24 De Oorlog. 6e JAARGANG. No. 1584 Ste ScidóolicCBoii/tarit BUREAU: STEENSCH U U R 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. -- Postbus 6. 4 DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaaL Afzonderlijke nummers 2cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent DONDERDAG DECEMBER. 1914. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Dit nummer bestaat uit drie biaden en het geïllustreerd Zondagsblad. Wegens het hoogfeest van Kerstmis verschijnt het eer ste nummer van „De Leidsche Courant" Maandag a.s. Kerstmis 1014. De eerste daad van den thans regee renden Opperpriester, Benedictus XV, vas een daad van den vredes-vorst, een va derlijken oproep aan de Europeesclie staatshoofden, dat zij toch alles in het werk zouden stellen, om aan hun volke ren den vrede spoedig weer te geven. De eerste zendbrief van dit Pontificaat, welke in de geschiedenis zal bekend blij ven als de Vredes-encycliek, sprak den wensch uit. dat de verschrikking van den oorlog weldra plaats zou maken voor het heil van den vrede. Mocht het, zoo lezen wij daar, ,,door Gods barmhartige goedheid geschieden, dat, gelijk de Engelen eenmaal zongen bij de geboorte van den goddelijken Verlos ser, zoo ook bij het optreden van Ons, .Zijn plaatsbekleeder, spoedig weerklinke „Vrede op aarde aan de menschen van goeden wil." En dat zij toch luisteren naar die stem! Wij smeeken het hun, die het lot der volkeren in handen hebben." En nu, bijna twee maanden na deze herderlijke bede, aan den vooravond van het Kerstfeest, waarop wij herdenken de geboorte van Christus, door de profeten aangeduid als de Vorst des vredes, is de vrede nog verre te zoeken. Door geen enkele der strijdende mo gendheden werd een ernstige poging aan gewend om tot vrede te geraken. Geruch ten daaromtrent worden door de betrok ken partijen met verachtelijk gebaar van de hand gewezen, alsof het een schande lijke lafheid ware naar den vrede te stre ven. Wat men wil?.algeheele vernietiging en uitputting van den vijand. Men wil, naar men zegt, zelf-behoud door den on dergang van den tegenstander, maar de oorlogs-praktijken doen ons minstens be twijfelen, wat van beide op den voorgrond staat. Wie in neutrale nuchterheid den huidi- gen strijd gadeslaat, ziet gemakkelijk in, hoe met rechtmatige zelfverdediging is verbonden een bittere haat en wrok tegen de vijandige naties, zelfs bij de hoog- sten en besten des volks. In dagblpden en tijdschriften wordt door hoogbegaafde en hooggeplaatste man nen een actie gevoerd, -welke wijst op een bedenkelijke verbijstering des geestes, en zeer ongunstig inwerkt op de stemming der strijdende legers. Landstreken zijn dan ook in dezen oorlog'verwoesi en plat gebrand zonder militaire doeleinden, al leen uit wraakzucht en om schrik in te boezemen, terwijl steden worden gebom bardeerd, ten einde paniek en depressie te veroorzaken bij een weerlooie bevol king. Het spreekt van zelf, dat door dit alles de vijandige machten steeds verder van elkander worden verwijderd in hef tige verbittering, en een vredelievende op lossing in hooge mate wordt bemoeilijkt. Dit zijn voorzeker geen blijde, troost volle gedachten bij de viering van den Kerstnacht. De oorlogs-god, die thans troont in het christelijk Europa, bespot met grimmigen grijnslach de hernieuw de komst van het Christus-kind, begroet door de Engelen, als-Degene, Die vrede kwam brengen op aarde. De door heel de wereld gewaardeerde poging van den Va der der christenheid," om althans op dezen vredes-dag den bloedigen strijd te doen staken, mocht niet slagen. En zoo zal het kunnen gebeuren, dat morgen de vredes- zang van Bethlehem wordt overstemd door den donder der kanonnen, en het zwaard wordt getrokken, even wreed als dat -van I-Ierodes, om jeugdige levens op te offeren, misschien aan onbeteugelde heerschzucht, vermomd als gebiedende eisch van nationaal zelfbehoud. Schril inderdaad .is die tegenstelling, maar geenszins onverwacht; want Chris tus zelf heeft ze voorzien en voorspeld: „Gij zult hooren.... van strijd en strijd rumoer.... Want volk zal opstaan tegen volk en rijk tegen rijk." Christus, zeker, bracht vrede op aarde, maar die vrede was verbonden met het ..Gloria in excelsis D(*o Gloria aan God in den hooge." En naarmate het mensch- dom meer en meer verzuimt glorie te ge ven aan God. zal ook op aarde de vrede bedreigd worden. Er zijn er. die meenen, dat in de toe komst het recht van oorlogs-verklaring niet langer alleen mag gedragen worden door de Kroon, en ook de volksvertegen woordiging in deze gewichtige aangele genheid medezeggingsschap dient te be zitten. Misschien valt langs dien weg iets te bereiken, ofschoon toch in gistende tij den op nationale vergaderingen meer on doordachte geestdrift den toon pleegt aan te geven dan kalm overleg, en wellicht het echte staatsbeleid beter is verzorgd in het kabinet van verantwoordelijke raads lieden. Maar, zoolang menschen zullen beslissen over vrede en oorlog, bestaat er geen andere hechte waarborg voor duur- zamen vrede dan de eerbiediging van Gods wetten ook in de internationale ver houdingen. De vrede alzoo, die ïn dezen heiligen nacht der wereld werd verkondigd, is slechts mogelijk, als de christelijke wet ten door de volkeren worden onderhou den. De christelijke liefde dient hersteld in stede van den onderlingen haat, geboren uit rassen-onderscheid, zoodat, naar het woord des Pausen, de volken meer door wantrouwen dan door grenzen gescheiden zijn. De christelijke erkenning alleen, dat alle macht van God komt, is in staat om een dam op te werpen tegen den immer stijgenden vloed van socialisme en anar chisme. waardoor de maatschappij in haar diepste wezen geschokt wordt en in ternationale woelingen ontstaan, die maar al te dikwerf verwikkeling en strijd der volkeren ten gevolge hebben. Vooral echter moet het volkeren-geweten opnieuw worden ingescherpt, de beginse len van recht en gerechtigheid, waardoor tevens de teugellooze begeerte naar stof felijke grootheid en macht wordt bedwon gen. Men tracht zich-zelf te misleiden door het bemachtigen van vreemd grondge bied te be-titelen met den onschuldigen naam van „annexeeren" of dit te recht vaardigen als een spontaan feit van „na tuurlijke machts-cntwikkcling". Het bezit van vreemde havens is noodig voor uit breiding van den handel, terwijl een vas te bezetting op vreemde plaatsen wordt gevorderd voor de bescherming van eigen grenzen. Door deze en dergelijke phrasen wordt het onrechtmatig optreden vaak beman teld. En toch in deze niet te verdedigen praktijken ligt veelal de aanleiding tot bloedige oorlogen. Wie zal durven ontken nen. dat ook de huidige Europeesclie vol keren-krijg, voor een groot deel althans, uit miskenning van rechten js te verkla ren? De praktische erkenning van de chris telijke moraal, dus de terugkeer tot God. als den Souvereinen Heerscher der volken, is de aangewezen weg om den wereld-vrede te bevorderen. Iedere bewe ging. welke ten doel heeft voor de toe komst den vrede meer te verzekeren, ver dient goedkeuring en steun. Maar zonder den onmisbaren grondslag van den gods dienst. zonder de vruchtbare kracht der christelijke beginselen, zal deze beweging weinig succes kunnen hebben. Dat de vol keren en hun heerschers dan luisteren naar den oproep van den Paus, den ste dehouder van den Vorst des vredes, die na 19 eeuwen aan de wereld nog steeds dezelfde middelen aanbiedt om dien vre de deelachtig te worden: „Glorie aan God in den Hooge, en vrede op aarde aan de menschen van goeden wil." Zal er vrede lieerschen op deze wereld, dan moet de Vorst des vredes in eere her steld. dan moeten de volkeren zich plaat sen onder Zijn banier, dan moet uit het leven der naties omhoog gaan de ti iumph- zang voor Koning Christus: Christus vincit, Christus regnat, Christus imperat Christus overwint, Christus regeert, Christus triumpheert! Moge dit de bede zijn der christenen in deze feestdagen tot het Goddelijk Kind opdat de zegeningen des vredes weer ko men over do geteisterde volkeren. A. TH. SEIJSENER, pr. Warmond. Kerstmis-gedachten. Kerstmis, de viering van de geboorte van den Vorst des Vredes, herinnert ons ook aan de Vredeszangen, die in den Nacht der nachten weerklonken boven Bethlehem's velden Vrede den menschen van goeden wil. Vrede Nu de aarde zucht onder het bonzend beuken der kanonnen en de zee wijd ge opend staat om te verslinden wie zich op haar golven durft wagen en door de luch ten de projectielen gieren die verderf zaaien over de landen en hunne onschul dige bewoners Vrede Nu de volkeren, ziedend van toorn, zich in razend geweld neerwerpen op elkan ders bestaan om het te vernietigen Vrede Schijnbaar heeft dat woord nooit in zulk een vlijmende tegenspraak gestaan met het werkelijk gebeuren, als in deze tijden, als in d i t jaar! Schijnbaar. Toen in den nacht der geboorte van onzen Verlosser aan den mensch de vrede werd beloofd, was hij er verder van verwijderd, dan in dezen tijd Hij zat neer in de bange onrust van den twijfel, angstig tastend naar waar heid in de dikke duisternis, die hem om hulde. De arme dwaas had zijn oogen ge sloten voor het Licht der wereld! Hij lag geboeid in de drukkende om knelling zijner eigen driften, vruchteloos pogend zich los te wringen, meester te worden over zichzelf. De hoogmoedige zondaar had zich afgewend van de Bron der kracht! En toen is de God van eeuwigheid ge boren in den tijd om den mensch weer tot Zich te trekken, opnieuw aan Zich te binden met de banden der Liefdel God bemint ons Het lied der Goddelijke Liefde, dat ge heel de geschapen natuur zingt, verstond de mensch niet meer. Dat God den mensch heeft lief gehad, verkondigt ons het klein ste bloempje, verscholen in een donkeren spelonk, en de ceder op der bergen tcp. Het murmelt in de beek op de velden en het bruist in den stroom, die tegen de rotsen breekt. Het is het jubellied der zon en het liefelijk gezang der stralende sterren. Maar de mensch verstond die stemmen niet meer. En toen heeft God in Zijn Liefde dat lied doen aanzwellen in de volheid aller tonen en den jubel aller melodieën Puer natus est nobis. Een knaap is ons geboren. En sinds dien wonderbaren Nacht, waarin God is Mensch geworden uit Lief de voor ons, Zijn schepselen, hebben mil- Hrfl?Tfen lïPTT VTV?fle d?s harten, aen onver- stoorbaren vrede, gevonden in het levend bewustzijn dier Goddelijke Liefde! Voor hen, die aan Christus zijn gebon den door de banden der liefde, kan er ook in dezen tijd vrede zijn. Waarom niet? De vrede zetelt in het hart van den mensch, is inwendig. De heiden- sche wijsgeer Horatius zag in, dat een rechtvaardig man onbewogen kon blij ven, zelfs als de geheele wereld in puin zou storten. Hoe veel te meer een Chris ten, een Katholiek, wiens hart geankerd ligt in de Liefde van Christus. Ook nu is Kerstmis een Vredesfeest voor allen, die zijn van goe den wil. BUITENLAND. Eenige geringe vorderingen der Ver bondenen op het Westelijk oorlogster rein. De berichten wijzen op succes der Russische troepen op een gedeelte van het Oostelijk ooriogsterrein, in West-Galicië. De Fiansche duikboot Curie is door Oostenrijksche strand- batterijen tot zinken gebracht. Een Oostenrijksche duikboot torpedeerde tweemaal een Fransch slagschip. De Duitschers in Frankrijk en België. In het Fransche communiqué van gister het uitgebreidste wordt gezegd Wij zijn tusschen de zee en den weg Nieuw- poortWestende eenigszins gevorderd, als mede in de streek SteenstraeteBixschote. Ten oosten van Bethurne hebben wij in sa menwerking met de Engelsche troepen het dorp Givenchy-les-Labassée hernomen, dat wij verloren hadden. In de omgeving van Perthes-les-Hurlus hebben wij na twee aanvallen het laatste deel der linie dat op 21 Dec. gedeeltelijk veroverd was genomen, zijnde een terrein-winst van gemiddeld 800 meter. In de laatste veroverde loopgraaf hebben wij een afdeeling mitrailleurs, zoo wel bediening als materiaal, veroverd, en werd een hevige tegenaanval afgeslagen. Eveneens hebben wij ten nood-oosten van Beau-Séjoure vorderingen gemaakt, in het bosch van La Grurie zijn wij over een loop- gravenfront van 400 meter lengte bij een diepte van 250 meter, merkbaar vooruitge gaan. De gevechten, die rondom Boureuil- les plaats hadden hebben vrij ernstige re sultaten opgeleverd, waarbij hetgeen giste renochtend veroverd werd, heden, naar het schijnt, niet geheel en al behouden is kun nen worden. De oorlogscorrespondent van de „Tijd" meldt uil Sluis De Duitschers nemen, terwijl zij met groo- ten moed de aanvallen der bondgenooten weerstaan, alle maatregelen om te voorzien in de gevolgen van een mogelijken terug tocht uit Vlaanderen. Ik seinde reeds dat er 1500 man te Zeebrugge zijn aangekomen en 1200 te Heijst. Tegelijk met deze troepen zijn ook groote zendingen kanonnen en mitrailleuses aangekomen, die geplaatst zijn in de nieuwe verdedigingslinie Zee- bruggeHeijstDudzeeleDamme en ver der in de richting Gent. Buiten de aan komst van de genoemde troepen zijn er na dien nog groote massa's gevolgd en gedeel telijk langs de groote linie opgesteld. Er zijn soldaten bij, die nog begin der vorige week in het Oosten vochten. Gisteren was het de laatste dag, dat de bewoners de kustplaatsen verlaten mochten om verder het land in te trekken. Niet zon der moeite zijn er vannacht nog 80 inwo ners van Heijst in geslaagd om door de duinen Nederlandsch grondgebied te be reiken. De correspondent van de „Tijd te Sluis waarschuwt tegen overdreven berichten omtrent de voordeelen, die de bondgenooten aan da Yser behaald hebben. Een feit is het, dat de bondgenooten na een krachtig offensief' voordeelen behaald hebben door rond Yjieren en Nieuwpoort voorwaarts te dringen en aldus de Duitschers te noodza ken hun stellingen te wijzigen en zelfs som mige dorpen en stadjes te ontruimen, hoe wel deze nog niet door de bondgenooten bezet konden worden. Tot deze plaatsen behooren o.a. Middelkerke en Rousselaere, waar het alleen patrouilles van de bond genooten gelukte meermalen binnen te ko men. De gewijzigde opstelling der Duit schers blijkt aan stoutmoedige ruiters zelfs de mogelijkheid te hebben geschapen deze plaatsen voorbij te gaan en een Engelsche afdeeling verraste dan ook Zaterdag Tiiielt met haar bezoek, waar het mooie voordeel echter eindigde met haar gevangenneming. Blijft het krachtig offensief der geallieer- d tui gunstig Aanhouden, dan zullen, .er eerst daags belangrijke gebeurtenissen plaats grijpen en is de bezetting van Middelkerke en Rousselaere te wachten. Onder de Duitschers heerscht onrust en belangrijke troepenverplaatsingen vinden plaats. Vliegmachines van de bondgenooten verkennen voortdurend de gewijzigde stel lingen der Duitschers en zelfs des nachts weiken zij, zoeklichten op het vijandelijk terrein werpend. Stelselmatig gaan de Duitschers voort de kustplaatsen tot de Nedeilandscbe grenzen toe te doen ontruimen en de bevolking over het verdere land te verdeden. Aan de nieu we verdedigingslinie, reeds meermalen door mij beschreven, worden door de Duitschers nu ook loopgraven in gewapend beton aan gelegd. Uit Duinkerken wordt aan de „Tijd" ge meld, dat niet alleen de bondgenooten, maar ook de Duitschers versterkingen heb ben gekregen. De vliegers der geallieerden hebben nieuwe troepen verkend en nieuwen aanvoer. De Engelsche troepen hebben een zwaren strijd te strijden gehad en op som mige punten, hebben ze een korte poos moeten wijken, maar met groote hardnek kigheid bleven zij volhouden, en wisten hunne verloren stellingen te heroveren. De Russen. Het belangwekkendst is de toestand in West-Galicië. De wakkere Oostenrijkers hebben werke lijk het onmogelijke beproefd om de Russen een gevoeligen slag toe te brengen, maar, naar het schijnt, zonder succes. Behalve dat zij om Krakau een groot le ger in aanmerking genomen de enorme verliezen die zij reeds geleden hebben hadden verzameld, drongen zij over twee Karpathenpassen met andere sterke leger, afdeelingen, waaraan ook de gedeeltelijk uit Servië teruggenomen troepen hun aan deel leverden, in Galicië. Een dezer passou is de opening tusschen de Oost- en de Wcst- Beskiden (ten Z. van Neu Sendee), en de andere is de Dukla-pas. Hun doel was de Russen hier in de flank aan te vallen, ter wijl zij uit Krakau in hun front weiden aangetast. De operatie van deze eerste groop echter, die in hoofdzaak plaats had in het stroom gebied van den Dunajec, en die begunstigd werd doordat de Russen, uit zorg» loosheid of ómdat zij van over de Karpathen geen aanvoer van vijandelijke troepen meer ver wachtten, de passen niet hadden bezet, sohijnt desondanks tot zoo goed als niets te hebben geleid. De andere, die tot doel had, het beleger de Przemysl te ontzetten, is daarin evenmin geslaagd, en heeft mede groote verliezen aan de Oostenrijkers berokkend. Waarom de Oostenrijkers dan juist deze beide passen kozen vcor hun aanvoeren? Het antwoord op deze vraag geeft de over zichtschrijver van het „Vud.". Omdat de overige in het bezit zijn van Russische troe pen, die zich in Hongarije bevinden, en wel in de streek van de rivieren de Uung, de Latorza en de Nagy Ag, alle drie takken van de Thys. Wie daar aan de winnende is, daaromtrent geven de berichten weinig licht. Maar de uitdrukking in het bericht uit Weenen „in het gebied van die rivieren woi'dt gestreden" klinkt weinig optimis tisch. Verschillende Oorlogs berichten. Hulp voor de bezette Fransche provin cies. De Fransche ministerraad heeft in zijn laatste zitting besloten het Parlement een kredietaanvraag voor te leggen van 300 millioen francs, welk geld noodig wordt .geacht voor ondersteuning van de bevol king der geoccupeerde departementen. De „Temps" is overtuigd, dat dit besluit algemeene instemming zal vinden. Kerstgeschenken. De „Echo Beige" meldt dat Koning Albert aan ieder der Belgische soldaten die aan het Yserfront strijden, ter gelegenheid van 't Kerstfeest, een kistje met 25 sigaren ten geschenke zal geven. De sigaren dragen een bandje waarop staat „Yser 1914". In het Ilamb. Fremdenblatt vinden we de afbeelding van het Kerstgeschenk van den Kroonprins en zijn troepen. Het be staat uit een met mistletoe omkransdo Duitsche pijp, met op den kop het portret van Z. K. H. Belgische paters der H. H. Harten uit Duitsche gevangenschap terug. In de Damianusstichting der paters van de con gregatie der H. II. Harten (Picpus) te Grave, aldus meldt men aan de „Tijd", zijn een 14-tal Belgische leden dezer con gregatie. waaronder 7 priesters, aangeko men, die in België waren gevangen geno men en naar het gevangenkamp nabij Münster waren gevoprd, waar zij ruim drie maanden verbleven. Zij werden te Aerschot indertijd gevangen genomen. Een 50-tal Belgische leden der congregatie ver blijven thana reeds in de. Damianusstich ting. Uitvoer van blik naar Nederland. Of ficieus wordt gemeld uit Swansea, dat gisteren nieuwe vergunningen werden ver leend in Zuid-Walos voor het uitvoeren van blik naar Nederland. Achttien vergun ningen werden verleend voor Nederland, drie voor Zweden en één voor Denemarken. Fransche verliezen ter zee. Het Corr. Bureau meldt, dat de Fransche duik boot „Curie" door het vuur der strand- batterijen aan de Oostenrijksche kust tot zinken is gebracht. Een Oostenrijksche duikboot viel den 21en dezer in Straat Otranto het Fran sche eskader aan en schoot tweemaal een torpedo op het vlaggeschip (van het type Courbet) af. Het schip wefd beide keeien geraakt. Een nieuw soort misdadigers. Een nieuw soort misdadigers in Duitschland heet Kriegsschwatzcr. Het zijn menschen die zich lichtvaardig uitlaten over den toestand van 't oogenblik, onjuiste oor logsberichten in de wereld brengen of in beleedigende termen spreken over perso nen die in den oorlog een rol vervullen. De rechter treedt hiertegen zeer streng op, vooral de militaire rechter. Zoo beeft de krijgsraad te Straatsburg nu weer oen 'zekeren Rosenstiel, procuratiehouder daar ter stede, tot een maand gevange nisstraf veroordeeld, wegens verspreiding van valschc oorlogsgeruchten en de pen sionhoudster Spiith tot zes weken; wegens beleediging van den Kroonprins. Oudejaarsavond in Berlijn. Het Ber- lijnsche publiek heeft van politiewege de aansporing gekregen den Oudejaarsavond kalm en waardig to vieren en zich zoo te gedragen dat de politie nergens aanlei ding zal hebben om op te treden. De schouwburgen moeten dien avond om 11 uur gesloten zijn. bioscopen reeds om 10 uur, en voor lokalen met vergunning is klokke tén het onverbiddelijk sluitings uur. Redevoeringen en voordrachten mo gen niet worden gehouden. De Keizer van Oostenrijk ziek? Naar Reuter seint loopt te Rome een gerucht, dat de Keizer van Oostenrijk op sterven ligt en ret da de laatste Sacramenten heeft ontvangen. De tcestaad In Albanië. Het paleis van Essad Pasja in.Tirana is 20 dezer in brand gestoken. Hierin vond Essad Pasja aanleiding op» 50 man uit Dcbra naar zijn in de nabijheid ven Tiiana gelogen goede ren tc zenden ten einde deze te bescher men. iVerbcd van uitvoer. In liet bijblad van de Engelsche Staatscourant wordt liet besluit van den ministerraad gepubliceerd waarbij de uitvoer verboden wordt naar welke plaats van bestemming ook v«n alle soorten ontplofbare stoffen, benevens allo bestariddeelen dienende voor het vervaar digen van schoenen' en laarzen; tevens wordt de uitvoer verboden van alle soorien vaartuigen, motorbooten, drijvende dok ken en gedeelten van dokken alsook samen stellende dcclen daarvan, naar buiten*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1