27 BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. 6e JAAITOANO No. 1660 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DA6, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/® cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent ZATERDAG MAART. 1915. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1--5 regels f1.50, elke regel ineer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpetsoneel van 1--5 regels 50 cont, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiên) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cont. Dit nummer bestaat uit drie bladen en het geïllustreerd Zondagsblad. Het rechtersambt. Hot rechterlijk ambt w-ordt er den laat- (en tijd niet makkelijker op. Het oisoMe reeds veel menscben- en zedenkennis, orn met juistheid de straf mate te kunnen bepalen, maar nu zijn juist twee wetten op 't punit van invoe- rm<* zij moeten nog alleen de Eerste Kamer passé er en welke speeiaatl vatn je menschenkennis veel gaan vergen. Eerstens is daar we wezen er reeds op de voorwaardelijke strafoplegging, waarbij de rechter wel degelijk met aan zien des peirsoons zal moeten handelen en thans kwam er bij de nieuwe regeling fan het eedsvraagstuk. Door uitspraken van den Hoogen Raad j was op dit punt rechtsonzekerheid ont slaan en daarom treft nu hei gisteren door de Tweede Kamer aangenomen ont werp een nadere regeling. Daarbij wordt de eed als regel gehand haafd, doch tevens wordt bepaald, dat een daarmee gelijkstaande belofte kian wor den afgelegd, niet alleen door personen, [wier „godsdienstige gezindheid" liet af leggen van den eed verbiedt de Doopsr gezinden, voor wien zulks reeds gold rnaar ook door hen, die, met opgaaf van iedeöen, verklaren, da.t zij „gewichtige gemoedsbezwaren" tegen eedsaflegging hebben. Meent de rechter,- dat die er- iiaring niet oprecht gemeend is, dan kan hij alsnog den eed doen afleggen. 't Pleit niet weinig voor het vertrouwen Jn de rechterlijke macht, dat de beoordee ling der. „gewichtige gemoedsbezwaren" haar zoo maar in handen wordt gegeven. \Vè kunnen ons voorstellen, dat de hier gevergde beoordeeling haar wel eens moei. liike oogenblikken zal bezorgen. Engelsche stoomschip „Delmira" ge- anken. Zweedsche schepen door do Engelschen aangehouden. De Ameri- kaansche onderzeeër F 4 gezonl<e"n. ie gevechten in de Karpathen. Van het Westelijk oorlogs terrein. H(ft Duitsche hoofdkwartier meldt: Op de hoogten langs de Maas ten Westen van Verdun poogden de Franschen bij Com- I bres opnieuw met een kraebtigen aanval onze positie te nemen', maar werden na een hardnekkig gevecht teruggeworpen. De gevechten bij den Hartmannsweiler- kopf duren voort. Het Fransche communiqué luidt: De dag van 25 Maart hs kalm geweest over het grootste gedeelte van het fronit. Het regent bijna voortdurend. De Duitsche aanval op_ Notre-Dame-de- Lorehe mislukte, ïusschen. de Maas en de Moezel werden Ingingen tot den aanval der Duitschers: twee in het bosch van Consenvoye en het hosch van Caures ten Noorden \«m Ver dun; drie te Les Eparges en twee in het Prètre-bosch, onmiddellijk afgeslagen. Van hei Oostelijk oorlogs terrein. Nergens is de tegenspraak tu&solfen de berichten van beide zijden zóó groot als de Karpathen. Waarschijnlijk is dat daaraan- toe te ®rbrljven, dat de uitslag van den strijd die daar woedt, van het allergrootste ge wicht zal zijn voor het verdere verloop ran den oorlog. Toen de kozakken in Hongarije waren, neergedaald, em dien- tengevolge van alle kanten ook Oosten- J*s andere vijanden het hoofd opstaken, de kansen van $etn oorlog niet voor jjuitechland alleen, maar voor die beide Hische Keizerrijken snel naar omlaag, en Oostenrijk, door het ontvangen van uitfche hulp uit liet Westen, de indrln»- gers weer kwijt was, verademde mèt Oos- p - Duitschland weder. ^an er verzt^kerd van zijn-, dat, hiH flen Ru9£0ai rw>o eenmaal ge- en, meester te worden van de Karpa- tfamiddellijk weder met Oostenrijks vii'k n ^'e van 'let Duitsche Riik onp61' Halen, ditmaal zonder de kans I w].zo° spoedig herstel als in Febr. j.l. Ia k n z'n ^8n mei1 dus zeggen, dat in ttv1r4.aii^a^en hot van dezen oorlog bepaald. e Z. a, M." verneemt uit het Gos- tenrijksche oorlogsperslkwartier, dat in de Karpathen het hevigst wordt gestreden ten wespen van den Usökerpas. De Russen strijden met groote verwoedheid, maar de beslissing is nog niet te voorzien. De Dardaneilen. De ,,Times"-eoriespondent op de Tene- dos-eilanden seint, dat de wind en de zee nog steeds alle operatie in de Dardanei len beletten. Deze correspondent doet eveneens mede- deeling over de mijnen, in de Dardanei len, die de oorzaak werden van het 'er- lies der Engelsche oorlogsschepen de „Ir resistible" en de „Ocean" en van het Fransche schip „Bouvet". Dit schijnen de Leon-torpedo's te zijn, een soort korte Whitehead-torpedo's die worden afgescho ten uit tcTpedo-lamceerbuizem, maar ook boven water overboord kunnen worden geworpen. De correspondent beschrijft ze als vrij- drijvende mijnen, die kunnen wou den'ge regeld om te drijven op elke diepte hpne- den de oppervlakte van heit water. Daar neemt de torpedo een verticalen stand aan, en zinkt, totdat eecn propeller auto matisch in werking komt en de mijn weer omhoog wordt gedreven. Door een inrich ting eindigt de werkzaamheid van dien propeller, als de dieptebeneikt is, waarop de torpedo moet werken. Dooj- een. tijd- regeling kan de duur van de drijfkracht worden vastgesteld; is die tijd voorbij, dan zinkt de torpedo of komt aan de op pervlakte. Het ia. een torpedo van de soort, die door de Duitsche schepen gebruikt werd bij'de aanvallen op Yarmouth en Scarbo rough. In zulke gevallen kan de torpedo door een schip buiten de haven worden overboord geworpen; met Eet getij Komt zij dan in de haven, en kan daar verwoes tingen aanrichten onder de daarin lig gende schepen. Japan en China. Van verschillende zijden komen berich ten binnen, die op een gespannen toestand in het Verre Oosten wiizen. Aangezien zij echter alle lanes vrij belangrijken omweg tot ons komen, is het moeilijk na te gaan, welke precies de waarde is, die er aan gehecht moet worden. Zoo meldt een „Korr. Norden"-hericht uit Kopenhagen, dat de Japansche bladen een oorloe met China onvermijdelijk ach ten. De officieuse Japansche koloniale courant .zegt dat Japan ter wille van China op zijn minst even bereid is om naai de wapens te grijpen, dan het dat was ter wille van Korea, Wanneer China aan de eischen van Ja pan voldoet, zal zijn integriteit worden ge ëerbiedigd, anders zijn zijn dagen geteld. Volgens een bericht uit Petrograd, zou aan het „Pet, Tel. Ag." uit Tokio geseind zijn, dat de staat van beleg tijdelijk over Tokio en Osaka is afgekondigd. De Mikado, zoo heet het verder, heeft den Amerikaanschen gezant ontvangen, die hem een eigenhandig schrijven van president Wilson heeft ter hand gesteld. Verder meldt hetzelfde bureau dat vol gens de Russische bladen de Chineesche regeeiing besloten heeft aan de Japansche eischen niet te voldoen. Men acht den toe stand hoogst kritiek. Te Peking zijn stren ge maatregelen genomen om vijandelijke betoogingen tegen Japan te voorkomen. Ten slotte jiog het volgende bericht: Van de Zwitsersche grens wordt aan de „Köln. Zeitung" geseind, dat naar uit Tokio wordt gemeld, minister-president graaf Okuma in een kiezers-vergadering heeft medegedeeld, dat de Engelsche ge zant te Peking de Japansche eischen aan China ondersteunt. Gelijk reeds is opgemerkt, moeten deze berichten met het noodige voorbehoud wor den aanvaard. Verschillende Oorlogs berichten. De houding van Italië. Uit Rome wordt gemeld, dat de stemming aldaar, in verband met de uitbreiding der militaire toebereidselen, wordt beschouwd als een bewijs, dat Italië bet oogenblik nadert, waarop het zal beslissen over het gaan van onderhandelingen tot daden. Duitschland gaat blijkbaar voort het uiterste te doen, om een basis voor over eenstemming tusschen Weenen en Rome te vinden, maar daar het ondenkbaar is, dat Oostenrijk zijn Italiaansche provincies aan Italië en Transylvanië aan Roemenië zal afstaan, meent men in sommige krin gen, dat de oorlog binnen korten tijd on vermijdelijk schijnt. Een Noorsoh stoomschip bepijld. Het Noorsche stoomschip Diana, te South- Shields aangekomen, meldt, dat een Duitsoh vliegtuig, gaande in de richting van Calais, vijfhond/rd pijlen maar het schiip liet vallen. De bemanning zocht een (toevlucht onder het dek; niemand wend geraakt. Amerikaansche duikboot gezonken. Een telegram uit Honolulu meldt, dat de Amerikaansche duikboot F 4, Dij het schijf schieten onderdook, maar niet weder te voorschijn kwam. Uit een ingesteld onderzoek bleek, dat het vaartuig op groote diepte lag. Een po ging om het weder aan de oppervlakte te brengen mislukte. Men vreest, dat de bemanning zal zijn gestikt. In en om het Suez-kanaal. Het Turk- sche hoofdkwartier deelt mede: Een afdee- ii'ng der tegen het Suez-Kanaai operee- remde troepen stootte in de nabijheid van het Kanaal tegenover het station Madem op een kleine Engelsche kolonne, vex-nie- tigde deze em beschoot daarop met succes 2 met troepen geladen Engelsche trans port-stoomschepen. Een andere afdeeling beschoot eveneens een Engelsoh transport schip tusschen "Schoeloef en Adschigoel. Op 16 Maart overvielen onze troepen te zamen met oorlogszuchtige stammen ten moorden van Sehuaebia en ten zuid-oosten van Basso ra dien vijand, namen zijn stel lingen en wierpen hen tot Sehuaebia te rug. De vijand verloor meer dan 300 doo- den en gewonden, alsmede een groote hoe veelheid wapenen em munitie. Aan onze zijde vielen slechts 9 dooden en 32 gewon den. Voor de Dardaneilen is mi'ets nieuws voorgevallen. Zweedsche stoomschepen. De Zweed sche stoomschepen Vera en Jeanne kregeü last naar Glasgow te stoomen. Zij hadden rijst aan boord. De Britsche douane-be ambten beweerden dat zij de lading had den ontvangen van Duitsche stoombooten te Vigo, en bestemd waren voor Zweed sche havens. Bommen op Antivari. Volgens berich ten uit Rome wierpen drie Oostenrijksche vliegtuigen 20 bommen op de Momtene- grijnsche haven Antivari en beschadigden de magazijnen der ta.baksregie._ .Daarop vlogen /.ij verder naar irpawar, waar zij acht bommen wierpen, waardoor het station en een woonhuis werden bescha digd. Korenvoorraad. Uit Christiania wordt gemeld: Verbazende voorraden koren, be stemd voor Hull, Liverpool, Rouaan en Bordeaux, zijn hier aangekomen. Alle be- schlïvbare schepen zijn overvol. Men zoekt nog voor 50,000 ton ruimte. De Delmira gezonken. Het stoomschip Delmira zonk, getorpedeerd door een Duit- schen onderzeeër, toen het schip van Bou logne was vertrokken. Tién minuten tijd werd aan de bemanning gelaten om de boot te verlaten. Een schip zette de beman ning op het eiland Wight af. Om een oorlogsmedaille? Volgens een telegram uit Konstantinopel is maarschalk Von der Goltz Pasja naar Berlijn vertrok ken om zich van daar naar het groote hoofdkwartier te begeven, teneinde den Keizer namens den Sultan een speciaal vervaardigde oorlogs-medaille te overhan digen. Von der Göltz Pasja is door twee adjudanten vergezeld. De Sultan heeft den opperbevelhebber van het Egyptische expeditiekorps het grootlint van de Osmanie-orde verleend. Bommen in Metz geworpen. Boven Metz verscheen gistermiddag een aantal 'vijandelijke vliegers, die eenige bommen op het zuidelijk gedeelte van de stad wier pen, maar toen door artillerievuur verdre ven werden. Drie soldaten werden levensgevaarlijk gewond. Materieele schade is niet aangericht. Lading van een Zweedsch schip in be slag genomen. Van de Zc/eedsche stoom schepen Vere en Jeanne, die waren opge bracht naar Glasgow, werd de lading rijst in beslag genomen door de Britsche douanebeambten. Beweerd werd, dat de ladingen waren ontvangen van een Duitsch stoomschin te Vigo en bestemd voor Zweedsche havens. Nederland en de Oorlog. Bedreigde scheepvaart. Het „Vad." scJirijft: „Na de opbrenging van die „Zaan- stroom" en de „Batavier V", de torpillee- ring van de „Medea", gaat het er voor onze koopvaardijvloot inderdaad niet aan genaam uitzien. Wij rekemen daarbij nu maar niet mede het werpen van bommen op of naar de „Zevenbergen." door een Duiitsdh vlieg tuig, en Q^enmin de beschieting van de Mecklenburg" door een Duitsche gewa/- pende stoomtreiler. Aangaande d.i't laat ste feit is nl. niet uitgemaakt of de scho ten wiel tegen het Nederiandsch schip en niet tegen een in de nabijheid ^vliegend watervliegtuig waren gericht, en h'eit geeft voorloopig alleen reden tot ee<n ernstig verzoek om wat meer voorzichtigheid. Wat voorts het gebeurde met de „Zevenbergen" aangaat, het ligt nog vrijwel geheel in het duister. Wat er met de drie andere vaartaigen is gebeurd, is trouwens op zich zelf reeds erg genoeg. Het in den grond boren van de „Medea" zal, naar te vermoeden valt, geschied zijn op grond van de verdenking dat het schip een Engelsch vaartuig was en val- scbelijk de Hollandsohe vlag voerde. Deze daad berust dus op de door Duitschland uitgevaardigde Bekendmaking van 4 Fe bruari, terwijl liet opbrengen van de „Zaam^troom" en de „Batavier V" een toepassing was van het op het zeerecht gegronde recht van onderzoeik. De rfrekiking der „Bekendmaking" van 4 Februari mag bekend worden veronder steld. De wateren rondom Groot-Britanr nië met inbegrip van het Kanaal werden daarbij met ingang van 18 Februarie tot „Kriegsgebiet" verklaard, en de neutrale scheepvaart gewaafschuwd, daar niet te komen, omdat de wisselvalligheden van den zeéoorlog niet altijd vermeden zouden kunnen worden, dat de tegen vijandelijke schepen berekende aanvallen ook neutrale schepen troffen. Daar van een zeeslag of -gevecht, waar in een door een Duitsche onderzeeboot af geschoten toipedo in de verwarring van den strijd bij ongeluk het Nederlandsche schip zou getroffen kunnen hebben, niets bekend is, moet het dus waarschijnlijk geacht worden, dat het schot is gelost on der de verdenking, dat de „Medea" onder valsche vlag voer. Ten onrechte, want het is oen Holland- sche vrachtboot, belioorende aan een uit stekend aangeschreven en algemeen be kende Nederlandsche onderneming, de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot- Maatschappij. liegen de „Bekendmaking" van 4 Fe bruari heeft de Nederlandsche regeering destijds in krachtige termen geprotesteerd. O. m. werd daarin aangevoerd, dat te gen dezen maatregel hetzelfde Vied tn té brengen, wat de Nederlandsche regeering bij het Engelsche gouvernement had in gebracht tegen de proclamatie der Brit sche Admiraliteit van 3 November, waar bij de geheele Noordzee tot militair ter rein we.rd verklaard, n.l. dat dit alleen op 't terrein van de werkelijke actie der oor logvoerenden kan worden toegepast, en dat'door'hiertoe een zoo uitgestrekt gebied als de geheele Noordzee te verklaren, eesn zware inbreuk werd gemaakt op het be ginsel van de vrijheid ter zee. dat door alle naties der wereld wordt erkend. Het „Algem. Handelsblad" schrijft: „Het is ons niet mogelijk te begrijpen, welke schijn van rechtsgrond aan de laatste handeling van een der oorlogvoe rende partijen tegen onze handelsvloot gegeven kan worden. De „Medea" ver voerde een artikel sinaasappelen dat zelfs niet tot de conditioneele contrabande gerekend kan worden. Een effectieve blokkade van Engeland bestaat niet ieder kan zien hoe de geregelde diensten op Engeland haast ongestoord gehand haafd worden, hoe de vrachtvaart op En geland het drukker heeft dan ooit. Zoo gezien is het in den grond boren van de „Medea" een daad van willekeur en geweld, die niet als het torpedeeren van andere neutrale schepen als een be treurenswaardige vergissing beschouwd kan worden. Deze daad kan, evenals het bommen werpen op Nederlandsche schepen, slechts verklaard worden, indien men aanneemt, dat de Duitsche regeering vrijwel zeker is, dlait, zoo lang slechts geen vreemde troe pen of oorlogsschepen ons land aanvallen, elke daad van willekeur en geweld tegen Nederlandsche onderdanen of Ncder- land^ch eigendom geoorloofd is. Doch wij zijn overtuigd dat een volledig© schadevergoeding van Duitschland ge- eischt moet worden. Een schadevergoeding voor schip en lading. Deze laatste daad van Duitschland zal, wij zijn er zeker van, hier te lande groote ontstemming en bitterheid veroorzaken en er niet toe bijdragen cin de gevoelens tegenover Duitschland vriendelijker te maken." De relletjes te Utrecht Door den kolonel( plaatselijk comman dant te Utrecht is overal in de stad een gamizoensorder aangeplakt, waarin het den militairen verboden is: le. Zich in aantallen van vijf of meer op den openbaren weg te bevinden. 2e. Zich op te houden waar volksverza melingen zijn, en 3e. Zich bij optochten aan te sluiten. Uitvoerverbod van peulvruchten. Het uitvoeiverbod van peulvruchten uit Zeeland is bhealve voor bruine boonen, ingetrokken. Tweede Kamer. De gisteren getrokken afdeelingen der Tweede Kamer hebben tot haar voorzitters benoemd de heeren Do Meester, Nolens. De Savornin Lobman, Rink en Van Hamel, en tot onder-voorzitters do heeren Troelstra, De Beaufort, Loeff, Jansen (Den Haag) en Patiju. Bakkers nachtarbeid. Door de Bakkerspatroons-vereeniging to Delft is tot den burgemeester/*het verzoek gericht er bij de Regeering op aan te drin gen, dat de bakkers-nachtarbeid in deze gemeente zal worden afgeschaft, vooral met het oog op het ontbreken van voldoen de jeugdig personeel om den in dat bedrijf te verrichten arbeid waar te nemen. Staten-Generaal. TWEEDE KAMER. De Eedsquaestie. De hser Eerdmans. "Vergadering van gisteren. Met een stemming van zuiver rechts te gen links (uitgezonderd alleen de heer Bichon) is de „Eedswet" aangenomen. Men kent de geschiedenis. Sinds de Hooge Ruud der Nederlanden bij arrest van 29 December 1913 heeft be sloten, dat „een met bedreiging van straf af te dwingen verplichting tot eeds aflegging" niet aanwezig is voor den ge tuige in strafzaken, die niet tot een kerk genootschap behoort, is de vraag gerezen of als consequentie van dit arrest moest worden aangenomen, dat niet tot een kerkgenootschap behoorende getuigen ook niet tot een belofte mogen worden toege laten en slechts buiten eedë zullen wor den gehoord, en die vraag is thans geen vraag meer, want de Ilobge Raad heeft die. bij arrest van 29 Juni 1914 bevestigend beantwoord, en met die bevestiging een verzuim van een wetgever geconstateerd, dat iedereen, die op goede rechtsbedoeling prijsstelt, liefst zoo spoedig mogelijk aan gevuld zal willen zien. De regeering heeft daartoe een wetsont werp ingediend, waartegen van rechts bezwaren zijn gerezen. Rechts is echter zóó ver gegaan om die bezwaren op zij te zetten, m i t s do voorgestelde regeling, als noodmoat- r e g el zou worden erkend, dienende tot 1919. Minister Ort kon zich daarmede wel vereenigen doch de linkerzijde wilde er niets van weten, stemde tegen een desbe treffend voorstel van den heer Lohman c. s. en vóór het wetsontwerp. Het is nu lang niet onwaarschijnlijk, dat de rechtsche Eerste Kamer het wets ontwerp zal afstemmen en dan... hebben wij zelfs geen noodmaatregel. De linker zijde draagt in deze de volle verantwoor delijkheid: Zij wilde, t e gen den wensch der regeering in, aan rechts niet de minste concessie doen. Vermelden we nog, dat o. a. gistermor gen ook prof. Eerdmans, de befaamde Leidsche hoogleeraar, repliceerde. Nie mand, letterlijk niemand in de Kamer luisterde. Men confereerde, overlegde, sprak en grapte overal. Plotseling hield de heer Eerdmans, een weinig verstoord stil. Het gezoem van de stemmen was hem té oneerbiedig, de aandacht, welke geheel nul was, te gering. De Voorzitter hamert, dat hij zal doorgaan. De heer Eerdmans. meenende, dat de Kamer een collegezaal is, zegt: ,,Ik heb toch het recht aange hoord te worden! Ik hel» den tijd'". Waar op de voorzitter tersnede opmerkt, dat do Kamer niet den tijd heeft. Men weet klaar blijkelijk den hooggeleerde in Den Haag op juiste waarde te schatten! Gemengde berichten. Aan het haardvuur verbrand. Tn een perceel aan de Sundastraat te 's-Gravcn- hage had gisteravond omstreeks halftien een ernstig ongeval plaats. Een ongeveer 70-ja.rige bewoonster van bedoeld pureel, die te dicht bij de open haard had plaats genomen, bekwam hevige brandwonden, doordien haar kleeren vlam gevut had den aart het haardvuur. De Ecrste-Hulp- dienst was spoedig aanwezig tot het v.er- leenen van bijstand. De brandweer had in weinige oogenblikken den binnenbrand, die in het vertrek ontstaan was, gebluseht. Met de ziekenauto van den Eersten Hulp dienst werd de dame naar het Gemeente ziekenhuis vervoerd; haar toestand is zeer zorgelijk. Brand te Rotterdam. Men meldt uit Rotterdam: Te halfvier brak een fel uitslaande brand uit in het pakhuis der loodplett«vij van D. A. Hamburger, in de Wildez.eb- st.eeg. De fcrand was in het kantoor r un- gekomen. De vlammen verspreidden zich door.het pakhuis en tastten weldra ook de twee bovenzolders aan, waar geplet lood en zink lo.gen Dc brandweer, in grooten getale opgekomen, ivas d jri brand in ».cn

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1