ADVERTENTIEN.
Buitengewone koopjes in alle Afdeelingen.
Enorme keuze gouden vringen, J. H. MAARTENSE, Botermarkt 11-
Nieuwe Rijn 8-10.
die de' enorme getallen werk-, dak- en
Lo •j'.'Utluo/cu hebben te voeden, zien met
ijciuigdheid ue toekomst tegemoet.
Een nog moeilijker probleem is de
Miiaarsclilieid aan geld, en ik kan niet
nalaten bier nog eens mijn diepe verach
ting uit te spreken voor de mannen, die
a!.; ware roofvogels groote hoeveelheden
marken opkochten en die in België in
voerden, om te profiteeren van de in BeL-
gio gestelde koers van fr. 1.25, waar ze ih
Nederland vooï fr. 1.14 de mark konden
1' oopen.
Dit heeft het gevolg gehad, dat thans
hier en daar, naar men mij in Antwer
pen mededeelde, de mark was verhandeld
geworden voor fr. 1.19.
Gaat dit nog zoo door, dan zal de waar
de welhaast gelijk worden aan die door
de Duitsche overheid gesteld.
Wellicht zal men het dan noodig vin
den de Duitsche belangen te beschermen
rloor de waarde van den mark te stellen
b.v. op fr. 1.30 en het gevolg er van is,
dat de kleine man de prijzen zal zien stij
gen en gewei enlooze menschen er nog
rooter winstje maken door het opkoopen
van marken elders.
:Tn Antwerpen zelve is nog steeds over
vloed voor wie geld heeft, enkele artike
len, zooals havermout, zijn uitverkocht.
VInesch, melk, boter, eieren, visch, is over
al te krijgen. Komt men echter op het
platteland, dan is de .toestand ernstiger.
Brandstof ontbreekt, medicijnen zijn
afwezig, allerlei hulpbenoodigdheden
brengen door afwezigheid den eenzamen
plattelander in ongelegenheid* Daarbij
komt, dat het verkeer aan noodzakelijke
contróle is onderworpen. Passen zijn r.oo-
dig, men moet vooraf weten wat men
wil. Iets te gaan zoeken en daarvoor links
en rechts te zwerven brengt menigmaal
den dorpeling in moeite. Daarmede wil
ik niet zeggen, dat op het platteland den
bewoners overlast wordt aangedaan, ver
re van dat. Menige vluchteling uit West-
Vlaanderen vertelde mij, hoe hij zonder
passen of middelen door de militairen
vriendelijk was voortgeholpen. Toch zijn
de toestanden donkerder dan wij hoopten
en wel voornamelijk doordat de fabrie
ken en industrieën niet weer aan den
gang zijn gekomen.
Kolen en grondstoffen werden in beslag
genomen of konden niet worden aange
voerd en de velen, die uit Nederland te
rug zijn gekomen, in de hoop weder aan
den arbeid te gaan, kwamen ontmoedigd
en mismoedig onze hulp inroepen om on
derstand of wel reiskosten naar hün fa
milie terug.
De eerste moeilijkheid in dezen terug
keer kwam, toen jonge mannen weggin
gen om zich naar Engeland te begeven.
Nu komt daarbij het verbod om mannen
binnen zekere leeftijdsgrenzen te latên
vertrekken en den eisch, dat de voorma
lige burgerwacht, rustige gezeten huis
vaders meerendeels, op gezette tijden van
hun aanwezigheid moeten doen blijken.
Om het platteland te helpen, heeft ziqh
nu een comiteit gevormd, dat aanvan^e-,
lijk ih dé provincie 'Antwerpen öptredepd,
zich hoopt uit te breiden, nadat de mid-
delén dat veroorloot'en.
Ook de Boèïëhbönd houdt zich hier
mede bezig en waarschijnlijk zal 11 De
cember een vergadering worden gehou
den om samen te gaan voor hetzelfde
doel. Er zal dan wel een beroep worden
gedaan op den steun van de tuin- en land
bouwers van Nederland* en Amerika, De
nemarken en Scandinavië, voor het ver
krijgen van land- en tuinbouwzaden.
Ook zijn in vele plaatsen de landbouw
gereedschappen afwezig. Hoofddoel zal
wel zijn de productie van tarwe. Van beet
wortelcultuur is natuurlijk geen sprake.
Slaagt dit plan, dan is er op het plat
teland gelegenheid tot arbeid en verwil
deren akkers en weiden niet.
Van belang is het, dat de voedingsmid
delen voor den veestapel aanwezig blij
ven of wel bijgebracht worden, veel hooi
en stroo is weg en veel waarmede men
anders voerde, is door het moeilijke
transport niet te krijgen.
De mestvorming is een voornaam punt
en het is te hopen dat van militaire-iijde
wordt medegewerkt, om in het buiten
land aan te koopen kunstmest te vervoe
ren. Ook heeft zich een comiteit gevormd,
een voorloopig althans, om bij den her
bouw van verwoeste straten, stads- of
dorpsgedeelten, rekening te houden met
het moderne verkeer en den eisch der mo
derne hygiëne. Ook bemerkte ik met blijd
schap, dat dit comité bezield is met een
ernstig voornemen om rekening te hou
den met nieuwere begrippen aangaande
bouwkunstig schoon.
Bijzondere ellende heerscht rondom
Antwerpen bij de Rupel en het land van
Waas, wel is daar een vrij dicht opeen
gepakte bevolking uit de minder bevoor
rechte klasse, hoofdzakelijk hun bestaan
vindende in steen- en andere fabrieken.
Het kapitaal ontbreekt daar ten eenen-
male om de industrie aan den gang te
brengen en de bevolkihg verkeert in
wanhopigen toestand, terwijl de gemeen
tekassen ledig zijn en men weinig kan
doen tot leniging van den nood. Hier ligt
een heerlijk arbeidsveld voor Neder-
landsch initiatief en Nederlandsch kapi
taal.
Voor mijn vertrek naar hier vestigde
de president der Internationale Commis
sie er mij nadrukkelijk mijne aandacht
op en Z. Ed. verzocht me aanraking te
vinden met afnemers van Belgische steen,
opdat althans eenig kapitaal kon toe
vloeien en er een begin van leven zou ko
men. Wat de eigenlijken arbeid van ons
Centraal bureel aangaat, dient wel ver
melding, dat vrij wel van overal verzoe
ken tot samenwerking met gelijk gezin
de vereenigingen wordt verzocht.
Nog ontving de heer Van der Veen een
schrijven van den Burgemeester van
Leuven, waarvan het laatste gedeelte
voor openbaarmaking geschikt is om een
inzicht te geven in den toestand aldaar,
dit gedeelte luidt:
„Het niet in brand gestoken gedeelte
van onze stad is bewoonbaar geworden,
maar de levensmiddelen zijn er niet over
vloedig, nog minder de kleeren, dekens
en beddegoed, die stelselmatig verschei
dene keeren beschadigd zijn. Het aantal
onzer werkloozen is Ontzettend, slechts de
molens en de brouwerijen houden hun
personeel.
De ellende in de geheele streek is af
schuwelijk en de middelen om den nood
te lenigen (finantieele en andere) zijn be
lachelijk in vergelijking van de uitge
breidheid van de ramp en tengevolge
van de moeilijke en herhaaldelijk onder
broken verkeersmiddelen, onzekerheid
omtrent de toestand der banken die al de
kapitalen vasthoudt, enz.
Brand of plundering hebben zooveel
woningen verwoest, dat wij alleen die
personen kunnen aanraden hier terug
te komen, die middelen van bestaan heb
ben. Degenen, die reeds voor den oortog
in bescheiden positie leefden en wier
kleine handel verwoest, of wier betrek
king vervallen is, kunnen hier slechts de
grootste en volkomen .ellende vinden.
Het is onmógelijk om niéuwe werkkrach
ten op te nemen, vqqf de stad en bedrij
ven, Er zijn er r.eeds 3000 dié halve we
ken werken aan. sommige ipin of meer
nuttige openbare werken en wij moetèn
er nog velen ontslaan om té doen plaats
maken voor onzë ongelukkige burger-ge-
vangenen, die men ons weldra van uit
Duitschland zal terugzenden, waar men
er sedert drie maanden reeds duizenden
houdt. I
Gemengde berichten.
Een Keide-dorp. In de Nunspeetsche
hei is in enkele dagen een heel dorp ver
rezen. In het geheel bevat dit heidedorp
66 lokaliteiten, alle van hout vervaardigd
en ge'deeltelijk bovendien zoowel buiten
als binnen met asbestplaten voorzien. Na
tuurlijk is het grootste deel van de gebou
wen slaapbarakken, maar daarnaast
vindt men ook tal van andere lokaliteiten.
Zoo bevat de nieuwe stad, welke binnen
enkele dagen ongeveer 10,000 inwoners zal
bevatten, een kerk, een drietal scholen,
w. o. een bewaarschool, diverse eetzalen;
een wasscherij en een drietal keukens, elk
met ongeveer 15 reusachtige kuipen van
300 L. inhoud.
In zoo'n kuip kan voor 200 personen
worden gekookt. Voorts bevat het kamp
een tweetal wachtlokaliteiten, een gebouw
voor de geneesheeren, 'n provoost voor
mogelijk weerspannige bewoners, een ma-
rechauséeskazerne, diverse winkels en
een reusachtig magazijn. In het midden
van het terrein verheft zich hoog boven
alles uit het machincgebouw, met de cen
trale voor electrisch licht. Alle lokalitei
ten worden n.l. electrisch verlicht, terwijl
ook het geheele terrein zich weldra in een
zee van licht zal baden. Voor de verwar
ming wordt gezorgd door groote kachels,
waarvan een 70-tal in de gebouwen ge
plaatst zijn. Over het algemeen voldoen de
verschillende lokaliteiten aan de eischen
die men aan een gebouw, in zoo korten
tijd opgetrokken, mag stellen.
De regeeringscommissaris, dr. Hendrik
Muller, met zijn staf, is reeds gearriveerd,
terwijl verder de bewakingstroepen, onge
veer 160 man sterk, bestaande uit cava
lerie en eenige marechaussees, bij de boe
ren in den omtrek van het dorp ingekwar
tierd zijn.
Geraffineerde wreedheid. Wij lezen
in het „Utr. Dbl.'Y dat de Vereeniging
Dierenbescherming te Utrecht kennis
heeft gekregen van de straatjeugd in de
buurt buiten Catharijne. Daar is als een
nieuw soort vermaak door de jongens
het volgende uitgedacht. Men loopt over
de straat met een eind touw, aan het
einde waarvan een vischhaak bevestigd
zit met een stukje vleeesch, dat meii aan
het touw medesleept. Honden, die men
tegenkomt in de buurt, vliegen natuurlijk
begeerig op het vleescb af, slikken het in
en met het vleesch den vischhaak. Welk
genot de straatjeugd hierin kan scheppen
is eenvoudig een raadsel, want de arme
dieren die op deze wijze gelokt worden,
lijden ondragelijke pijnen en loopen jan
kend, met de vischhaak in den bek rond.
Reeds zijn eenige honden met verwondin
gen op deze manier ontstaan, aan de vee
artsenijschool' gekomen, om behandeld
te worden.
De secretaris van de Dierenbescherming
stelde een onderzoek in, om te weten te
komen, welke jongens deze ergerlijke
baldadigheden plegen. De inspecteurs der
vereeniging hebben in opdracht gekregen
om buitengewoon scherp toe te zien in
verschillende buitenwijken.
Door een anto gedood. Te Tilburg is een
4-jarig meisje, Van Loon genaamd, door aan
rijding van een militairen automobiel gedood.
De gloeikousjes. Duitschland heeft den
invoer in Nederland van „thorium" verboden.
Thorium is 'n product, onmisbaar voorde fa
bricatie' van gloeikousjes. Vandaar dat terécht
gevreesd wordt, dat binnen afzienbare tijd tic
Nederlandsche gloeikousjesfabricatie stopgezet
zal wojden..
Men vreeze nu echter niet voor een gebrek
aan gloëikóüsjes. Want de invoer in Neder
land van Duitsche gloeikousjes is niet verbo
den. Het gebruik Vftix Duitsche gloeikousjes
overtreft ve^re dat. vaq Nederlandsche. dito'6
zoódat de verbruikers van gasgloeilicht ni,et
beangétbehoeven té zijn',, in nét donker te
kótnen.
Keizerlijke jeugd. In Duitschland is nu
letterlijk niéts goed wat uit Engeland komt;
en daartegenover is er in Engeland ook letter
lijk niets goeds wat uit Duitschland komt.
Zelfs wordt in een der Engelsche bladen een
herinnering opgerakeld uit de prilste jeugd
van Keizer Wilhelm, om aan te toonen, dat
deze, Men oordeele zelf over de strekking
van deze keizerlijke anecdote, die de „Daily
Chronicle" opdiseht, naar aanleiding van den
zeventigsten verjaardag van de Engelsche
Koningin-Weduwe Alexandra. Het huwelijk
dezer vorstin leverde voor den toen pas vijf
jaar ouden toekomstigen keizer van Duitsch
land de eerste gelegenheid om in het publiek
en in het buitenland een officieele feestelijk
heid bij te wonen. Met het oog op zijn leeftijd
was het kleine prinsje in den kerkelijken
huwelijkskring geplaatst tusschen de hertogen
van Connaught en Edinburgh, die beiden een
oogje op hem zouden houden.
En nu vertelt het Londenschc blad deze
historische herinnering, dat prins Wilhelm
wat ongedurig werd, daarover een zachten
wenk van zijn huurlieden ontving, wat liem,
plotseling in woede ontstoken, bewoog op
den grond te gaan liggen en naar de kuiten
van zijn twee ooms te bijten.
„Zie je wel", beweert nu de „Daily
Chrónicle"-historicus, -„zoo gedroeg zich de
toekomstige Duitsche „War Lord" dus reeds
in zijn jeugd!"
Een walvisch. Te Bergcn-aan-Zce is een
walvisch aangespoeld. Het dier dat den kop
mist, is 20 meter lang.
Nederlander gevangen genomen. De be
velhebber van een L.igelsch schip iieeft in
Kameroen gevangen genomen tezamen
met eenige Duitschers den heer W. v. d.
Loo, een Lobither van geboorte, directeur-
generaal eener Duitsch-Afrikaansche Handel
maatschappij in Kameroen.
Postdicfstalf Dezer dagen werd door den
heer J. Y. Sonneveld, tc Maassluis, waarin een
chèque op de Rotterdamsche Bankvereeniging
groot f4538.50, genummerd 28074, verzonden
naar de N. V. Nettenfabriek voorheen Jaeger
te Leiden. Deze brief heeft echter zijn bestem
ming niet bereikt. De commissaris verzoekt
inbeslagname erfc bericht.
Tragisch. De1'50-jarige dienstbode A. D. van
den banketbakker Z., te Hilversum, maakte
zich gisteravond bij een woordenwisseling met
een knecht zóó kwaad, dat zij plotseling neer
viel en bewusteloos bleef liggen. De te hulp
geroepen geneesheer kon slechts den dood
constateeren.
Het Dante-hui9 te Florence. In de
„Giornale d'Italia" spreekt een Florentijn-
sche burger zijn verontwaardiging uit
over de wijze, waarop het Danle-huis te
Florence als verkoopshuis wordt gebruikt
en ontwijd. De voorwerpen, die de overle
vering met Dante verbindt, zijn uit de bo
venste verdieping naar het benedenhuis
overgebracht, en terwijl zij vroeger de
werkkamer en het slaapvertrek van Dante
voltooiden, zijn ze nu in de vertrekken
van de benedenverdieping verstrooid. Hier
bevinden zij zich te midden van tafels,
stoelen, imitaties van stoffen naar antieke
teekeningen, die een Florentijnsch fabri
kant vervaardigt. Deze heeft voor 200 Lire
per maand het huis gehuurd, om voor zijn
artikelen reclame te maken. De Dante-re-
liquien worden dus nu aan een materialis
tische reclame dienstbaar gemaakt en be
vinden zich te midden van een aantal
voorwerpen, die met hun duidelijk zicht
baar prijskaartje geen twijfel over hun be
stemming laten.
Burgerlijke Stand.
ALKEMADE.
Geboren: Gijsbert, z. van P. Vis en
C. R. van der Lip; Johanna Anna, d. van
E. Koek en H. Winters; Cornelis Michaël,
van H. Verdel en C. A. Oudshoorn; Ma
ria Theodora, .1. van A. van Haestregt
en H. van der Veer; Jacobus Wilhelmus,
z. van J. van der Zon en C. van der Holst;
Jacobus Maria, z- van Th. S. Volwater en
C. Termeulen.
Overleden: Anna Heemskerk, 64
jaar (te Amsterdam).
BODEGRAVEN.
G bore n: Herman, z. van H. Bur
ger en M. Teunissen; Cornelis Adrianus,
z. van' J. van der Tol en H. van der Ma^t;
Hendrik, z. van J. Windhorst en M.
Reümë.
Ondértrouwd: J. van Leeuwen
33 j. en M. Verbeek 26 j.
Getrouwd: P. G. Bergers 22 j. jpn
J. G. van Noort, 23 j.
Overleden: P. Kerkhoven gehuwd
met N. Zwanenburg 70 jaren; A. Qualin
gehuwd met J. van Aalst 52 jaren; E. M.
Rijnberk 3 maanden; E. P. Verboom 3
weken; G. Groeneveld wed. van J. P. Ho
gend oom 68 jaren.
HAZERSWOUDE.
Geboren: Jan Dirk, z. van H. de
Wit en M. Reyneveld; Dirk Antonie, z.
van J. A. Willemsen en H. A. Rutgers.
NIEUWKOOP.
Geboren: Gijsberta Theodora, d. van
W. van Koert en E. van Dam; Wilhelmi-
na, d. van J. H. Battenberg en P. M. Boo
gaard; Maria Geertruda, d. van P. van
der Weijden en M. J. Verwer.
Ondertrouwd: P. van Eperen 23
j. te Oudshoorn en A. Zeilstra 22 j. te
Woubrugge onlangs te Nieuwkoop.
G.e huwd: N. Fokker 24 j. te Zegveld
en A. Zoutman 28 j.
Ingezonden Mededeelingem
a 30 cent per regel.
Rugpijn is een, verschijnsel, hetwelk
niet verwaarloosd dient tc worden, want)
meestentijds duidt het aan, dat de nieren
(welke onder het smalle gedeelte van den
rug zijn gelegen) aangetast zijn of be
dreigd worden. Dc pijn kan licht, vaag,
dof, onophoudelijk of met tusschenpoo-
zen optreden, zii kan van betrekkelijk
weinig hinder, een gevoel van zwaarte,
stekend of snijdend zijn, zoodat bukken
haast ondoenlijk is.
Zelfs wanneer zij het gevolg is van een
gevatte koude, een slag of val mag zij
niet verwaarloosd worden. Bij hen, die
aan gewrichtspijnen lijden, is zij een
waarschuwend verschijnsel, "de voorloop
ster van rheumatiek, jicht, zenuwpijnen,
heupjicht, in het kort zij wijst op licha
melijke verwoesting door urinezuur. An
dere gevolgen kunnen zijn nier- of blaas
ontsteking, uremie (urinezuurvergifti-
ging), waterzucht, niersteen.
Fosters Rugpijn Nieren Pillen genezen
de rugpijn, omdat zij haar aantasten in
haar werkelijken oorsprong: de nieren.
Zij herstellen de nieren, wanneer deze
verzwakt of aangedaan zijn, zij lossen op
uitstekende wijze het urinezuur op en
voorkomen dientengevolge tal van ge
vaarlijke ziekten.
Te Leiden verkrijgb. bij D. M. Krui-
singa, N. Rijn 33, Reijst en Krak, Steen
straat 41, en D. de Waal, Mare 56.
Toezending geschiedt
"ranco na ontv. v. post-
wissel a f 1.75 voor
één, of f 10.voor 6
ozen. Eischt de echte
Foster's Rugpijn Nie-
SQwHpJ?ren Pillen, weigert
elke doos, die niet
°u' jgrelltra&0|po>r voorzierf is van ne-
venst. handelsmerk.
SASSENHEIM.
Geboren: Alberdina Catharina
Theodora, d. van J. H. Föhreij en Th.
Boerboom; Helena Klasina, d. van C.
Dorsman en W. v. Elswijk; Hendrika Ja-
coba, d. van J. Vink en M. C. Koet; Albert
Anne. z. van C. Posthumus en A. v.
Noord; Gerarda Cornelia, d. van J. G. v.
d. Hoek en W. v. d. Zon.
Overleden: J. M. Rohreij, echtge-
noote van J. van Haastrecht 34 j.
TER AAR.
Geboren: Hendrika Elizabeth, d.i
van J. Hoogervorst en M. Vale; Anna, d.
van J. G. Vis en P. Pols; Johanna Gcer-
truida, d. van J. Mulder en A. Schra-
verus.
WOUBRUGGE.
Geboren: Johannes Wilhelpaus, zoon
van J. Wesselaar en J. Fransen; Johan
nes Christianus en Johanna Margaretha,
zoon en dochter van A. J. van dei* Voorn
en J. M. van Reeuwen.
Ondertrouwd: P. van Iperen 23
jaar en A. Zeilstra 22 jaar.
ZOETERWOUDE.
Geboren: Cornelis Petrus Maria, z.
van L. Dolle en C. Klijn; Martina Maria,
d. van J. Vaneman en C. Schakenoos;
Christianus, z. van Th. Straathof en H.
van Vliet; Theodorus Marie Henricus, z.
van A. H. van Remmen en B. C. van
Laere; Gretha Elisabeth, d. van G. Smit
en Th. C. Huisman.
Marktberichten.
WASSENAAR, 4 Deo. Radijs 00 a 00 c.,
seldery f 0. peen f 0.16 a 0.p. ben, kroten p. b.
0 00c., Spinazie a c., zuring 0 a 00e.,
kropsla f 0.— a f 0.—, andijvie f 0.60af0.90,
bloemkool f0.— a f 0—, groene savoyekool
fl.50 a 2.50, gele savoyekool f3.a 4.25,
spruitkool f 0.18 a 0.24, roode kool f4.50 a 6.
boerenkool f 0.09 a 0.12 p. ben, princesseboonen
f0.per ben, Tomaten f 0.— a 0.peren
f 0.a 0.per beneieren per 100 f 10.a 11
kippen per stuk f0.60al.25, konijnen per stuk
f 0.40 a 0.80. Druiven f0.
rate Jaarijksche Opruiming
J. HOELEN ZOON
