2 BUITENLAND. De Oorlog, 69 JAARGANG. No. 1539. BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week fl.25 per kwartaal; bjj onze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post fl.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/» oent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent MAANDAG NOVEMBER. 1914. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.73, elke regel rrcei 15 cent ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel inoir 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters staar plaatsruimte Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meor 5 eert. De gedwongen leening. Naar verluidt zal de oorlogsleening van 2c0.000.000 guldens, welke minister Trcuï» voorstelt, 5 procent rente opbrengen. Dit lijkt nog zoo kwaad niet voor de geld gevers. En dan herinnert men er aan, dat minister Van Hall indertijd 't was na de scheiding tusschen Nederland en België voor een dergelijke leening, groot 1127.000.000, 3 procent gaf. Nu moet men echter in aanmerking ne men, dat het geld thans duurder is, dan een kleine eeuw geleden, dat het thans in uit zicht zijnde percentage geenszins onbillij t kan geacht worden. Wellicht zijn er menschen, die zeggen zullen: Laten de groote heeren en adellijk» kansen" dat sommetje nu eens voor niemen dal aan den Staat leenen; als ze dit niet willen moet het geld maar in den vorm van belasting van hen geheven worden. Dit is makkelijk gezegd en klinkt verlei delijk democratisch, maar wij ondervon den den last toen in het begin der mobilisa (ie de menschen van geld uit voorzichtig heid of uit noodzaak omdat hun buiten- landsche effecten niet betaalden en in wa. arde daalden zonder bijtijds verkocht te kunnen worden hun uitgaven inkrom pen? De heele samenleving immers, want het aantal werkloozen werd op eens groot on dervond hiervan onmiddellijk den terug slag. Nu zou een rentelooze leening eenvoudig eenzelfde uitwerking hebben als de mobili satie: bezuiniging boven mindere ontvang sten en groote werkloosheid. Laten we nu waarlijk de samenleving niet welbewust gaan ontwrichten; de oorlogstoestand doet zulks al meer dan wenschelijk is. Bedenken we verder dit: de rente en af lossing van zoo'n leening jaarlijks te- rugkeerende uitgaven zijn ook niet ge ring; feken maar eens uit. En wie zuller. daar mede voor moeten opdokken? De geld gevers zelf immers, zoodat waarlijk d groote heeren en adellijke hansen" er geen zij bij zullen spinnen. De financieele wetgever hale de teugels dus niet te strak aan; wellicht komen dan de dubbeltjes nog ongedwongen binnen, wat altijd aangenaam is. „Zachtjes aan dan breekt het lijntje niet" is een wijs spreekwoord, door de ervaring vaak beves- De Duitschers in Frankrijk en België. Wij laten hier de laatste telegrammen volgen: Het groote Duitsche hoofdkwartier deelde gisterochtend mede: In België worden de krijgsverrichtingen bemoeilijkt door het onder water zetten van gebied aan het Yser-kanaal, dat men doo1' verwoesting van de sluizen bij Nieuwpoorc bewerkstelligd heeft. Bij Yperen zijn onze troepen verder doorgedrongen. Er zijn ze ker zeshonderd gevangenen gemaakt en eenige Engelsche kanonnen buitgemaakt. Ook de westelijk van Rijsel strijdende troepen zijn voorwaarts getrokken. Het aantal der bij Vailly gemaakte krijgs gevangenen is tot ongeveer vijftienhonderd geklommen. In de streek van Verdun en Toul hebben slechts kleinere gevechten plaats gevonden. Het officieele Fransche communiqué luidt: Er valt niets nieuws van het front Nieuw- poortDixmuiden te melden. De Duitschers hebben hun hevige aanvallen in heel het noordelijke gebied voortgezet. Wij hebben vorderingen gemaakt ten noorden en oosten van Yperen. Op het overige gedeelte van het front hadden hevig kanonvuur en eeni ge tegenaanvallen geen resultaat. Alleen in de week van 14 tot 20 October zijn er 7683 Duitsche krijgsgevangenen ge interneerd, ongerekend het konvooi krijgs gevangenen, dat van het front naar de ach terhoede op weg is. De Duitschers staan dus dit is met ze kerheid te concludeeren aan den weste lijken oever van de gekanaliseerde Yser voor de poorten van Nieuwpoort, (op ons kaartje waar de lijnen 4, horizontale lijn en f. verticale lijn, elkander kruisen, of, juis ter gezegd, in het hokje 3 f) het belangrijk ste steunpunt aan den uitersten linker vleugel der bondgenooten, dat in de krijgs geschiedenis reeds zoo beroemd is door zijn dappere verdediging tegen de Fran schen in 1489 en door den slag in de dui nen dien prins Maurits daar op 2 Juli 1600 tegen de Spanjaarden, onder aartshertog Albert, won. In Frankrijk hebben de Duitschers vol gens een ambtelijk bericht door de verove ring van Vailly aan den noordelijken oever van de Aisne ten O. van Soissons (op ors kaartje in het hokje 15 i) een belangrijk strategisch punt in handen gekregen. De bondgen. werden hier bij de samenvloeiing van Aisne en Vesle over eerstgenoemde ri vier geworpen. Of het fort Condé ten Z. W van Vaily ook in handen van de Duitschers is, blijkt niet. Over den toestand in Z.W. België wordt d.d. 31 October uit Sluis het volgende ver meld. Hedenmorgen in de vroegte is het kanon gebulder, dat sedert enkele dagen gezwegen heeft in het Zuidwesten weer begonnen. Omstreeks 11 uur voormiddags hoorde men een hevigen knal, waarschijnlijk tengevolge van een ontploffing. Te Dixmuiden heeft, volgens de geruch ten een verbitterd infanterie-gevecht in de straten plaats gehad waarbij de Duitschers vele dooden moeten hebben verloren, doen ten slotte meester van de plaats bleven. Door Brugge, waar nog steeds vele ge wonden van het front binnenkomen, zijn de laatgte dagen weer herhaaldelijk marine- troepen gepasseerd met bestemming naar het westen. Overigens is het er kalm. De tram BruggeKnockeSluis rijdt se dert gisteren slechts zelden en dan nog m"t veel vertraging. Nog steeds komen hier te Sluis Belgisch3 vluchtelingen binnen, voornamelijk uit de kustplaatsen Blankenberghe, Heyst en Knocke, wien door de Duitsche militaire autoriteiten verzocht is hun woonplaats te verlaten voor eigen veiligheid, met het oog op een eventueel bombardement van de Engelsche vloot. Vluchtelingen uit Antwerpen en omstre ken, die hier nog immer vertoeven, wordt de gelegenheid geboden gratis per tram, boot en trein via Breskens, Vlissingen en Roosendaal hun woonplaats weder te be reiken. De Russen. Ook betreffende den toestand op het Oos telijk oorlogsterrein volgen hier de laatste telegrammen: Officieele Oostenrijksche mededeeling van gisterenmiddag: In Russisch Polen ontwikkelen zich nieu we gevechten. De aanvallen op onze stel lingen werden teruggeslagen en eenige vij andelijke detachementen vernietigd. De ver- biterde slag, die verscheidene dagen ge duurd heeft ten noordoosten van Toerka én ten zuiden van Stary Sambor, heeft gisteren tot een volledige overwinning van onze wapenen geleid. De vijandelijke troepen twee divisies infanterie en een brigade scherpschutters, werden uit al hun stellin gen geworpen. Te Czernowitz handhaven onze troepen zich. Het vooral op het verblijf van den aartsbisschop gerichte artillerievuur dei- Russen bleef zonder uitwerking van betee- kenis. Het communiqué van den Russischen ge- neralen staf meldt: Aan de overzijde van den Weichsel ziju wij zegevierend over het geheele front voor- uitgerukt en hebben de plaatsen Petrokof Opochna en Pjaroff bezet. In de gevechten, welke op den weg naar Opatof zijn geleverd, hebben wij 4U0 krijgs gevangenen gemaakt, mitrailleuses, con- vooien en munitie buitgemaakt. Aan de San, nabij Lezachovo, heeft een Russisch regiment een aanval gedaan op een naburig hulpfort en er 5 officieren en 500 soldaten gevangen genomen en mitrail leuses buitgemaakt. Een vijandelijke colonne, welke van de Karpathen was afgedaald en zich nab.j Nanvorna had versterkt,Jis door Russische troepen aangevallen en verdreven. Betreffende het Oostelijk oorlogsterrein den strijd in Galicië en Oost-Pruisen schijnt alleen dit met zekerheid te con cludeeren, dat de Duitschers klop krijgen. De Russen verklaren, dat zij aan het front over den Weichsel stelling hebben geno men op de lijn Lemezica-Lods-Ostrowiec, de Duitschers dat de Russen ten W. van Warschau langzaam „volgen", niet ver volgen, en dat zij zeiven zich „opnieuw groepeeren". Dit opnieuw groepeeren be wijst intusschen, dat zij door den Russi schen tegenaanval verstrooid waren. Het optreden van Turkije. Het Engelsche ministerie van BuitenL Zaken publiceert een uitvoerig communi qué, waarin o.a. wordt gezegd, dat de Turksche regeering Vrijdag j.l. zonder voorafgaande kennisgeving de telgraphi- sche verbinding met de Engelsche ambas sade te Konstantinopel verbrak en dat er niet aan valt te twijfelen, of dit zal ge volgd worden door andere aggressieve handelingen van de Turksche regeering. De regeering van Groot-Brittannië moet derhalve de noodige maatregelen nemen ter bescherming van de Engelsche belan gen en het Engelsche gebied in Egypte tegen reeds gedane aanvallen en tegen be dreigingen met aanvallen. Nadat de keizerlijke regeering kennis had gekregen van den aanval van Duit sche en Turksche schepen op de Russische Zwartezeekust, beval zij denzelfden dag nog den Russischen ambassadeur te Kon stantinopel, aan de Porte mede te deelen, dat de diplomatieke betrekkingen met Tur kije waren afgebroken en dat hij met het geheele personeel van ambassade en con sulaten zou vertrekken. De behartiging der Russische belangen is opgedragen aan de Italiaansche regee- ring. Op het Russische consulaat te Constan- tinopel is Zaterdag dÊ Italiaansche vlag geheschen ten teeken, dat Italië de be scherming der Russische onderdanen op zich heeft genomen. Naar aanleiding van Turkije's optreden, merkt de „Frankf. Zeitung,t op: „Dat Turkije als tegenstander niet te onderschatten is, weet men te Londen en te Petrograd zeer goed. In den Balkan oorlog van 1912 ging het niet zoo, als men in Turkije en hier en daar elders wel ver wacht had, dat lag echter niet aan het le ger, maar aan de intendance, de organi satie van den proviand- en wapentoevoer en de verbinding van het veldleger met het gebied, van waar het versterkt en aan gevuld moest worden. Sedert het optreden echter van de Duitsche militaire missie met generaal Liman van Sanders aan het hoofd, heeft dit belangrijke onderdeel van het leger een volledigo hervorming onder gaan, zoodat men thans kan beweren, dat er een geheel ander leger, in alle opzichten beter dan het vroegere, is ontstaan.'1 Verschillende Oorlogs berichten. De Brusselsche oorlogsschatting. Na langdurige onderhandelingen is de Brus selsche oorlogsschatting op 45 millioen francs vastgesteld. Dit beteekent een ver mindering met 5 millioen. Wekelijks moet 12 1/2 millioen worden afbetaald. Rund- en kalfsvleesch. In den kreits Borken heeft de landraad den slagers ver boden rund- en kalfsvleesch duurder te verkoopen dan een mark per pond en het varlcensvleesch dan 0.85 mk. per >ond. Overtreding wordt bestraft met ten hoogste 3000 mark boete of een half jaar gevange nisstraf. Engel6Che kruiser in den grond geboord. Een door een Duitsche duikboot afgeschoten torpedo heeft Zaterdag in het Kanaal den ouden kruiser „Her- mes", die van Duinkerken terugkeerde, tot zinken gebracht. Het schip bleef 48 minutyn drijven, oor dat het kapseisde s» zonk. Andere s-he pen hebben de bemanning gored, vaarvon er 40 vermist wordeji. De beschieting van Tulciglcn. Uit Sjanghai wordt gemeld: Na een ge we Mi- ge beschieting van Tsjnglau door Ie bond genooten, antwoordde alleen het fort Hoe:s joean. Een Duitsche kanonneerboot is ge zonken. De petroleumtAok* in de bacon staan in brand. De capitulatie van '1 sir.g- tau wordt ieder oegenMik verwacht. Uit België. Uit Oostburg meldt men: Vluchtelingen brengen de tijding tinnen, dat de wandelpier te Blankenberghe door de Duitsche troepen in brand is gestoken. Den kustbewoners is bekend gemankt te vertrekken. Velen vluchten dan ook weer hier over de grens. Kanongebulder wordt aanhoudend gehoord. Vluchtel'ngen bron- gen ook de tijding mede, dat de Duitsche troepen terugtrekkende beweging i akeu. Gezonken. Volgens bericht uit Emdcn zijn van de bemanning van het Zweed- sche stoomschip „Ornen", dat op reis met een lading hout naar Groningen in ile buurt van Borkum op een drijvende mijn is geloopen en gezonken, vier man mgc- komen en de kapitein zwaar gewond. De overige zijn te Juist aangebracht. Van het Oostenrijksch-Scrvische front. Officieel is Zaterdag meegedeeld: De Oostenrijksch-Hongaarsche troepen, die destijds bij hun vooruitdringen in het landschap Macva (in 't Noordwesten van Servië) op sterke, door draadversperrin gen beschermde stellingen stieten, wnar- in zij eerst twee dagen geleden na een lan gen, zwaren strijd bij Ravnue bressen kon den slaan, hebben thans aanmerkt'ijko vorderingen gemaakt. Ondanks den wan- hopigen strijd der Serviërs en de moeilijk begaanbaarheid van hot gedeeltelijk mre- rassige terrein in Macva, zijn gisteren alle troepen die over de Save en de Dnna waren getrokken met een breed front ver der opgerukt en hebben de plaatsen Srdm- baro (bij de Bosnische grens), Banopolje, Radenkovic, Glusci, Tabanovic en Potio- rek genomen. De vorst. Het „Berliner Tageblutt" verneemt uit Koningsbergen dat in O >st- Pruisen de vorst zijn intree heeft ge.'luon met een scherpen Noordoostenwind. Ue thermometer is al 2 graden onder 't vries punt gedaald. In Archangel heerscht al sedert eenige dagen 15 gr. vorst. De kathedraal van Reims. Daar 1 et Fransche legerbestuur wederom een bat terij voor de kathedraal te Reims heeft in gesteld en waarnemingsposten op den ui- ren van de kathedraal ingericht, heeft ie Pruisische gezant bij bet Vatikaan in op dracht van den rijkskanselier bij de ltune een protest ingediend tegen het op L'ar- baarsche wijze misbruiken van godshuizen. De Franschen alleen, zoo wordt in het pro test gezegd, dragen de verantwoorde!'jlt- heid voor mogelijke beschadiging, die >:j op huichelachtige wijze den Duitschers ten laste leggen. Het Italiaansche ministerie Salandra treedt af. Tengevolge van de ontsiag- Rubini besloot het Italiaansche kabinet af te treden. Salandra heeft Zaterdag het ontslag van het ministerie aan den Ko ning aangeboden, die zich zijn beslissing voorbehield. BINNENLAND. Nötleriaïid en de Oorloej. De terugkeer der Belgische vluchtelingen. Zor.aogmiddag arriveerden to 's-Grnven- hage per auto uit Antwerpen de hc-cren FEUILLETON. lts 's levens maalstroom. (liet auteursrecht van deze vertaling is voorbehouden). 10) Juffrouw Galin kon een beweging van schrik ternauwernood weerhouden. Zij had de ooren van Marcelle wel willen dichtstoppen, om te verhinderen, dat zij die wreede uitspraak hoorde. Maar 't was te laat, zij had het reeds gehoord. Zij richtte haar heldere, bruine kijkers naar haar weldoenster met een zonderlinge uit drukking van twijfel en droefheid, 't Was klaarblijkelijk niet de eerste maal, dat der gelijke woorden in haar het verlangen naar eenige opheldering opwekten. Maar onderworpen als altijd zeide zij niets en ging voort met naaien. Ik dacht, zeide de waschvrouw, dat men tegenover de wereld voor alles de op voeding verschuldigd was. —Wie zegt het tegendeel? vroeg vrouw Farrot scherp. Maar als men zich heeft uitgeput, als men schulden heeft gemaakt voor iemand, die u eigenlijk vreemd is, dan zou ik toch wel meenen, dat men zijn tijd mag afwachtten. Zij gaat naar school als Louise terug is. Tot dan wil ik b.v. oven mijn winkel kunnen verlaten, zon der terstond een buurvrouw te moeten vragen, te komen oppassen. Marcelle kan goed oppassen en helpt al menschen als het niet te moeilijk is. De kleine sloeg haar oogen weder op, maar thans met een uitdrukking van te vredenheid. Al wat zij vroeg was: nuttig te kunnen zijn. Zij had al dikwijls gevoeld, dat zij degene, die haar had opgenomen, tot last was. Te jong om de toonaardig- heid te kennen, te nederig om zich ver nederd te gevoelen, had zij er slechts ver driet van en zij verlangde niets liever, dan nuttig te zijn, opdat zij geen last zou we zen voor die zij beminde. De waschvrouw nam haar mand weder op en omhelsde Marcelle in 't voorbijgaan. Zij had al zoo vaak haar vriendin wil len voorstellen, een goede ziel te zoeken, die zich verder met het kind wilde belas ten; maar zij gevoelde, dat haar denk beeld verworpen zou worden. De drogiste vond het streelend voor haar eigenliefde, de zedelijke verantwoordelijkheid te blij ven dragen van hetgeen de wereld als een goede daad beschouwde; ook was zij gesteld op het stoffelijk voordeel, dat zij trok van het kind, dat bijna even nuttig en minder kostbaar was dan een dienst meisje. Een dienstmeisje, ziedaar het ware woord voor haar toestand. Naarmate zij grooter en nuttiger werd was Marcelle Van haar positie als aangenomen dochter, dank zij haar eigen goeden wil, als van zelf afgedaald tot asschepoester. Zij had eerst aangeboden boodschappen te doen, spoedig werden ze haar opgedragen. Zij had zich beijverd de laden van den win kel schoon te maken, 't was nu haar da- gelijksche taak. Al wat zij had beproefd en wat haar gelukt was, behoorde thans tot haar plicht en dientengevolge oogste zij er zelfs geen loftuitingen meer voor in. Integendeel, als zij eens wat vergat, werd zij beknord. Zoo gaat het in de wereld! Den laatsten Zaterdag van October was voor Louise Farrot een dag van vacantie. Dat is te zeggen, dat de drogisterij van Zaterdagavond tot Maandagochtend van meesteres verwisselde. Steeds verwend door haar moeder, had Louise in de kost school, waar zij in aanraking kwam met welopgevoede meisjes, een air van meer derheid aangenomen, dat zelfs op juf frouw Farrot indruk maakte. Zij schepte er behagen in, haar dochter zoo verfijnd van smaak, en elegant in haar bewegingen te zien. Zij werd niet moede haar bewonderend gade te slaan in haar kostschoolgewaad, dat betrekkelijk te duur was voor het bescheiden fortuin der winkelierster, maar zoo vleiend voor een eerzuchtige moeder. Louise had een hor loge met gouden ketting willen hebben; alle jonge dames hadden een horloge met ketting gekregen, zelfs zij, die nog pas kort op de kostschool waren. Het horloge en de ketting waren gekocht; wie weet of het niet juist deze uitgave was, die de toegeeflijke moeder in schuld had ge bracht. Jongejuffrouw Farrot arriveerde Zater dagsavonds te zes uur, in gezelschap van hare moeder; de winkel binnentredend, waar Marcelle en haar vriendin, de waschvrouw, hadden opgepast, groette zij deze zeer beschermend. Het kleine meisje was opgesprongen, om haar om den hals te vliegen; Louise om helsde haar met een vertoon van meerder heid, tegelijk lieftallig en waardig. Een weinig verwonderd en teleurgesteld over deze plechtstatige ontvangst, bleef Mar celle onthutst staan, de oogen op haar be schermster gevestigd; zij had wel kunnen weenen. Onder het middagmaal in de opkamer vroeg Louise, na honderde vragen ge daan te hebben, aan haar moeder rneü die onbescheidenheid, welke haar moeder de hoogste distinctie toescheen: En die kleine, wijzend daarbij op de arme wees, gedraagt zij zich goed. Zij is niet ondeugend,- antwoordde de moeder. Niet ondeugendl Marcelle bezat in haar kinderhartje de overtuiging, wel een be tere lofspraak te verdienen. Zij zeide ech ter niets en zooals altijd, maar thans min der blijmoedig, bracht zij de borden en schalen af en aan met een voor haar leef tijd verwonderlijke vaardigheid. Toen het maal geëindigd was ging het drietal naar den winkel, waar het gas ont stoken was. Door de ruiten, waarvoor aan ijzeren roeden de meest verscheiden voorwerpen hingen, zag men de lantaarns weerkaat sen op de vochtige straten, 't Was een van die eetstc najaarsavonden, die den zomer zoozeer doen betreuren. De winkel was verwarmd door het gas, maar door de kieren der deur kwam een koude tocht naar binnen, vermengd met een geur van dikke, kleverige modder. Ik zou wel kastanjes willen hebben, zeide Louise plotseling, terwijl zij op haar gemak ging zitten. Moeder, laat Marcelle eens wat kastanjes halen. Maar die z n er nog niet, voerde de moeder aan. Toch wel! Toen ik daar straks naar hier kwam, heb ik den koopman zien staan op den hoek van deruedeTrévisse. De eerste kastanjes. Ik ken niets heer lijkers. Geef vier stuivers aan Marcello, moeder. Kom, kleine, haast je y,at. Juffrouw Tarrot aarzelde uit een ge mengd gevoel van zuinigheid cu vrees. Zij zor.d het kind niet graag uit zoo laat negen uur door de r u e L a f a y e 11 c, die altijd zoo vol was met rijtuigen en omnibussen. Louise opende do lade, wuarvo-...* zij zat, cn nam er twintig cenlin.»n ui4., die zij aan Marcelle gaf. Gij weet toch de r u e d e r é-v i e. s wel. Er is een wijnkooper op den beek. Loop wat vlug en eet onderweg de kas tanjes niet op. Wees voorzichtig, dot. ge niet over reden wordt, waarschuwde de inoed-.r. Marcello antwoordde met cm glimlach- opende en sloot bchocdzo'orn do deur cn liep haastig weg, om de boodschap te gaou doen. Er hcerschtc eenig stilzwijgen in den winkel. Ik had de kleine niet moeten laten gaan, zeide vrouw Tarrot na eenige oogen- blikken. Zij is niet gewoon op straat. Doet zij dan nooit geen boodschap pen? vroeg Louise snibbig. Zeker wel, maar niet des avonds. Welnu, dan zal zij er aan wennen. U bederft haar, moeder. Bedenk toch, dat het kind niets bezit. Als u haar eens kwaamt te ontvallen, zou zij genoodzaakt zijn te bedelen. Zij moet-er aan gewoon raken, anderen te dienen. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1