27
De Oorlog.
BINNENLAND.
je JAARGANG
No. 1709
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze
genten II cent per week, f* 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal
Afzonderlijke nummers 27a cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
DONDERDAG
MEI.
1915.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Adverientiën) van 1-5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent
Het Fransche communiqué maakt
nelding van Fransche vorderingen op den
veg Aix-Noulette-Souchez. De Duit-
ichers handhaven zich in hun pas
/eroverde stellingen ten Oosten van
'peren. De Oostenrijkers verklaren
iet offensief krachtig voort te zetten in
ialicië. Italië neemt het offensief op
Ie Italiaansc-Oostenrijksche grens.
Van het Westelijk oorlogs
terrein.
Van het Westelijk oorlogsterrein melden
leide partijen eenigon voortgang der Duit-
chers ten oosten van Yperen. Dezen hebben
laar weer met begunstiging van den Oos-
enwind een van hun fameuze gasaanval-
en gedaan, die de geallieerden zich voor
tellen binnenkort met gelijke middelen te
ie antwoorden. Daar in Westelijk Europa
le dagen, waarop in den zomer de wind uit
iet Westen en Zuidwesten waait, veel tal-
ijker zijn dan die met Oostelijken of Noord-
lostelijken wind, loopen de Duitschers ge-
laar de slachtoffers van hun eigen vinding-
ijkheid te worden. Uit de mededeeling van
'rench, dat de houding van de Engelsche'
oldaten heeft aangetoond dat „met de
ioodige voorzorgen" aan dezen vorm van
lanvallen het hoofd kan worden geboden,
alt op te maken, dat die voorzorgen niet
iveral bijtijds genomen waren. Anders is
liet te verklaren, dat enkele gedeelten van
le Engelsche linie verloren zijn gegaan.
l/an het Oostelijk oorlogs
terrein.
van Weichsel en San, .tot aan den
)njeth tot het offensief overgegaan.
Radymno, dat de Duitschers onder Mac-
ensen gewonnen hebben, is een kleine
laats aan den spoorweg tusschen Jaroslau
i Przemysl, voor den San. De Duitschers
ijn na de bezetting van Radymno in Zuid-
ostelijke richting „naar den San" voort-
;rukt dus nog niet erover.
Ten Z.O. van Przemysl melden de Oosten
ijkers voortgang, maar de ring om die
esting is nog geenszins gesloten.
Italië ten oorlog.
De houding van den H. Stoei'.
De Katholieke „Corriere d'Italia" schrijft
ter de houding van den H. Stoel tegen-
er den nu uitgebroken oorlog:
„De Katholieke Kerk, belichaamd in den
rheven persoon van den Paus en in de
mgregaities, welke Hem ter zijde staan,
verheven boven alle nationale aspira-
.velke als van zelf uit de verandering
de positie der verschillende staten
rtvloeien. Haar woorden en verlangens
i&n boven de voorbijgaande belangen en
aflieten. In dezen zin kan men zeggen:
i H. Stoel neemt niet aan den tegen woo r-
jen oorlog deel, of liever is verheven bo
ven het lot van ons vaderland in diiit uur,
ofschoon zulke niet-deelneming nog geen
onverschilligheid beteekent. Want al
mengt de Paus ziich niet in den strijd der
naties, des te inniger gevoelt hij het lijden
en den angst van de in oorlog gewikkelde
volkeren."
De Duitsche vertegenwoordigers bij het
Vaticaan.
Van Duitsche zijde wordt gemeld: Het
vertrek der bij den Heiligen Stoel geaccre
diteerde diplomatieke vertegenwoordigers
van Duitschland uit Rome naar Lugano
is volgens een besluit van de
Duitsche Regeering geschied, omdat
hun veirder verblijf te Rome het Vaticaan
moeilijkheden zou kunnen bereiden, die
de Duitsche regeering wil vermijden. Bij
zonderlijk geldt dit voor den Pruisischen
gezant, wiens woning buiten het Vaticaan
ligt en wiens verdere werkzaamheid laar-
door zeer zou zijn bemoeilijkt.
Dat de terugroeping zou zijn geschied
tengevolge van den druk van den Pause
lijken Stoel is onjuist.
De ambassadeurs naar hun land terug.
De Italiaansche ambassadeur Bollati is
gietermorgen vroeg uit Berlijn vertrokken.
Prins en prinses Von Bülow zijn gis'er-
morgen vroeg uit Rome te Berlijn aange
komen.
Koning Victor Emanuel naar het front.
De koning van Italië is Dinsdag den chef
van den generalen staf Cadorna naar het
hoofdkwartier gevolgd, dat in de ouurt
van Bologna opgeslagen is. De hertog an
Aosta en de graaf van Turijn bekleeden de
Oppercommando's in het leger.
De hertog der Abruzzen heeft het opper
bevel over de vloot. Alle overige kringen
van het Huis van Savoye zijn reeds naar
het front vertrokken,
Louis Bonaparte heeft zich aangemcM
als vrijwilliger.
xicn pTaafs *óp"d?rTl?4en bij
Coldeltonale, twintig mijlen ten Oosten
van van Tirano. De Italianen sloegen de
Oostenrijkers af die blijkbaar Italië binnen
wilden dringen en namen eenige honder
den Oostenrijksohe Alpenjagers gevangen.
(De Col del Tonale ligt in den alpen-
groep ten zuiden van den Oirfcler, juist op
de Italiaansch-Oostenrijksche grens waar
die in strak zuidelijke richting loopt.)
Itaj ië en Turkije.
Uit Athene wordt aan de Berlijnsche
bladen geseind: De Italiaansche gezant bij
de Porte, Garsoni, zal met het geheel e ge-
zan tschap sp er s on e el volgens berichten van
de Grieksche bladen heden (25 Mei) Conr
stantinopel verlaten.
De actie tegen de Darda-
nellen.
Het Eng. Persb. bericht: In de Dardanel-
len heeft de eerste Fransche divisie op 21
Mei belangrijke vorderingen gemaakt en
is nu dicht bij de Turksche loopgraven.
De vijand deed een krachtigen aanval
op de Indische brigade en wist tijdelijk
voet te vatten. Een tegenaanval dreef de
Turken terug. Zij verloren niet minder dan
vijfhonderd man. Er is een wapenstilstand
toegestaan ten einde de dooden te begra
ven. Er liggen er meer dan 3000 dicht bij
onze loopgraven.
De Franschen hebben samen met de En
gelsche vlootdivisie een belangrijke vorde
ring gemaakt in den nacht van 24 Mei en
daarbij slechts geringe verliezen geleden.
Ook de territoriale divisie is vooruitge
gaan.
De nieuwe linie is versterkt.
Generaal d'Amado terug.
Generaal d'Amade is uit de Dardanellen
te Parijs aangekomen.
Verschillende Oorlogs
berichten.
De duikboot- en mijnoorlog. Volgens
een Lloydstelegram uit Browhead is het
Amerikaansche s.s. „Nebpaskan", van Li
verpool naar Delaware Breakwater onder
weg, op 40 mijl van Fastnet getorpedeerd.
De bemanning heeft zich in de booten be
geven. Het weer is mooi en kalm.
De „Nebraskan" voerde groote Ameri
kaansche vlaggen en de naam was met
groote letters op beide zijden van het
6chi|p geschilderd. Het is haast onmoge
lijk, seint Reuter, dat de duikboot onkun
dig is geweest van de nationaliteit, te meer
daar het een heldere, mooie avond was.
(De Neb raskan meet 4409 t-on en behoort
aan de American and Hawaiian ss. Cy. te
New-Yoric.)
Gered. Engelsche torpedo-jagers trof
fen gisterochtend een Duitsche Tauibe drij
vend in de Noordzee aan. Twee man, een
officier en zijn mechanscien, die negen
uur lang in het water hadden doorge
bracht, werden gered. Het vliegtuiig werd
in den grond geschoten.
De luchtvaarders zeiden, dat zij wegens
een gebrek aan den motor hadden moeten
dalen.
.~wi. «oriënt
~^v.trix'.gsche telegraaf-agemt-
schap is het Qhineesch-Japaneche verdrag
Dinsdagmiddag geteökend.
Het treedt- van den datum van de on-
derteekening af in werking, de bepalingen
nopens de Japansche nederzettingen in
Mantsjourije en Mongolië echter pas over
drie maanden.
Het gebruik van verstikking9gassen.
Naar aanleiding van het gebruik van ver
stikkende gassen in den oorlog, herinnert
de „Sun" (New-York) eraan, dat de Ver-
eenigde Staten indertijd hebben geweigerd
de overeenkomst om dit strijdmiddel niet
te gebruiken te ondez*teekenen.
Een geschenk van de Argentijnsche kolo
nie. De Argentijnsche gezant bood, uit
naam van de Argentijnsche kolonie te Pa
rijs, het Fransche legerbestuur twintig
auto-verbandwagens aan, benevens twaalf
auto's voor gewondenvervoer.
Deze sanitaire trein werd heden ter
beschikking gesteld van den minister van
oorlog.
De strijd in Z. W. Afrika. Een aantal
bereden manschappen keerde uit Zuid-
West-Afrika terug om uit den dienst te
worden ontslagen.
Buitenlandsche berichten.
Het nieuwe Engelsche Kabinet.
Het nieuwe Engelsche Kabinet is als
volgt gereconstrueerd:
Eerste minister Asquith,
minister zonder portefeuille Lansdowne,
lord Chancellor sir Stanley Buckmaster,
president of the privy Council Lord Crewe,
grootzegelbewaarder lord Curzon,
kanselier van de Schatkist Mackenna,
minister van binnenlandsche zaken sir
John Simon,
van buitenlandsche .zaken Grey,
van koloniën Bonar Law,
van Indië Chamberlain,
van oorlog Kitchener,
van oorlogsminutie Lloyd George,
van marine Balfour,
van handel Runciman,
president van Local Government Board
Long,
kanselier van het hertogdom Lancaster,
Churchill,
secretaris van Ierland Birrell,
van Schotland Mackinnon Wood,
van landbouw Selborne,
commissaris van openbare werken Har-
court,
van openbaar onderwijs Henderson,
attorney-general sir Edward Carson.
Haldane krijgt de orde van verdiensten.
De „Times" zegt: Een nieuw kabinet is
thans geplaatst, aan het hoofd der natie,
dat uitsluitend ten doel heeft de Duitschers
te verslaan. Het blad hoopt, dat nationale
dienst in den breedsten zin van het woord
het wachtwoord zal zijn en het eerste werk
van het kabinet, waarop eigen toekomst en
die van het Rijk berusten.
De „Daily Chron.", hoewel van oordeel,
dat goed geleid de nieuwe ministers het
land grooten dienst kunnen bewijzen, be
treurt het niettemin, dat Balfour aan het
hoofd der admiraliteit .te bij"zijn
aftreden blijft. Het blad betreurt verder
onomwonden de benoeming van Carson,
met het'oog op zijn antecedenten tijdens de
campagne in Ulster.
De „Daily News" acht eveneens het op
treden van Balfour aan de admiraliteit en
het terugtrekken van Fisher het minst
bevredigend. Hoewel het aan het land nog
niet duidelijk is waarom er eigenlijk een
coalitiekabinet moest zijn, is de algemeene
indruk nu van het verkregen resultaat, dat
er een sterke regeering is gevormd. Het
nieuwe bloed kan grooter vastberadenheid,
krachtiger wil, besliser moed brengen, alle
hoedanigheden van hooge waarde in deze
De revoiutie In Portugal.
Aan een particulier schrijven op 17 Mei
uit Lissabon verzonden, is door de „Msb."
het volgende ontleend, handelende over
den opstand, die aldaar heeft plaats gehad:
We hebben nu kennis gemaakt met een
burgeroorlog, dde bedroevender, maar
minder bloedig is dan de andere. Toch zijn
er in twee dagen meer dan 600 gewonden
en 300 dooden te Lissabon gevallen.
De Portugeesche vloot heeft de stad ge
bombardeerd en de artillerie van het gar
nizoen beschoot de oorlogsschepen.
Het was lang geen alledaagsch schouw
spel, maar wel weinig geruststellend, want
de projectielen troffen zelden hun doel,
FEUILLETON.
HEREENIGD.
- Hoe zoo, kindlief?
- Gij weet toch, Sir, dat ilk krachtens
laatste handeling mijns vaders de ver-
Be ben van den heer Rocke, en dat ik
ft hem en niemand anders trouwen zal,
dra ik meerderjarig word.
- Klara, geen woord meer daarover,
ik u verzoeken mag. Dank zij de uit-
faak van de wijze rechters, bezit ik al-
a als voogd het recht, om te beschikken
!t uw persoon en over uw toekomst. En
deze hoedanigheid gehóedlt mijn plicht
ir voor te bewaren het slachtoffer te
i rden van een avonturier. En dat kan
ien geschieden door dat' ik zorg voor
i waardig en echtgenoot. Nu dan! Mijn
Francis Le Noir, bemint u en heeft
i om uw hand gevraagd. Ik heb hem
toegezegd en geef hem u tot uw aan-
pde echtgenoot!
fora werd bloedrood; hare oogen scho-
vonken en met een hoogheid, die haar
|Qd bij haar misschien niet vermoed
j antwoordde zij:
Kolonel Le Noir, ik ben een jong
sje, in uwe oogen zonder ondervinding
h' ik doorzie' uw plan zóó goed, alsof
®n man ware op jaren en met wereld
ziel. Niet mijn verloofde, maar gij en
zoon zijn de fortuinzoekers, die belust
op mijn geild. Daarom alleen vervolgt
mij- Maar al mijn rijkdom en iik zelf
'oren door mijn heiligste belofte aan
dan, dien ik liefheb en voor wion ik
:r ja, zelfs den dood zal door
staan, Liever dan hem ontróuw te wor
den! klonk het op vasten toon uit Klara's
mond.
Den dood, meisje? Er zijn dingen in
de wereld, die veel erger zijn dan de dood!
zeóde Le Noir op dreigenden boon.
Dat weet ik wel. Doch het ergste van
alles zou zijn indien ik mij verbond aan
een man, dien ik slechts kan verachten,
riep Klara uit.
Le Noir sprong op. Hij kon zich niet
langer beheerschen. Het laatsbe overblijf
seltje van gekunstelde vriendelijkheid
wegwerpende, sisde hij:
Gij zijt in mijn macht en gij zult u
voegen naar mijn wil, goedschiks of kwaad
schiks!
Deze woorden gingen vergezeld van een
bffik, die voor het arme meisje geen twij
fel meer overliet omtrent hetgeen haar te
wachten stond eai als door een onzichtbare
macht getroffen, stond zij daar een
steenen beeld gelijk.
Ik ga thans heen, ging haar laaghar
tige vijand voort, terugvallend in zijn vroe-
geren kalmen toom, en zóó dicht op haar
(toetredende, dat zijn adem haar gelaat
raakte. Om zes uur vanavond komt het
rijtuig, dat u en Francis naar de kerk zal
brengen, waar gij getrouwd wordt. Ik zal
ondertusschen het verlof gaan vragen.
Hoop er niet op, dat gij mij ontsnapt.Mor
gen zijt gij mijn schoondochter!
En met een blik, die in Klara's hart de
laatste hoop deed Sterven, verliet de ellen
deling de kamer. Thans eerst kwam er le
ven in Klara's bijna versteende gestalte;
bet bloed begon opnieuw in hare aderen
te vloeien, haar adem en haar macht tot
Spreken keerden terug.
O vader, riep zij, vader red gij uw
kind uit de macht harer vijanden 1
Haar oog viel op een prachtigen Mexi-
caanschen dolk, die op een wandtafeltje
lag en hare wangen gloeiden. Vlug greep
zij naar het wapen. Dit is mijn redding,
fluisterde zij. Deze dolk zal mij bewaren
voor het verschrikkelijkste, dat mij kan
overkomen, indien de ellendelingen hun
dreigement ten jiitvoer willen brengen!
Maar is dat geoorloofd? Mag ik mij het le
ven benemen, al is dit nog aoo ellendag?
O, Vader in den Hemel, leid Gij mij op
den rechten weg!
En op de knieën vallende, vouwde zij
krampachtig de handen en begon als wan
hopig te snikken. Plotseling deed het ge-
druisch van naderende voetstappen haar
opschrikken. Zij had nauwelijks tijd om
op te staan, haar goudblond haar goed
te strijken en haar betraand gelaat af te
drogen, toen de deur geopend werd en
zij de stem van Donkey Knight hoorde,
die zedde:
Miss Day, daar is mies Black om u
te bezoeken!
In het volgende oogenblik hield Kapi-
tola haar jeugdige vriendin vast omarmd.
K/.ara, kindlief, wat is er gebeurd?
vroeg het jonge meisje op bezorgden toon.
Hebt ge geweend? Wat scheelt er aan?
Kan ik u helpen? Toe, vertel het mij.
Verdrietig zag Klara haar jonge gezel
in de moedige oogen en er scheen iets van
moed over haar te komen ondanks al haar
hopeloosheid en al hadr lijden.
Ja, Kapitola, ik zal u alles vertellen.
Ga mee naar mijn kamer. Ik zal u al het
verschrikkelijke, dat .ik op mijn hart heb,
mededeel en, Ach, Ik ben bijna wanhopig!
Na verloop van eenige minuten wist
Kapitola alles wat Klara's leven betrof
tot het laatste uur.
O, hoe zou ik wenschen, prevelde
Kapitola, die ademloos geluisterd had,
hoe zou ik wenschen in uw plaats te zijn,
hoe gaarne zou ik degene zijn, die men
tegen haren wil zocht uit te huwelijken
aan een man dien ik verafschuw!
Wat aoudt gij doen, vroeg Klara ern
stig.
Wat Lk zou doen? Ails ik in uw plaats
geweest was en de ellendige Le Noir zou
tegen mij gezegd hebben wat hij u gezegd
heeft, zou ik hem neergestoken hebben,
zooals hij daar voor mij stond, als een
misdadiger.
.0 Kapitola, ge kent hem niet, anders
zoudt gij voor hem beven. Ik weet nog
maar één redmiddel, het laatste! fluisterde
het ongelukkige meisje, op dèn Mexicaan-
schen dolk wijzende.
Weg daarmee! riep Kapitola met be
slistheid. God is meester over leven en
dood! Wöi'len sterven ls hetzelfde als laf
zijn. Er zijn wanneer onversaagde moed
niets helpt nog twee wegen: de vlucht
of wel het' zoeken van hulp bij den gees
telijke, die de trouwplechtigheid verrich
ten moet en die door zijn zegen geen wij
ding geven kan aan onrecht.
Ach, beide is nutteloos! antwoordde
Klara terneergeslagen. Elke voetstap, dien
ik doe, wordt bewaakt.
Kapitola's gelaat betrok.
In diep gepeins verzonken zat zij daar
minuten achtereen, totdat zij plotseling
opsprong met een hellen glans van vol
doening iin haar oogen,
Wachtl piep zij,.. Er is nog een mid;
hetgeen daar naast was had het meest te
vreezen.
Verscheidene huizen zijn in brand gesto
ken en andere geducht beschadigd. Hei
arsenaal is door bestorming genomen.
Enfin, op het oogenhJik is de orde weer
zoo wat hersteld, maar de geesten blijven
opgewonden en ik geloof, dat er nog tal
rijke slachtoffers zullen vallen.
Gedurende den opstand was het onmoge
lijk om telegrammen of brieven te ontwon»»
gen en de treinen liepen niet. Aan alle zij-
den waren de verbindingen afgebroken.
Nederland en de Oorlog.
T ij del ij k gezantschap bij
den Paus.
De commissie van rapporteurs uit de
Tweede Kamer over de suppletolre be
grooting van buitenlandsche zaken nopen»
de instelling van een tijdelijk gezantschap
bij den Paus heeft gisterochtend in het
gebouw der Kamer hare eerste bijeen
komst gehouden.
De heer W J. van Haren Noman Jr.,
verzoekt mede te deelen, dat hij niet in
stemt met het adres van den Nationalen
Bond van Protestantsche Kiezers aan H.
M. de Koningin in zake het „Tijdelijk Ge
zantschap bij den Paus", dat zonder zijn
medeweten werd verbonden, en hij zijn onL
slag heeft genomen als lid van het Hoofd
bestuur van dien Bond.
Het tweede Hoofdbestuurslid!
Kon. Nat. Steuncomité 1914.
Door bemiddeling van de Javasche Bank
fs uit Nederl.-Indië, ten believe van het
Koninklijk Nationaal Steuncomité in Den
van f 50,000 overge-
Haast getorpedeerd.
Het stoomschep „Comeric" van Glasgow
met bestemming naar New-York, een van
de schepen, die levensmiddelen varen voor
de commissie van Bijstand aan de Belgen,
is laatstleden Donderdag bijna getorpe
deerd nabij het lichtschip Noord-Hinder.
De tweede stuurman zag een torpedo, ge
lanceerd door een Duitschen onderzeeër
op 30 40 yards voor de „Comeric" langs
gaan. De onderzeeër verdween en de „Co
meric" werd niet verder lastig gevallen.
Door onderzeebooten ach.
t e r v o 1 g d.
Het gisterenmorgen te Iloek van Holland
van Liverpool komende Engelsche stoom
schip „Imber" rapporteert bij het licht
schip Noord-Hinder door 2 onderzeebooten
te zijn achtervolgd.
K o n. m a r i ri é-r e s e r v e,
De minister van marine doet een onder
zoek instellen naar de omstandigheden,
waarin de gezinnen van het personeel der
Kon. marine-reserve verkeeren, ten einde
aan de hand van de verkregen gegevens na
te gaan, of er aanleiding beslaat, aan do
Koningin in overweging te geven, in ge
vallen, waar het verblijf in werkelijken
dienst van de gezinshoofden of kostwin
ners voor hun naaste betrekkingen behoef
tige omstandigheden heeft in het leven ge-
del! Wel zijn daaraan groote gevaren ver
bonden, maar het is de eenige uitweg uit
dit donkere labyrinth! Klara zijt gij be
reid tot het uiterste?
Ja, zelfs tot het ondergaan van den
docd! klonk het besliste antwoord.
Nu, dan het gewaagd! antwoordde
Kapitola, die er niet aan dacht, dat zij
op het punt stond zo f zich uit te leveren
aan haren meest verbitterden vijand.
Het is een wanhopige poging, maar
zij inoet gedaan worden! Wij moeten onze
rollen omkeenen. Ge verlaat dit huis in
mijne plaats. Wool, mijn bediende, houdt
er de wacht bij. In mijn rijkostuum zal
de trouwe neger u vast en zeker voor inij
aanzien. Gij slaat den sluier over uw ge
zicht en verlaat'met vasten tred dit huia,
bestijgt mijn paard en rijdt in gestrekten
draf naar Tip-Top, om daar de avondpost-
koets naar Staunton te nemen'. Daar gaat
gij onmiddellijk de hulp inroepen van den
voogdijraad. Ik zal intusschen hier uw rol
moeten spelen. De uren, die er nog ver-
loopen vóór den avond, geven u tijd ge
noeg, om op uw vijanden den noodigen
voorsprong te winnen, want als mijn plan
gelukt, zal de poets, die wij den schurken
spelen, niet eer aan den dog komen dan
op het laatste oogenblik. En dan God
geve het zijt gij gered. Die ellendelingen
mogen niet zegevieren, tot geen enke»!e<n
prijs. Maar nu gauw aan het werk. Wees
steifk, Klara, en alles loopt goed af. God
zelf heeft mij tot u gezonden om u te hel
pen; laten we de schurften doen sidderen.
(Wordt vervolgd.