KERKNIEUWS.
SPORT.
Uit Stad en Omgeving.
Totaal der vrijgestelden, uitgestotenen,
ongeschikt verklaarden en overledenen
29,900.
Overgebleven ingeschrevenen op 31
Augustus 28,849.
En de lichting bedraagt 23,000 man.
Slechts 5849 man hebben in 1913 Kans
gehad op een nummer, dat hen van dienst
zou vrijstellen, waarbij wij dan nog
niet rekenen de velen, welke later nog in
dienst zijn moeten komen wegens het uit
vallen van anderen.
Als men nu weet, dat er elk jaar stren
gere eischen aan de keuring worden ge
steld, en dat het aantal ingeschrevenen
begint te- dalen jaar op jaar gelijk Mi
nister Colijn in de Kamer met cijfers be
wezen heeft, dan zal men moeten toegeven,
dat een hevig gebrul tegen de loting geen
reden van bestaan heeft.
Praktisch bleef er van dit instituut al
heel weinig over en mettertijd als door
strengere keuring nog zorgvuldiger ge
zocht zal worden naar de beste 23,000 man
uit den grooten hoop, zal er nog minder
van bestaan blijven.
Stormloopen tegen de loting is kracht
verspilling."
De Hol landsche weermacht.
De „Koln. Volkszeitung" bevatte dezer
dagen een artikel over de Hollandsche
weermacht, dat van grooter waardeering
onzer strijdkrachten getuigde, dan men
van die zijde verwacht zou hebben zegt de
„Geld.-1
liet ligt natuurlijk in de tegenwoordige
tijdsomstandigheden niet op onzen weg,
de onjuistheden, die er in voorkomen,
recht te zetten. De Duitsche schrijver heeft
liier blijkbaar onze verdedigingsmiddelen
trachten af te kijken en doet van zijn be
vindingen verslag in het Keulsche blad.
Wij achten ons niet geroepen, dit ook nog
in te lichten over de meerdere of mindere
juistheid van des verspieders opmerkin
gen.
Maar wel vinden wij het van belang op
de slotsom zijner waarnemingen te wij
zen.
,,lk heb gelegenheid gehad", schrijft hij,
,,de troepen van alle wapenen bij mar-
schen en oefeningen waar te nemen en
durf wel zeggen, dat de manschappen en
het paardenpateriaal steeds uitstekend
voor den dag komen; dat manschappen,
onderofficieren en officieren zich met
grooten ijver van hun taak kwijten en de
uitrusting over 't algemeen op de hoogte
van den tijd staat. De artillerie inzonder
heid moet ik den lof toezwaaien, dat zij
zich wat sch ietgeoefendheid aangaat,
naast die van elke Europeesche groote mo
gendheid kan laten zien."
Dat klinkt zeker heel waardeerend in
den mond van den Duitschen opmerker.
Van meer belang nog is het slot van het
artikel:
,,In elk geval zal geen groote mogend
heid lichtvaardig tot een aanranding en
dwangsgewijze opheffing der Nederland-
sche onzijdigheid besluiten. Het veldleger
des lands vertegenwoordigt, zooals^aanf*ej
tegenstander. Het Nederlandsche volk hoe
weinig militairistische neigingen het tot
dusver toonde, zaf ongetwijfeld bij een op
gedrongen verdediging zijn lands all^
krijgshaftige eigenschappen van een
krachtig ras ontwikkelen. Daarbij leve
ren ook de natuurlijke gesteldheid van het
land, zijn ontelbare waterstroomen met de
voorziene overstroomingsgebieden moei
lijkheden op, wier overwinning in den
strijd met een ingezeten schippersvolk bui
tengewoon bezwaarlijk blijken kan".
Wij geven deze woorden ter overweging
aan diegenen onder ons ze zijn wel
licht talrijker dan men meent welke
maar steeds herhalen dat het kleine Ne
derland, mocht het door een overmach-
tigen vijand worden aangevallen, toch
niets zou kunnen uitvoeren.
Ook een klein volk kan respect inboeze
men, als het met den vasten, sterken wil,
zijn onafhankelijkheid tegen eiken aan
valler te verdedigen, al zijn krachten in
spant om zich op een mogelijken aanval
voorbereid te houden.
Uitgebreid verlof voor de
1 a n d w e e r.
Naar do „Tel." uit betrouwbare bron
verneemt bevestiging gewerd haar bo
vendien van twee zijden heeft onze re
geering, in overleg met den opperbevelheb
ber, besloten, voor de landweerplichtigen,
onder de wapenen sinds 1 Aug. j.l.een
meer uitgebreid verlof in te stellen, met
dien verstande, dat door dezen maatregel
een groot aantal landweermannen gedu
rende een belangrijk deel van de week hun
zaken zullen kunnen waarnemen.
Vergoeding wegens kost
winnerschap.
De Minister van Oorlog heeft aan de
Commissarissen der Koningin medege
deeld, dat de beslissingen, welke sedert
de aanvang der huidige bijzondere tijds
omstandigheden door de verschillende
burgeemeesters zijn genomen t. a. v. de
aanvragen om vergoeding wegens kost
winnerschap, op hem den indruk hebben
gemaakt, dat te groote ongelijkheid be
staat t. a. v. den maatstaf, welke de bur
gemeesters aanleggen voor de beoordee
ling van het als noodzakelijk toe te ken
nen vergoedingsbedrag, bepaaldelijk waar
het geldt de gemeenten, die mogen wor
den geacht voor deze aangelegenheid op
één lijn te kunnen worden geplaatst.
Ten einde deze ongelijkheid, althans ge
westelijk, zooveel mogelijk op te heffen,
heeft voornoemde Minister de Commissa
rissen der Koningin uitgenoodigd maat
regelen te overweeen. welke er toe kun
nen strekken, om een zooveel mogelijk ge
lijke toepassing van het vergoedingsinsti
tuut te bevorderen.
Kranten voor R.-K. Mili
tairen.
Met dank moet getuigd worden, dat van
alle zijden op onzen oproep H.-K. bladen
beschikbaar werden gesteld. Tot neden
bedroeg dit tantal 703.
Echter, het aantal aanvragen om kran
ten steeg reeds tot 1679.
Dus nog niet aan de helft dier aanvra
gen om kranten hebben wij kunnen vol
doen.
Nogmaals vragen wij dus de lezers van
R.-K. dagbladen, om zich bereid te ver
klaren, hun blad, na het gelezen te heb
ben, aan een door ons op te geven adres
te willen zenden.
Men schrijve slechts een briefkaart aan
't Centraal Bureau voor de K. S._ A. te
Leiden, met opgave van het blad, dat men
wil verzenden.
De bandjes voorloopig 60 worden
zoo spoedig mogelijk door ons toegezon
den. Men heeft ze dus 's avonds maar
even om te plakken, en het blad te pos
ten. Mits men beneden 100 gram blijve,
behoeft er geen postzegel op.
Met het verzenden der bandjes, met de
adressen er op, wordt geregeld doorge
gaan. Er zijn echter enkele dagen voor
noodig. Men rekene slechts uit: 700 x 60
42,000- adressen!
Vooral is er veel vraag naar de groote
bladen, met name: „Maasbode", „Tijd",
„Centrum", „Huisgezin" en „Gelderlan
der". Van de andere bladen wegen vraag
en aanbod vrijwel tegen elkaar op.
Ook wordt door velen om de „Katli.
Illustratie" gevraagd.
CENTRAAL BUREAU VOOR DE
K. S. A. te LEIDEN.
Spionnage.
Naar wij vernemen hebben sommige
winkeliers te Nijmegen aanzegging ge
kregen er wel voor te willen zorgen, dat
met ingang van Dinsdag a.s. alle recla
me-platen en reclame-opschriften aan hun
huizen, van de muren of ramen te doen
verwijderen, in zooverre deze reclame-op
schriften niet rechtstreeks betrekking heb
ben op hun zaken. Dit voorschrift staat
in verband met de onlangs reeds verwij
derde reclame-opschriften lang$ de we
gen, welke reclames beschouwd werden
als wegwijzers voor een eventueel inval
lend leger uit het buitenland.
Een vreemde waarschuwing.
Uit Napels wordt aan het „Hbld." ge
seind, dat de consul-generaal van de Ver-
eenigdc Staten te Genua een aantal Ame
rikanen, die voornemens waren met de
Rotterdam van de Holland-Amerikalijn,
die op 6 Januari van Genua, en den 8sten
van Napels naar New-York vertrok, tegen
de reis met deze boot heeft gewaarschuwd.
Het blad verneemt, dat reeds de tusschen-
komst van de Nederlandsche regeering is
ingeroepen, opdat de Amerikaansche con
sul-generaal te Genua worde terechtgewe
zen.
Kaasuitvoer.
Vanwege het secretariaat van de Ver-
eeniging van Zuivelfabrikanten in Neder
land wordt het volgende medegedeeld
In een bericht, hetwelk dezer dagen naar
aanleiding eener buitengewone algemeene
velfabrikanten in Nederland in de pers de
rondte deed, werd gewezen op het feit, dat
verschillende coüpeiatieve zuivelfabrieken
in Friesland, welke zijn aangesloten bij
een export-vereeniging, ten opzichte van
andere fabrieken in een bevoorrechte po
sitie verkeeren wat betreft den uitvoer van
kaas.
Naar aanleiding hiervan wordt thans
nader opgemerkt, dat deze vereeniging
geen schuld treft van de daarin gelegen
onbillijkheid aangezien de leden van de
exportvereeniging door het Rijks Centraal
Bureau voor den uitvoer van kaas waren
vrijgesteld van de verplichting zich als
exporteur op te geven. Anders staat het
ten opzichte van sommige grossiers van
welke bij het R. C. B. orders inkwamen
ten behoeve van de binnenlandsclie ccn-
sumptie en waarvan het niet altijd zeker
was, dat de ontvangen kaas niet werd
uitgevoerd. Er zijn gevallen geweest,
waarbij een sterk vermoeden van fraude
gewettigd was.
Uitbreiding treinen S. S.
Met ingang van 1 Februari zal volgens
het „Utr. Dbld." een belangrijke uitbrei
ding plaats hebben in den dienst der
spoorwegen. Zoo zal o.a. om halfzes een
sneltrein ingelegd worden naar Arnhem
en zal ook weder de laatste trein uit Arn
hem gaan loopen; aankomst te Utrecht te
10.50 n.m.,
Sultan gearresteerd.
Verschillende bladen bevatten het be
richt, dat de sultan van Ternate gear
resteerd is, verdacht betrokken te zijn in
cfen moord op controleur Agerbeek.
Korfe Kroniek.
Op het kasteel Holtmühle te Tegelen
(L.) overleed gisteren de heer mr. J. H.
A. van Basten Batenburg, lid van Gedepu
teerde Staten van Limburg. De overledene
was ridder in de orde van den H. Grego-
rius den Groote.
Z. H. de Paus heeft den heer Stephan
Arntz-Grasveld, te Nijmegen, benoemd tot
ridder in de orde van den H. Gregorius
den Groote.
Naar „Het Volk" verneemt, is het
zoo goed als zeker, dat tot burgemeester
van Amsterdam benoemd zal worden de
burgemeester van Leeuwarden, mr. J. A.
N. Patijn.
Geïnterneerde Engelsche officieren,
die hun eerewoord hadden teruggegeven,
zijn van uit Groningen ontvlucht. Twee
zijn reeds in Engeland aangekomen. Za
terdagavond trachtte een viertal per auto
naar Harlingen te ontkomen, wat evehwel
mislukte.
Een Nederlandsch jongmensch, dat
beweerde Belgen over de grens te kunnen
brengen is voor den tijd van 6 weken te
Antwerpen in arrest gesteld.
Nieuwjaarsreceptie bjj Mgr. A. J. Callier.
Vrijdagmiddag den len Januari ontving Z.
D. H. Mgr, A. J. Callier de Eerw. Geestelijk
heid der stad Haarlem, die aan Z. D. H. hare
gelukwcnschen voor het nieuwe jaar kwam
aanbieden.
Uit naam van allen sprak de Hoogeerwaarde
Vicaris-Generaal Mgr. M. P. J. MÖllmann Zijne
Doorl. Hoogw. als volgt toe:
Monseigneur,
U ziet hier wederom voor U de vertegen
woordigers van geheel Uw Geestelijkheid, vol
aanhankelijkheid aan hunnen Bisschop. In
deze benarde tijden hebben Uwe geestelijke
zonen nog meer behoefte om zich zoo nauw
mogelijk te scharen om hunnen vader, tot
eigen rust en veiligheid en tot Zijne bescher
ming.
Wij herinneren ons met dankbare vreugde
alle zegeningen Gods, welke in het afgeloo-
pen jaar over U. D. H. en over ons geliefd
diocees zijn neergekomen: hoe God U spaarde
in onverzwakte gezondheid en U in staat
stelde, voortdurend met wijsheid en kracht
Uw Bisdom te besturen, ook te midden dei-
zeer eigenaardige omstandigheden, die zich
dit jaar voordeden.
Wij verblijden ons met U, dat Uwe in het
begin van dit jaar uitgesproken wensch ver
hoord is en zoo weinig priesters aan het heilig
dienstwerk zijn ontvallen, zoodat op dit oogen-
blik de ingetreden penuria sacerdotum althans
gedeeltelijk is geweken: wij verheugen ons,
dat bij de beproevingen, welke Goas Voor
zienigheid over ons dierbaar vaderland toeliet,
het groot Geloof en de werkdadige naasten
liefde Uwer Diocesanen zoo duidelijk te voor
schijn kwam: wij roemen, ook voor 1914, op
den vooruitgang van het echt katholiek leven
het toenemen der veelvuldige Communie, het
tot stand komen van meerdere Katholieke
véreenigingen, alles volgens den leiddragd,
ons gegeven door onzen diep betreurden H.
Vader Pius X, heiliger gedachtenis, dien Gods
Wijsheid ons in dit jaar ontnam, maar aan
wien dezelfde Heer der H. Kerk trots den
grooten troebel der tijden zoo spoedig een
opvolger gaf in Beneditus XV, gelijkelijk door
ons bemind, geëerd en gehoorzaamd.
Monseigneur. Wij staan nu wederom voor
een nieuw jaar, en zoo ooit dan bergt dit
jaar veel raadsels in zijn schoot. Maar- wij
weten, dat wij altijd in Gods hand zijn, wij
weten, dat wij als priesters, steeds veilig zijn
en vruchtbaar werken, wanneer wij nauw
vereenigd blijven met onzen Bisschop.
Onze oprechte Nieuwjaarswensch en ons
vurig gebed is dan ook, dat Gods Heilige
Geest U dit jaar beware in den grootsten
voorspoed naar ziel en lichaam, en alle de
dagen van dit nieuwe jaar Uw hart verblijde
door de ijverige werkzaamheid en de kinder
lijke volgzaamheid van al Uwe Priesters.
Nadat do Hoogeerwaarde Vicaris-Generaal
gesproken had, dankte Monseigneur voor de
sclioone wenschen, geuit, bij monde van den
Hoogeerwaarden Vicaris-Generaal. Terecht,
zoo sprak Monseigneur verder, heeft de Hoog-
eerw. Vicaris-Generaal gewezen op vele ver
blijdende verschijnselen, welke wij in het
afgeloopcn jaar hebben waargenomenevenwel
zijn er sommige punten, welke Ons veront
rusten en bezorgdheid wekken; zoo waren
wij juist in de gelegenheid na te gaan, hoe
het aantal der gemengde huwelijken voort
durend stijgende ia --
Aa Hoariom zeer groot aantal ge
mengde huwelijken zijn gesloten, waarvan een
niet gering gedeelte onwettige samenlevingen
zijn, wijl hiervoor geen dispensatie is verleend;
wij merkten op, hoevelen er helaas zijn, welke
hunne beloften, aangegaan bij het gemengde
huwelijk, niet vervullen, en dat een zeer groot
aantal der gemengde huwelijken kinderloos
bleef.
Wanneer wij nu deze voortdurende stijging
in het aantal der gemengde huwelijken nagaan,
dan moeten wij wel tot het besluit komen,
dat er onder de Katholieken een zeer ver
trouwelijke omgang bestaat met andersden
kenden. Wij zeggeiT een vertrouwelijken om
gang, want voor lieden van eenzelfde stad,
en menschen die hetzelfde vak beoefenen, is
nu eenmaal de omgang met andersdenkenden
noodzakelijk, maar het is de zeer vertrouwe
lijke omgang van Katholieken met anders
denkenden, welken wij als een der oorzaken
beschouwen dezer voortdurende vermeerdering
van gemengde huwelijken; op dezen vertrou
welijken omgang te letten zal dan ook een
bijzondere zorg zijn Onzer Geestelijkheid.
Reeds meerdere malen waren wij in de
gelegenheid Onze Geestelijkheid te wijzen op
het groot gewicht van het huisbezoek; nog
maals wenschen wij hierop te wijzen, en wan
neer wij vooral de huisgezinnen, wier geloof
groot gevaar loopt, niet eens maar herhaal
delijk bezoeken, kunnen wij hiervan veel vrucht
verwachten.
Bij het begin van het jaar 1915 wensch ik
u allen een zalig nieuwjaar, en God overvloe-
digen zegen op uwen arbeid. (St. Bavo),
Benoemingen.
Z. D. PI. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd tot Pastoor te Quintsheul, den Wel
eerwaarden Heer A. Vinkensteijn, en tot
Pastoor te Bleiswijk, den Weleerwaarden
Heer P. J. Bonnet, die' kapelaan was te Wer-
fershocf.
Pastoor Th. H. J. Abels.
De Zeereerw. heer Th. H. J. Abels, pastoor
van Berkel en Rodenrijs (Z.-PI.) is van de laatste
H.H. Sacramenten voorzien. Zijn toestand is
zeer ernstig.
Pastoor Tan Ginkel.
De Zeereerw. heer Van Ginkel, pastoor te
Driehuis, Velzen* is sedert eenigen tijd onge
steld. Zaterdag zijn hem uit voorzorg de laat
ste H. H. Sacramenten toegediend.
Priesterjubilea.
De Zeereerw. heer L. J. Houben, pastoor
te Rimburg, herdenkt dit jaar zijn zilveren
priesterfeest. Ongeveer 23 jaar was hij leeraar
te Rolduc. De Z.E.Z.G. heer dr. J. Derckx,
leeraar aan het klein-Seminarie te Rolduc,
herdenkt eveneens zijn zilveren priesterfeest.
Voetbal.
De meeste terreinen waren gisteren niet
bespeelbaar, zoodat slechts enkele wed
strijden doorgingen. H. V. V. sloeg Her
cules met 31 en V. O. C. en V. V. V.
deelden de puntjes (3—3). Het terrein van
Sportman was niet bespeelbaar.
H. B. S. II werd op eigen terrein door
H. V. V. II geklopt met 24, terwijl Quick
II Concordia naar Delft stuurde met 2—0.
In het Oosten wist Vitesse gemakkelijk
van G. V. C. met 42 te winnen. Robin
et Velocitas heeft een voorhoede met schut
ters. Het verpletterde V. D. met 8—2. Na
hard werken wist Tubantia ten slotte van
Be Quick te winnen met 4—3.,
Leid8che Voetbalbond.
lste klasse.,
L". V. V.Beresteyn 13
Leiden—L. F. C. 0—3
2de klasse A'«
Lugdunum IIAlphen II 10
L. F. C. II—Beresteyn II 2—2
3de klasse*
L. F. C. Ill—D. V. V. 5-0
Kolfbal.
Het terrein van Vitesse werd afgekeurd
zoodat de wedstrijd tegen O. S. C. R. niet
door kon gaan. Velox verloor van PI. S. ,V.
met 34.
Wïelernieuws.
Betrouwbaarheids rit'.
De betrouwbaarheidsrit op Hima-rijwie-
len, georganiseerd door den heer M. Ad.
Ier te Amsterdam, ving Zondagmorgen te
half negen aan. Op het Leidscheplein had
zich tegen het vertrekuur een groot aan
tal belangstellenden verzameld, waaronder
tal van bekende figuren uit den oertijd
van de wielersport werden opgemerkt.
Deelnemers aan dezen duizend kilometer-
rit zijn Jaap Eeden, Van Gent, Blekemo-
len, Franssen, Holtkamp en Veldkamp.
Opmerkelijk is het, te zien, welke popu
lariteit Jaap Eden, wiens wereldkam-
kioens-titel toch reeds van twintig jaren
her dateert, nog onder het Amsterdamsche
publiek geniet. Er heerschte een gedrang
om onzen oud-wereldkampioen, als \vare
hij een suriosum.
De rijders werden op hun eerste étappe:
Amsterdam, Muiden, Bussum, Hilversum,
Amersfoort, Apeldoorn vergezeld en ge
volgd door een stoet amateur-wielrenners
en auto's, bemand met sportjournalisten
en controleurs. De eerste dagmarsch werd
begunstigd door helder winterweder. On
derweg ging de stoet dikwijls door rijen
van belangstellenden. Tal van motorfiets
sen en wielrijders waren uitgetogen, om
dit wondere teeken van herleving der wie
lersport te zien en te Hilversum, Amers
foort en Apeldoorn vielen den rijders, die,
te 4.15 uur frisch en onvermoeid in laatst
genoemde plaats arriveerden, ware ova
ties ten deel. Hedenmorgen half negen af
reis voor den tocht ApeldoornHecren-
veen. „Tel."
Hoe oorlogen ontstaan.
Gisteimiddag had in de zaal van het ge
bouw van den Ned. R. K. Volksbond een
algemeene vergadering plaats. De voorzit
ter opende de vergadering met gebed en
wenschte allen een gelukkig en zalig Nieuw
jaar. Vervolgens werd het bondslied gezon
gen, begeleid door de Harmonie van den
bond. Varen alle vergaderingen met mu
ziek, zij zouden opgewekter zijn en beter
bezocht worden. Een compliment aan de
kranige harmonie van den Ned,. R. K.
Volksbond voor de uitstekende wijze, waar
op zij de vergadering opgeluisterd heeft en
eenige- nummers ten beste heeft gegeven.
Vervolgens installeerde de voorzitter met
een treffende toespraak een vijftal nieuwe
leden, alle leden van de vakafdeelingen, en
gaf 't woord aan den heer A. H. J. Engels,
om zijn rede te houden over „Den oorlog
en wat daarmede verband houdt". Spr.
zal kort en bondig eenige oorzaken bespre
ken, waardoor oorlogen ontstaan.
Als oorzaken zijn voornamelijk te be
schouwen: economische verhoudingen, im
perialisme, militairisme, gemis aan gods
dienstzin! De economische oorzaak moet ge
zocht worden in de geweldige toename van
handel en industrie na 1870. Na de samen
voeging van de kleinere staten in Duitsch-
land heeft industrie handel, landbouw,
scheepvaart zich ontwikkeld tot een hoogte
welke de wereld verbaasd heeft. Op alle ge
bied heeft zich een reusachtige industrie
ontwikkeld. De chemische industrie bv. is
uitsluitend in handen van Duitschland.
Spreker toont met voorbeelden aan, dat de
Duitsche industrie een plaats veroverd
heeft over de geheele wereld. Het gevolg is
geweest, dat de bevolking ontzettend is ge
groeid. Nieuw afzetgebied moest gezocht
worden, doordat een reusachtige overpro
ductie ontstond.' Er ontstond wrijving En
geland beschouwde de geheele wereld als
haar afzetgebied. De diplomatie ging er
zich mede bemoeien en trachtte belangen
van eigen land te dienen en ook de landen
bij elkander te brengen. Het mislukte, de
oorlog kwam.
Het imperialisme is mede oorzaak van
den oorlog, omdat alle volken van eenige
beteekenis streven naar een wereldmacht.
Een groot rijk als Duitschland, dat geen
koloniën had, streefde er naar koloniën in
bezit te krijgen, maar kwam daardoor in
botsing met andere rijken van beteekenis.
Een aanleiding tot strijd derhalve. Allerlei
conferenties volgden. Zij hebben alleen ge
leid tot verschuiving van den grooten Euro-
peeschen krijg. Een groot land als Rusland
b.v. wil alles wat Russisch is en Russisch
voelt onder het Russische rijk brengen.
Vandaar de broeiing, de strijd op den Bal
kan, die gevolgd is door den moord te Se-
rajewo, den grooten Europeeschen oorlog.
Het militairisme is het gevolg van de
beide genoemde oorzaken. In verband hier
mede doet spreker duidelijk uitkomen, hoe
verschillende machten, die elkanderaltijd
bestreden hebben, zich vereenigd hebben
om hun vijand van het oogenblik te be
strijden.
Het militairisme bestaat in alle Staten.
Wat Duitschland tracht te bereiken met
het leger, tracht Engeland te verkrijgen
met zijn vloot. Is er sprake van oplossing
van geschillen, dan spreekt het leger aan
stonds mede, het gaat zich mengen in de
zaak, en de slotsom is, dat naar de wape
nen gegrepen wordt.
Te midden van dien belangenstrijd is
God en godsdienst weggecijferd. De macht
is komen te slaan tegenover het recht. Bij
de vredesconferenties werd de Paus, werd
Christus uitgesloten. En wat hebben die
conferenties uitgehaald? Niets. Alleen is de
oorlog geregeld geworden, het volkenrecht
is herzien, er is breed gesproken over het
Roode Kruis enz. Alle zedelijke invloed
werd afgewezen, God en godsdienst werden
niet erkend. Het gevolg was, dat de oorlog
uit moest breken.
Spreker behandelt vervolgens de gevolgen
van den oorlog. Het militairisme, zoo breed
mogelijk opgevat, is oorzaak geweest, dat
de verschillende volken gedwongen zijn ge
worden ontzettend veel belasting te beta
len. De lasten zijn ontzettend geworden. De
legers moesten zoo hoog mogelijk opgevoerd
worden. Het kostte ontzettend veel geld.
Het gevolg was, dat er voor soc. maatreg.
geen geld beschikbaar was. Vele werken,
waardoor aan duizenden brood en welvaart
zou kunnen gegeven worden, moesten daar
door achterwege blijven. Langs den weg
van tarieven en invoerrechten belemmerde
het eene volk het andere. Het groot kapi
taal vormde trusten. Gevolg rassenhaat en
oorlog met al zijn verschrikkingen.
Wanneer de vrede geteekend is, zal
Europa zien welke verschrikkelijke ver
woesting is aangericht. Er wordt geslacht,
vermoord. Een ontzaglijke vernietiging
van kapitaal, een verwoesting van stre
ken. Een reuzengetal weduwen, gekwet
sten, gewonden, verminkten, die allen ten
laste van de maatschappij zullen komen.
Een ontzaggelijke haat.
Spreker vraagt nu wat onze taak is als
Katholiek. Op de eerste plaats moeten wij
ons hart verheffen tot God. Heeft God de
oorlog niet gewild, hij heeft ze toegelaten,
mede als straf voor de verschrikkelijke
zonden bedreven in' gansch Europa. Men
stak den draak met de zedelijkheidspredi
kers, men ging zijn gang alsof er geen
God, geen zedelijkheid was.
Een algemeen opleven van den gods
dienst is gelukkig het gevolg van den oor
log geweest. Onder de gruwelen van den
oorlog hebben duizenden den moed gehad
om goed te sterven. Duizenden zijn naar
den hemel gegaan, die er anders misschien
nooit gekomen waren.
Allen zullen wij offers moeten brengen.
Brengt trouw uw offers aan uw organisa
tie zegt spreker, waar uwe zedelijke en ma-
terieele belangen verzekerd zijn. De toe
komst zal veel vragen van de organisaties.
Blijft Nederland gespaard dan zullen onze
vereenigde organisaties stuwkracht geven
aan de uit elkander geslagenen in andero
landen.
Spreker wenscht de afd. ten slotte geluk
met het besluit, om in dezen critieken tijd
de contributie te verhoogen. Laten wij ar
beiders aan de versterking onzer organisa
tie alle offers brengen. Stoffelijk bezit is
niets, als wij de zedelijke welvaart missen.
(Donderend Applaus en Fanfares.)
De voorzitter bracht den heer Engels
dank voor zijn schitterende, en heldere re
de en deed nog eens duidelijk uitkomen,
hoe noodzakelijk een dergelijke rede is, om
rip vpri<pprd<? bpgrippen te doen wegnemen,
welke omtrent oorlog bestaan»
De Geestelijke adviseur, pater Zuidgeest
wenschte daarop de afd. Leiden van den
Ned. R. K. Volkshond en de onderafd. een
gelukkig en zalig nieuwjaar en sprak in
een heerlijk kort woord, den wensch uit,
dat de afd. Leideh en de vakafdeelingen in
1915 en in de toekomst mogen groeien en
bloeien in innerlijke en zedelijke kracht.
Vervolgens sloot de voorzitter deze uitste
kend geslaagde vergadering met gebed.
Ontwikkeling en Ontspanning van
Werkloozen.
Zaterdagavond werd een door B. en W.
bijeengeroepen commissie tot ontspanning
•en ontwikkeling van werkloozen in de
raadzaal geïnstalleerd. Behalve afgevaap»
den van een 16-tal plaatselijke vereenigin»
gen op gebied van onderwijs, kunst en
wetenschap, n.l. Christelijk Onderwijzers
Genootschap, Vereeniging voor Volks
bijeenkomsten, Bond van NederLandsche
Onderwijzers, Mij. ter bevordering van
Toonkunst, Mij. tot Nut van 't Algemeen,
Leidsche Volkshuis,. Vereeniging van
Hoofden van Scholen, Leidsche Bestuur-
dersbond, Ned. Onderwijzersgenootschap,
Leidsche Kunstvereeniging, R.-K. Bijz.
Onderwijzers, Christelijke Bestuurders-
bond, Mij. ter bevordering van Bouwkunst,
Alg. Ned. Werkliedenverbond, Ned. R.-K.
Volksbond en de Leidsche Schouwburg
commissie, waren nog aanwezig de hee-
ren Prof. E. M. Meyers, B. M. No ach, P.,
v. d. Hoeven, H. R. Vierkant, A. v. d.
Eist en B. v. d. Zaag.
De burgemeester, Jhr. Mr. Dr. N. C. de
Gijselaar, heette de aanwezigen welkom
en herinnerde er aan, dat het college van
B. en W. een schrijven van den Minister
van Binnenlandsche Zaken had ontvan
gen, die, herinnerend aan de bemoeiingen
van de Nationale vereeniging ter bestrij
ding der Werkloosheid, de uitnoodiging
inhield ook jn Leiden een commissie in
het leven te roepen, die zich zoo noodig
ten doel zal stellen, bij te dragen tot ont
wikkeling en ontspanning der werkloozen.
B. en W. oordeelden het toen het beste
afgevaardigden van vereenigingen en
eenige particulieren bijeen te roepen, die
verder zelf hebben te overleggen wat hun
in dezen te doen staat.
Spreker kon echter met genoegen con-
stateeren, dat Leiden wat betreft de werk
loosheid, gunstig afsteekt bij andere groo
te plaatsen.
Op 25 Augustus bedroeg het aantal bij
de Arbeidsbeurs ingeschreven werkloozen
982,4n het begin van November was dit
getal reeds gedaald tot 630, terwijl nu de
zer dagen dit cijfer weder bereikt werd,
wagrvan 205 arbeiders in de bouwvakken,
tegen verleden jaar winter, toen het vroor,
en het werk stillag, 169.
Maar de toestand kan nog veranderen,
en in ieder geval is dan de commissie ge
heel klaar.
Ten slotte stelde de burgemeester voor
de heeren Prof. Mr. E. M. Meyers en B.
M. Noach, leeraar in de bied. Taal en Let
terkunde aan de H. B. S., respectievelijk to
benoemen tot voorzitter en secretaris, wat
