13 BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. l jaargang. No. 1624 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering cn het GEÏLLUSTREERD 10 iDAGSBLAD vcor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze kjenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaaL Afzonderlijke nummers 2ty3 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent ZATERDAG FEBRUARI. I9I5. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groots letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. jjt nummer bestaat uit twee daden en het geïllustreerd Zondagsblad. Merkwaardige woorden. Bij de begrafenis van Mgr. Dr. Gisbert Brom werd aan het graf ook het woord revoerd door prof Blok uit 1. e i d e n. >rof. Blok zeide diepbedroefd te zijn en le behoefte te gevoelen om een woord te ;n aan het graf van dezen viiiend, in den het vaderland zoo veel verliest, /ooral trasrisch is diit verscheiden in déze lagen, aldus spr., nu het vaderland zijn ieste zonen zoo zeer behoeft. Hij was een bekwaam beoefenaar der wetensohap- e n als trouw zoon z Ij- r Kerk schroomde li ij nooit voor de waarheid uit te komen. Spreker was hem jersooïiliik zeer dankbaar voor al wat hij ie Rome voor liet Instituut heeft gedaan •n ook voor alles, wat hij deed voor de trme Nederlandsche kinderen te Rome, als toofd der Julianastichting aldaar. Zijn Tienden verliezen in hem een warm en •'hebbend vriend en betreuren zijn neen- taan in de diepste mate. ,,Requiescat in lane". De „Tijd" teekent bij deze woorden aan: „Treffend was ook bij het geopende ;raf het getuigen van prof. P. J. Blok over s vriendschap, welke hem aan mgr. dr. irom verbonden ïï'ad. De woorden, woar- hii het verlies herdacht, dat de we- enschap in dezen doode lijdt, teekenden ;t een bevoegdheid, als waarover geen ader beschikt, do uitstekende kennissen den overleden gedeerde, maar de ont bering, waarmee hij huide bracht aan ten v r i e n d, was vain een zóó groot lartelijk en opreolut leed, als waarmee zei- jen een vriend van zijn vriend heeft af- cheifl sen omen." Wii hebben in de woorden van prof. lok er eenige gespatieerd: ,,als trouw zoon iiner Kerk schroomde hij nooit voor de raarheid uit te komen'Hieruit blijkt, hoe !oor weldenkende menschen, die niet tot ie onzen behooren, eerstens wordt ge waardeerd, dat iemand is „trouw zoon zijner (Katholieke) Kerk", tweedens wordt geprezen, dat een Katholiek nooit schrcomt „voor de waarheid uit te komen" - deze laatste woorden beteeSenen in den samenhang, dat hij nooit schroomt voor de waarheid uit te komen, zog-als de Ka tholieke Kerk hem die deert. Ziehier een getuigenis van een der meest gevierde wetenschappelijke mannen in ons vaderland, van een der bekendste hoosieeraren onzer universiteit een ge tuigenis, scherp afstekend tegen wat wij meer dan eens uit den mond van andere Leirtsche professoren moesten vernemen, voornamelijk van één, den heer Eerdmans, die zich geroepen schijnt te gevoelen met minachting te spreken van de achterlijk heid der Katholieke Kerk en dergenen, dia trouwe zonen dier Kerk zijn eoi de waarheid dier Kerk verdedigen. Mocht de laastgenoemde hoogleeraar eens voor een wetenschappelijke beoordee ling en onpartijdige waardeering der Ka tholieken bij zijn collega prof. Blok te lee- rea gaan! V Een kerkelijke beslissing. Daar werd dezer dagen voor de Rot- terdamsche rechtbank, naar aanleiding der weigering van een partij graan, gepleit over de vraag of een „Holi day" hetzelfde is als een „algemeen Christelijk erkende feestdag" in den zin der Zondagswet en of dus na het be kende Motu proprio een 2de Kerstdag hier te lande nog een „Holiday" is, dan wel, of een „Holiday" is een algemeen erkende vacantie-dag. een niiet-werkdag. Niet om de bijzonderheden dezer rechts zaak en der pleidooien is het ons hier te doen. maar eenvoudig om dit punt: hoe groot gewicht werpt een woord des Pau- sein in de schaal. Hoe ook de uitspraak in 't proces moge wiezen en welke jurisprudentie zich gaan deweg ten aanzien der strijdvraag moge vestigen, dit sitaat vast, dat een zuiver kerkelijke regeling betreffend© eenige feestdagen nu al meer dan een jaar aan leiding geeft tot juridische geschillen. Wel een bewijs, hoezeer het Motu proprio on willekeurig ingreep in het maatschap pelijk leven. Een krasse nota der Vereenigde Staten aan Duitschland. Japansche protec toraat over Shantung. Engelsche vlie gers op de Belgische kust. Terug trekken der Russen op het Oostelijk oorlogsterrein, in Oost-Pruisen. De nota's der Ver. Staten. De raededeeling der Duitsche marir.e- autoriteiten, dat van den 18©n Februari af, het grootste gedeelte der Noordzee, het Kanaal, en de wateren aan de Oostkust van Groot-Britannië en Ierland als oor logsgebied beschouwd moeten worden, is door de regeering der Vereenigde Staten beantwoord met protest-nota's, die krach tig voor de rechten der neutrale zeevaren de staten opkomen. De tekst der nota's as thans gepubli ceerd. De nota aan Duitschland merkt op, dat het recht der oorlogvoerende partijen be perkt blijft tot het visiteeren der schepen, behalve wanneer een blokkade effectief geacht kan worden, wat zij, naar de Ame rikaansche regeering meent te moeten aannemen, in casu niet is. De nota gaat dan als volgt voort: Het recht te nemen of uit te oefenen van ieder schip, dat een nader omschre ven gebied yan de open zee bevaart, aan te vallen of te vernietigen, zonder eerst met zekerheid te hebben vastgesteld, dat het aan een der oorlogvoerende naties be hoort, of dat zijn vracht het karakter van contrabande heeft, is een handelwijze, zoo geheel en al zonder precedent in den oorlog ter zee, dat de Amerikaansche re geering weigert aan te nemen, dat de keizerlijke regeering van Duitschland een dergelijk optreden mogelijk acht." De nota zegt vervolgens, dat de Ver eenigde Staten bereid zijn om gevallen van inbreuk op de neutraliteit te onderzoeken. Wanneer de commandanten van Duit- 6che oorlogsschepen, in de veronderstel ling, dat de vlag der Vereenigde Staten niet ter goeder trouw gebruikt wordt, in volte zee Amerikaansche schepen zouden vernielen en Amerikaansche burgers le ven zouden doen verliezen, dan zou het voor de Amerikaansche regeering moeilijk zijn, om een dergelijke daad anders te be schouwen dan als een onverdedigbare schending van de rechten der neutralen, welke moeilijk in overeenstemming te brengen zou zijn met de vriendschappelij ke betrekkingen, die thans tusschen beide regeeringen bestaan, er toe zou dwingen om de keizerlijke regeering aansprakelijk te houden voor zulke daden en alle stap pen doen nemen, welke ter bescherming van het leven en de eigendommen van Amerikaansche onderdanen noodig zouden zijn. De nota eindigt met de mededeeling, dat bij Engeland een protest is ingediend te gen het onwettig gebruik van de Ameri kaansche vlag ter bescherming der Engel sche schepen. De nota aan Engeland verklaart, dat bet departement van Buitenlandsche Zaken in kennis gesteld is van de verklaring der Duitsche admiraliteit, dat de Engelsche regeering aan de Engelsche schepen mach tiging verleend heeft, tot het gebruik ma ken van de neutrale vlag. Ook wordt mel ding gemaakt van het geval met de „Lu- sitiana" en van de pers-berichten betref fende de verklaring van het Foreign Of fice, waarin het gebruik der neutrale vlag verdedigd wordt. De nota verklaart, dat de Amerikaansche regeering zeer nauw lettend zal toezien op een algemeen ge bruik van de vlag der Vereenigde Staten door Engelsche vaartuigen, die zich in de wateren, welke in de Duitsche order ge noemd worden, bevinden. China en Japan. De „Nowoje Wremja" verneemt uit Tokio, dat Japoai da Chin*5" lie p*rvvinries Shantung en Tsingtau tot Japausoh pro tectoraat heeft verklaard. Met de uitroeping van het pmtectoraa/ over de provinoie Shantung, door hare ligging aan de Gele Zeep, hare grootte en hare voorname havens als een der belang rijkste van China te beschouwen, heeft Japan metterdaad den Duitschen invloed in China, die zich in deze provincie als het ware concentreerde, een grooten slag toegebracht. Met den val van Kiautschau en het ver lies van het omringend pachtgebied ging voor Duitschland een tastbaar bezit teloor. Met het stellen van Shantung en haar uit stekende haven Tsingtau onder Japansch protectoraat gaat er voor Duitschland een bezit aan invloed en prestige verloren van nog aanzienlijker beteekenis. Van het Westelijk Oorlogs terrein. De maritieme afdeeling van het lucht vaartkorps, aldus wordt uit Londen ge meld, voerde in de afgeloopen 24 uur ge combineerde aanvallen van vliegmachi nes en watervliegtuigen uit in de richting van Brugge, Zeebrugge, Blankenberghe en Ostende, teneinde te verhinderen, dat aan basis en inrichtingen voor de Duit sche onderzeeëers uitbreiding werd gege ven. Groote schade moet zijn aangericht aan het station van Ostende, dat waarschijn lijk geheel en al verbrand is. Het station van Blankenberghe is even eens beschadigd; de rails zijn op verschil lende plaatsen vernield. Bommen vielen op artilleriestellingen te Middelkerke, evenals op de eleotrische centrale en op Duitsche mijnenvissohers voor Zeebrugge; de resultaten zijn onbe kend. Tijdens den aanval sneeuwde het ge weldig. Geen enkele onderzeeër werd gezien. De vlieger Graham White viel in het gezicht van Nieuwpoort in zee, doch werd door een Fransch schip gered. Alle vliegers zijn behouden teruggekeerd niettegenstaande het heftige vuur van ge weren, mitrailleurs en kanonnen. Twee machines zijn beschadigd. De expeditie stond onder bevel van Samson, terwijl Longmore, Porte, Courtney en Rathbone als zijn onder-commanclanten optraden. Officieed wordt uit het Duitsche hoofd kwartier gemefld: „Aam de kust kwamen gisteren, na een lange pauze, weder eens vijandelijke schepen. Boven Ostende werdén door vijandelijke vliegers bommen geworpen, die geen scha de toebrachten op militair gebied. Over het verdere front hadden artilleiie- gevechten plaats. Vooral tegen onze posi ties in Champagne werd veel ammunitie verschoten. Doch noemenswaardig succes werd nergens behaald. Bij Souain werd een infanterie-aaaval ondernomen, die door ons werd afgesla gen, en waarbij 120 man in cnze handen vielen. Het gisteren gemelde aantal gevange nen in het Argonnenwoud werd verhoogd met een officier en 119 man. Ten noordwesten van Verdun werden verschillende loopgraven door ons geno men. Daarentegen werd door de Fran- scheoi een tegenaanval ondernomen, die echter met aanzienlijke verliezen voor den vijand werd afgeslagen. De vesting Verdun werd door Duitsche vliegers met ongeveer 100 bommen, be- worpen. Om den Sudelkop in de Vogesen slaag den de Franschen er in een kleine loop graaf voor onze stellingen te bezetten." Het Fransche communiqué luidt: „Van de kust tot de Somrae werden ar tilleriegevechten geleverd. Ten zuiden van La Boiseile bracht de vijand een mijn tot ontploffing aan het einde van een van onze loopgraven, waar wij ons echter handhaafden. Tusschen de Somme en de Aigonnen viel niets bijzonders voor, behalve dat de vijand Tracy-le-Mont bombardeerde en dat onze artillerie zich weerde in de sec tors Reims en Sodssons. In het Woëvregebied had een heftige kanonnade door de Duitsche artillerie plaats tegenovej- Rambucourt en het Ha- zellewoud. Wij beschoten de stations Théaucourt en Arnaville." Van het Oostelijk Oorlogs terrein. De berichten betreffende de terugtrekken de beweging der Russen in Oost-Pruisen en aangaande het verschijnen van een sterke Duitsche troepenmacht in Polen rechts van den Weichsel, zullen, in ver band met het prijsgeven van de Bukowina door de Russen, in deze dagen bijzonder de aandacht trekken. De berichten aangaande den terugtocht zijn zóó positief, dat geen ruimte voor twijfel overblijft. De aanvoer van vier nieuwe Duitsche legerkorpsen, samenge steld uit troepen die aan het Westelijk front onttrokken zijn, en uit nieuw ingedeelde recruten, liet den Russen, die niet sterk in getal waren, geen keus meer. Na den terugtocht der Duitschers uit Suwalki waren zij opnieuw Oost-Pruisen binnengedrongen, doch hielden daar in den laatsten tijd nog slechts een smalle strook langs de grens der provincie bezet, met de steden Pillkallen, Schirwindt in het Noorden, Stallupönen en liydtkuhnen aan den spoorweg naar Petersburg, en Zuide lijker, in de streek Oostelijk van de meren de steden Goldapp, Lyck en Johannisbrug. alle dicht aan de grens. De nieuw aangevoerde Duitsche troepen versterkt met die welke de Russen er sinds lang tegenover zich hadden, vielen direct de Russische stellingen aan, en dwongen de betrekkelijke kleine bezettingen van die steden, met achterlating van vele gevan genen en krijgsmateriaal tot oen overhaas ten terugtocht. Verschillende Oorlogs berichten. Een Amerikaansch schip in den grond geboord. Het Amerikaansche stoomschip „Washington", dat de Russen in den grond hebben geboord bij Trebizonde, is, volgens berichten uit Konstantinopel, een scliip dat artsen en hospitaalmiddelen naar Turkije had gebracht voor de „Roode Halve Maan". De Amerikaansche regeering is voornemens aan de Russische opheldering te vragen voor deze schending van de Amerikaansche vlag. Do Vasten- en Ontftoudingswet in België opgeheven. Wegens den grooten nood, die in België heersclit tengevolge van de Duitsche bezetting, en wegens de onmoge lijkheid, waarin het grootste deel der ka tholieke bevolking tengevolge van den oor log verkeert, om de gewone vastenregels te onderhouden, heer Z.Em. kardinaal Mer rier bepaald, zoo verneemt de „Tijd" uit Roosendaal, dat dit jaar de gebruikelijke vasten- en ohthoudingswettcn niet geldig zijn, maar worden opgeheven. In gelijken zin hebben de andere leden van het Bel gisch Episcopaat regelen uitgevaardigd. Een strijd in de lucht. Volgens een be richt uit Kopenhagen aan de „Tftgliche Rundschau" deed een EngelSch vliegtuig nabij Brussel een poging om een militair kamp te bombardeereh. Een direct opgeste gen Duitsch vliegtuig viel den Engelschman aan; er onstond een verbitterde luchtstrijd waarbij ten slotte de Duitsche vlieger door een welgericht schot den motor van het vijandelijk vliegtuig onbruikbaar maakte. Het vliegtuig stortte omlaag en beide in zittenden vonden den dood. De mobilisatie in Portugal. De bladen vernemen uit Lissabon, dat minister-presi dent Castro officieel de voorloopige intrek king der mobilisatie-maatregelen van Por tugal heeft gelast. Nederland en de Oorlog. Vergoeding wegens kost winnerschap. Naar wij vernemen, zal voortaan over den tijd, gedurende welken een dienst- Er in geloopen. New Yorksche bankier Bulles had zich een schrijfmachine aangeschaft en zijn bureauchef de opdracht gegeven, een fflannelijken of vrouwelijke kantoorbe- i te zoeken, die met de machine kon m. Zijn keus was gevallen op een dame van knap uiterlijk, maar die een houding had als een prinses. Als .zij voor de schrijfmachine ging zitten, maak te zij meer den indruk van een voorname dame, die zich gereed maakt, voor een groot gezelschap piano te spelen, dan van een betaalde kantoorjuffer. Het was, alsof het geheele personeel in haar dienst stond en zij als chef het toezicht daarover voerde. De bankier had steeds het gevoel alsof hij haar om verlof moest verzoeken en zag er tegen op, haar heur werk op te dra gen. Maar wat hij haar ook voorlegde, zij voerde alles op onberispelijke wijze uit en hij had dan ook niets op haar aan te merken, dan dat zij zoo afgemeten en trotsch bleef. Eindelijk besloot hij haar trots te buigen. °P een morgen ontbood hij haar op zijn Z|jn particulier kantoor en nadat hij haar ^enige dienstbrieven had gedicteerd, zeide h'j; „Nu heb ik nog eenige particuliere brieve; niet te breede regels, zijt u klaar? Schrijf dan.' Hij keek peinzend door het venster en ^gon te dicteeren: -Waarde vriend, ik ben u dankbaar voor w aanbod, maar kan het niet aannemen, ik heb eens voor altijd besloten nooit of nimmer een politiek ambt te aanvaarden en ofschoon de positie van gezant in een stad als St. Petersburg .zeker eervol is en de keus van mijn persoon voor mij zeer vleiend, verlaat ik New-York en mijn zaak liever niet. Met de beste groeten aan uw vrouw.... Aan den heer James J. Jones, President der Vereen. Staten te Washington." Het meisje had deze woorden met onbe weeglijk gelaat door middel van de schrijf machine op het papier gebrgcht en vroeg kalm: „Is dat alles?" „Ja, dat is alles", antwoordde Bulles, eenigermate verbluft door haar onverstoor bare kalmte, nu zij toch gehoord had op welken voet hij met den president der Re publiek stond en hoe hem de hooge betrek king van Amerikaansch gezant aan het hof te St.Petersburg was aangeboden. Maar hij gaf het nog niet op. Des middags liet hij haar nogmaals komen en dicteerde toen: „Mijnheer Delmonicas, laat uw groote zalen morgen voor mij in gereedheid bren gen. Ik geef daar een diner voor honderd personen. Versier de zaal met bloemen ter waarde van duizend dollar."- 1 De volgende brief luidde: „Aan den heer Harrisson Smith. Zend mij plannen voor een jacht, dat geheel naar de nieuwste uitvindingen moet zijn ingericht. De kosten laat ik geheel aan u over." De bankier meende than3 op het gelaat van de juffrouw een vleug van eerbied voor zulk een ontzaglijken rijkdom te bemer ken. Indien zij nu nog zoo trotsch en afge meten blijft, dacht hij, schrijf ik morgen een brief aan den koning van Engeland, om hem voor zijn uitnoodiging tot een be zoek op Wight te bodanken. Toen het meisje hem de brieven ter on- derteekening voorlegde, schoof hij zo ach teloos ter zijde met de woorden „Ik zal ze dadelijk onderteekenen en op de post bren gen." Inderdaad onderteekende hij ze in haar tegenwoordigheid en schoof ze onder eenige andere brieven. Vervolgens dacht hij over plannen na. Den volgenden dag dankte hij voor drie diners bij de voornaamste personen uit New-York, bstelde een architect, wien hij een villa bij New-York wilde laten bouwen en kocht bij een juwelier een diamanten halsketen van honderdduizend dollar. De dame aan de schrijftafel werd een beetje beleefder en antwoordde reeds met: „Ja, mijnheer", in plaats van met „ja". De bankier zag, dat hij vorderingen maakte. Maar den vierden dag was zij weer even koel en afgemeten als voorheen, toen zij drie brieven op zijn lessenaar legde. Zij was gewoon, zijn brieven te openen en de particuliere correspondentie van de „zaak- brieven" te scheiden. Bulles las het eerste schrijven „Geachte Heerl In antwoord op Uw brief heb ik de eer U mee te deelen, dat door een mijner ingenieurs U dezer dagen een plan voor het door U verlangde jacht zal wor den voorgelegd. Met hoogachting, Uw dw. dienaar Harrison Smith. De bankier werd vuurrood en waagde het niet op te zien. Hij had graag willen weten, of het meisje den brief gelezen had of niet. De tweede brief luidde „Hooggeachte Heer! Het door U bestelde diner is geheel volgens Uw verlangen ge reed gemaakt, maar niemand is gekomen. Is hier een misverstand in het spel of zou iemand Uw handteekening nagemaakt hebben? Wij verwachten per omgaande ant woord. Delmonicas." Bulles wist niet wat aan te vangen. Met sidderende hand nam hij den derden brief, terwijl het meisje als een wraakgodin rechtop en onbeweeglijk naast hem stond. De brief kwam van een vriend en bevatte een uitknipsel uit een krant en luidde als volgt „Waarde vriend, hebt gij inliggend be richt in de krant gelezen? Wat moet dat toch beduiden? De een of andere vijand van u heeft u vreeselijk voor den mal ge houden!" Het uitknipsel uit de krant had met vette letters het volgende hoofdje: „Is bankier Bulles waanzinnig?" En daaronder las men „Washington. De president der Repu bliek heeft een zonderlingen brief gekre gen van den New-Yorker bankier Buliee, waarin deze den post van gezant te St. Petersburg met dank afwijst. Daar de president den bankier niet kent, ja, nooit van hem gehoord heeft, en hem natuur lijk den post van gezant niet heeft aan geboden, vreest men, dat de heer Bulles aan grootheidswaanzin lijdt." De bankier liet ontsteld het papier val len en staarde zijn kantoorjuffrouw wan hopig aan. „Hebt gij de brieven naar de post laten brengen?" stotterde hij eindelijk met moeite. „Ja," antwoordde de dame koel, „ik vond ze op uw schrijfbureau toen u waart uitgegaan en dacht, dat u Vergeten hadt ze naar de post te brengen, want zij wa ren onderteekend." „Gij begrijpt wel," antwoordde de ban kier, zich^met moeite beheerschend, „dat ik u niet langer in mijn dienst kan hou den. Gij weet te veel." „Dat -ii volgens mijn meening juist een reden, om mij in uw dienst te houden," •antwoordde de dame kalm. „Gij kunt zeg gen, dat iemand u een poets gespeeld heeft, maar zoodra u mij ontslaat, kan ik zeggen, hoe de vork eigenlijk aan den steel steekt. Zou het niet beter zijn mijn salaris een weinig te verhoogen en mij in uw dienst te houden?" vroeg de prac- tische Amerikaansche dame. De bankier keek nijdig naar hot uit knipsel u4t de krant, dat voor hem lag en zei barsch: „Ja, het is heter, dat blijft! Ga nu weer aan uw werk!" „Hsgï."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1