie: Goede? In elk geval niet slecht, maar zij zullen wellicht eenige verandering in on ze omstandigheden brengen. De jonge vrouw, die zich toch reeds in een eenigszins overspannen toestand be vond, mompelde: Gij doet mij schrikken. Maar haar echtgenoot lachtte haar bc- moedigend toe. Niet zoo vreesachtig zijn. Weet dan dat de veranderingen, zoo zij al zullen plaats hebben, niet anders dan gunstig kunnen wezen. Lizzie evenwel, wier ongerustheid hier mee niet tot kalmte was gebracht, vroeg nu ongeduldig: Verandering? Van welken aard? Zie hier: deze twee brieven, die niet uit hetzelfde land komen en niet door dezelf de hand geschreven zijn, doelen mij toch dezelfde gebeurtenis mee. Nu vroegen Lizzie on Rosie gelijktijdig: Welke gebeurtenis? Bernard wachtte even, toen antwoordde hij, met den klemtoon op ieder woord: De «lood van oom Sylvain. Veel indruk maakte drie mededeeling niet op de beide zusters en de jonge vrouw zeide: Wanneer ik mij niet bedrieg en ik naar den schijn mag oordeelen, dan was dat een b'oedverwant, waaraan ge u maar weinig gehecht voelde en zijn dood schijn! u ook niet diep te treffen. Op zichzelf niet;. erkende Bernard, rnaar zie, kindlief, door een eigenaardige samenloop van omstandigheden, wekt hij toch droevige herin neringen in mij op: de gedachte aan dierbare wezens, die ik heb verloren. Lir/.zie. door een soort van verteedering overweldigd, greep zwijgend do hand van haar man. Wie was eigen'ijk die oom Sylvain? vroeg Rosie, oan wat afleiding te geven... (Wordt vervolgd.!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1