TIJDINGZAAL
ADVERTENTIËN.
Wie een prachtig
Nikkel
Remontoir Horloge
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
Buitengewoon Concert.
A. H. van UDEN,
FOSTHOF.
cadeau wil hebben, gaat in de
van de „LEIDSCHE COURANT" kijken
naar de voorwaarden.
Uit vroeger dagen.
Een en ander over Oegstgeest.
Dat do Romeinen, toen zij bijna over
geheel den toenmaals bekenden aardbol
het gebied voerden, zoowel in onze als in
andere gewesten, waar zij zich vestigden
en voornamelijk langs de oevers der groote
en bekende stroomen en rivieren, een me
nigte kasteelen, burchten en andere sterk
ten en trotsche gebouwen gesticht hebben,
is overbekend en vele schrijvers gewagen
daarvan.
J. Oudaan is van gevoelen en vermeldt
dit in zijne geschriften, dat te Oegst
geest ook een dergelijk Romeinsch ge-
houw moet gestaan hebben. Hij tracht dit
te verklaren: „doordien de kerktoren al
daar, van trassteenen gebouwd, beneffens
de kerk, op een verheven verwulft staat,
boogsgewijze nederhellende, en met brok
ken en scherven van Romeinsch aardewerk
bezaaid is; een duidelijk bewijs, dat dit ge
bouw op den grondslag van eenen Ro-
meinschen burgt gebouwd is." Deze schrij
ver zegt voorts, dat hem voor waarheid
bericht is, dat de onderdrempel der kerk
waterpas ligt met den boventop van den
Sparendamschen toren". Latere schrij
vers komt dit echter als niet geloofwaar
dig voor.
Oegstgeest intusschen, is buiten
alle twijfel zéér oud.
In het „Kabinet van Nederlandsche en
Kleefsche Oudheden" vinden we daarom
trent: men weet zelfs, dat in de eerste
eeuwen van het Christendom hier eene
kerk gestaan heeft, welke aan Wille-
b r o r d u s, den eersten verkondiger van
het Christelijk geloof in deze landen, .was
toegewijd.
De naam van dit dorp wordt in de oude
geschriften op zeer verschillende wijzen
geschreven. In het register der goederen,
behoorende tot de St. Martyns-kerk te
Utrecht, vóór den tijd van Bisschop Odi-
baldus (omstreeks het jaar 866), wordt het
Oresgest genoemd. In een aanhaling
van Willem Heda vindt men O s t r e s-
geest gespeld, en H. van Rhijn noemt
het Osgeresgeist, terwijl men het
elders nog anders vindt.
Nu moet men hierbij in aanmerking ne
men, dat deze oude handschriften vaak
zeer onnauwkeurig en daarbij veelal vol
verkortingen geschreven zijn, waardoor
deze namen-verscheidenheid kan zijn ont
staan voor de verschillende schrijvers.
Ondertusschen kan men veilig aanne
men dat de naam van het dorp zijn oor
sprong heeft van o e s t of o o s t, en
géést, beteekende een droog, verheven
land.
Bij Hadrianus Junius, Janus Douza of
Jan van der Does vindt men aangemerkt,
dat in de oude en echte brieven der Bis
schoppen van Utrecht gevonden wordt, dat
dit dorp mede den naam van Korkwer-
v e gedragen heeft. De laatstgenoemde
schrijver verzekert in zijn geslacht-brie
ven gevonden te hebben, dat dit K e r k-
w e r v e de oude naam van het dorp
Oegstgeest is. „Deze naam Kerk-
werve wordt onder anderen gevonden
in het verdrag, hetwelk in het jaar 1063,
tusschen Willem, Bisschop van Utrecht,
en Regimbertus, abt van Eptérnach, ge
sloten is. Men vindt dien naam verder in
het volgend jaar 1064, in zekeren brief van
Keizer Hendrik den IV, betreffende de
landen door zijnen vader gewonnen en
door hem aan Willem, Bisschop van
Utrecht, weder overgegeven; alsmede in
het jaar 1156, in het verdrag tusschen
Graaf Dirk van Holland en Gerardus, Abt
van Eptérnach".
Waarschijnlijk zal de naam Kerk-
werve van de hooge werf, waarop de
kerk was gebouwd, afkomstig zijn. Toch
schijnt deze naam niet algemeen gebruikt
en aangenomen te zijn. Zeker vindt men
nd het jaar 1200 doorgaans den naam
Oegstgeest vermeld.
„Bijaldien niet deskundige mannen
beweerden" zoo lezen we voorts over
het naamverschil van Kerkwerve en
Oegstgeest, in het „Kabinet van Ne
derlandsche en Kleefsche Oudheden"
„dat Kerkwerve en Oegstgeest
niet van elkander onderscheiden waren,
zouden wij bijna tot het gevoelen overhel
len, om door die twee namen twee ver
schillende plaatsen te verstaan. Uit de
oude brieven schijnt niet ander3 te blij
ken; doordien de Heren, deze verschillen
de namen voerende, als Heren van bijzon
dere heerlijkheden voorkomen, en in deze
namen een duidelijk onderscheid ge
maakt wordt.'
In zekeren brief van Ada, Markgravinne
van Brandenburg, in het jaar 1205, ten
behoeve van het klooster van Rhijnsburg
verleend, komt o. a. eenen Hubrecht van
Kerckwerf als getuige voor.
.Doch: „nochthans zijn er andere brie
ven van latere dagteekening, in welken
de Heren van Oegstgeest duidelijk
vermeld staan."
Ten voorbeeld hiervan strekke de vol
gende brief uit het jaar 1242
„Ik Willem, Graaf van Holland, maake
„bekendt aan alle de geene die dezen
„Brief zullen zien, dat ik aan mijnen zeer
„lieven Heere Dirk van Oistgeest
„gegeven hebbe, het landt, 't welke tus-
„schen Monster ende Stinckenderwale ge-
legen is, en 't welke hy van my te leen
„plagte te houden, om het selve als syn
„vry eygen goed eeuwiglyk te bezitten. En
„ten eynde een iegelyk, soo wel tegen
woordige als toekomende, daar van ken-
„nisse mogen hebben, soo hebben wy ons
„Zeegel aan dezen Brief gehangen. Gege-
„ven te Leyden, in den Jaare des Heeren
„1242, des Donderdags na St. Lambertus-
„dag."
Men ziet hier, in het jaar 1205 „Hu
brecht vanKerckwerf" genoemd, en
in dezen brief van 1242 den naam „Dirk
van Oistgeest" (ongetwijfeld una
niem met Oegstgeest).
In latere geschiedenissen vindt men
meer andere „Heren van Oegstgeest"
genoemd, welke waarschijnlijk van dit ge
slacht waren.
Daarenboven lezen we dat het oud adel
lijk geslacht der Heermannen mede
den bijnaam van Oegstgeest gevoerd
heeft: „gelijk uit derzelver geslacht-regis
ter by W. van Goudhoeven en S. van Leeu
wen kan nageslagen worden. Bij gebrek
aan mannelijke erven is dit geslacht uit
gestorven."
De kerk van Oegstgeest wordt under ae
oudste kerken van Holland gerekend, en
niet zonder reden. Sommigen meenen dat
zij door St. Willibrordus gesticht is.
Doch, meergenoemd „Kabinet", waaruit
wij voornamelijk een en ander opdiepen,
schrijft, dat het op betere gronden schijnt
te steunen, dat: „deze kerk, bijaldien zij
onder den naam van Kerkwerve moet
verstaan worden, benevens die van
Vlaardingen, Valkeburg, Heiligeloa en
Petten, van de oudste tijden af, moeder
kerken van het omliggend land geweest
zijn."
Het begeven der pastory dezer kerk,
stond weleer onder aan de Abdisse te
Rhijnsburg. De pastoor van Oegst
geest had een zeer groot rechtsgebied,
hetwelk zich zóó ver uitstrekte, dat zelfs
een gedeelte der stad Leiden daaron
der behoorde. Dit kan o. a. blijken uit de
volgende brief: „Wij: Hugo van Hant,
„Schout, Gerrit Ryswyc, Isbrand Rae-
„taerts, Michael Gerritsz., Philip Jansz.,
„Willem van Voirburch, Hugo Jans, Hugo
„Nicolaasz. van Burch en Pieter Huy-
„gensz., Scheepenen, Daniel Jansz. en
„Dirk van Bosche, Raaden der stad Ley-
„den, doen hiermede aan een iegelijk we-
„ten, en bekennen, in den naame der
„voorsz. Stadt, dat wy geen recht hebben,
„tot begeving der Kapelle, de welke nu
„(deze brief is van 1363) gesticht en ge-
„timmert is binnen Leyden en Maren-
„dorp, onder de parochie van Oest-
„g e e s t; welke Kapelle vervolgens afge-
„scheyden en gescheyden sal zyn van de
„parochie-kerk van Oestgeest, en
„zal gewydt worden als 't Godt gelieft,
„om vervolgens ter eere Godts in Eeuwig-
„heit een Kerk te zyn, met gemeenen
„raadt en toestemming van de Eerbaare
„Mevrouwe Clarissa, door Godts Genade
„Abdisse van Rhynsburg, van St. Bene-
„dictus-Orde, en van haar Convent; na-
„demaal de begevinge der Kerke van
„Oestgeest zedert van oudts aan de
„Abdisse van Rhynsburg heeft toebehoort,
„gelykerwyze Wy van onze voorzaaten
„verstaan hebben. Tot getuigenisse der
„waarheit, hebben wy ieze Brieven met
„ons Stads Zeegel bevestigd. Gegeven in
,,'t Jaar des Heeren 1363. 's Vrijdags na
„den Feestdag van St. Valentyn."
En in een andere Brief maken Schout
en Scheepenen bekend dat zij onder an
dere Brieven der stad Leyden er eene
vonden: „van de eerbaare Mevrouwe Cla
rissa- van Schenyen, door Godts Genade
Abdisse van Rhynsburg, en met derselver
Convents-Zeegel bevestigt."
Daarin komt omtrent de kerk van Oegst
geest o. m. het volgende voor:
„Wy, Clarissa van Schenyen, by de
Genade Godts Abdisse van Rhyns
burg van St. Benedictus-Orde
maaken hiermede aan een iegelijk be
kendt, dat wy vrywillig, en met gemeene
toestemminge van ons Convent, om Godts
wille, op 't verzoek en de vermaaninge
van Heere Hendrik Spikers, Pas
toor der Kerke van O e s t g e e s t, en om
beede willen der Stadt Leyden, hebben
toegestaan en toegelaaten, hier meede toe
staande en toelaatende, dat de Kapelle,
die gefondeert is in 't Ambacht van Ley
den, en gelegen in de Parochie van
Oegstgeest, tot een Parochie-Kerk ge-
heyligt en gewydt worde, nu en ten eeuwi
gen daagë duurende; behoudens nogtans
't Recht van Ons, en van ons Convent; te
weten, dat wij de- hogrevUigc van ae voor-
zeide Kerke, wannéér die somtijds komt
open te vallen, sullen geven, folgens onse
consciëntie, aan een Persoon na ons be
lieven, sonder eenig teegenspreeken .van
de Stadt L e y d e n... enz enz.
Ziehier een en ander wat wij met be
trekking tot Oegstge&st vonden, mis
schien weet eene der Leidsche-Ciurant-
lezers er nog wel veel méér yan. Interes
sant is zoo iets zeker!
Een volgend maal iets over Noord-
w ij k.
KEES.
Burgerlijke Stand.
LEIDEN.
Ondertrouwd: A. J. de Vogel jm.
25 j. en C. Hoogendoorn jd. 26 j. L. A.
Plune jm. 22 j. en G. Hoogendoorn jd. 21 j.
A. Ju jm. 20 j. en J. Goedwald jd. 23 j.
A. H. Korenhof jm. 24 j. en A. Gordijn
jd. 19 j. W. Nieuwenhuizen w. 49 j. en
S. M. Hamet jd. 51 j. C. van den Hout
jm. 22 j. en C. Bavelaar jd. 22 j. L. E.
Mulder jm. 24 j. en M. H. Castelein jd. 23
j. A. de Zwijger jm. 39 j. en T. Poot w.
41 j. J. R. van Hoorn jm. 28 j. en A. S.
Kretzschmar jd. 22 j. A. Hans m. 38 j.
en W. C. M. Haasbeek jd. 32 j. J. van
Leeuwen jm. 25 j. en M. H. Schellinger
hout jd. 24 j. W. G. Maks jm. 24 j. en
J. G. Handelaar jm. 23 j. F. J. van den
Mueren jm. 35 j. en M. F. G. Methorst jd.
25 jaar.
NOORDWIJK.
Geboren: Maria Jacoba, d. v. E. Hoger-
vorst en C. van Steijn, Arie, z. v. B. Cramer
en W. Barnhoorn, Maarten, z. v. A. Marijnis
en A. van der Vijver, Neeltje, d. v. C. Heems
kerk en S. van Duin, Wilhelmvs Petrus, z. v.
J. de Haas en A. Zoetendaal,
Ondertrouwd: Gerrit de Monijo 27 jaar,
en Maartje van Os, 21 jaar, Aris Ham 38
jaar te Rotterdam onlangs te Noordwijk, en
Wilhelminai Clara Margaretha Haasbeek 32
jaar te Rotterdam, onlangs te Leiden.
Getrouwd: N. Glasbergen 20 jaarte Kat
wijk, en A. van den Berg, 19 jaar alhier, J.
Windhorst 43 jaar, wedn. van H. J. Vleesen
beek te Bloemendaal, en N. S. Timmers, 26
jaar te Noordwijk.
Overleden: Catharina Anna Huberta
Maria Alkemade 3 mnd., d. van J. A. J. Alke
made, en M. M. de Groot.
NOORDWIJKERHOUT.
Geboren: Cornelis J. z. v. L. de Winter
en G. A. Goosen, Engelina A. C. d. v. C. Jans
sen en M. F. Meijer.
RIJNSBURG.
Geboren: Johannes, Z. van M. Klaasse en
J. v. d. Mey. Neeltje, D. van D. v. d. Valk
en N. Schuitemaker. Nicolaas, Z. van W.
Kralt en C. A. Aarse.
Overleden: Johanna, 5 mnd„ D. van D.
de Mooy en C. Driebergen. A. J. Vooijs, 40
j.f echtgen. van W. Zandbergen.
STOMPWIJK.
Overleden: Johannes Maria van Erp, 61
jaar.
Gehuwd: P. Chr. Moogman 60 jaar, en
Agatha M. Hornes, 54 jaar, Arie Brandhorst
38 jaar, eu Joh. Corn.a Derks, 25 jaar.
VEUR.
Overleden: Thomas van Wissenech t gen.
yan Maria van Heiningen, 81 jaren.
Ondertrouwd: Leon. Egb. Mulder24jaar,
en Maria H. Castelein, 23 jaar.
WOERDEN.
Geboren: Leonardus Fredericus z. v.
J. van Rooijen en Gerarda Koperdraat.
Rezina, d. v. J. P„ van den Bergh en
Eugenia Blomme
Ondertrouwd: Wouter van Stuij-
venberg 27 jaar en Maria Johanna Blonk
23 jaar.
Getrouwd: Otto Jozephus van der
Laan 34 jaar en Cornelia Gcertruida vap
Beek 32 jaar.
Overleden: Arie Vermeulen 4 mnd.
ZWAMMERDAM.
Geboren: Dirk Leendert, z. van C.
Schakel en A. de Vlieg, Adriana Hendrika
d. v. H. v. Sprang en K. Keiser.
Ondertrouwd: Johannes Adria-
nus Faaij 24 jaar te Boskoop en Hendri-
ka Vlasveld 23 jaar.
Overleden: Aagje Hendrika van
Dam oud 7 weken, Boudewijn Mastop 73
j. echtg. van M. Rademaker.
406e Staatsloterij.
Trekking van Maandag 16 Nov.
No. 3976, f2000.
No. 9589, f 1000.
Nos. 5176, 5248, 5952 12588, 14324, 17062,
17703, 18668, ieder f 400.
Nos. 2100, 6369, 8172, 11726, 14099, 14535
ieder f 200.
Nos. 1479, 2191, 2244, 4480, 4605, 6163,
6673, 6889, 7420, 11055, 11766, 12674, 13259,
14677, 15850, 18535, 20019, ieder f 100.
Prijzen Van f 70.
151 175 428 568 655 964 985
1047 1061 1176 1186 1306 1308 1314
1440 1658 1820 1840 2055 2197 2235
2261 2272 2405 2507 2538 2572 2676
2850 2960 3024 3144 3305 3387 3551
3594 3625 3706 3801 4068 4073 4200
4260 4277 4286 4421 4521 4562 4734
4832 4859 5058 5093 5103 5253 5256
5269 5289 5446 5531 5540 5558 5559
5564 5590 5668 5682 5752 5753 5944
5998 6042 6074 6117 6199 6220 6356
6386 6547 6677 6687 6713 6755 7120
7600 7756 7786 7827 7888 7892 7904
7964 8109 8124 8178 8218 8471 8538
8590 8697 8835 8865 8873 8932 9053
9063 9100 9102 9107 9139 9217 9315
9411 9446 9539 9564 9762 9810 9863
9869 10224 10262 10334 10341 10469 10486
10503 10605 10606 10626 10640 10694 10726
10751 10895 10958 10992 11071 11128 11216
11240 11297 11300 11346 11354 11368 11420
11466 11522 11539 11647 11656 11674 11719
11844 11930 12162 12190 12294 12298 12423
12430 12471 12488 12630 12710 12736 12737
12778 12925 12957 12980 13176 13385 13541
13570 13605 13851 13939 14075 14243 14280
14456 14586 14716 14953 15062 15074 15079
15099 15105 15191 15205 15337 15375 15547
15560 15738 15750 15847 15892 16083 16445
16493 16565 16683 16715 168-43 16928 16931
16935 16975- 17092 17116 17137 17165 17309
17352 17463 17623 17863 17910 17971 18039
18082 18197 18221 18260 18371 18434 18450
18491 18652 18703 19005 19014 79035 19091
19168 19251 19321 19373 19465 19478 19643
19747 19790 19816 19827 19863 19939 19963
19999 20085 20190 20275 20434 20500 20584
20736 20737 20774 20782 20874 20945 20978
Telegrafisch Weerbericht.
volgens waarnemingen verricht in den morgen
van 16 November 1914, medegedeeld door het
Kon. Ned. Meteorologisch Instituut
te De Bildt.
Hoogste barometerstand,753.0 Skudesnaes.
Laagste barometerstand '741.9 Vlissingen.
Verwachting tot den avond van 17 November
Matige tot krachtige Noordoostelijke tot
Oostelijke wind, meest betrokken of nèvelig,
waarschijnlijk regeu- of sneeuwbuien, iets
kouder.
Dinsdag. Zonsopgang 7.25, Zonsondergang
4:05. Licht aan fietsen onz. 4.35.
Voor do vele blijken van belang
stelling, ondervonden bij het overlijdeu
van onze geliefde Dochter en Zuster
Theodora Cornelia Omtzigt
betuigen wij onzen hartelijken dank.
Uit aller naam 5593
Th. OMTZIGT.
Zevenhoven, 16 November 1914.
Gevraagd: een 5561
net Werkmeisje,
vcor don dag, ongeveer 15 16 jaar,
in stil gezin. Adres te bevragen aan
het Bureau van de „Leidscho Courant".
Gevraagd
*oo spoedig mogelijk een flinke
Dienstbode, bij A. ZUIDEWIJK,
Wagemaker, te Koudekerk a/Rijn.
Er biedt zich aan een
R.-K. Dienstbode,
liefst in do omtrek van Leiden. Br.
fr. lett. G. aan JAN VAN VLIET
Alphen a/d Rijn 1. z. V. 63. 5549
Er biedt zich aan
een net Burgermeisje,
voor hulp in de huishouding, met
alle huiselijke bezigheden bekend, ook
genegen in winkel behulpzaam te zijn.
Brieven Bureau „Leidsche Courant",
onder no. 5506.
Mevrouw VERWER-van WENSEN
vraagt tegen 1 Februari een
bekwame Keukenmeid,
genegen huiswerk te verrichten. Liefst
boven 25 jaar en v. g. g. v. 5592
Huishoudster.
Een R.K. Weduwe uit den netten
burgerstand, 43 jaar, zoekt plaatsing
als Huishoudster.
Brieven onder no. 5574 bureau van
„Dc Leidsche Courant".
Abonneert U op De
Leidsche Courant.
Concertbureau HANS AUGUSTIN, Amsterdam.
Donderdag 19 November 8 uur
De wereldberoemde Violiste.
Aan deu vleugelCHARLTON KEITH.
PROGRAMMA:
Bmeh (Concert d kl. t.) - Schumann
- Corelli (La Folia) - Wieniavrskl -
Pngnavi - Kreisler enz.
BECHSTEIN-Concertvleugel uit het
magazijn van L. VALK, Breestraat.
Entree: Loge en Beignoire fl.50,
Parterre f I.-, overige Rangen f0.50.
Kaartverkoop en plaatsbespreking
bij den Heer A. M. VAN ZWICHT,
Breestraat 126 (Tel. 228), op den con
certdag van 1012 u.ur a. d. Schouw
burg en 's avonds aan de kas. 5591
Electrische Melkinrichting en
Roomboterfabriek
De prijs der ROOMBOTER degel,
vcrscb is 11,60 per Kile.
KARNEMELK 5 cent per liter.
88 Hoogachtend,
H. J. Rijsbergen, Kraaierst. no. 5.
F. SOUPART
LEIDEN. RIJNKADE 4.
SPECIALITEIT IN:
Grafzerken, Kruisen,
en verder Marmeren Worken.
Ondergeteekende beveelt zich be
leefd aan tot het leveren van Bloem
planten, als: Madeliefjes wit en rood
p. 10 st. f0.25, p. 100 f2..Winter
harde Violen per 10 st. f0.20, p. 100
fl.75. Muurbloemen grootbl. donker
bruin p. 10 st. f 0.40, p. 25 f0.85.
Judaspenning p. 10 st. f0.40, p. 25
f0.85. Veelbladerige Lupinen wit en
blauw, snijbloem overblijvend p. 12
st. f0.80. Riddersporen hemelsblauw
snijbloem overbi. p. 10 st. f 1.30. Groote
Madelief of Ganzebloem snijbloem,
overbi. p. 10 f 0.80. Iris blauw snijbloem
overbi. p. 10 st. f0.80. Spiraea's wit,
zware planten p. 12 st. fl.Drui-
peude hartjes zware planten p. 10 st.
fl.Aanbevelend, 5559
P. V. d. MEER Wz.
Roelofarendsveen.
Openbare Leeszaal en Bibliotheek
te Leiden.
Algemeene Ledenvergadering op
Vrijdag 20 November a.s. des namid
dags te 41/2 uur, in het gebouw der
Leeszaal, Breestraat 27. 5594
Werkzaamheden
le. Vaststelling dei begrooting v. 1915.
2e. Verkiezing van bestuursleden.
Het Bestuur.
Te Koop:
Koebieten, Koewortelen, Korte 100-
de wortelen, twee Paarden, bij J.
PRINS ZONEN, Wassenaar.
(5558).
Stationsweg 151, 's Gravenhage
Lid Ie Klasse van het Nederlandsche
Instituut van Accountants.
Leeraar M. 0. Boekhouden en
Handelsrekenen. 4009
Leeraar M. 0. Staatsrecht.
Leeraar M. Q. Staathuishoudkunde.
Inrichting van Administratie.
Opmaken van Statuten enz.
ADVERTEERT IN DE
„LEIDSCHE COURANT."
Er biedt zich aan een een onge
huwd persoon van middelbaren leef
tijd om liefst met Januari ofFebr. als
Tuinknecht
in tTïenst te treden ook goed op de
hoogte van Veensche tuinderij. Van
goede getuigen voorzien. Fr. Br. Bur.
van „De Leidscho Courant" onder No.
5557.
Superfosfaat
en andere voornaamste meststoffen
zijn zoowel bij groote als kleine par
tijen bij ons verkrijgbaar tegen-mati
gen prijs. 5560
Beleefd aanbevelend,
JAC. DE GRONINGER en
P. VAN DER MEER Wzn.
Roelofarendsveen.
Zondagavond 22 Nov.
8 UUr 5595
Duo FRANKEN.
CONCERT K.K.
