Ook de huissmeuen nadden, blijkens de
aanmelding van een achttal hunmer, voor
name lijk door berkorting van den werk
tijd, van den oorlogstoestand te lijden. Ze
kwamen geleidelijk aan, en werden, ook
geleidelijk afgevoerd. Half Mei was hun
toestand zoover verbeterd, dat geen hun
ner mdlr steun behoefde. Een gezamen
lijk bedrag van ongeveer f 450 is aan hen
uitgekeerd, dat is ongeveer f 1.60 per ge
zin per week. Het aantal gesteunde dienst
plichtigen tot de-ze groep behoorende, be
droeg 2.
Maatschappij van Nederl. Letterkunde.
Onder voorzitterschap van den heer
J. F. M. Sterck, schoolopziener in het
Arrondissement Haarlem, had gisteren de
jaarvergadering plaats in de Groote Zaal
van -het Nutsgeibouw van de Maatschappij
van. Nederl. Letterkunde.
Aan de te dier gelegenheid' door den
Voorzitter, den. heer J. F. M. Sterck go-
houden openingsrede wordt het volgende
onit'eend:
Met leedwèzem werd de trouwe secreta-
ris Prof. Dr. De Vries gemist, door ziekte
verhinderd.
De voorzitter veronderstelde bij alle
aanwezigen eenzelfde gevoeil van dank-
baaiheid als hem bezielde, nu midden in
den oorlogstijd hier in Nederland de be
langen. van een maatschappij als die der
Letterkunde zoo rustig kunnen worden
gediend, terwijl toch vele leden, Vlaam-
scbe taalbroeders in ons land als waar
lijk „ellendigen" gastvrijheid hebben moe-
ter zoeken. Hij hoopt voor do Belgische
broeders spoedig verademing in kalmte,
vrijheid om vrede. Ook het eigenlijke on
derwerp van zijn rede werd -door den
oorlog eenigermatc beïnvloed. Spr. vraagt
zich af: „Hoe zal het ooit mogelijk zijn
later de gebeurtenissen dezer maanden
onpartijdig en naar volle waarheid te be
schrijven?"
Zucht tot overdrijving, tot aanvulling
en verfraaiing van wat geschied is, het
toevoegen van feiten, die zoo bijzonder
goed passend worden geacht voor een be
roemd persoon of een gewichtige gebeur
tenis, is voor onjuiste overlevering al te
gereedo aanleiding. Ook bij de studie van
de geschiedenis der letterkunde is de ver
fraaide overlevering bij de nuchtere waar
heid ingeslopen en een afdoende schifting
dier twee is tot nu toe uitgebleven door
het veronachtzamen van het jioodige on
derzoek in de voorhanden bronnen.
Zeker is in de laatste 20 jaren veel ge
daan aan onderzoek en publicatie van
historiebronnen uit buitenlandsche ar
chieven em bibliotheken, maar het valt
moeilijk He verklaren dat nog nooit aan
iemand officieel werd opgedragen het on
derzoek van die hoogst belangrijke bdn-
nenlandsche archieven, die nog bijna ge
heel. onontgonnen zijn, nl. de notariëele
protocollen.
Voor de schilderkunst hebben De Roe
ver, De Vries, BredLus, geheel op eigen
initiatief met zeer veel succes die archie
ven doorzocht.
Dit ondei-werp wordt door spr. meer in
bijzonderheden behandeld, waarbij hij het
moet laten bij enkele voorbeelden op het
gebied van zijn eigen studieveld. Hij
hoopt evenwel voldoende te hebben aan
getoond, dat do parasitische ranken van
onbewezen overleveringen nog altijd hier
en daar omhoog steken, in de overigens
(hans zoo schoon bloeiende gaarde van
de studie der geschiedenis onzer letter
kunde.
De voorzitter herdacht daarop de in dit
jaar overleden leden: de twee oud-mimis
iers Jhr. Roëll en Mr. G. van Tienhoven,
den- Leidschen professor Dr. C. H. Th.
Busseniaker, Dr. Gijsbert Brom, directeur
van het Ned Historisch Instituut te Rome,
Mr. A. E. H. Goedkoop, Dr. A. S. Kok, E.
Heimans, W. G. van Nouhuys, C. F.
Frentzen, II. W. van der Mev, P. C. B.
Meys, Jkv. A. van Hogendorp, A. L. H.
£>brecta, Jeromino de Vries, Pater B. M.
van Meurs S.J., Pastoor Binnenwiertz,
en do bui ten! and sche leden; Prof. Dr. Ju
lius Rodenburg van Berlijn, de Geheim-
archiefraad Ludwig Keller, Prof. Dr. K.
Lamprecht en Max Rooses.
De voorzitter hoopte door zijn uiteen
zetting bij de leden de overtuiging te heb
ben gevestigd, dat er nog schatten te vin
den zijn in de notaris-archieven en ein
digt met de uitapreking van den wemsch,
dat de Commissie voor 's Rijks Geschied
kundige publication ook daar de spade
spoedig in den grond zal steken en de we
tenschap onzeir letteren daardoor verrijkt
moge worden mat vele hoogst belangrijke
dee'.en studiemateriaal.
Als spreker trad daarna op Prof. Dr.
P. J. Blok, met eene voordracht, ten on
derwerp hebbende „Quatrebras en Water
loo".
Vervolgens werd door den Secretaris
verslag uitgebracht over d'eai staat der
Maatschappij en van hare belangrijkste
lotgevallen en handelingen in het afgeloo-
pen jaar.
De rekening van den penningmeester,
den lieer L. D. Petit, over het afge'oopen
dienstjaar werd goedgekeurd, terwijl voor
kennisgeving werden aangenomen de ver
slagen omtrent'den staat der Boekverza
meling, van de Commissie voor de taai
en letterkundige- en van de geschied- en
oudheidkundige afdeeling.
Daarna had de mededeeling plaats van
den uitslag der stemming tot benoeming
van 30 gewone en 7 buitenlandsche leden
van de Maatschappij.
Gewone Leden.
Seerp Anema, den Haag; Eduard van
Bienia. den Haag; Mr. R. Bijlsma, adj.-
archivaris, Rotterdam; Mr. A. S. de Blé-
court, den Haag; Dr. V. F. Büchner, con
servator, Universiteit Leiden; H. Colijn,
oud-Minister van Oorlog, den Haag; Dirk
Coster, Delft; Felix Driessen, Leiden; Dr.
D. A. H. van Eek, Conrector Gymnasium,
Leiden.; Mr. Fr. Eerens, Heemstede; W.
Raadt van Roggen, Hoofdredacteur
Utrecht's Dagblad, Utrecht; Dr. E. S. Has-
linghuis, Scheven ingen, a dj.-sec ret ar is
Mej. Dr. S. Hofker, leerares M.
O., Leiden; A. Hoyinck .van Papen-
drecht, Directeur Mti^um van Oudheden,
Rotterdam; Mevr. J. R. Klein—Peaux,
schuilnaam De Meerselaar, Oegstgeest;
Dr. A. C. Kruijt, zendeling te Pendolo;
Dr. H. H. Kuijper, Hoogleeraar Vrije Uni
versiteit, Amsterdam; Mr. A. Meerkamp
van Embden, commies Rijks-Archief, Mid
delburg; G. Nolst Trenité, schuilnaam
Charivarius, Haarlem; Mej. Mr. E. R.
Oppenheim. den Haag, Conservatrice bi
bliotheek Vredespaleis; Dr. L. A. Radema
ker, Redacteur Vaderland, den Haag; Dr.
D. A. Rinkes, Adviseur Inland sche Zaken,
Weltevreden; Arthur van Schend.el; Dr. J.
H. Schol te, Hoogleeraar, Amsterdam; Jhr.
Dr. N. J. van Suchtelem, Blaricum; Prof.
Mr. M. W. F. Trenb, Minister van Finan
ciën, den Haag; Ed. Verkade, tooneelspe-
1-er, den Haag; Mej. C. M. Vissering, dein
Haag; Dr. J. L. Walch, Redacteur Vader
land, den Haag; Dr. S. A. Waller Zeper,
Leeuwarden.
Buitenlandsche Leden.
Dr. G. Besselaar, Pieter Mar.itzibuig
(Natal); Dr. A. Cauchie, Hoogleéraar Uni
versiteit, Leuven; Dr. L. v. d. Essen, Hoog
leeraar Universiteit, Leuven; Dr. W. Goe-
ters, Hoogleeraar, Bonn; Dr. C. Louis
Leipoldt, Pretoria; Jean Meijhofer, predi
kant Ukkel (Brussel).
Aangenomen werd een voorstel om den
heer L. D. Petit, penningmeester op te
dragen, de samenstelling van een naam-,
plaats- en zaakregister, op de vier pam
fletcatalogi, zich bevindende in de collec
ties der Koniwkil. Bibliotheek, Frederik
Muller, Is. Meuiman en Thy sins.
Daarna werd aan de orde gesteld de
benoeming van twee bestuursleden in de
plaats van de aan de beurt van aftreding
zijnde, niet herkiesbare leden, de heeren
prof. Dr. Snouck Hurgronje en Kalff, met
ilen uitslag dat als zoodanig werden ge
kozen de heeren Prof. Ch. A. van Ophuij-
sen en Dr. K. Sneijders de Vogel. Als
secretaris werd herkozen. Prof. Dr. S. G.
de Vries, Directeur der Rijks-Universi
teitsbibliotheek.
Na afloop der Vergadering werden
cenige bedoeken gebracht aan beziens
waardige gebouwen en instellingen en
vereenigden een aantal leden zich gebrui-
kelijkerwijze aan een vriendschappelijken
maaltijd in den huize Prins aan het Ra
penburg.
Gisteravond hadden bijeenkomsten plaats
weder in het Nutsgebouw, van de Ge
schied- en oudheidkundige afdeeling,waar
als sprekers optraden de heeren Prof. Jhr.
Mr. Dr. W. J. M. van Eijsinga, met het
onderwerp „De Vrije Scheepvaart op onze
internationale binnenwateren, ook met
het oog op detn huidigen oorlog"; en Dr.
A. A. van Schelven met het onderwerp
„Het. begin van. het gewapend verzet tegen
Spanje in de 16eeuwsche Nederlanden."
Leger en Vloot.
De nieuwe landstormwet.
Door rar, J. van Heerde, hoofdcommies
van de araeeiing militaire zaken op het
stadhuis te Amsterdam zijn aan het
„Hbld." eenige mededeelingen verstrekt
over het wetsontwerp tot nadere uitbrei
ding van den landstorm.
Naar de opvatting van mr. Van Heerde
kunnen alle mannen van 2040 jaar, die
vóór 20 Mei 1913 (den dag, waarop de oude
Landstormwet ingevoerd werd) vrijgesteld
waren van militieplicht, tot den gewapen-
den landstorm worden opgeroepen. Zooals
in de memorie van toelichting van het wets
ontwerp gezegd wordt, ligt het in het voor
nemen van de regeering, om als het aange
boden ontwerp tot wet wordt verheven,
achtereenvolgens naarmate de verschillen
de daarop van invloed* zijnde omstandighe
den het mogelijk zullen maken, dit te doen.
Tot deze vrijgestelden van den dienst bij
de militie zullen volgens mr. Van Heerde
gerekend worden: lo. de vrijgestelden we
gens broederdienst; 2o. de vrijgestelden we
gens het hebben van in hetzelfde jaar ge
boren broeders; 3o. de vrijgestelden wegens
het zijn van eenigen zoon; 4o. de vrijgestel
den (tijdelijk of voor goed), wegens kost
winnerschap; 5o. zij die buiten oproeping
zijn gebleven wegens het trekken van een
hoog nummer (de z.g. vrijgelooten); 6o. zij
die ontslagen zijn, na volbrachten militie-
of landweerdienst en zij, die ontslagen zijn,
wegens vrijwilligen dienst.
Zij, die na 24 Mei 1913 in een van boven
genoemde gevallen verkeeren en tevens be-
hooren tot de lichting 1914 behooren reeds
grootendeels tot den landstorm. Zij, die in
een van de genoemde gevallen verkeeren,
en van de lichting 1915 zijn, behooren ge
heel tot den landstorm. En ten slotte zullen
de vrijgestelden van de lichting 1916 op 1
December 1915 tot den landstorm toetreden.
Voorts wees mr. Van Heerde er op, dat
een deel van hen, die tot den ongewa-
penden landstorm behoorden, niet tot den
gewapenden landstorm verplicht konden
worden, ware niet in art. 3 van het nieuwe
wetsontwerp bepaald, dat het tweede lid
van art. 4 der bestaande Landstormwet
niet van kracht zal zijn.
Over niet minder dan 20 lichtingen strekt
de wet zich immers uit, en hoevele van de
vrijgestelden dezer lichtingen zijn in den
loop der jaren niet over het geheele land
verspreid.
Vooral uit een groote stad als Amster
dam zijn honderden vrijgestelden van mi
litieplicht thans in andere gemeenten woon
achtig en daar de landstorm plaatselijk ge
oefend zal worden, zullen de administra
tieve werkzaamheden op het bureau mili
tiezaken en ook bij het bevolkingsregister
zeer omvangrijk worden.
Omtrent de wijze van oproepen en de
keuring van de landstormplichtigen, om
trent hun geschiktheid zpllen nog nadere
bepalingen in het leven worden geroepen.
Het is te verwachten, zoo zeide mr. Van
Heerde ten slotte, dat velen zich zullen la
ten keuren, daar de vrijgestelden van mili
tieplicht, zich gewoonlijk niet lieten keuren.
Gebruik van visch bij hei Leger.
Ter wille van de katholieke militairen
achUfe inift.ifter van Oorlog het ge\yen§<:h^
dat, indien in de menage visch verstrekt
wordt, dit bij voorkeur des Vrijdags ge
schiedt, voor zoover daartegen om rede
nen van dienstbelang als anderszins geen
overwegend bezwaar bestaat.
Staten-Generaal.
EERSTE KAMER.
Vergadering van gisteren.
De Voorzitter, de heer Van Voorst
tot Voorst deelt mede dat de centrale af-
deeling besloten heeft Woensdag om 11 u.
in de afdeelingen een aantal wetsontwer
pen te onderzoeken, welke reeds 1 Juni zijn
rondgezonden, waaronder die nopens de
buitengewone credieten wegens de mobili
satie, de landstorm, de lichting 1916, de
voorloopige hechtenis, de Veiligheidswet,
enz. enz.
De Voorzitter kondigt als zijn voor
nemen aan, Donderdag a.s. om elf uur in
openbare vergadering de wetsontwerpen te
behandelen, die dan in staat van wijzen
zullen zijn, in de eerste plaats de spoedwet
ten in verband met de mobilisatie, dan de
voorwaardelijke strafopschorting, het eeds-
vraagstuk en de kanalisatie van de Maas.
De vergadering wordt gesloten.
TWEEDE KAMER.
Het tijdelijk gezantschap bij den Paus.
Eindverslag.
Met groote belangstelling veimam de
Commissie van Rapporteurs uit de Memo
rie van Antwoord, dat de minister onbe
wimpeld en met den meesten nadruk kan
verklaren, dat door de voorgestelde zen
ding dc neutrale stelling van Nederland
geheel ongerept blijft en dat in de verhou
ding der Nederl and sche regeering tot geen
der onzijdige of oorlogvoerende staten
eenige verandering zal komen tengevolge
van die zending. Zij zou het op hoogen
priis stellen indien de minister bij de
openbare beraadslaging deze verklaring
nader wilde toelichten.
Voorts vermeldt de Memorie, dat, al
hebben de ge/zanten van de eene partij
Rome verlaten, zij van uit Zwitserland,
waarheen zij zich begeven hebben, in voe
ling blijven met het Vaticaan, dank zij de
door de Garantiewet van 1871 gewaar
borgde vrijheid van post- en teiegraafver-
keer over het Italiaansche grondgebied.
De Commissie van Rapporteurs meent
hieruit te mogen afleiden, dat ongegrond
zijn de persberichten, als zou de Garantie-
wet niet in haar vollen omvang zijn of
worden gehandhaafd. Gaarne zon de Com
missie vernemen, of deze meening juist is.
eVrt rouwen de, dat de minister deze bei
de vragen bij de openbare beraadslaging
zal willen beantwoorden, is de Commissie
van Rapporteurs van oordeel, dat de open
bare behandeling vpn het wetsontwerp
voldoende is voorbereid.
00RL0GS-VARIA.
Duikbooten.
In den strijd ter zee is het op 't oogen-
blik al niet anders gesteld dan in den krijg
te velde. De partijen, beducht voor de vree-
selijke uitwerking van de moderne vuur
wapenen, onttrekken zich zooveel mogelijk
aan de onbescheiden blikken van den
vijand. In het veld tracht men elkanders
loopgraven-posities langs onderaardsche
gangen te naderen, om ze met de geheele
bezetting door een zorgvuldig aangebrachte
dynamietlading te vernietigen; op zee ont
wijkt men den snelleren en met
zwaarder geschut bewapenden vijand,-
om hem met onder de oppervlakte
varende helsche machines te besluipen.
Wat er van de zenuwen en het uithoudings.
vermogen van het personeel der onder
zeeërs in den modernen oorlog geëischt
wordt kan al blijken uit een vluchtige be
schouwing over de uitrusting en de wer
king der onderzeeërs.
In breede trekken geschetst zijn de mo
derne duikbooten, schrijft de heer Henri
Meyer in het Techn. Bijbl. v. d. Kampioen,
torpedovormige schepen met een gering
drijfvermogen, toegerust met een dubbel
stel explosie- of verbrandingsmotoren voor
de vaart aan de oppervlakte en twee zware
electromotoren, met een accumulatorenbat-
terij voor de vaart onder water. De nieu
were typen, waarvan alle technische bij
zonderheden nog niet tot het publieke do
mein behooren, hebben speciale Dieselmo
toren, tot een gezamenlijk vermogen van
2 3000 P.K., die het schip boven water een
maximale snelheid van 16 17 knoopen
(bijna 30 K. M. per uur) verleenen. De eco
nomische snelheid bedraagt 8 a 10 knoopen,
waarbij de brandstofvoorraad toereikend is
voor een tocht van ongeveer 2000 2500
zeemijlen. Onder water bedraagt de maxi
mum-snelheid niet meer dan 12 13 knoo.
pen. De electro-motoren, die de beide
schroeven drijven, werken dan volbelast en
putten de accumulator-batterij in 1% a 2
uren zoover uit, dat herlading noodig is.
De economische snelheid onder water ligt
tusschen 6 7 knoupen, in welk tempo de
boot 20 uren kan varen voordat de batterij
totaal uitgeput is.
Het spreekt vanzelf, dat men het zoover
nooit laat komen. Immers, in ondergedom-
pelden toestand dient de accumulator-bat
terij ook als stroombron voor verschillende
hulpwerktuigen, o. a. voor de ballastpom-
pen en de stabilisatie-toestellen, voor de
electrische verlichting en voor de electrische
fornuizen in de keuken.
Bij het varen onder de oppervlakte, wat
in met mijnen geïnfecteerde wateren wel
op een zoodanige diepte zal geschieden, dat
het schip hoogstens met de ankelkabels
der mijnen in contact kan komen, is een
onderzeeër vrijwel „blind". De comman
dant, die in zijn hermetisch gesloten, van
zware kijkglazen voorziene uitkijktorentje
zit, kan op een diepte van 10 meter vooruit
nog niets onderscheiden. Zelfs de voorste
ven van zijn eigen schip valt op deze diep
te buiten zijn gezichtskring. Men vaart dus
jjmjler water op het kompas, In de«n .uit
kijkpost van den commandant zijn ver
schillende toestellen aangebracht, die de
diepte, waarop gevaren wordt, de vaar-
snelheid, de helling van de boot, de span
ning van de batterij en van de lueht-reser-
voirs aangeven. Een seininrichting houdt
hem in verbinding met het geheele perso
neel. In ditzelfde torentje monden ook de
periscopen uit. De meeste onderzeeërs heb
ben twee periscopen, dat zijn spiegelt ij
kers, die 4 5 meter boven het hoogste
punt van de boot uitsteken en den bestuur
der in de gelegenheid stellen, het zeeop
pervlak te verkennen, terwijl de boot zelf
ondergedompeld is. Zij heeft in deze posi
tie nog een vvaterlaag van 3 4 meter
boven zich, die voldoende dekking schijnt
op te leveren tegen granaatvuur, dat op
de periscopen als richtpunt mocht worden
afgegeven. De periscopen, die om hun
verticale as draaibaar zijn, geven een zeer
helder en scherp beeld van hetgeen er bo
ven water omgaat. Hun gezichtsveld is
echter, zoolang de periscoopbuis slechts
een paar meter boven de oppervlakte uit
komt, vrij beperkt. Bij eenigen golfslag
wordt het uitzicht ook zeer bemoeilijkt
door de omstandigheid, dat do periscoop
lens beslaat en met zoutkristallen bedekt
wordt.
Bij het varen onder de oppervlakte
hangt de veiligheid van de bemanning van
kleinigheden af. De commandant moet het
vaarwater, waarin hij zich beweegt, wel
grondig kennen om klippen, rotspunten,
zandbakken en wrakken uit de buurt te
blijven. Vóór het duiken worden alle lui
ken, die toegang tot de scheepsruimen ge
ven, op zwarte pakkingflenzen hermetisch
dichtgeschroefd, waarna de kleppen der
ballasttanks worden geopend. Deze tanks,
die als een soort watermantel het schip
voor het grootste gedeelte omhullen, zijn
bij de vaart aan de oppervlakte met lucht
gevuld. Zoodra de lucht voor het binnen
dringende water heeft plaats gemaakt,
duikt de boot.
Om haar weer te doen rijzen, is het noo
dig, dat het water uit de ballasttanks
wordt uitgedreven. Dit geschiedt of door
middel van gecomprimeerde lucht, die zich
onder groote spanning in stalen reservoirs
bevindt, óf door middel van ballastpom-
pen. Een storing in deze inrichting nu,
die tengevolge zou hebben, dat de water-
ballast niet vlug genoeg kan worden ge
loosd, brengt de onderzeeboot in gevaar.
Er zijn voorbeelden bekend, dat onder
zeeërs in gevaar werden gebracht doordat
zand tusschen de pompkleppen was ge
raakt, Een Amerikaansche duikboot ver
ongelukte, doordat een stukje grind de
hermetische sluiting van een klep verhin
derde.
Om dit gevaar te bezweren, zijn de on
derzeebooten van lateren datum voorzien
van zeer zware massa's loodballast, die
zoodanig onder aande kiel zijn bevestigd,
dat zij van binnenuit kunnen worden los
gemaakt. Het behoeft echter geen betoog,
dat dit middel, om een gezonken boot te
doen rijzen, slechts dan helpt, wanneer
het vaartuig in zijn normale positie op
den zeebodem rust. Ligt de boot echter ge
kanteld, dan is de kans groot, dat de lood-
verzwaring, ondanks het losmaken van de
crendeliDg, op haar plaats blijft.
„Res."
De Koningin van België in het hospitaal.
Op den 28en Mei stapte ik, schrijft een
correspondent van de VI. St., uit Oostker-
ken den weg langs het Yzer-kanaal naar
Yperen op. Daar het weer bijzonder mooi
was, meende ik dat een wandeling van
een 10 a 15 kilometer mij niet zou schaden.
Ik had slechts weinig bagage te dragen en
verkoos daarom te voet te gaan, wijl
men dan meer en beter de omgeving ziet
en meer gelegenheid heeft met allerlei
lieden onderweg te praten.
Ik had dan reeds een 5-tal kilometers af
gelegd toen ik langs een plaatsje achter
het front kwam, waar een complex van
tenten was ingericht tot hospitaal. Nieuws
gierig als een journalist nu eenmaal is,
kwam ik dichterbij, en daardoor kwam ik
in aanraking met den commandeerenden
officier, die mij natuurlijk onmiddellijk
vroeg naar mijn pas. Na inzage van mijn
papieren, vroeg mij de officier wat ik be
geerde. Ik zeide toen dat ik gaarne eens
een kijkje in het hospitaal zou nemen. „O
ho! Dat zou op 't moment moeilijk gaan,
wantde Koningin was er." Men be
grijpt, dat was voor mij een reden te meer
om er heen te willen. Ik vroeg, mij bij den
leider van het hospitaal te willen brengen.
Dat gebeurde en na een brief te hebben ge
toond, die heel dicht uit de omgeving dei-
Koningin afkomstig was, werd er geen be
zwaar tegen gemaakt, dat ik op een klei
nen afstand den rondgang der Koningin in
het hospitaal zou volgen. Zoo was ik dan
in de gelegenheid haar gade te slaan, wier
beeltenis in alle hoeken der wereld ver
spreid is.
Hoe lieftallig die beeltenis ook op de
prenten en foto's wordt weergegeven, die
afbeeldingen halen niet bij het origineel.
Het kleine smalle gezichtje met de opeen
geklemde lippen, dat op de foto's voorkomt,
is niet verhelderd door den zachten glim
lach, dien ik zag toen zij hier troost en
opbeuring kwam brengen. Als een wel
doende fee ging zij rond, overal haar on
zichtbare, toch zoo weldadige gaven uit te
deelen. In het verpleegsterskostuum met de
kleine kap lijkt het. lieve smalle gezicht op
dat eener non, die alle wereldsche genoe
gens voor zich heeft afgezworen, en slechts
één begeerte heeft, n.l. anderen wel te
doen.
Zoo schreed zij van het eene bed naar
het andere. Lijders, die de meest pijnlijke
wonden hadden leefden op, wanneer de
Koningin hen toesprak. Een vriendelijke
blik uit haar zachtstralende oogen wekte
hen uit hun halve verdooving, en deed hen
woorden vinden om haar vragen te beant
woorden. Zoo nu en dan, wanneer de Ko
ningin bij jongelingen kwam van 18 en 19
jaar, streek zij soms liefkoozend over liet
hoofd of de hand van den lijder, en dan
verhelderde een glimlach haar gelaat. Men
verzekerde mij dat de Koningin zoo bijna
dag aan dag rondgaat om hen die streden
yoor hun land te troosten en te heipep. Zelfs
schroomt zij niet zelf het verpleeg'eterswerk
over te nemen als het noodig is. 't Deed
mij goed zoo de vrouw in die Koningin terug
te vinden, zooals ik meermalen in don Ko
ning van België den man, den sterken Bin
ken man zag.
Personen, die zich te l.eiden hebben
gevestigd.
J. A. W. van K'.uijvc en gez., onderwijzer,
Wa;straat 8.
M. van l.iendcn en ges., bankwerker, A loö-
laan 8.
G. Timmermans en ge/,, Spoorbeambte,
Bocrhaave&tr. 16 a.
C. Karmelk, bakker, Nieuwe Rijn 43.
G. H. Koen dors cn gez., lctteizetter, Bree-
straat 79.
J. Berkhuizen en gez.,zilversmid,Maredijk 177
H. J. Kiln, en gez., werkman,Waardgracht 157 a
K. F. Bonter. Langegracht 228.
F. E. H. Gebhardt, Zoeterw. Singel 6G.
Wed. J. B. Dumont, Wilte Singel 90.
P. M. van Boers, niodiste, Mare 52.
H. Tjepkema, onderwijzer, Rapenburg 80.
A. O. Reekers, winkelierster, Haarl.str. 121,
J. Dool en gez., tuinknecht, O verrijn 1.
C. W. Divendal, liefdezuster, Liefdegesticht
Pelikaanstraat.
M. Konings en gez., uitvoerder van grond
werken, Stadhouderslaan 4.
A. E. J. Simon Thomas, officier, Plantage 9.
C. Leiten, dienstbode, Hoogl. Kerksteeg 2.
Th. van der Graaf, scheepstcekenaar,
Apothekersdijk 33.
Personen, die uit Leiden zijn vertrokken.
Mej. G. Regersburg, Den Haag, Laan van
Meerdervoort 157.
F. J. Brevet, Den Haag, Stadhouderslaan 6,
J. Allaait, Harlingen, Noorderhaven 63.
1). v. d. Meulen, Arnhem, Hertogstraat 13.
H. v. Everdingen, Tiel, Veemarkt.
G. Heemskerk, Anna Paulowna, bij P.Hakaf.
H. van Tongeren, Voorburg, Kerkstr. 41.
W. Eikerbout, Rotterdam, Spanjaaidstr. 15b.
M. J. C. G. Hazenberg, Rotterdam, Scheep
makershaven 49b.
Tj. W. van der Leij, Raumend.
Mej. J. Bothoven, Den Haag, Weiraor-
str. 365.
M. v. Muiswinkel, Breda, Academiesingel 4.
Mej. J. M. v. Luijk, Schagen, K.K. Liefde
gesticht.
Wed. F. Berbee, Noordwijk, St. Jeroen-
gesticht.
Mej. A. Berbee, Sassenlieim, bij den heer
Th. v. Duuren, Hof van Delft. V
Mej. M. Guldenmond, Den Haag, Johanna
Oldenbarneveldlaan 52.
J. M. N. v. Scliaik Den Haag, le Obrecht-
straat 37.
Mej. C. Rating, Leiderdorp, bij den hoer Wool.
M. Venger, Beverwijk, Leliestr. 56.
G. Verhaar, Delft, Markt 81.
Burgerlijke Stand.
LEIDEN.
Ondertrouwd: A. Rutgers van der
Loeff jm. 39 j. e* W. J. J. Greven jd. 37 j.,
G. Verhoogt jm. 26 j. en G. M. Straat
hof jd. 21 j. S. Brouwer jm. 21 j. en
P. W. Óuwerkerk jd. 23 j. A. Gouw jm.,
22 j. en M. Koole jd. 20 j. H. A. Reinond
jm. 24 j. en D. Labrujere jd. 21 j. J. v.
d. Nat jm. j. en D. P. Laman jd. 23 j.
A. W van Steenbergen jm 25 j. en A. G
du Croix jd. 29 j. J. J. Welling w. 41
en M. Schiere jd. 33 j. H. Galjaard jm.,
34 j. en L. Eduard jd. 28 j. H. Stikkeio-
rum jm. 21 j. en C. Oudshoorn jd. 24 j.
H. Hilgers w. 49 j. en G H. Ruis gesch.
vr. 38 j. J. van Duuren jm. 23 j. en A.,;
Hartog jd. 22 j. J Bolkenbaas jm. 27 j.ë
en J. van Beek jd. 28 j. H Boting jm.,
25 j. en A. J. van Schaik jd. 25 j.
AARLANDERVEEN.
Geboren: D. van Laros en Nagtegaal*
Z. van Ka'.shoven en Den Hartog.
Z. van Fluiter en Van Leeuwen.
ALPHEN.
Geboren: D. van Van Rijswijk en
Kapel. Z. van Nagtegaal en Martens:
Z van Schollaardt en Lit.
Overleden: L. van der Zwan 11 j.
jd. R. Bloem 75 j. wed. van J. Bakker.
BOSKOOP.
Geboren: Abraham, z. van W. vaaï
den Berg en J. A. Verhoorn. Teunis, z.
van L. Loeve en F. van Eijk. Johanna
Elisabeth Maria, d. van J. H. KiMestein
en J. E. M. van der Kind.
Ondertrouwd: J. Radder en W.
Rijnsburger. H. de Jong en H. P. Vink*
Getrouw^ A. van Uden 25 j. en J*
H. G. N. Loef 44 j.
LISSE.
Geboren: Leonardus Hendrikus, z*
van J. J. Lieverse en W. van Egmond.,
Nicolaas Josephus Andreas, z. van C.
Boekei en C. M. Leijten. Andries, z. vai>
J. Reiierkerk en B. van Leeuwen.
OUDSHOORN.
Geboren: Z. van Krumpelman en
Blok. Z. van Rietkerk en Van Dam.
D. van Bijleveld en Van Ginlioven.
TER-AAR.
Geboren: Pancras, z. van P. de Klcer en
J. C. v. d. Laan. Pleuntje, d. van H. van
Vugt en M. Vis. Clazina Aplonin, d. van
A. J. Bontje en A. H. PI. Rijkelijkhuizen.
Gemeentelijke Arbeidsbeurs.
Stadstiminerwerf. Telefoon no. 127.
Geopend van 9—12 uren des morgens
en van 25 uren des middags.
5 Klerken, 12 timmerlieden, 24 metselaars»
4 steenhouwers, U voeger, 8 opperlieden»
9 stucadoors, 0 schilder, 0 behangers, 1
meubelmaker, 0 stoffeerders, 1 stoker, 2
smeden, 2 grofbankwerkers, 0 electricien, 0
blikslager, 12 typografen, 0 kleermaker, 1
bakker, 0 slagersknecht, 0 kellner, 0 huis
knecht, 2 koetsiers, 2 schippers, 12 grondwer
kers, 8 loopknechten, 3 loopjongens, i>6
losse werklieden, 0 sigarenaorteerder, O war*
moezier, 1 bankjongen, 0 straatmaker, O kis
tenmaker, 0 bakkersjongen, bloemist, 0
banketbakkersjongen, 000 textielarbeiders,
gedeeltelijk werkloos, 0 smidsjongen, 1 koper
slager, 1 uitvoerder.
Afil. Vrouwen (Volkshuis).
Geopend van. 9—10 uur. Telefoon 1477.
1 Dienstbode, 14 werksters, 5 naaisters,
2 waschvrouwen, 0 strijaster, 1 huishor.J-
ster, 1 kookster, 2 fabrieksarbeidsters,
textielarbeidsters, 1 kinderjuffrouw, 1
wen allerlei, 1 kantoorbediende, 0 wmkeyunr»
