In <De$mgter5 Winkels
24
BUITENLAND.
De Oorlog.
Be JAARGANG. N0. 1633
Ste Ecicbcli^Goii^omt
BUREAU: STEENSCHUUR 15f LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per weak f 1.25 per kwartaal; bijonzo
agenten II cent per week, fl.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/i cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
WOENSDAG
FEBRUARI.
1915.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Arbeidscontract.
Een ware lijdensgeschiedenis is 't met
het arbeidsreglement der „Haagsche
Tramwegmaatschappij,", 't Heeft voox'-j
eerst .zeer lang geduurd voor het klaar
was, wat wel wijst op langdurig wikken
en wegen, en nu B. en W- er eindelijk
hun goedkeuring aan konden hechten, nu
blijkt het aan de wenschen van het perso
neel alles behalve te gemoet te komen..
Zoo weinig zelfs, dat in personeelverga-
deringen reeds een motie werd aange
nomen, welke:
besluit het reglement onder protest te
aanvaarden en wel noodgedwongen met
het oog op de tegenwoordige tijdsomstan-
heden,
echter het geheele personeel der Haag
sche Tramwegmaatschappij oproept om
krachtig georganiseerd te blijven en zich
tot den strijd om betere arbeidsvoorwaar
den gereed te houden.
Dat ziet er kwaad uit en zal moeten
Uitzieken.
Wat komt echter, in 't licht dezer lijdens
historie beschouwd, onze wet op het Ar
beidscontract er goed af. Wat rezen er
klachten toen die wet werd gemaakt en
ingevoerd. De S. D. A. P. wijdde aan het
protesteeren een stuk propaganda, waar
bij echter wijlen Tak een deel zijner repu
tatie verloor, zoo weinig steekhoudend
bleek de critiek, welke toen de Binnenhof
atmosfeer te verduren kreeg.
En waar wordt nu nog critiek verno
men?
Bij 't beantwoorden dezer vraag houde
men in 't oog, dat 't bij de wet op het Ar
beidscontract geen plaatselijke regeling
gold, waarbij men rekening kon houden
met. de wenschen en belangen der naast
betrokkenen, maar dat een schema moest
worden vastgesteld, waarbij het gansche
land .zich kon aanpassen. Nu dat schema
zoo goed blijkt te voldoen, lijkt het heel
gemakkelijk, een dergelijk iets te maken,
maar zoo dachten publiek en volksverte
genwoordiging er indertijd niet over. Wel
drie maanden heeft de Tweede Kamer
over die wet gedebatteerd, wel een bewijs
dat er- heel wat bij kijken kwam.
Hoe 't intusschen zij: de wet werkt
maar best.'Heel onze samenleving heeft
er zich bij aangepast omdat er eenvoudig
in werd vastgelegd, wat recht en billijk
heid eigenlijk al sinds lang voorschre
ven.
Ligt hier geen vingerwijzing in voor
't samentellen van arbeidsreglementen
voor groote personeelen?- Men zette ze
breed op, houde rekening met het gezond
vex-stand der partijen, eerbiedige sV'pt
het recht, bane een loyale weg tot her
stel waar dit is geschonden en dan kan
men het veilig probeeren,
We zijn benieuwd hoe 't reglement der
„H. T. M." zich aan zijn „noodgedwon
gen" proeftijd houden zal.
Volgens het Fransche communiqué
richtte de beschieting van Reims ditmaal
ernstige schade aan, ook binnen in de
kathedraal. 20 burger "personen werden
gedood. De Russen schijnen over de
geheele linie verslagen te worden.
Het Noorsch stoomschip „Regia" is bij
Dover in den grond geboord. De beman
ning is gered. Nieuw Engelsch troe
pentransport gezonken
Van het Westelijk Oorlogs
terrein.
Een correspondent van de ,,N. Crt."
schx*ijft uit Nieuwpoort d.d. 17 Febxuxari:
Vechten zonder einde kan men met x'echt
zeggen van den strijd van Nieuwpoort tot
Yperen. Maandenlang liggen hier de posi
ties der tegenstanders betrekkelijk dicht
bij elkandex-. Gisteren schreef ik hoeveel
inspanning en menschenlevens het had
gekost om de weinige meters grond bij
Yperen te behouden. Toch behoeft dat
dengene' die hier regelmatig dexx strijd
volgt niet te verwonderen. Immex's de
-Franschen kunnen niet zoo groote kracht
ontwikkelen als wel gewenscht ware voor
de bondgenooten. Dat heeft verschillende
oorzaken naar ik vernam.
Voor eenige maanden zou het kader te
wenschen hebben overgelaten, maar dan
kenden de soldaten ook het terrein niet
waarop ze moesten, ageeren, en misten ze
aanvankelijk de middelen om een zoo tal
rijken vijand met succes aan te vallen.
Bovendien de ervaring in dezen oorlog op
gedaan hadden de Belgen op hun Fransche
bondgenooten voor. Nu is de achterstand
in kader en geoefendheid ingehaald.
Slechts achten enkelen het nog minder
juist, dat men voor de bewaking van klei
ne plaatsen, en vervoer administratie enz.
zooveel actieve troepen gebxmikt.
Aan deze omstandigheden sclmjft men
het toe, dat het offensief thans minder
vruchtbaar is, dan verwacht werd. Bij
Nieuwpoort, waar nu gestreden wordt,
kreeg ik den indruk, dat de vooruitgang
langs Lombardzijde Westende grooter
ware geweest. Ook krijgt men wel eens
den indimk, dat de Fransche troepen niet
zóó sterk overtuigd zijn van den ernst der
situatie als de Belgen.
Parijs wordt nu niet meer omniddellijk
bedreigd. Voor velen is Parijs Frankrijk.
Toch is door de Franschen heden fel ge-
sti'eden ook hier langs zee en in het dui
nengebied en met voor hen verblijdende
resultaten. Een groot deel van het succes
hebben de Franschen te danken aan hun
voortreffelijke artillerie en de Algerijnsche
ruiterij. Men is weinig opgeschoten, maar
dat is het gevolg waai-schijnlijk van de
inundatie die zeer belemmerend werkt. De
Franschen benutten de successen op hun
tegenstander behaald in den aanval niet
zoo geheel als de bravour van hun offen
sief zou doen vex'wachten. De Engelschen
die niet zoo onstuimig aanvallen trekken
INGEZONDEN MEDEDEELING I GULDEN PER REGEL.
Wbrden voedingsmiddelett^fcehandcld, zooals ZÏj'be-
handelA-.ttoeten - worden. Indien U'aan'Uwe artikelen
VooridageJjjkschiEeljnülscdEiallerhoogsteeischen stelt.'
watUeder-tinmijn eigen b.elang'verplicht is,
koopt '.U-uitsl uitend !io deze iwinkels. Tet .beoordeeling
onzer kwaliteiten wordt -XJ-werzocht nevenstaandeo
couponliniteAwissekn !i ttreerttzler.bekendc.winkels, van
P.tDETGRUYTER.& Zn,
Cmtterswar en,_Kof £ie,*Thce,t.Cac a o.en 2B.0' t er.
RECLAME COUPON. 21
Tent eindein deze tijden het gebruik
van het artikel, rijst als voedingsmiddel bij
•uitnemendheid algemeen te maken, geven
wij gedurende deze en de volgende week,
ftegen inwisseling van dezen - coupon in
?eenp< onzer* winkels, bij aankoop van 1
pond2>effruy/ert Botermelange of Planten*
Boter,', gratis ter euring 1 pond van onze
prima Tafelrijst 12 ct. (ofwel bij aan-
'koop-van pond, pond rijst).
HfeffruyierS Melange: 60, 50. 45 en 40 ct. p.p.
ïïeffruytery Plantenboter: 50 en 45 ct. p.p.
van een voordeel, dat ze behalen, meer
partij.
Het offensief der bondgenooten wordt,
naar ik hoorde, voortgezet. Er landen nog
geregeld Engelsche troepen. De transport
schepen worden begeleid door torpedoja
gers en ander materiaal. In dit opzicht
zullen de Duitsche duikbooten dus niet
gemakkelijk een prooi maken. De trans
porten worden als 't ware voorafgegaan
door mijnenvegers, die als een sneeuw
ploeg de baan vegen voor de volgende
schepen. Daarenboven is het traject kort.
Van ondei'scheidene plaatsen aan de kust
kan men uren in zee zien. Het duinenge
bied rondom iNeuwpoort heeft de laatste
dagen veel van het geschutvuur geleden.
Doch aan Nieuwpoort zelf is niet veel
schade meer toe te brengen, 't Weer was
niet altijd gunstig de laatste dagen. Men
kan bemerken dat de Duitschers al hun
krachten inspannen om geen terrein te
verliezen. Toch hebben ze naar het heet
eenige posities langs de kust moeten op
geven omdat eenige batterijen onklaar
waren geschoten. Dit moet geweest zijn
tusschen Mariakerke en Ostende.
Ten Westen van Lombaertzijde had de
vijand twee infanterie-aanvallen voorbe
reid, die echter niet konden worden uit
gevoerd, daar dit door ons vuur werd be
let, aldus wordt uit Parijs d.d. 23 Fe
bruari gemeld.
Het bombardement van Reims, waar
van gisterenavond werd melding gemaakt,
was buitengewoon hevig. Het duurde de
eerste» maal zes uur en de tweede maal vijf
uur. Vijftienhonderd granaten werden op
alle wijken van de stad geworpen. Voor
namelijk had men het begx*epen op de
overblijfselen van de kathedraal. Deze
heeft ernstig geleden.
Een twintigtal huizen werd in brand
geschoten. Twintig personen uit de bur
gerlijke bevolking werden gedood.
Ten Oosten van Argonne, tusschen Ma-
lancoux*t en de Maas, bracht onze artil
lerie een Duitsche batterij tot zwijgen en
deed de caissons er van in de lucht vlïe-
Van het Oostelijk Oorlogs
terrein.
Het is, naar de berichten van gisteren
en heden te oordeelen, niet onmogelijk,
dat de Russen ten slotte gedwongen zullen
worden den strijd in de Karpathen op te
geven. Duitschland, dat nu de handen
weer wat ruimer heeft in Oost-Pmxisen,
voert van' daar x-eeds weder troepen naar
het Westelijk front aan.
Is het omdat, indien in Polen, Galicië en
Oost-Pruisen de krijgsoperaties niet sla
gen, die in het Westen afleiding moesten
verschaffen, is het daarom, dat Engeland
thans overweegt, elders In Europa voor
nog iets anders van dien. aard te zorgen?
Zijn er b.v. plannen in de maak om de
Dardanellen te forceeren, ten einde Con-
stantinopel aan te vallen?
Wij zullen het spoedig weten. Maar ver
schillende aanduidingen wijzen er op, dat
iets van dien aard in de lucht zit.
De duikbooten-oorlog.
De duikbooten-oorlog dreigt verder de
scheepvaart, en daardoor verschillende
bedrijven die van aanvoeren van overzee
afhankelijk zijn, met stilstand. Welke ge-
volgen dit ten slotte moet hebben, kan
men zich texmauwernopd voorstellen.
De dagelijks toenemende verschei'ping
van deze moeilijkheden zal ten slotte met
hetgeen op de slagvelden plaats heeft, het
oogenblik van den vrede vei'haasten.
Het Noorsche stoomschip „Regia", gela
den met kolen, van Tynerivier naar Bor
deaux, is gistermorgen door een mijn of
torpedo gezonken bij Dover. De bemanning
werd door een Britschen torpedojager ge
red.
Maandagmiddag te 4 uur 45 is het En
gelsche troepen-transportschip 192 bij
Beachy Head door een Duitachen onder
zeeër tot zinken gebracht, aldus wordt uit
Berlijn gemeld.
Met het oog op den gerezen twijfel over
de uitbreiding der, in de officieele aankon
diging van 4 Febr., als oorlogsgebied aan
gewezen wateren Groot-Britannië naar het
Noorden heen wordt aan het Wolff-Bur.
van bevoegde zijde medegedeeld, dat rlp
Orkney-eilanden (derhalve ook de haven
van Kirkwall) en de Shetlandsche eilanden
binnen dit oorlogsgebied liggen. Daarente
gen zijn de doorvaarten aan beide zijden
van de Faroer-eilanden niet gevaarlijk.
Gelijk het Wolff-Bureau verneemt, heeft,
de Amerikaansche regeering op de beken
de Duitsche nota gisteren geantwoord met
verschillende voorstellen die nog aan een
onderzoek te bevoegder plaatse zijn on
derworpen.
De Koning van Beieren en
Mgr. Heylen.
Eenige dagen geleden, aldus meldt de
correspondent van de ,,Tijd", heeft Koning
Lodewijk van Beieren drie dagen in Na
men vertoefd, waar hij troepen inspecteer
de en o.a. ook de Kathedraal bezocht. De
Bisschop Mgr. Heylen, die juist naar Me-
chelen was vertrokken, kon den Koning
niet ontvangen in de kerk, en de koster,
die den sleutel van de hoofdpoort in zijn
bezit had, weigerde dezen af te geven zon
der uitdrukkelijke lastgeving van den Bis
schop. Be Koning moest de kerk aldus
binnengaan door een zijdeur.
Mgr. Heylen, reeds vóór zijn reis naar
Mechelen gepolst, of hij den Koning zou
ontvangen, moet geantwoord hebben, dat
hij te spreken was voor iedereen, ook voor
Koningen, maar dat hij dit koninklijk be
zoek niet officieel zou beschouwen en dat
hij dus, hoe onbeleefd het ook zou schij
nen, $een tegenbezoek bij Koning Lodewijk
zou kunnen brengen. Bij nader aandringen
gaf Mgr. Heylen te kennen, moeilijk een
andere houding te kunnen aannemen,
daar Z. M. de Duitsche Keizer in het veel
besproken telegram aan President Wilson
de priesters beschuldigde, als franc-tireurs
te zijn opgetreden, een ongehoorde belee-
diging, welke op geen enkel vaststaand
bewijs gegrond is.
FEUILLETON.
DE DUIKER.
40)
„De boodschapper van Diego begreep
zeker hetgeen Ellen bedoelde, want hij
vertrok aanstonds, terwijl hij eenige half
Fransche half Arabische woorden stamel
de. Hij groette en ging heen.
„Zweer anij bij de herinnering aan mijn
vadei*, die laaghartig is vennoord", zoo
hernam Ellen, „bij den naam van onzen
zoon George, zweer mij dat gij nimmer
meer het monster zult bezoeken, die onze
zuster vermoord heeft."
„Da>n verbleekte zij. Haar armen hingen
slap en zij viel.
„Lang duurde haar bewusteloosheid, en
toen zij weder ©enigszins bijgekomen was,
ijlde zij
..De namen van Mary, Diego en 'George
Kwamen telkens in onsamenhangende
zinnen over haar lippen.
„De geneesheeren zeiden, dat een hevige
koorts haar bevangen had, en schreven
de strikste rust voor.
Robert was uitgeput. Hij meende gek te
zullen worden.
„Hij zat bij het bed van Ellen, en de
*°rg der verpleging bespaarde hsm ten
minste de wreede oogenbl.ikken, welke hij
anders te Saint Ouen had moeten door
brengen.
„John Slough, die van hem de opdracht
ad gekregen, hem bij Diego te vertegen-
oordigen, bracht hem bijzonderheden,
me hem het hart braken.
„Een groote menigte volgde, den lijk
stoet. Maxy was in het dorp zeer bemind,
en de armen hadden geweend, toen zij
baar droevig einde vernamen. De men-
scben zeiden, dat de Engelsche dame ze
ker gek was geworden, maar niemand trok
in twijfel, of zij wel vrijwillig verdron
ken was.
„Het verplichte onderzoek had plaats
gehad, en er was bewezen, dat het lichaam
geen sporen van geweld droeg.
„En dam, het papier getuigde den zelf
moord maar ai te zeer.
„Diego was zoo bedroefd, dat hij zich in
eenzaamheid opsloot.
„Hij zag slechts zijn .oom en vroeg aan
deze, de zaken in orde te brengen, welke
de dood altijd meebrengt.
„Morgan had John Slough ontvangen,
en hem aangeboden de kwesties van belang
te regelen.
„Doch noch hij, noch Diego hadden hun
verwondering uitgedrukt, toen zij Robert
niet zagen, en het scheen, dat zij bij zwij
gende overeenkomst zich van den echtge
noot van Mary verwijderd hielden; maar
Robert werd te zeer in beslag genomen
door de ziekte zijner vrouw, dan dat hij
op hun gedrag lette. Gedurende een ge
heele maand hing Ellen tusschen leven en
dood. Langzamerhand echter kwam er be
terschap. De koorts verdween, maar nu
verkeerde de zieke in een toestand van de
grootste zwakheid.
„Het krachtige gesteil was geheel uitge
put, en toen zij eindelijk wee'r gezond v. as
naar lichaam, bleef zij toch ziek naar
geest.
„Ellen bracht geheele dagen door zonder
te spreken, in haar hand die van h. ar
zoontje houdende, in stilte weenend.
„Zoo gingen de zomer en een gedeelte
van den herfst voorbij, en Robert kon er
r.iet toe besluiten zich een enkelen dag van
de süeke te verwijderen, niettegenstaande
hij het hoofd te vermoeien had met ernsti
ge zaken.
„Het oogenblik naderde echter, waarop
hij verplicht zou zijn zich met de nalaten
schap van Maxy te bemoeien.
„Ellen erfde van haar zuster, en welke
ook de tegenzin van Robert was om geld
zaken te behandelen, hij besloot eindelijk
er eens een aanvang mede te maken, toen
John Slough op een ochtend hem een
vreemde geschiedenis kwam vertellen.
„Diego, Morgan en de Moorsche dienst
boden waren vertrokken zonder te zeggen
waarheen, en die vreemde verdwijning ge
leek veel op een vlucht.
„Het gerucht had zich spoedig verbreid,
en de schuldeischers wax^en van alle kan
ten toegestroomd.
„Robert vernam weldra, dat al het geld
zijner schoonzuster was overgegaan in
handen van haar echtgenoot door middel
van aotes, waarvan de arme vi*ouw de be-
teekeniis nimmer begrepen had.
„Dit bedrog verraste hem niet zeer: hij
vermoedde het reeds langen tijd.
„De dood van Mary had den laats ten
band, welke hen aan Diego bond, verbro
ken, en van het geldverlies gevoelde hij
weinig, omdat hij een veel wreedere be
proeving doorstond.
„Ellen had. aich niet. hersteld van den
slag, welken haar de droevige gebeurtenis
van Saint-Öu-en had toegebracht. Haar
krachten verminderden hij den dag, en
haar leven doofde hoe langer hoe meer uit.
„Robert was bij haar met verwond hart
wegens de langzame verwoesting van dat
dierbaar leven, en om zijn zoon zijn smart
te besparen legde hij zi-ch de vreeselijke
straf op, zijn eigen angst en tranen te
verbexgen.
„George was toen zestien jaar oud en
hield innig veel van zijn moeder.
„Het ongeluk is gelijk aan een erfenis,
en het arme kind begon het leven treurig.
„God wilde Robert een nieuwe .wonde
toezenden.
„Sedert Tie ziekte van Ellen had hij zich
geheel aan zijn werkzaamheden onttrok
ken. In de reeds aangeduide maatschap
pij had hij bijna al zijn geld gestoken.
„Een crisis, die zich in dien tijd in
Frankrijk en in Engeland openbaarde,
deed hem veel schade lijden.
„Het beklagenswaardig bestuur van oen-
gene, die zijn plaats had ingenomen, maak
te de zaak nog ernstiger.
„Misschien had, indien Robert had tus-
schenbedden kunnen tx-eden, de geheele
zaak in orde kunnen komen; maar het
was zijn werk niet meer, en hij moest dus
alles verdragen.
„Terwijl zijn geld verminderde, zag hij
den ondergang van Ellen komen, die hij
aan den dood wilde ontrukken.
„Doch het noodlottig uur naderde.
„Men was in de eerste dagen van de
lente, en Robert koesterde nog immer
hoop.
„Hij meende, dat men niet zou sterven
in het jaargetijde, waarin de bloemen hun
geur verspreiden.
„Op een heerlijken Meiavond had Jjjj
den stoel van Ellen op het terras ge
bracht aan den voet van den grooten olm,
waar zij zoo gaarne zaït.
„De tuin was getooid met het zachte
groen, dat het weelderiger loof van den
zomer voorafgaat; de vogels zongen vroo-
lijk, en de zon kleurde het prachtige pa
norama van Parijs, waarop zij het gezicht
hadden.
„De lente vertoonde zich in haar 'iefe-
lijkste gestalte.
„Voor Robert was het de dag van het
laatste vaarwel.
„Nadat George zich verwijderd had, en
Robex-t en Ellen alleen waren, sprak deze
aldus:
„Robert, ik gevoel, dat Sk u ga veïfaten.
Ik begon te sterven op den dag, waarop
mijn zuster het slachtoffer is geworden
van een lagen moordenaar, en de slag,
die haar getroffen heeft, heeft mij het
hart geraakt. Waak over onzen zoon! Ik
laat u wapenen achter om hem te verde
digen. Neem dezen sleutel, hij is van mijn
kastje. Daarin ligt het geschreven bewijs
der misdaden van hot monster, dat wij
zoolang onzen broeder genoemd hebben.
Indien ooit het leven van Geox'g mocht be
dreigd worden door den ©llendelng, die
rouw en schande in onze familie heeft ge
bracht, maak dan gebruik van die bewij
zen, opdat de boosdoener gestraft worde.
Moge God zich alleen met de kastijding
belasten."
„Dit waren haar laatste woorden.
„Langzamerhand werd haar stem zwak
ker; haar oog werd mat, krampachtige
schokken bewogen baar lichaam, en oen
loodkleur spreidde zich over haar bleek
gelaat.
(Wordt vervolgd^