BUITENLAND. De Oorlog. Ce JAArtOANö Na Y098 9e EcicbetaSou^omt BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering i het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze jenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/s cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel moer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke rogel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Dit nummer bestaat uit drie bladen en het geïllustreerd Zondagsblad. Een vermaning. I-Ieel de wereld staat verschrikt bij het wreed© .gebeuren het in den grond boren van de „Lusitania". Afkeer voor de jjsgruwelen en medelijden met de Slachtoffers en hunne familie overmeeste ren one. Wij beleven een tijd, zooals de geschie denis nog niet heeft opgeteekend.... Dat het bijzonder wij', Nederlanders, wier it est niet door de oorlo'gsrazernij is ver duisterd, ons daarvan diep mogen door dringen, dat wij deze waarheid klaar mo gen beseffen. Deze waarheid toch is een verin a- ning. Een vermaning,, om ons gereed te houden voor wat misschien ook ons land nog te wachten staat. Misschien God verhoede het-, maar wie durft voorspellen, dat ook wij niet daadwerkelijk- in c'en oorlog zullen worden betrokken. Wij moeten daarom steeds gereed staan iuetonze landsverde di ging, hoe zware offers dit ook moge vergen. En te 'veroordeelen is het, het algemeen belang, hetwelk het land heeft bij een krachtige mobilisatie van onze weermacht, uit het oog te verliezen door het naar voren brengen van ondergeschikte tekortkomingen in ons leger, door het afkeuren van het gezags- misbruik van eenige superieuren. Wij moeten echter ook zijn in een stem ming, in een geestestoestand, in overeen stemming met het medelijden, dat ons aangrijpt bij het vernemen van zooveel leed, hetwelk talloozen onzer mede-men- fichen overkomt1, en tevens overeenstem mende met de aan alle zijden ons drei gende gevaren. Wij moeten onze zie- 1 en gereed^houden... En hier willen wii onze voilé sympathie he tuigen met het woord van den a.-r. afgevaardigde, den. heer Beumer, die gisteren in de Tweede Kamer scherp hekelde het orgamiseeren van wufte vermakelijkheden te 's-Graven- hage. De vraag dringt zich bij ons op, of de menschheid dan een nog krachtiger aning noodig heeft om zich te hekee ren en boete te doen. Bet groote stoomschip „Lusitania" van de Cunartilijn met ruim 1900 passa- )iers aan boord is getorpedeerd en jezonken. Volgens de berichten uit New- ïork zouden van de passagiers en de banning 1400 personen verdronken lijn. De „Centurion" van Liverpool laar Zuid-Amerika werd eveneens nabij ii lersche kust tot zinken gebracht. Dt Duitsche pers blijft zich bezighouden «et de houding van Italië, maar .kon nu toe geen zekerheid daaromtrent Vijgen. Bryan, de Amerikaansche «Bister van Buitenlandsche Zaken, liet zich uit, dat er geen reden is voor de Ver. Staten om zich in het Chineesch- fcansch geschil te mengen. „Lusitania" in den grond geboord. Naar Reuter uit Queetistown sefint, is het üroote stoomschip l„Lusitania", van do CunarcJ-lijn, gistermiddag om 2 uur 33 mi nuten cp 8 mijl Zuid-Westelijk van Kaap "Id Head of Kinsale op de lersche kust Mnder voorafgaande waarschuwing in den Srond geboord. De „Lusitania" bleef 20 minuten drijvende. Er werdén 20 booten "eergeiaten. 0p de „Lusitania" bevonden zich 290 Passagiers eerste klasse, 662 tweede klasse 'n 361 derde klasse. Men gcfooft, dat Alfred Vanderbïlt aan boord van het schip was. bemanning telde 665 koppen. Volgens enke'e berichten zouden er HOO personen zijn omgekomen. [Er zijn tot dusverre slechts weinig bij- NderUeden omtrent de „Lusitania" ont- Ngen. Dit is het gevolg van het feit, dat M seinstation op een eenzame kaap ligt Ver van de buitenwereld en slechts geringe ii wlegrafische hulpmiddelen heeft. !'et torpedeeren is ongetwijfeld een voor- M beraamde daad geweest, .zegt het Reuter- l] Bureau, daar bekend is, dat Duitsche genten to New-York de passagiers voor let vertrek waarschuwden, dat het schip porpodeerd zou worden. Van die waar- yitiwing werd geen notitie genomen, daar -- 'iemand geloofde, dat de Duitschers tot zulk een verschrikkelijke daad in staat zouden zijn. Onder de passagiers zijn verscheiden voorname Amerikanen. Een Duitsche onderzeeër is sedert twee dagen bij KinsdaLe in de weer geweest. De „Lusitania" getorpedeerd! Wie had ooit kunnen denken, dat deze vermaarde, reusachtige transatlantische mailboot van 38,000 ton, bekend door de snelheidsrecords, die zij op haar reizen tusschen Engeland en Amerika sloeg, na slechts ruim zeven jaar de „Union Jack" en de vlag van de „Cu- nard Lijn" in top gehad te hebben, onder zou gaan, ten gevolge van een torpedo schot, die de oceaan-reus doodelijk trof... Men zal zich herinneren, dat de „Lusi tania" het was, die in den aanvang van den duikbooten-oorlog onder Amerikaansche vlag voer, om haar noodlot te ontkomen, maar zij scheen ten ondergang opgeschre ven en heeft ditmaal haar lot onder-gaan. Zooals uit de telegrammen blijkt, is nog niets zekers bekend omtrent het-lot der pas sagiers en bemanning van het groote schip, waarmede, zooals Reuter dezer dagen meld de, zich verscheidene Amerikanen, onder wie de millionnair Alfred Vanderbilt, die te voren gewaarschuwd werden, dat 't schip zou worden 'getorpedeerd, bevonden. Als de bovenstaande lijst van passagiers juist is stonden dus een 1900 menschenle- vens op het spel. Het is te hopen, dat zij konden gered worden. De berichten uit New-York geven hierop echter weinig- hoop. - Wel geeft een der Reut er-telegrammen hoop, dat de redding kon geschieden, maar geen zekerheid en geen antwoord op de vraag, of allen van dit aanzienlijke aantal passagiers en bemanning tijdig de booten konden bereiken en aan den dood ontko men. Nog versch staat ons het onheil dat de „Titanic" trof voor oogen. Toen stond men voor het werk van de natuur. Thans is het een menschenhand, <n<> vomieijo-end in- .&riiDL-JVaajïlü£)r j(>p._i3ntzeUe-rLda_S,:i--- leven van zulk een aanzienlijk aantal vreedzame burgers is in gevaar gebracht. Het is dus thans bittere ernst met den duikbootenoorlog, niet meer treilers en kleinere schepen, maar een der grootste schepen van de „Cunardline" werd slacht offer van dezen oorlog. Want al bereikte de „Lusitania" nog niet die afmetingen en volmaaktheid, als we in de „Ti.tanic" bewonderden, het schip behoorde tot de grootste schepen van de „Cunardline" en werd een negen k tien jaar geleden gebouwd. Ongetwijfeld zal dit onheil over de ge- h'eele wereld, maar vooral ook in de Ver. Staten diepen indruk maken. Ondank® de maatregelen, welke geno men zijn, om de routes vain de groote At lantische sfcoomers te beschermen, on danks de groote snelheid, waarover deze vier-schroevige turbine-schepen beschik ken, is het dan toch aan een Duitóehe duikboot gelukt aan de Engelsche koop vaardijvloot thans dezon zwaren slag toe "te brengen op een plaats, die zoover van de Duitsche marine-basis af ligt, dat men weer met. verbazing zal vragen: „Kunnen die duïkbooten zoo ver komen?" Hebben ze bij de Z.W.-kust van Ierland op de loer gelegen,, de U-booten? Bevond zich daar een heele flottille, om het groote schip daar op eenige mijlen van de ler sche kust op te wachten? I-Ioe groot was de onderzeesche vijand van het enorme koopvaardijschip? Was hij van het groote, nieuwe type, waarover al zooveel geschre ven is, en waarvoor in marine-kringen zooveel belangstelling heerscht? Op al die vragen zal misschien pas veel later een antwoord gegeven kunnen wor den. Wij moeten dus voor het oog en blik vol staan met eenige bijzonderheden over de „Lusitania" zelf. De voornaamste gege vens, welke wij aan het „Hbld." ontlee- nen, zijn de volgende: De .Lusitania" werd in Juni 1906 te water geladen, 14 maanclëh nadat de l.iel ge'.egd was. Zij werd gebouwd door Brown en Gie. te Clydebank. Lengte 289 M. Lengte tusschen de loodlijnen 231 Breedte26.80 Diepgang (geheel geladen) 10.20 Waterverplaatsing 38,000 ten. Aantal paardekrachten 68,000 Snelheid25 knoop Een goed idee van de grootte van het schip geeft, het promenade-dek voor de le klasse passagiers, dat 130 meter lang is en 10 meter boven de water-oppervlakte ligt. Dat alle hutten hetzelfde comfort bezit ten als de beste „vaste-wal hotels", weet ieder, die wel eens met een dergelijk schip den „grooten vijver" ovengestoken is, of die de vele foto's van interieurs der Cu- nardbooten gezien heeft. Daar er acht dekken zijn boven de kiel, 'heeft men oen hee'cn lift-dienst ingericht. Nog een denkbeeld van de grootte van het schip krijgt men, als men weet, dat er aan boord 5000 electrische lampen zijn, wanneer men hoort, dat de twee ankers 10,000 kilo wegen en dat er 25 ketels zijn en zoo zouden wij, naar Amerlkaansch systeem, met het geven van allerlei cijfers kunnen voortgaan. Interessant is het nog te weten, dat de „Lusitania" ingericht was om als liulp- kruiser dienst te doen. De machines en ketels waren geheel onder het waterop pervlak (enkele stoombuizan uitgezon derd). De hunkers zouden een bescherming vormen tegen vijandelijke kogels, die op de machinekamers gericht konden wor den. Er konden aan boord 10 kanonnen van 15 c.M. opgesteld worden, althans als het ischip tot hulpkruiser ingericht werd, wat thans niet het geval was. De houding van Italië. De politiepresident te München heeft een manifest tot de bevolking 'gericht, waarin deze aangemaand wordt haar kalmte te bewaren. Volgens officieele inlichtingen, zoo zegt het mani'fest, bestaat er geen onmiddellijk gevaar voor het afbreken, van de betrek kingen tusschen de centrale mogendheden en Italië. Het manifest beshiidt: Een vij andelijk optreden tegenover hier wonende Italianen zou tegen onze waardigheid en tegen ons zelfrespect zijn. De „Voss. Ztg." schrijft: „Hoewel men im goed onderrichte kringen de Ttaliaan- sche quaestie nog steeds zeer ernstig in ziet, is er nog niets gebeurd wat aanlei ding geeft tot de meening dat zij ver scherpt is. Wij verwachten de hesluiten, die de Italiaansche regeering nemen zal, hoe die ook zullen uitvallen^ volkomen rustig en nfct zooals de „Secoio" uit Lon den verneemt, met zorg en vreeze." Met onbeschrijfelijke angst en hoop werd het bericht van de „Italia" ontvangen, dat graaf Goluchowski naar Rome is ver trokken. Men meende dat niet zou ge schieden, daar Sonnino enrde Oostenrijk- sche gezant. ^de an delingen, die d'Avaina te Weenen waren* gevöercf,"iöp dezelfde wijze voortzetten. Uit Rome vernam de ,,B. Z. am M." dat eigens de „PopoLo Romano" de rede van d'Annunzio te Quarto gehouden, ondanks de politieke strekking, geen indruk heeft gemaakt, omdat ze voor de groote menigte weinig o niet begrijpelijk was, zoo meldt e „Korr. Norden". De houding van Italië had zich tot istermiddag nog niet veranderd. Ook thans kan worden herhaald dat de toe stand ernstig doch niet hopeloos is. Daar de onderhandelingen nog voortduren, mocht zelfs worden vermoed dat de be slissing gisteren niet. zou vallen en kwa men die stemmen uit Italië de waarheid nabij, welke deden uitkomen dat de Ita liaansche regeering de verantwoordelijk heid zorgvuldig overweegt, welke zij te genover haar eigen volksvertegenwoordi ging heeft te dragen, ingeval zij zulk een groot aanbod afwijst als haar nu door de Oostenrijk-Hongaarsche regeering is ge daan. China en Japan. Dat de geschiedenis zich herhaalt is voor velen a.l wel een tot gemeenplaats gewor den waarheid; dat zij zich zoo spoedig her haalt, is echter minder gewoon. De vivi sectie die Japan op China tracht uit te oefenen en welke tot het ultimatum heeft geleid, dat door den Mikado is bekrach tigd en nu inderdaad te Peking is aange boden, herinnert sterk aan het Oosten- rijksch-Hongaansche ultimatum aan Ser vië. Het zijn eischen, welke, voor een groot deel, voor een onafhaukelijken staat on aannemelijk zijn en het begrip ultimatum en oorlogsverklaring tamelijk wel doen sa menvallen. Te Tokio schijnt men zelfs nu nog te verwachten, dat China in het laatste oogen- blik nog wel zal 'toegeven; dat seint al thans de correspondent te Tokio van de „Times". Een grashalm voor de gevoelens in Engeland, welke, voor het minst, toch wel zeer gemengd zullen zijn? Men her- innere zich, dat Japan den oorlog met Rusland ook zonder oorlogsverklaring ii begonnen en hoe het gedonder van het Japansche geschut tegen eenige Russische torpedobooten op de reede van Port-Arthur Europa destijds verrastte. Sedert dien heeft het thans levende geslacht heel wat oor logservaring opgedaan, helaas, en ds men wijzer. Er staan reeds 60,000 man Japan sche troepen op Chineesch grondgebied en er zou heel wat moeten gebeuren, wan neer die na Zaterdag zich nog kalrp hiel den. Voor Japan staat te veel op het spel, het gaat om de hegemonie in hot Verre Oos ten en geen mogendheid is zoo doordron gen van de oud-Romeinsche waarheid, dat „de gelegenheid een gladde rug" heeft (dus dat men die aan de voorzijde moet vastgrijpen) als Japan. Het is geenszins uitgesloten, dat de heele onderhandelin gen-periode niet anders dan een vertoo ning is geweest en dat Japan nu gereed iö om zijn slag te slaan. Naar uit Peking wordt gemeld, heeft het Chineesche gouvernement aangeboden inwilliging der Japansche eischen behalve een deel van de 5de groep, waarover tegen voorstellen zijn gedaan. Bryan heeft een verklaring in het licht gegeven waarin herhaald wordt, dat de Vereenigde Staten zich blijven houden bij de politiek van de open deur en het behoud van de territoriale onschendbaarheid van China. Hij zegt, dat het eenige, waarin de Vereenigde Staten belang stellen is, dat de Chineesch-Japansche onderhande lingen mogen eindigen tot voldoening voor beide natiën, en aldus mede te werken aan den wereld-vrede. De Amerikaansche re geering dacht er niet over om ook maar een van haar bij tract-aat toegekende rechten in China af te staan. Maar nooit heeft Ja pan of China gevraagd deze rechten af te staan. Van het Westelijk oorlogs terrein. De Duitschers schijnen steeds dichter bij Yperen te komen, dat zij voor het oogenblik als doel hunner aanvallen in Vlaanderen 'beschouwen. De gemiddelde waarheid uit de verschillende lezingen is, dat om Yperen telkens een afbrokkeling van de Engel sch-Franscho stellingen valt waar te nemen, waarvan de omvang nog niet is te overzien. Ook in het gebied van Maas en Moezel wordt hevig gestreden; maar de resulta ten van dien strijd zijn minder goed te overzien. Want nog meer tegenspraak, dan over de gevechten op andere gebieden, heerscht in de mededeelingen over de« strijd tusschen Maas en Moezel, in het bosch van Ailly, en bij het Croix des Car- mes ten Noorden van Flirey. Het waar schijnlijkst is, dat de Duitsche aanvallen aanvankelijk slaagden.' bij het bosch d'AiLly, waar 2000 Franschen en 21 officie ren werden gevangen genomen, maar dat J fiOiliumie stellingen had ten noorden van Flirey. Hier deden de Franschen een aanval, waarbij zij tot in de Duitsche loopgraven doordrongen, maar later werden zij weer verdreven, be halve op een plaats, waarin de Fran schen zich zoodanig versterkten, dat zij zich konden handhaven. Of het zoo gegaan is? Wié zal het zeg gen. Maar het is een redeneering, waar door de Fransche en Duitsche. berichten met elkaar in overeenstemming worden gebracht. Van het Oostelijk oorlogs terrein. In het Oosten zien wij de voorwaart- sche beweging in West-Galicië zich met kracht doorzetten. De doorbraak is gelukt, naar het schijnt, en de laatste Russische stellingen aan de Doenajetsj en de Gia'.a zijn in Oostenrijksche handen gevallen. Met het gevolg, dat de stad Tarnow, aan de Biala gelegen, aan de Russen is ont nomen. en dat de positie der Russen in de westelijke passen der Karpatlhen en in de Beskiden onhoudbaar is geworden. De Doekln-pas, die sedert geruimen tijd in handen dor Rsusen was, is nu weder van vijanden bevrijd, en de overgang over de WisLoka is door de Duitsch-Oostenrijk- sche troepen geforceerd. Tegelijkertijd werd de straatweg naar den Loepkof-pas door de cavalerie, onder generaal Van der Marwitz, in samenwerking met de Oos- tenrij.kscho en I-Iongaarsche troepen schoongeveegd. Tegenover deze positieve mededeelingen van het Duitsche hoofdkwartier helpt de Russische tegenspraak niet veel. Trou wens de berichten van den generalen staf van grootvorst Nikolaas, over de hard nekkige gevechten in West-Galicië, en de zware verliezen die de Jtussen leden bij gevechten op den rechteroever, dus den oostelijken oever yan de Doenajetsj, Ico nen dat zij tot achter die rivier zijn terug geslagen. De actie tegen de Darda nelles Een bericht uit Kqnstantinopel aan de 1 „Politische Korrespondenz" meldt dat bij een der laatste aanvallen aan de Darda- nellen 200 Algerijnen, die met de Fran schen geland waren, naar de Turken over liepen. Van de 40,000 man Engelsche troe pen, die aan de Westkust van Gallipoli landden, liepen verscheidene honderd' len Mohammedaansche soldaten naar hun geloofsgenooten over. De verliezen der Engelschenen Fran schën worden op meer dan 12,000 geschat, buiten de verdronkenen, waarvan het ver lies eenige duizenden beloopt Met het te NapeLs uit Alexandria aan gekomen stoomschip „Syracuse" medege- komen reizigers deelden mede, dat in de haven van Alexandrië het transport van een nieuw expeditiekorps van 50,000 rnan Engelsche en Fransche troepen in gereed heid wordt gebracht voor een landing op, het schiereiland Gallipoli, Verschillende Oorlogs berichten. De duikbootenoorlog. Lloyds verneemt uit Liverpool dat het s.s. „Centurion" (594[>, ton) van Liverpool naar Zuid-Afrika bij de lersche kust Donderdag door een Duitschen onderzeeër in den grond is geboord. Da bemaninng is gered. Het stoomschip „Candidate" werd Dinsdag in de lersche Zee getorpedeerd en tot zinken gebracht door een Duitschen onderzeeër. De geheele bemanning is gered., Naar het Havas-Bureau uit Parijs meldt, is men in Noorwegen zeer verbol gen wegens het torpedeeren van de „Ame rica". Bladen van allo kleur verklaren het noodzakelijk te achten, dat de Duitsche regeering verontschuldigingen aanbiedt, een schadeloosstelling betaalt en de schuU digen bestraft. De Duitschers in België. In de pro vincie Antwerpen hebben de jonge mannen van 18 tot 23 jaar bevel gekregen zteh op de verschillende militaire bureaux per soonlijk te komen aanmelden. In verband hiermede móeten de aafé'a' tot 12 uur Duitschen tijd gesloten, zijn. Geen roode vlaggen. Volgens de so cialistische „Leipziger Volksztg." hebben de militaire autoriteiten het uitsteken van de roode vlaggen verboden. De sociaal democratische partij to Bremen, welke op 1 Mei het 25-jarig jubileum van haar par tijblad vierde, en naar aanleiding van ge noemd feit de roode vlag uitstak, moest ciezo op hoog bevel weder innemen. Aangehouden. Donderdag werden dicht bij de Nederlandsohe grens door de Duitsche grenswacht twee personen aan gehouden, waarvan men vermoedt dat zij van het front aan den Yser gedeserteerd zijn. De twee verrnoedeLijke Duntsclic' liet T Eysden as gisteren' door de Duiitschers we der toegestaan. Vior zonen. Het echtpaar v. S., uit de omgeving van Neerpelt, ontving Zondag van het Duitsche gouvernement te Hasselt bericht, dat hun 20-jarige zoon in Keulen was overleden aan bekomen wonden. Uit dit huwelijk werden 4 zoons geboren, die allen in het leger waren. Eén sneuvelde bij I-Iaelen, één bij Antwerpen, één aan den Yser en de vierde stierf te Keulen. (Tel.) De Nobelprijs voor den vrede. Blijkens mededeelingen uit Stockholm is het onjuist at aan Paus Benedictus de Nobelprijs voor den vrede zou verleend worden, zooals door Fransche bladen beweerd. Het Is bij na zeker dat ook in dit jaar de Vredesprijs niet zal worden toegekend, zoo melff? de „Korr. Norden". De krijgsgevangenen van Przemy9l. Uit Krakau verneemt de „Korr. Norden" dat de Russische commandant van Prze- mysl bevolen heeft dat de gewonden en zie ken uit de vesting naar het binnenland van Rusland zullen vervoerd worden. Mede op bevel van den commandant vergezelt de Weensche arts dr. Baier met 5 medische studenten van de universiteit te Weenen, die als landstormsoldaten in Przemysl dienst deden, het transport.. Van het Zuidelijk oorlogsterrein. Offi cieel wordt uit Weenen gemeld, dat zich op het Zuidelijk oorlogsterrein geen gebeur tenissen voordeden. In een artilleriege vecht vernietigden de Oostenrijksche mor tieren het Fransche marinegeschut bij Bel grado. Luitenant C. Gladstone. De „Tirnes" geeft thans het bericht, dat de kleinzoon van den grooten staatsman, luitenant Charles Gladstone, die bij het vliegkorps diende, door de Duitschers is gevangenge nomen. Zijn andere broeder dient bij een Goerka- regiment en een andere broeder bij een Indisch cavalerie-regiment. Aankoop van schepen. De „Sarnia"- en de „Siberia", twee stoomschepen van de Hamiburg-Amerika-Lijnzijn door de „Atlantic Fruit Company" voor de vaart op West-Indiië gekocht. Er zouden voor eLk schip dertig duizend pond sterling be taald zijn. Men meent, dat Engeland en Frankrijk in den verkoop zullen toestemmen. De „Urania". Het Finsche stoom schip Urania" heeft op de reis van Hult naar Archangel, Tromsoe. aangedaan ter reparatie van machinerieën. Het ontving van de Noorsche autoriteiten bevel om binnen 24 uren uit te 6toomen. anders zou het geïnterneerd worden, daar de „Ura nia" soldaten en officieren aan boord had. Het schip had een grooten omweg ge maakt over de Noordzee, teneinde de ver volging door een Duitsche duikboot to ontgaan. Bulgarijo en de oorlog. Over de zege praal der Oostenrijk-Hongaarsche en

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1