5 BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. 6e JAARGANG No. 1692 ^2ldóelie(Bou/tarit BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering in het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden lü cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze igenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2V3 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. WOENSDAG MEI. 1915. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1--5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 rogels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Moderne opvoeding. Zijn betoog, dat de Regeering niet lechts goedkoop bruin brood, doch ook isdkoop wit brood moet beschikbaar -tel- .11, argumenteerde de sociaal-democrat.i- [lie afgevaardigde de heer Schaper giste ren in de Tweede Kamer o. m. als volgt: „Men denke voort s_ aan een gezin met anderen. Het is daar wel gemakkelijk te eggen: „We zullen bruinbrood eten", naar de kinderen stellen hun eischen; indersn van 12 a 15 jaar doen dat toch >ker. Was er nu heelemaal geen wit rood te krijgen, dan was het nog wat [aders; mu.ar nu er wel wit brood is, al- wat duurder, zullen de kinderen de luders wel noodzaken, het duurdere wit (rood to koopen." Ergernis en medelijden maken zich van as meester, als wij ctiit citaat lezen. Ergernis over den sociaal-democmti- ilien afgevaardigde, die de handelwijze ouders, welke zich door hun kinderen ilen noodzaken, ais motief aanvoert voor concessie van rageeringswegj?. Ergernis over de bedoelde ouders, maar ioral medelijden met hen en hun kinde- !n. „Kinderen stellen hun eischen, kinderen a 12 h 15 jaar dan toch zeker" (dus ook mgere kinderen!). Is het niet treurig? Wij, en onze leze"s met ons. herinneren met groote dankbaarheid hoe Die ouders, als wij hen wilden „noodza- I", ons te kennen gaven, dat „onze wil «tien de deur stond". Wij herinneren ons dit m e t groote ankbaarheid, omdat onze ouders «doende ons leerden ons zeiven te [enen in hetgeen de practijk'van leven latei- dagelijks van zal vorderen: „onzen wil uiten de deur te zetten", wat-wal zeggen: tn onzen wil, aan onze lagere, niet door t verstand geordende velangens, iets te t z e g g e n. 'tIs wel treurig, dat in het jaar 1915 een «vaardigde in onze Tweede Kamer kalk t'staaltje van moderne opvoeding, als ivengenoemd, niet slechts zonder pro- maar zelfs vergoelijkend en als heel woon aanhaalt. I Is treurig en ergerniswekkend. jr. Nolens. Zoo iemand, dan is wel dr. Nolens de «gewezen man om een moeilijke en c>e- :ate zending tot een gioed einde te bren- Hij is toch niet alleen begaafd met een terp verstand, maar .geniet ook het «■recht, steeds een koel hoofd te bezit- a.l zijn uitingen in het openbaar ven treedt zulks aan den dag. Lees de artikelen in zijn orgaan, de „N. mi. Crt." Welk belangrijk onderwerp zij ik behandelen, steeds geven zij louter Q zakelijke uiteenzetting, waarop een iïige conclusie wordt gebouwd zonder &ses of_ mooidoenerij. "1 zoo is ook steeds het optreden van Nolens in de Tweede Kamer. 1 politieke hartstochten mogen daal den en gisten, zclodat de afgevaardig- 0 go en rust vinden op hun .plaatsen, de [«vaardigde, voor Venn behoudt, zijn iSmte, komt zelfs dan niet uit zijn. def- pïdoi. En hoe heftig de debatten ook mogen als de voorzitter der Katholieke wnerclub dén katheder bestijgt is men zeker van niet anders te zullen hooren "1 een met strakke trekken en sobers aar-en voorgedragen betoog, waarin woü'dig maar ook met al de klaar- eci bondigheid van den eenvoud f 'langende quaes tie wordt, ontleed en de ter oplossing wordt aangewezen, fonoódig te zeggen, dat een knap ?nan, 'Wiens kalmte men zich steeds verlaten een man van invloed-is. Ieder toets t. 1 tem eens gaarne het eigen oordeel, sriuigd een weloverwogen conclusie te 'Hen vernemen. OnDoodig ook te zeggen, dat zoo iemand ■aangewezen is om in een-conflict tus- enbeide te treden of een delicate zaak te hande'en. fri zoo deed onze Regeening een goede !Uze in haar afgezant naar Rome. 1 Alweer. ge er maar op let kunt ge slag op constateeren, dat de Roomschen ir den achtergrond zouden worden ge pen. als zij er onwillekeurig denken "der een zekere Leidsche muziekuitvoe- niet zelf op pasten. ■Jo schrijft nu in het maandblad „Op Hoogte" zekere heer D. Kouwenaar fr iiAnisterdamsche journalisten." Er geen I boven zijn artikel, geen Nt vervolgd" er onder, ergens lezen ,.ten slotte". We mogen dus aan- S1611! dat het een geheel, dat 't uit is. n Van welke kranten worden 'nu de *n'le personen afgebeeld en gekarakte- Van: 't „Handelsblad" (3 personen), de „Standaard (2), de „Telegraaf (1), 't „Nieuws van den Dag" (1), en „Het Volk" (5, zegge vijf.) Men Ziet het: „de Tijd"" bestaat voor de heer Kouwenaar niet. Hij .zal wellicht aan voeren: ik kon toch niet alle Amster- damsche kranten vermelden! Toegegeven, maar „De Tijd" is niet de eerste de beste, moest zelfs genoemd worden, en met eere genoemd worden, als men proportio neel wil te werk gaan, gelijk met boven genoemde reeks min of meer het geval blijkt. E11 wat de leidende krachten van „De T ij d" betreft, die mogen er ook wezen! Niet dat zij een prentje en een praatje noo- dig hebben in „Op de Hoogte", maar ons achteruitzetten laten we zonder protest niet doen. De Duitschers hervatten het offensief in Vlaanderen. De Duitsch-Oos- tenrijksche overwinning in West-Galicië. Een gevecht tusschen een Dnitsch luchtschip en Engelsche duikbooten. Schepen getorpedeerd. Een Zweedsch schip door de „U 39" in brand geschoten. Van het Westelijk oorlogs terrein. Op het Westelijk oorlogsterrein is bij Yperen de beurt van het offensief weer aan de Duitschers geweest. Hun aanvallen zijn afgeslagen, zeggen de Franschen en Engelschen, maar zij zelf melden de bezet ting van het gehucht Fortuin, aan den weg YperenOost-Nieuwkerke gelegen, ll/> K.M. ten Zuidoosten van St. Juli en, en op ongeveer denzelfden afstand van Yperen als dit plaatsje. Het Duitsche hoofdkwartier meldt: In Vlaanderen zetten wij onze aanvallen van het noorden en oosten met groot suc ces voort. Gistermorgen vielen Zevenkothe Zonnebeke, Westhoek, de polygoon tus schen Veld en het Nonnebosch, allen plaat sen, waarom sinds vele maanden heftig gestreden is, in onze handen. De terugtrek kende vijand bevindt zich onder flankvuur van onze batterijen noordelijk en oostelijk van Yperen. In de Argonnen trachtten de. Franschen ten noorden van Four-de-Paris tevergeefs de door ons op 1 Mei veroverde loopgraven terug te nemen. Tusschen Maas en Moezel werd gisteren de artilleriestrijd voortgezet. Van het Oostelijk oorlogs terrein. In het Oosten trekt het nieuwe Duitsche offensief op het oogenblik weer de aan dacht, doordat heer in het Noorden eer linie de Duitschers er in zijn geslaagd, bet (brandende) stadje Sjawli te bezetten., waardoor zij den spooaweg van Libau naar Dunabung en naar Wilna'in hun macht hebben en die Russen op het zij- lijntje naar Mitau zijn aangewezen. En voor Libau èn voor Wilna vooral, is dit een bedenkelijk iets; alles moet nu voor laatstgenoemde vesting langs de lijn P:e- trokradDunabrug komen en van veel verder weg en de afsluiting van Libau, dat ook door de Duitsche vloot vrijwel wo.rdit geblokkeerd, zal nu, wanneer de Duitschers zich kunnen handhaven, wel volkomen worden. De Russen zwijgen in liun communiqué over dezen uitval der Duitschers. Uit liet Duitsche hoofdkwartier wordt officieel gemeld: Het aantal bij de ver volging naar Mitau krijgsgevangen ge maakte Russen steeg tot ruim 4000 man. Het offensief tusschen de Woudkarpa- then en den Doven-Weichsel maakte goe de vorderingen. De buit van de ee-rste da gen beloopt 21,500 gevangenen, 16 kanon nen, 47 mitrailleurs en een nog niet te schatten hoeveelheid oorlogsvoorraden van allerlei aard. Het offioiee'e Oostenrijksche communi qué meldt dd. 4 Mei: Bij den terugtocht der Russen na onze overwinning in den slag bij Limanowo (West-Galicië) is Let goed versterkte vijandelijke front tus schen Weichsel en hoofdkam der Karpa- then in geheele uitgestrektheid vermees- te rd. In den voortgezetten aanval bevoch ten, de Oostenrijksch-IIongaarsche en Duitsche strijdkrachten ook gisteren aan heit geheele front onder de oogen van den legeropperbevelhebber, aartshertog veldmaarschalk Fniedrich, nieuwe suc cessen. Zij drongen onweerstaanbaar naar het oosten voort en dwongen de Russi sche strijdkrachten tot overhaasten terug tocht. De beteekenis van het geheeile re sultaat is nog niet te overzien. Het aantal der tot dusvep geétaaVto kxyfiwrw/pr nen is tot ruim 30,000 man gestegen en neemt ieder uur toe. In de talrijke ver overde stellingen der Russen is een ont zaglijke hoeveelheid oorlogsmateriaal buitgemaakt. Bij den eersten buit bevin den zich 22 kanonnen en 64 mitrailleurs. Aan alle overige fronten is de toestand in het algemeen onveranderd. Een gevecht in de lucht. Aan het >,Neues Wiener Tagblatt" wordt uit Tsjernowitsj bericht: Vrijdag wierp een Russische vlieger bommen op onze stellin gen. Een Duitsche tweedekker vervolgde hem en noodzaakte hem op Bessarabisehen bodem te landen. Tijdens den terugkeer van den Duitschen vlieger steeg weder een vijandelijke vlieger op. De Duitsche tweedekker vervolgde ook dezen weder. Geruimen tijd streden beide met elkander. Ten slotte gelukte het den Duitschen itweedekker boven den Rus te komen. De vijand loste 10 pistoolschoten, maar zonder succes. De tweedekker ant woordde met kambijnschoten en trof het vijandelijk vliegtuig, dat steil naar beneifcm stortte. Het. toestel werd vernield en de vlieger doodelijk gewond. De te Tsjernowitsj vertoevende aartsher tog Leopold Salvator, die het gevecht had aangezien, complimenteerde den overwin naar met de woorden: „Dat was het mooi ste, dat ik ooit beleefd heb." Het-gevecht had plaats op een hoogte van 2080 M. Verschillende Oorlogs berichten. Een gevecht van een Dnitsch luchtschip mei Engelsche duikbooten. Op 3 Mei leverde een Duitsche marine-luchtschip in de Noordzee een gevecht met verschillende duikbooten. Het wierp op de booten bom men en boorde een van de booten in den grond. De duikbooten beschoten het lucht schip met kanonnen zorui^Jaet te ireffen. Het luchtschip keerde behouden terug. De verjaardag van den Duitschen Kroon prins. De Duitsche bladen kondigen aan, dat de kroonprins bekend liet maken, hem, met het oog op zijn verjaardag, dit jaar geen gelukwenschen te doen toekomen, ten einde een storing in de veldpost en veldte- legrafie te vermijden. Duitsche onderzeeërs in de Adriafische Zee. Naar vernomen wordt, bevinden zich in de Adriatische Zee verscheidene Duitsche onderzeeërs, die in Oostenrijk- sclien dienst zijn en door Duitschland naar Pola gestuurd werden. Onderscheidingen. De Oostenrijksche Keizer verleende den luitenant Ritter Trap, commandant van de duikboot „U 5", het kruis van de Leopoldsorde met de oorlogs decoratie en den tweede-officier van de duikboot, luitenant Seifferhts, de orde van het IJzeren Kruis 3e kl. met de oorlogson derscheiding. De bemanning van de duik boot kreeg respectievelijk de gouden en zilveren dapperheidsmedaille le klasse. Keizer Wilhelm verleende Trap hel IJze ren Blruis le en 2e klasse. Schepen getorpedeerd. Het Noorsche stoomschip „Baldwin" is Zondag door een Duitschen onderzeeër in de Noordzee in den grond geboord. De bemanning is gered en te Leith geland. De stoomboot „Miriterne" is Maandag morgen, haar „Reuter" uit Londen seint, ter hoogte van de Scilly-eilanden zonder waarschuwing getorpedeerd. De beman ning werd opgepikt, nadat ze den geheelen dag in een kleine boot te midden van een hevigen storm had rondgezwalkt. Volgens een Lloyds-bericht. uit Leith is het Noorsche stoomschip „Baldwin" Zondagochtend door een Duitschen onder zeeër in den grond geboord. De bemanning werd opgenomen door het Noorsche stoom schip „Fiederik I" en te Leith aan wal gezet. Volgens een Lloyds-bericht van de Scilly-eilanden is het Amerikaansche stoomschip „Gulflight" aldaar aangeko men. De bemanning is ongedeerd en de la ding is klaarblijkelijk niet beschadigd. Trawler beschoten. De Engelsche trawler „Cruiser" is door een Duitschen onderzeeër beschoten. Vier man van de équipage werden gedood. De overigen, ten getale van zeven, trachtten in oen boot te ontkomen. De Duitschers openden daarop het vuur, waardoor er vier werden gewond. De boot sloeg om, de inzittenden werden echter gered door een kolenschip en te Aberdeen aan land gebracht. Zweedsch schip in brand geschoten. Lloyds" bericht uit Leith, dat de Zweed- sche schoener „Elsa I-Ielmstadt" Zondag ochtend in brand is geschoten door den Duitschen onderzeeër „U 39". De beman ning is gisteren door het stoomschip „Fer- mebo" te Leith aan wal gebracht. Rouwdienst. De vqlgende week Maan dag of Dinsdag zal in de St. Paul te Lon den een plechtige gedachtenisdlenst voor de bij Yperen gevallen Canadeezen plaats Jjebben* Een geschenk. De Deensche kolonie te Parijs heeft aan de Fransche vrouwenver- eeniging een ambulanceschip geschonken, dat Zaterdag plechtig werd overgedragen. Deensche zusters zullen den dienst waar nemen. Velen van dezen werkten ook reeds in den Balkan-oorlog. I-Iet schip zal te Lyon gestationneerd worden. De afwezigheids-belasting. In België is men begonnen met het uitreiken van de belasting-biljetten aan degenen, die vóór 1 Maart niet in België waren teruggekeerd. De.ze personen moeten het tienvoud van de belasting betalen. Eigenlijk liad deze reeds voldaan moeten zijn vóór 15 ApriL Bietenteelt in Bcfgië. In strijd met vroegere gezegden zal de bietenteelt, dit jaar door onze landbouwers niet worden ■opgegeven. Integendeel, er zijn reeds con tracten afgesleten, verschillende van 29 tot 31 fr. de 1D00 K. G. voor een suikerge halte van 14 graden, en geleverd aan de fabriek. Verleden jaar was de prijs aanzienlijk lager. (VI. St.) Vuurtoren afgebrand. Een te Gefle aangekomen zeilschip bemerkte dat de Longskaer vuurtoren ten zuiden van Ma- riehom op Aaland Maandagmorgen afge brand is. D.aar kort te voren twee ont ploffingen waren gehoord, veronderstelt men, dat de vuurtoren door Russische oorlogsschepen is in brand geschoten. China en Japan. De „Times" ver neemt dd. Vrijdag uit Peking: De- Cbineesche regeering heeft Zateirdag de door Japan herziene eischen beant woord. Ghina is bereid aanzienlijke con cessies te doen in S jarig to eng, Mantsjoe- rije en Mongolië. Doch het weigert toe te stemmen in alle Japansche eischen no pens het Jangtsedial en de militaire en maritieme organisatie. Daar de Japansche eischen blijkbaar zijn opgesteld om in hun geheel te worden aam aar d of verworpen, heeft de Japan sche gezant de aanbieding van Japan cm Kiao-tsjau aan China terug te geven in getrokken. Te kennen gevende, te hopen, dat de conferentie in Peking niet definitief zou worden afgebroken, gaf hij echter te '.er- staan, dat het antwoord van China zijn regeering niet zou tevreden stellen. Buitenlandsche berichten. De Italianen in Tripoli. In Tripoli is op 29 April een hevig ge vecht tusschen Italianen en opstandelin gen geleverd. Volgens een voorloopige mededeeling van overste Miani, den lei der der expeditie, hadden de Italianen 218 dooden en vermisten, waaronder 18 officieren. De verliezen' der Inlandsche troepen zijn daar niet in begrepen. De gewonden, ongeveer 400 in getal, waar van 150 blanken, "zijn naar Syrakuse over gebracht. De minister vian Koloniën is gemach tigd zoo noodig den oorlogstoestand in Tripoli af te kondigen en de noodige aer- sterkingen derwaarts te zenden. De „Stampa" verneemt volgens de „Korr. Norden" uit Milaan dat de minis terraad beraadslaagde over een ne derlaag door overste Miani op 29 April geleden bij een gevecht in Tripolis aan de Syrte tegen opstandelingen geleverd. Bij het begin van het gevecht. Liepen de inlandsche troepen naar de opstandelin gen over, waardoor de Italianen in een zeer moeilijken toestand kwamen, waar uit zij zich na een langdurig gevecht met zware verliezen wisten le bevrijden, Tabalo- en Lucifersbelasting, Uit Kristiania wordt aan de Inische Zeitung" gemeld, dat in de op 3 Mei gehouden geheime zitting van het Noor sche Storting besloten is tot de heffing van een tabaks- en lucifersbelasting. Sigaren, sigaretten, cigarettenhulzen en snuif val len onder de belasting. Vrijgesteld zijn pijp- en pruimtabak. De eerste architekte in Denemarken. In m-sj. Agnet-e Laub-IIansen heeft De- niemai'M n zijn eerste architekte. Zij is den len Mei met haar einddiploma als bouw meesteres van de kunstakademie te Ko penhagen gekomen. Zij gaat trouwen met een architekt. Op de academie zijn nu nog zeven of aclut dames die in de bouwkunst studeeren. Visschersbooten vergaan. In het Noorden van Noorwegen hebben hevige stormen verwoestingen aangericht, o. a. zijn tal van visschersbooten vergaan waarbij 14 personen om het leven zijn ge komen. De nieuwe verkiezingen in Griekenland. Het besluit betreffende de ontbinding van de Kamer is gisteren officieel vastge steld. De- nieuwe Kamer zal op 25 Juli bij eenkomen,. Nederland en de Oorlog. De tweede circulaire van in i nis t e_r Po stli um a. B. en W. van Rotterdam hebben den gemeenteraad mededeeling gedaa» van het volgende schrijven, door hen ón der dagteekening van 3 Mei rnet de iage- lijksehe besturen vam Arast e r d a m^ 's-G r a v e n h a g e en Leiden, naar aanleiding va.n de tweede circulaire van den minister van landbouw, nijver heid en handel aan dien minister gezon den: Bij kennisgeving van het door Uwe Ex cellentie ontworpen nieuwe plan tot het verkrijgbaar stellen van goedkoop brood blijkt, dat u geen termen heeft kunnen vinden om het denkbeeld, dat wij vrij heid namen u in overweging te geven, tot uitvoering te brengen. Wij betreureal dit, omdat wij van den maatregel, zooa's die thians door u wordt genomen, in elk geval voor onze gemeen ten niet kunnen verwachten, dat die een belangrijke verbetering in de voeding van een groot deel der bevolking zal brengen, zooals wel het geval zou geweest zijn, in dien een prijsverlaging ware ingevoerd voor de broodsoorten, die de bevolking der groote steden gewoon is te gebrui ken en deze .prijsverlaging dus niet werd beperkt tot een broodsoort, van welke cto ervaring ons reeds heeft geleerd, dat re gelmatig volgehouden gebruik slechts is te verwachten, in zoover feitelijke nood daartoe dwingit. Dit op den voorgrond stellende, verkla ren wij ons nochtans bereid, onze mede- wcR-king bij de uitvoering van den door Uwe Excellentie voorgestanen maatregel te verleen en. Wij zetten u hieronder uiteen, welk© naar onze mecning de consequentie van. deze uitvoering zoude zijn. Volgens uwe circulaire is het noodig, dait vanwege de gemeente streng controle, ook in de bakkerijen, wordt gehouden, opdat het door u te verstrekken meel ook inderdaad voor het beoogde doe!, d.w.z. de bereiding van tarwebrood van 12 cent per kilo, wordit gebruikt. Op den vr or- grond staait bij Uwo Excellentie het ver langen, om misbruiken te voorkomen en aan de controle-regeling wordt uwsrzijds zooveel waarde .gehecht, dat u zich de goedkeuring daarvan voorbehoudt. Nu is het onze na ernstige overweging gevestigde overtuiging, dat hoe gedetail leerd en kunstig deze regeling en wij denken daarbij aan liet cloor u toegezon den model ooik moge zijn, daarmede het beoogde resultaat niet. is te bereiken, wanneer niet bovendien tot andere maat regelen toevlucht wordt genomen. Immers de medewerking van het pu bliek, waar-op de regeling in hoofdzaak is gebaseerd, zal in de praktijk voor de controle, naar wij vreezen, een wankele grondslag blijken te zijn. Vooreerst zal men nopens een nauw keurige en nauwgezette invulling der broodkaarten niet te veel verwachting mogen koesteren, terwijl het de vraag is of de afnemers hunne kaarten behoorlijk zullen inleveren, wanneer zij met het ver bruik van erge e rln gs brood ophouden. Zoo zal in de broodkaarten niet het middel aanwezig zijn, om de voor het regPerings- brood werkelijk verbruikte hoeveelheid meel hij benadering vast te stellen. Is men voor de controle echter uitfluitend aangewezen op de gegevens van. de bak kers omtrent hunne aflevering van regee- ringsringsbnood en bestaat daarnaast de gelegenheid om het regeeringsmeel te ge bruiken voor een broodsoort, die tegen veel boogeren prijs dan liet regeerings- brood kan worden verkocht, dan wordt, naar wij vree zen, de controle illusoir. Evenwel zijn wij er, na ernstige overwe ging en na raadplegen van deskundigen, niet in geslaagd een meer afdoende con trole te vinden. Op grond van deze overwegingen komt het ons voor, dat een waarborg van eenige beteekenis, dat het voor het goedkoop© brood verstrekte meel niet voor andere doeleinden zal worden gebruikt, niet is te verkrijgen, wanneer niet een .verbod van het bakken van broodsoorten van deels ongebuild en deels gebuild meet werd in gevoerd. Zou derhalve uit een oogpunt van con- tröle liet nemen van dezen maatregel aan beveling verdienen, wij ontveinzen ons in- tusschen niet, dat het laatste bedenkelijk is te achten. Het groote nadeel toch van dezen maat regel zou zijn, dat een deel der bevolking, dat thans liet uit ongebuild en gebuibï meel bereide bruinbrood gaarne gebruikt en kan bekostigen, maar liever niet tot heb regeeringsbrood zou overgaan, er toe zal komen het veel duurdere wittebrood te kno pen, en de maatregel dus hier liet effect zou hebben voor een zeker aantal ingezete nen de voeding duurder in plaats van. goedkooper te maken»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1