23
De Oorlog.
6e JAARGANG.
No. 1583
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. -- Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
cn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze
agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
WOENSDAG
DECEMBER.
1914.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Zeldzaam geval.
Dat de linkerzijde in de Tweede Kamer
binnen 't half jaar over stag gaat in een
geval, waarin zij eerst principieel tegen
over rechts stond, dat is wel een zeldzaam
geval
't Betrof de bekende aangelegenheid, dat
kerkbesturen in Limburg door het Staats-
mijnbedrijf ten behoeve van de geestelijke
verzorging der mijnwerkers werden ge
subsidieerd. Men herinnert zich dat mi
nister Treub, die ook eens voorzichtig
wilde zijn, de Kamer in de gelegenheid
stelde om zich daarover uit te spreken
door een verhooging met 1 voor te stel
len. De Kamer stemde dien principieelen
gulden toen af bij een stemming (38 tegen
31) zuiver links tegen rechts. Daarna is
de heer Regout in de Eerste Kamer op de
zaak teruggekomen en heeft minister
Treub de verklaring ontlokt dat hij, als
de Tweede Kamer per motie verzocht om
de beslissing van 16 Juni ongedaan te
maken, daartegenover een welwillende
houding zou aannemen.
Nu was er wel geen motie ingediend,
doch „sommige leden" hadden, blijkens
het Voorloopig Verslag over Hoofdstuk X,'
in de af deelingen zulk een verzoek gedaan.
En minister Posthuma had aan dit ver
zoek gevolg gegeven door den principiee
len gulden weer op de begrooting te bren
gen.
Wat nu?
Wel, dat liep verbazend los!
De socialisten kwamen wel met een
amendement-Albarda protesteeren den
gulden weer te schrappen, maar de vrij
zinnigheid had zich bedacht. De heer
Roodhuyzen kwam gemoedelijk vertellen,
dat men in Juni niet „a tête reposée" had
kunnen beraadslagen, terwijl de heer Mar-
chant openhartig erkende, dat er en
misverstand" was geweest en dat de
Staat, die de opeenhooping van mijnar
beiders veroorzaakte, ook tot hun geeste
lijke verzorging moest bijdragenwat
precies het argument der rechterzijde in
Juni is geweest.
En het amendement werd verworpen
met 61 tegen 13 die van de socialisten
henevens van de LTnic-liberalen Schim
van der Loeff, Van Raalte en De Jong.
De overzichtschrijver van 't H b 1 d., die
in Juni zoo verbazend met de gevallen
beslissing was ingenomen, troost zich nu
met de bewering, dat de linkerzijde... den
Godsvrede niet heeft willen verstoren.
Alsof minister Posthuma daarom zou
zijn heengegaan en alsof de rechterzijde
daarom haar loyale houding zou hebben
gewijzigd.
De minister behoefde er zich niets van
aan te trekken; en wat de rechterzijde be
treft, deze heeft den laatsten tijd waarlijk
te hoog standpunt ingenomen cm nu een.
verdachtmaking te verdienen. Ware het
amendement-Albarda aangenomen, zij
zou niet van houding zijn veranderd,
rustig en waardig afwachtend de betering
der tijden.
Maar waarom ging de linkerzijde over
stag? Wel. omdat de heer Marchant den
spijker op den kop sloeg. Dat de overzich-
ter aan 't Hbl d. tot deze erkenning niet
vermag te komen, valt ons van hem tegc-n.
Dat de linkerzijde zulks wel vermocht,
eert haar.
BUITENLAND.
In België en Noord-Frankrijk hebben
de verbondenen den aanval hervat, maar
de vorderingen zijn nog gering. De
terugtocht lier Russen zou gedeeltelijk
vrijwillig, uit strategische overwegin
gen, zijn geschied. Het Noordsche
stoomschip Boston is op een mijn ge-
loopen en gezonken.
De Duitschers in Frankrijk
en België.
Natuurlijk houdt allen de vraag bezig
Slaagt de poging der Bondgenooten om het
Duitsche front te doorbreken?
En het antwoord, dat wij op deze vraag
kunnen geven, luidt Zij is tot nog toe niet
geslaagd. Of zij ten slotte slagen zal, is
thans nog niet te zeggen. Maar zij breidt
zich uit over het geheele front. Daarom ook
bieden wij onzen lezers nogmaals het oor
logskaartje aan van het Westelijk Oorlogs-
tooneel, dat ieder oogenblik van het hoog
ste actueel belang kan worden.
Het meeste wordt ons nog gezegd in het
Fransche communiqué van gisteren, het
welk luidt
Rond Louvain (Souain?) hadden hevige
bajonetaanvallen plaats. Wij gingen in deze
streek niet merkbaar vooruit, maar wij
namen bij Perttes les I-Iurles drie Duitsche
aardwerken, welke een loopgraaffront van
1500 M. vertegenwoordigden.
In het bosch, noordelijk van Malancourt,
tusschen de Argonnen en de Maas, slaag
den onze troepen er in, over de ijzerdraad
versperring te komen en zich van de vijan
delijke loopgraven meester te maken, waar
in zij zich konden handhaven. Op den rech
teroever van de Maas, in het bosch van
Corisenvoye, verloren wij en heroverden, na
een levendig gevecht, het terrein, door ons
den 20n December gewonnen. (Het vermoe
delijk bedoelde Souain ligt ten Oosten van
Reims.)
De Russen.
Nieuws is er niet betreffende het Oostelijk
Oorlogsterrein. Wel vinden wij verscheide
ne beschouwingen over het terugtrekken
der Russische troepen dat volstrekt niet
voor een nederlaag zou mogen worden ge
houden.
Zoo schrijft de militaire medewerker van
de „Tijd"
„Wanneer wij ons herinneren, dat de
terugtocht voornamelijk door de aanvallen
tegen de vleugels en in het Zuiden ook te
gen den rug der Russen is veroorzaakt, dan
komt het eigenaardig vooi*, dat juist in het
centrum het terugwijken over den grootste
afstand heeft plaats gehad, terwijl de sterk
bedreigde vleugels deze beweging dekten.
Waar nu verder de terugtocht in het cen
trum zonder gevechten van beteekenis ver
liep, meenen wij de gevolgtrekking te kun
nen maken, dat althans het Russische cen
trum vrijwillig, en niet onder een recht-
streekschen druk des vijands, achterwaarts
nieuwe stellingen heeft ingenomen, zij hei-
dan ook, dat algemeene strategische over
wegingen de Russische legerleiding tot dit
besluit noopten."Echter .zien wij dauviu een
teeken, dat van een algemeene overwinning
ifer Duitsch-Oostenrijksche wapenen niet
mag worden gespi-oken."
De neutraliteit van den
H. Stoel.
Bij een onderhoud dat Z. Em. Kardi
naal Gasparri heeft Verleend aan Serge
Basset, een medewerker van den „Petit
Parisien," heeft de staatssecretaris krach
tig den nadruk gelegd op de onzijdigheid
welke de H. Stoel sedert het begin der
vijandelijkheden heeft besloten in acht te
nemen.
„Men moet wel begrijpen aldus Z.
-Em. dat de Kerk in dezen ontzettenden
strijd noch voor de eene noch voor de an
dere partij kan kiezen, daar zij helaas,
aan beide zijden Haar zonen telt. Zij ont
houdt er zich van den een of den ander
te begunstigen, en bepaalt zich tot den
wensch, dat de vrede, de eendracht, de
liefde spoedig den oorlog en zijn ellende
zullen vervangen. God geve dat het spoe
dig zoo weze."
De prelaat zette nog uiteen, dat de H.
Stoel, niettegenstaande de oorlog de Sint
Pieterspenning aanziènlijk heeft vermin
derd, reeds op de eerste berichten van
den nood in België zestien duizend francs
tot steun der Belgische bevolking beeft
gezonden en dat het Heilig College drie
duizend francs heeft geschonken.
De kardinaal voegde er bij: „De neutra
liteit van den H. Stoel belet ons niet, onze
persoonlijke gevoelens te hebben".
Sprekend over het bombardement van
de kathedraal van Reims, verklaarde de
kardinaal, dat de H. Stoel niet was ach
tergebleven met een protest. De H. Vader
had onmiddellijk aan Z. Em. Kardinaal
Lugon een aangeteekenden brief gezon
den. Die brief is in Tours vastgehouden.
Waarom? Men weet het niet. Na twintig
dagen heeft de H. Stoel het schrijven in
de dagbladen afgedrukt gevonden, of
schoon het door kardinaal Lu?on niet
ontvangen was.
Dezelfde vreemde vertraging is voorge
komen bij de verzending van een brief
van Z. Em. kardinaal Gasparri aan Kar
dinaal Sevin, Aartsbisschop van Lyon,
waarin de Staatssecretaris van de strikte
onpartijdigheid getuigde die de H. Stoel
bezielde en de vijandschap tegen Frank
rijk weerlegde, welke men aan den Paus
of het pauselijk Hof had toegeschreven.
Verschillende Oorlogs
berichten.
Een Noorsch schip vergaan. De Noor-
weegsche stoomboot Boston is gezonken
na in de Noordzee op een mijn geloopen
te zijn.
Engeisch schip vergaan? Uit Rome
wordt bericht, dat bij Livorno meer dan
veertig Engelsche helmen zijn opgevischt.
Ook hebben visschers op zee bij het eiland
Gargona eenige honderden Engelsche sol-
datenhelmen zien drijven, terwijl ook
reddinggordels zijn aangespoeld. Blijk
baar heeft dus een schip, dat Engelsche
troepen vervoerde, schipbreuk geleden.
De Priesters en de oorlog. De H. Va
der heeft aan alle priesters, zelfs aan hen,
die geen jurisdictie om biecht te hooren
bezitten, het i-echt verleend om medailles
en scapulieren voor de soldaten te wijden.
Streng optreden. De bejaarde rus
tende priester abbé Beyart, te Brugge, is,
verneemt de „Tijd" van zijn corresp. al
daar, omdat hij een correspondentie ver
zonden had voor „The Times", door den
Krijgsraad voor dit feit tut 3 jaar gevan
genisstraf veroordeeld en naar Duitsch-
land gevoerd. Eiken dag vinden arresta
ties van verschillende burgers plaats, om
allerlei echte of vermeende kleine misdrij
ven. als hét voeren van correspondentie
het beleedigen van een soldaat, het niet
spoédig genoeg voldoen aan de overmati
ge requisitie enz.
De Turksche opmarsch naar het Suez-
kanaal. De „Frankf. Ztg." verneemt
uit Constantinopel: Het Turksche leger
tot bevrijding van Egypte begon eergis
teren den opmarsch van Damascus naar
het Sueskanaal onder opperbevel van
Dsjemal pasja.
De broer van den sjeik der Seniessi,
Mornet Senoessi, die eenigen tijd te Con
stantinopel vertoefde, bevindt zich in het
gevolg van Dsjemal.
BINNENLAND.
Nederland en de Oorlog.
Bij dc Jnvasche Batik te Amsterdam is
wederom f50,000 uit Indië ontvangen voor het
Koninklijk Nationaal ö'euncomité 191-1.
Verpachtingen n.qsael-'en oesjer-
Naar wij, in verband met het gisteren door
minister Tretib, naar aanleiding van de rede
voering van den heer Muralt, medegedeelde,
vernemen, moet liet thans definitief in de
bedoeling van de regeering liggen, dc visschers,
die door de tegenwoordige tijdsomstandigheden
de pacht van hun vischwateren, niet hebben
kunnen voldoen, voor ditmaal in geen geval
uit te sluiten van mededinging tiaar dc nieuwe
verpachtingen van de mosselen- en oester-
perceelen en andere vischwateren.
Verkeer met Duitschland.
Uit Winterswijk meldt men aan dc Tel.,
dat overschrijding van de grens langs den
Rijksweg naar Kotten, weer is'toegestaan en
nog wel met een gewonen pas, mits voorzien
van portret en de noodige stempels. Arbeiders
en handelslieden, die tot dusverre over Zwill-
broclc op Duitsch gebied konden komen, be
hoeven dien grooten omweg niet meer te maken.
Ondertusschen is het militaire toezicht langs
de geheele grens zeer versterkt.
Leeningsontwerp cri Hotel
houders enz.
In een gisteren te Utrecht gehouden ver
gadering van hotelhouders, koffiehuishou
ders en slijters, uitgeschreven door de ver-
eeniging „Vergunning" aldaar, werd na
een rede van den secretaris, den heer
Boekstal, in verband met het leeningsont
werp van minister Treub, besloten de con
sumptieprijzen, met uitzondering van biet
en limonade, te verhoogèn. De prijs van
een glas gedistilleerd wordt met 1 cent
verhoogd en de verkoopsprijs per maat
met 10 cent per liter, terwijl de wijn met
minstens 4 cent per flesch wordt verhoogd.
Tarwe.
Op de vragen van het Kamerlid den
heer O. van Nispen tot Sevenaer:
lo. Is de Minister niet van oordeel dat
uitbreiding van de voortbrenging van
tarwe op den bodem van ons land met
het oog op de tijdsomstandigheden zeer
gewenscht is?
Zoo i.a, is de Minister dan bereid maat
regelen te nemen om bedoelde uitbreiding
te bevorderen?
heeft de Minister van Landbouw, Nij
verheid en Handel, de heer Posthuma,
het volgende antwoord ingezonden:
1-Iet zou onder de gegeven omstandig
heden ongetwijfeld gewenscht zijn, indien
de binnenlandsche behoefte aan brood
koren, in het bijzonder aan tarwe, in be
langrijk meerdere mate door voortbren
ging binnenslands kon worden gedekt.
De Minister acht het echter niet moge^
lijk door Regeeringsmaatregelen een in
derdaad belangrijke uitbreiding van den
tarwebouw tot stand te brengen.
Ougemerkt dient, dat de opbrengst der
binnenlandsche tarwe thans slechts voor
ruim 2 maanden voldoende_is „zelfs al
ware het nu mogelijk den tarwebouw met
de helft uit te breiden, dan zou in dit
opzicht onze onafhankelijkheid van het
buitenland toch nog maar weinig zijn
afgenomen.
(Ter toelichting van deze tijdsbepaling
van ruim 2 maanden diene. zegt de Mi
nister is een noot onder het antwoord,
dat in de laatste jaren de invoer Yan
tarwe en tarwemeel (ongerekend op tar
we) hier te lande den uitvoer gemiddeld
met plm. 645 millioen K.G. overtrof. De
productie aan tarwe binnenslands be
droeg in die jaren plm. 140 millioen K.G.
(Hieruit kan dooi- een eenvoudige becij
fering worden berekend, dat de binnen
landsche productie voor 2.2 maand vol
doende is.)
Een dergelijke toename zou echter
hoogst moeilijk op kunstmatige wijzp
kunnen worden bereikt. Dwangmiddelen
acht de Minister op dit gebied niet uit
voerbaar, terwijl van het uitloven van
niën of andere middelen ter aanmoe
diging van de tarweteelt weinig resultaat
worden- verwacht. Bovendien zou de
uitbreiding van den tarwebouw uitslui
tend kunnen geschieden ten koste van
dien van andere gewassen, waarvan in
krimping dikwijls ernstige gevolgen zou
hebben.
Ten slotte kan nog worden opgemerkt,
dat al ware een belangrijke vergrooting
van den tarwebouw in het algemeen mo
gelijk, thans de tijd voor het uitzaaien
wintertarwe reeds te ver gevorderd
is, terwijl een belangrijke uitbreiding van
Jen verbouw van zomertarwe, zelfs een
verdubbeling, nog weinig invloed op de
totale productie van tarwe zat nenben.
De met zomertarwe beteelde oppervlakte
was in de laatste jaren slechts pl.rn. 4000
II.A., terwijl pl.m. 53,000 H.A. met winter
tarwe waren bezet. Intusschen wil de Mi
nister gaarne overwc\en, in hoeverre hij
in de gcwenschte richting werkzaam kun
zijg-
Provinciale Staten.
n dc gisteren gehouden najaarsverga
dering van de Provinciale Staten van
Zuid-Holland was een voorstel-Stoop in
gediend om aan de openbare leeszaal te
's-Gravenhage voor 1915 een subsidie toe
te kennen van f 1184. Na ampele discussie
werd het voorstel ingetrokken.
Na een krachtig verzet van den Gede
puteerde De Geer besloten de Staten, we
gens den oorlogs- en financieelen toe
stand, de reorganisatie van den provin
cialen waterstaat en de traktementsver-
hoogingen uit te stellen.
Aan de orde zou komen de organisatie
én jaurwedderegeling van den Provin
cialen Waterstaatsdienst cn in verband
daarmede de bezoldiging van veerperso-
necl Prinsenschouw en Boerenschouvv,
maar de hh. Gerretson c. a. stelden voor
die beide punten nog niet aan de orde te
stellen en wel op grond dat het in de te
genwoordige tijdsomstandigheden en
noodtoestanden niet wenschelijk is over
te gaan tot ingrijpende salarisregelingen
en 't beter is te wachten tot tijden waarin
dergelijke voorstellen met meer blijmoe
digheid onder de oogen kunnen worden
gezien.
Hiertegenover trachtte de heer De Geer
namens Ged. de urgentie van deze voor
stellen aan te toonen, waarbij ter uitvoe
ring van vorige Statenbesluiten de in
richting van den provincialen waterstaat
wordt herzien, voornamelijk ter vervan
ging van tijdelijk door vast personeel en
ter vermeerdering van de jaanvedden-
normen. Uitvoerig zet het lid van Ged.
uiteen dat handhaving van den bestaan-
den toestahd niet is in liet belang van de
provincie en van het behoud van voor
treffelijke werkkrachten, onmisbare voor
waarde voor de voortzetting der verkeers-
verbetering te land van de verhooging
van den bloei der provincie.
Na evenwel den voorsteller der motie
te hebben gehoord, verklaart spr. zich
namens Ged. bereid alleen die wedde-
verhoogingen te handhaven die noodwen
dig uit de eenmaal aangenomen veror le
ning voortvloeien, zoodat met een mini
mum zal worden volstaan en overigens
alle andere wedden ongewijzigd blijven.
De begrooting wordt daardoor verlaagd
met f 7450. In dien gedachtengang kun
nen de Staten in de a.s. zomervergadering
beslissen of de tijdsomstandigheden zoo
zijn dat de wedde regeling kan worden
ingevoerd.
De organisatie van den lechnischen
dienst blijft evenwel dringend noodig.
Ten slotte komt in stemming een motie
om de organisatie en jaarvvedde-rege'ing
niet aan de orde te stellen. Aangenomen
met 52 tegen 14 stemmen.
Dientengevolge vervalt ook de behan
deling der bezoldiging van het veerper-
soneel.
Nobelprijs voor den vrede 1915.
Blijkens mededeeling van het Nobel-Co-
mité, door de Noorsche Storting gekozen
om de prijzen uit te deelen aan dengene
die het meest zal hebben bijgedragen tot
de verbroedeiing der volken, de opheffing
of vermeerdering der staande legers, zoo
wel als voor het bijeenroepen en propagee-
ren van vredescongressen, zullen tot het
voorstellen van candidaten in het vervolg
ook bevoegd zijn de hoogleeraren in de
rechts- en staatswetenschappen aan de
Technische Iloogeschool te Delft. „St.-Ct".
Haringstatistiek.
De Visscherij-inspectie deelt mede
Uit een verbeterde opgave omtrent den
uitvoer van gezouten haring naar Prui-
ontvangen blijkt, dat deze 6,140,000
K.G. of 40,933 ton minder heeft bedragxn,
dan in de pas gedane statistische mede
deelingen betreffende den aan-, in- en uit
voer van haring over de maand Novem
ber is vermeld. De totale uitvoer naar
Duitschland bedroeg dus niet 105,643 doch
64,710 ton en in het geheel werd niet
18,952,427 K.G. doch 12,812,427 K.G. ge
zouten haring en niet 20,014,226 K.G. of
133,128 ton doch 13,874,226 K.G. of 92,495
ton pekel- en steurharing uitgevoerd.
In de afgeloopen 11 maanden was dan
ook de geheele haringuitvoer 77,318,9701
K.G. of 515,460 ton en de uitvoer van ge
zouten haring 74,973,106 K.G. De voorraad
het oogenblik vermeerderd met het
binnenlandsch verbruik sinds 1 Mei, in
het beredeneerd overzicht op 129,765 ton
berekend, moet dus ook met 40,933 ton
vermeerderd worden, zoodat hij in wer
kelijkheid 170,698 ton bedraagt.
Het slot van dit overzicht moet dus lui
den als volgt
Stelt men den voorraad op het oogen
blik op 170,698 ton, dan heeft men huiten
rekening gelaten de hoeveelheid, vermoede
lijk niet groot, welke op 1 Mei 1914 nog
van den voorraad 1913 was overgebleven
en waarmee het cijfer van 129,765 ton dus
moet worden vermeerderd en bet verbruik
binnenslands in het tijdperk Mei—Novem
ber 1914,- dit van het voorraadcijfer moet
worden afgetrokken.
Omtrent de grootte van beide factoren
staan geen gegevens ten dienste.
Uit Stad en Omgeving.
Apologetische Cursus.
Pater Zuidgcest begon gisteravond zijn
liefdeles met liet beantwoorden van eeltige
vragen, naar aanleiding van het gesproke
ne in de tweede bijeenkomst. Deze vragen
getuigden van oplettendheid en een diep
ingaan op het verhandelde en werden dooi
den Eerw. spreker tot volle tevredenheid
beantwoord.
Pater Zuidgeest beeft op den derden
cursusavond gesproken over „De Openba
ring". In de vorige bijeenkomsten hebben
wij den mensch in zijn gewone natuurlijke
kracht gezien en, zonderen wij de Godloo-
chelaars uit, weinig tegenstanders op dit
terrein ontmoet. Do Openbaring echter,
het aannemen of niet aannemen van een
geopenbaarden godsdienst verdeelt al aan
stonds de menschen in twee kampen. De
rationalisten blijven staan ten opzichte
van God en de verhouding van den mensch
tot God op het punt, waar wij na dc twee
cursussen gekomen zijn. De mensch, zeg
gen zij, heeft in zijn natuur genoeg krach
ten om God te dienen, de rede is in
staat om God te kennen, en daar
wij God kennen met onze rede moeten wij
llem dienen met onze natuurlijke krach
ten. Geen geopenbaarde godsdienst dus.
Het rationalisme is de bron van alle dwa
lingen, oude zoowel als nieuwe. Lijnrecht
tegenover het rationalisme staan zij, dus
wij, die zeggen, dat God ons niet heeft
overgelaten aan onze eigen krachten, dat
God waarheden heeft geopenbaard die niet
,f moeilijk met het verstand te kennen
zijn.
Openbaring ook wel rcvelatio genoemd
is het bekend maken van een verborgen
/aak, van de waarheid. Er is een mensche-
lijke cn een Goddelijke openbaring, naar
mate God door of tot den mensch spreekt.
Een natuurlijke openbaring loeren wij ken
nen door natuurlijke middelen, een bo
vennatuurlijke, wanneer God op een bo
vennatuurlijke wijze, die waarheid kornt
bekend inaken. Er zijn twee soorten van
waarheden, die God ons openbaren kan.
De mensch kan een waarheid kennen uit
zijn natuur, terwijl God ons die nog eens
doet kennen op een bovennatuurlijke wij
ze Maar er zijn Waarheden, die God ons
moet openbaren en deze zijn in strikten zin
de geheimen, de mysteries. De geheimen
kunnen weer verdeeld worden in absolute,
bv wanneer de wereld zal vergaan, in ge
deeltelijke, b.v. door te zeggen of iemand
arm zal worden of niet. Een geheim in den
strikten zin, is een waarheid, die door het
menschelijk verstand niet kan gekend wor
den noch in zijn wezen kan begrepen wor
den, b.v. het geheim van de H. Dnevuldig-
Tegen de openbaring bestaat groote op
positie en willen wij als zeker vaststellen,
dat er een openbaring bestaat, dan moeten
wij haar kunnen bewijzen. Willen wij ver
volgens de openbaring bewijzen, dun moe
ten wij eerst de mogelijkheid bewijzen. Ge
steld moet dus de vraag worden „Is de
openbaring mogelijk?" Uit het eenvoudige
feit, dat de openbaring geschied is, is de
mogelijkheid te bewijzen. Is dc openbaring
mogelijk van den kant van God? Natuur-
lijk. Als een gewoon mensch iets kan open-
