BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
officier, die zich bij het teruggetrokken
leger naar het land van Waes ging ver
voegen: de buitenste fortengordel van
WaeLhem tot Lier was gevallen, de vijand
slaagde er met drommen in, over een pon
tonbrug over de Nethe te komen en zelfs
enkeie manschappen bereikten den Schel-
de-oever aan deze zijde. De Koning, die
de drager is en het zinnebeeld der staats-
eenheiü, vertrok wijselijk naar Selzaete
met de koningen, die zich rechtstreeks
naar Ostende zou begeven. Ook het Minis
terie en de Generale Staf verdween naar
het nog onbezette gebied van België. Er
kwamen nog voortdurend Engelschen met
beepsgeschut aan, die onmiddellijk naar
den binnengordel ter verdediging trokken,
waai het met de Belgische fortbezetting
u-.n werkte. Een verdedingsstaf werd
ge\onnd door den commandant met offi-
vui der vesting Antwerpen en Engel-
schd officieren, waaronder een scheeps
kapitein.
Maandagavond bereikten de Belgen nog
dun zuidelijken oever, maar het was niet
te houden tegen de geweldige overmacht
dei Duitscliers, die den volgenden dag
iieftig opdrongen uit Lier en Puers en toen
bij Boom de Nethe en Rupel overstaken,
liet zware belegeringsgeschut begon toen
zijn tyranniek geweld. De Zuid-statie
brandde al spoedig en het treinverkeer
aan de prachtige middenstatie, die sedert
oo-k te lijden had, werd het werken stop-
bêZL'i, zoudut de groote vluchtelingen
stroom zich door het land van Waes naar
Li.-sollen moest richten. In het artillerie-
duel, dat volgde, leden eerst Berchem en
Zurerborg deerlijk, later ook het oostelijk
deel. Maar de' Belgische vestingartillerie
en de Lngelsche scheepskanonnen deden
Ook gruwelijk werk.
Te middernacht, toen het bombardement
eigenlijk pas losbrak, vloden de nog over
ga bleven bewonersen dat waren er dui-
zemkn door de straten in panischen
Sc m ik, en gistermorgen was de roman
van Snieders over .Antwerpen in Brand"
o.lijke werkelijkheid. Op de weid-
•s,'be bouwen, de huizen van antiek
Antwerpen, de kasseien van de Keizers-
Ici, het zware Justitiepaleis, het museum,
de Meir, het standbeeld op de Groenplaats
n vlak in de omgeving van de O. L.
Vrouw c--kathedraul vielen de granaten, en
wel een dozijn plaatsen zag ik de
Mmmen laaien.
Den ganschen nacht deed de stoompont
'i- nst, om de massa's sidderende vluch
telingen naar den overkant der Schelde te
I r naen, en over de militaire schipbrug
trol.kon niet eindigende treinen van auto's,
rijtuigen, munitiewagens.
Nadat de Duitsche bevelhebber Von Be-
soler ten tweeden male een parlementair
tot den commandant der vesting had afge
zonden, om de overgave der stad te ei'scjhen,
en deze eisch waë afgewezen, werd het
bombardement met grenzenïooze woede
hervat. In het zuidelijk deel ontploften
munitie-voorraden, welke in brand waren
geschoten, en ook langs den havenkant
en verder op in de richting van het justi
tiepaleis veroorzaakten de barstende pro
jectielen geweldige branden. Tegelijkertijd
werden hevige gevechten langs de Nethe
gevoerd, waar de vereenigde Belgen en
Engelschen er een oogenblik in slaaguén,
le Duitscliers terug te werpen op den lin
ker oever der Nethe, maar dezen kwamen
met nieuwe ontzaglijke massa's opzetten,
en zoo konden de bondgenooten zich niet
handhaven.
Antwerpen zal verdedigd worden met
een har Inekkigen moed ,die nog tot groot-
sehe, zij het dan ook tragische dingen in
staat is."
Een bijzondere berichtgever van het
„Hbld." seint uit Roosendaal:
De toevloed van vluchtelingen heeft niet
opgehouden. Duizenden en duizenden zijn
nog met treinen, samengesteld uit allerlei
soort wagens, binnengekomen. Niettegen
staande alle scholen, kerken en andere
openbare gebouwen, overvuld zijn met
mannen, vrouwen en kinderen, moesten
nog velen in de buitenlucht kampeeren.
Het perron van het station was den ge
ileden nacht vol menschen, die op hun
bagage sliepen. Op de hekken en in het
gras, overal zag men ze. Soldaten gaan
rond om de menschen ten minste voor
honger te bewaren. Een oogenblik heeft
de spoorwegdirectie gemeend voor hel
verdere vervoer der menschen vrachtprijs
te moeten vragen. Dit heeft echter onmid
dellijk aanleiding gegeven tot een beroep
opde regeering; de minister heeft daarop
onmiddellijk aan den burgemeester ge
seind, dat allen, die geen middelen heb
ben, verder het land in vervoerd kunnen
worden. Uit verschillende steden komen
aanbiedingen om zoo- en zooveel vluchte
lingen door te zenden. Het comité te Am
sterdam bood aan, 2000 vluchtelingen op
te nemen. Utrecht 1000, enz. enz.
liet is te hopen, dat in vele steden en
dorpen dit voorbeeld gevolgd zal worden,
want men weet er hier op het oogenblik
geen raad mee. Zoo juist kwam weer een
trein binnen, zeker bevattende 3000 men
schen. Ze moeten weg uit Esschen, want
daar is niets meer te krijgen, geen eten
en geen drinken, alles is verdwenen. Hier
tc Roosendaal verleenen de militairen
waar zij kunnen daadwerkelijke hulp. In
de wachtkamers en in de gangen zijn zo
bezig brood te snijden voor de hongeren
den. Met groote emmers friscli water
(melk is niet meer te krijgen) gaat men
rond om de dorstigen te laven.
Hospitaal-soldaten dragen brancards,
waarop ik reeds verscheidene bejaarde
vrouwen zag, die, uitgeput van vermoeie
nis, en honger en dorst misschien, in on
macht waren gevallen. Het is één groote
toestand van wanhoop. Op het perron viel
mij een allerdroevigst groepje op. Het was
een jonge moeder met een kind van drie
weken; ze wilde zoo graag wat drinken
hebben, opdat ook haar kind zou kunnen
gevoed worden. Ik hielp de vrouw. Maar
een eindje verder was weer een andere
half zieke, die reikhalzend naar een war-
men dronk uitzag, om wat bij te komen
uit haar verkleuming. Alles is op het
oogenblik in de weer om te helpen waar
dit mogelijk .is.
De Duitschers in Frankrijk.
Van het front in Frankrijk weinig
nieuws. In de streek t. N. van Amiens
ageeren de Duitsche cavalerie en die der
bondgenooten tegen elkander over een
front, dat tusschen Lens en Lille in Wes
telijke richting ombuigt en zich uitstrekt
naar de kuststreek.
In Woëvre schijnen de Duitschers het
denkbeeld van een doorbreking toch nog
niet te hebben laten varen. Alleen de ar
tillerie is daar echter voorloopig nog
slechts aan het woord.
De Russen.
Officieel wordt van Oostenrijksche zijde
meegedeeld dat het vooruitdringen van de
Oostenrijksche troepen de Russen heeft
genoopt hun vergeefsche aanvallen op
Przemysl, welke in den nacht van 8 Oc
tober hun hoogtepunt bereikten en aan de
stormloopende troepen enorme offers kost
ten, te staken. Gisterenmorgen is het ar
tillerievuur tegen de vesting zwakker ge
worden. De aanvaller begon gedeelten van
zijn troepen terug te trekken.
Bij Lancut zagen onze vooruitdringende
troepen zich geplaatst tegenover een ster
ken vijand in een gevecht dat nog voort
duurt.
Uit Roszwadows zijn de Russen reeds
verdreven.
Ook in de Karpathen gaat het goed. De
terugtocht vandeRussen uit het komitaat
Maramaros Szigc't ontaardt in een vlucht.
Verschillende Oorlogs
berichten.
Pijlwerpen in den oorlog. Bij de ver
overing van Fransche vliegtuigen door
Duitsche troepen werden vele duizenden
pijlen gevonden, die de Fransche vliege
niers op de Duitscliers trachtten af te wer
pen. Zulk een pijl is 20 cM. lang en heeft
een dikte van iets meer dan één cM. Van
voren is hij over 7 cM. afgedraaid en aan
gepunt als een geweerkogel. Daarenbo
ven is de pijl aan alle vier kanten opge
reten met scherpe snijhaakjes van 1 mM.,
niet gefraisd of afgeslepen, zoodat hij ge
reten wonden voorzaakt. Al zijn er dus ook
tot nog toe maar zeer enkele Duitsche sol
daten door afgeworpen pijlen gewond,
zoo dient toch te worden geconstateerd,
dat de pijlen diep in het menschelijk
lichaam indringen en zware smarten ver
oorzaken en geweldige operaties noodig
maken.
Het gebed van een Jesuïet op 't slagveld.
In de laatste aflevering van de zoo gun
stig bekende Revue pratique d'Apologéti-
que komt een artikel voor onder den titel:
Lourdes et Paris. Volgens de aanvankelijke
bedoeling van den schrijver moet dit arti
kel de apologetische beteekenis uiteenzet
ten van het Eucharistisch Congres te
Lourdes. Maar vóór nog de eerste bladzij
den waren opgeschreven, werd de.schrij
ver, Pierre Rousselot, hoogleeraar in de
"godgeleerdheid aan hi?t Institut catholique,
opgeroepen ten strijd voor het vaderland.
Vandaar de gewijzigde titel. En vandaar
ook het gebed, dat de Jesuiet-soldaat bid
den zal „in deze dagen":
„O. L. Heer, ik bemin U van ganscher
harte en boven alles, en ik bemin mijn
vaderland meer dan mijzelf, uit liefde
tot U."
Kerk en klooster van Waveren. De
„Küln. Volksz." verneemt van een Duitsch
officier uit Waveren, ten N.O. van Meche-
len:
„De schoone, groote, door ons uitdruk
kelijk op bevel van den commandant van
de zware artillerie bij den aanval ge
spaarde kerk van deze plaats, is, gelijk
ook het groote, met het Roode Kruis voor
ziene Ursulinenklooster door de Belgen
roekeloos in brand geschoten, zoodra de
plaats in ons bezit kwam.
Gelijk men weet, js van Belgische zijde
zelf gemeld, dat er kerktorens zijn ver
nield, maar dat het geschiedde uit mili
taire overwegingen, n.l. om de Duitschers
te beletten ze als uitkijk te gebruiken, of
om voor het Belgische geschut vrij baan
te maken.
De tuchtiging van Lanaeken. Het
„Vaderland" ontving een particulier schrij-
van van iemand aan de grenzen, waarin
de aanleiding tot de tuchtiging van La
naeken wordt meegedeeld. De briefschrij
ver heeft zijn gegevens van een inwoner
van Lanaeken zelf.
Zondagmorgen werden een twintigtal
Duitsche landweersoldaten door een bende
van 150 tranctireurs te Lanaeken neerge
schoten. De franctireurs zouden zich in
de kerk verborgen hebben. Toen de kerk
uitging, verlieten zij die het laatst door
een achterdeur en wierpen zich plotseling
op de Duitschers. Eenige van dezen tracht
ten de stoomtram te bereiken en slaagden
daarin. Maar de franctiteurs legden den
machinist neer en maakten vervolgens de
vluchtelingen af.
Ter strafoefening verschenen 800 Duit
schers in het stadje, vernielden de kerk en
namen een aantal burgers gevangen. De
schuldigen aan den overval schenen groo-
tendeels naar ons land gevlucht te zijn.
Pater Sombroek. Naar aan het „Ltr.
wordt gemeld is pater Sombroek te Leuven
niet, zooals gemeld is, doodgeschoten. De
pater leeft gezond te Brussel.
Z. Em. Kardinaal Mercier. Naar ver
luidt zou Z. Em. Kardinaal Mercier, die
thans te Antwerpen vertoeft, een ver
blijfplaats op een buiten onder Bergen-op-
Zoom zijn aangeboden en door hem dank
baar zijn aanvaard.
Een gevecht op de Noordzee. Den ge-
heelen avond klonk zwaar kanongebulder
uit de Noordzee, uit de richting van
Schouwen.
Duitsche mjjnen. De „Morning Post"
verneemt, dat de Duitschers den toegang tot
de Oostzee hebben afgesloten door mynen te
plaatsen in de internationale wateren ten
zuiden van de Belt en Langeland.
Bommen op Parjjs. De „Times" verneemt
uit Panj6, dat gisteren een Duitsche aeroplan
over de buitenwijken vloog en eenige bommen
liet vallen, waardoor materieele schade werd
aangericht, terwijl een gendarme, diens vrouw
en kind werden gewond.
Een eigenaardige verzekering. Bij Lloyd's
worden, volgens te Daily Mail, woonhuizen te
Londen en in de voorsteden tegen beschadiging
door bombardement, ook uit vliegtuigen, ver
zekerd tegen f2.10 tot f3 op de f1200. Ver
moedelijk is beschadiging door luchtschepen
er onder begrepen.
In strijd daarmede meldde gisteren de Times,
dat verscheiden bekende gebouwen te Londen
tegen schade, aangericht door luchtschepen
en vliegtuigen of door bommen daaruit ge
worpen, zijn verzekerd tegen een premie van
f0.90 op de f1200 in het jaar.
Verleden week zijn verscheiden verzekeringen
afgesloten tegen fl.20 premie, maar de assu
radeurs maken nu onderscheid tusschen ge
bouwen, naar mate ze geacht worden meer of
minder kans op schade te hebben.
Volgens de Daily Mail verzekert (of wedt)
men bij Lloyd's ook, tegen een premie van
40 guineas per 100, dat voor of op 31 Maart
1915 de vrede tusschen Engeland en Duitsch-
land zal zijn gesloten. Als het dan nog geen
vrede is, m. a. w., is men zijn 40 guineas of
veelvouden daarvan aan de assuradeurs kwijt.
Nederland en de Oorlog.
Waarom 1 2 pCt. van het
inkomen?
Onder "dezen titel is verschenen een
kleine brochure, waarin de penningmees-
van het Algeemeen Steuncomité te Rotter
dam, de heer J. H. Scheltema, een beeld
geeft van hetgeen gedaan wordt door het co
mité en van hetgeen noodig is. De schrijver
dringt er op aan ,dat ieder burger 1 a 2
pCt. van zijn inkomen aan het Algemeen
Steuncomité zal afdragen. Om deze zes
wintermaanden door te komen, zijn 11/2
millioen gulden noodig, alleen om de uit-
keeringen zooals die thiins geschieden to
kunnen voortzetten, dus zonder eenigen
huurtoeslag te rekenen. Als men het be
lastbaar inkomen, dat thans moeilijk te
schatten is, aanneemt op 1G0 millioen gul
den, dan geven 11/2 1 1/2 millioen;
er moet dus maandelijks een zesde opge
bracht worden om in de behoeften te
voorzien.
Bij het Algemeen Steun-Comité hebben
zich aangemeld:
Direct via de vakvereenigen 22,000 per
sonen.
Wekelijksche uitkeéringen werden ver
strekt aan 15.000 personen.
Bij het verschijnen van deze brochure
was uitgekeerd :n de 63 districtsbureaux
180.000, via de vqkvei-eenigingen 100.000.
Bovendien werden verstrekt via het
Vrouwen-Comité: 65 000 porties voedsel,
14.000 flesschen melk cr 1000 eieren.
Pastoor Evers Majoor-
aal rn o z e nier.
Wij baden het genqegen aldus lezen
'wij in „De Resb.'1 een onderhoud
te bekomen met den majoor-aalmoezenier
der eerste divisie, pastoor Evers, die zijn
standplaats in Den Haag heeft en zijn bu
reau heeft gevestigd in de stichting dei-
broeders van den H. Joannes de Deo aan
de Plaats. Met zijn gewone jovialiteit
stond de majoor-aalmoezenier ons te
woord, orn het een eh ander te verteilen
over den dienst der aalmoezeniers te velde
in het algemeen en over zijn werkzaamne-
den in het bijzonder.
Hoewel het pastoor Evers wel eenige
moeite kostte om zoo plotseling de parochie
van Duivendrecht in de huidige tijdsom
standigheden te verlaten, is hij er toch
toe overgegaan, omdat hij meende op zijn
nieuw arbeidsveld nuttiger werkzaam te
kunnen zijn. Overigens bevalt hem zijn
nieuwe werkkring uitstekend, vooral ook
omdat samenwerking met de militaire
autoriteiten niet alleen niets te wenschen
overlaat, maar zelfs zeer aangenaam is.
Pastoor Evers gaat iederen Zaterdag
naar het kamp van Waalsdorp om biecht
te hooren. Des Zondags draagt hij in het
kamp de H. Mis op en geeft een predikatie,
bij goed weer in de open lucht, bij slecht
weer in de cantinetent. Verder bezoekt hij
ook andere plaatsen in het Bisdom Haar
lem, waar militairen gelegerd zijn, terwijl
zijn overige tijd wordt in beslag genomen
door een drukke administratie.
In den laatsten tijd had de majoor-aal
moezenier in het kamp van Waalsdorp on
geveer 1500 katolieke militairen onder zijn
gehoor, wier houding en gedrag onder de
H. Mis patoor Evers zeer stichtend en god
vruchtig noemde. Uit hetgeen hij zag en
hoorde kon de majoor-aalmoezenier niet
anders zeggen, dan dat in liet algemeen
de- geest onder de troepen uitstekend is.
Wel gaat de dienst onder deze omstandig
heden met vele moeilijkheden gepaard,
maar daar staat tegenover, dat aan billij
ke klachten steeds wordt tegemoet geko
men, terwijl wij God mogen danken er
nog zoo af te komen. En dat is toch wel
eenige opolferingen waard, meende pas
toor Evers.
De aalmoezenier stelde zich veel goeds
voor van de commissie tot ontwikkeling
en ontspanning voor militairen, waarbij
hij, naast mgr. dr. Nolens, deel uitmaakt.
Overigens kon pastoor Evers met geen
mogelijkheid aangeven hoe lang de huiui-
ge toestand zou duren en wat er groeien
zal.
Uiterst voldaan over het genoeglijk on--
derhoud met den vriendelijken majoor,
namen we afscheid.
Brood te 's-Gravenhage.
Het gemeentebestuur van 's-Gravenhage
heeft bij openbare kennisgeving de aan
dacht van het publiek er op gevestigd, dat
de hier ter stede aanwezige voorraad
tarwebloem te gering is om in de naaste
toekomst een onbeperkt verbruik van
wittebrood toe te laten.
Aangezien het hier om een algemeen
belang is, vestigen yij nogmaals met bij
zonderen nadruk de aandacht op de vol
gende raadgeving:
Ter besparing van tarwebloem wordt
den ingezetenen aanbevolen de benoodig-
de hoeveelheid brood voor de helft als wit
brood, voor de andere helft als noodbrood
of als bruinbrood (ongebuild tarwebrood)
aan te koopen.
Bij algemeene toepassing van deze
maatregelen zal het zeerwaarschijnlijk
mogelijk zijn het verkrijgbaar stellen van
witbrood voort te zetten, totdat van re-
geeringswege tarwebloem wederom ver
krijgbaar zal worden gesteld.
Wij kunnen hier nog aan toevoegen, dat
mocht het publiek niet algemeen hiertoe
blijken mede te werken, de burgemeester
genoodzaakt zou zijn tot dwangmaatrege
len over te gaan, gelijk in andere ge
meenten reeds geschied is.
Comité van Neder 1. Uitgeweken uit
België.
De laatste dagen zijn onder den stroom van
vluchtelingen ook vele Nederlanders in hun
vaderland teruggekeerd, en het is voor hen
van belang de aandacht op bovengenoemd
comité te vestigen en hun in overweging te
geven zich spoedig in de registers te laten
inschrijven.
Dc taak van het comité is, door middel van
de Nederlandsche regeering zooveel mogelijk
de iii België achtergelaten bezittingen van
Nederlanders te beschermen, voor zoover dc
oorlogstoestanden zulks toelaten.
Verboden van uitvoer.
Het Stbld. no. 476 bevat het Kon. besluit
van 9 dezer, houdende verbod van uitvoer
van koper.
Het Stbld. no. 477 bevat het Kon. besluit
van 9 dezer, houdende verbod van uitvoer
van ruwe en gewasschen wol, schapevachten
en wollen garens.
De uitvoer is verboden van den dag dei-
afkondiging van dit. besluit. Dc Kroon behoudt
zich voor, deze verboden tijdelijk op te heften
of in bijzondere gevallen daarvan ontheffing
tc doen verleenen.
Belgische vluchtelingen.
120 Krankzinnigen, begeleid door 15 paters,
zijn gisteren uit Bouchot bij Antwerpen te
Son aangekomen.
Tarwe en rogge in de provincie
Groningen.
Het Kamerlid de heer Teenstra heeft de
volgende schriftelijke vraag gericht tot den
minister van landbouw, nijverheid en handel
Is dc minister van landbouw, nijverheid
en handel bereid, aan de Kamer nader in
bijzonderheden de feiten mede te deelen, naar
aardeding waarvan voorde provincie Groningen
speciale maatregelen werden genomen, door
inbeslagneming van de aanwezige tarwe en
rogge
Nederlanders uit den vreemde
gek om e n.
Te Amsterdam is een comité gevormd tot
bevordering van den terugkeer van tevergeefs
uit liet buitenland gekomen vrijwilligers en
vermeende dienstplichtigen.
Het comité bestaat uit de heeren mr. I\ A.
Diepenhorst, hoöglecranr, voorzitter"; J. Kort
hals Altes, lid Prov. Staten van Noord-Holland,
secretaris; mr. E. P. F. A. van den Bogaert,
advocaat en lid Prov. Staten van Noord-
Holland mr. C. J, Heemskerk, advocaatmi-.
J. van Heerde, hoofdcommies afd. Militaire
Zaken ter gemeente-secrétaric van Amsterdam.
R. K. Meisjesschool. Zooals eene adver
tentie in dit blad aangeeft, begint 15 October
e. k. het nieuwe leerjaar voor de scholen ver
bonden aan het gesticht „de Voorzienigheid"
Hoogewocrd alhier.
Reeds meerdere malen is in dit blad er op
gewezen dat de Burgermeisjesscliool bestaat
uit 9 klassen.
Nadat 7 klassen zijn doorgewerkt, kunnen
de meisjes opgaan voor het toelatingsexamen
voor het Gymnasium, II. B. School en Kweek
school voor Onderwijzeressen.
Meisjes die de 8e en 9e klassen blijven
doormaken, worden behalve in het Fransch
en Duitsch nog onderwezen in het Engelsch,
Handels-rekenen en Correspondentie, Boek
houden en Stenografie.
De beide laatste vakken worden onder
wezen door een leeraar.met middelbare acte.
Ook bezit eene der Onderwijzeressen, in de
hoogste klassen les gevende, eene middel
bare acte.
Uit het vorenstaande blijkt genoeg, dat de
gelegenheid bestaat, zeer voldoende kennis
op te doen op-v.n. school. Ook voor Ouders
der eerste standen bestaat niet meer de nood
zakelijkheid, waarachter men zich zoo gaarne
verschuilt, hunne meisjes op eene openbare
school te doen.
Geloof en Wetenschap.
Geloof en Wetenschap vergaderde gister
avond in de zaal van de St. Joseph Gezellen
vereeniging. Mr. Tepe opende de vergade
ring met den christelijken groet, heette allen
welkom en gaf het woord aan den secretaris
ter voorlezing der notulen van de vorige
gadering. De notulen alsmede het jaarver
slag door den secretaris uitgebracht werden
onder dank van den voorzitter vastge
steld. De penningmeester bracht alsnu het
financieel verslag uit over het afgeloopen
jaar. Ook hem bracht de voorzitter dank.
Boeken en bescheiden zullen door een com
missie onderzocht worden.
Vervolgens kwam de bestuursverkiezing
aan de orde. Aftredende en volgens het re
glement niet herki'esbaar waren de heeren
dr. Weebers, mr. Tepe en v. d. Laan. In
hun plaats werden gekozen de heeren dr.
H. J. Taverne, dr. P. Niemer en P. v. d.
Velde.
Ten slotte werd een voorstel van het be
stuur aangenomen om in dit buitengewone
jaar de contributie op de helft te brengen en
als gevolg daarvan ook de lezingen tot de
helft in te krimpen.
Alsnu kreeg prof Groenen van "War
mond het woord om zijn lezing te houden
over „De Poezie van den Bijbel". In heer
lijke taal heeft de gewijde redenaar aange
toond, dat de Bijbel niet alleen om zijn
inhoud maar ook den vorm het boek der
boeken, het mooiste boek is. In een taal,
sprankelend van dichterlijk gevoel, heeft
spreker de dichtjuweelen doen schitteren in
het leven van Joseph, in de ballingschap
der Joden in het tijdperk der koningen.
Hartverheffend was de jubelhymne van den
ondergang van Pharao en zijn gevolg, ont
zagwekkend de dood van aisara door de
hand van Debora. Gouden vruchten op zil
veren schalen waren de gevleugelde woor
den uit de boeken der wijsheid. Welk een
innerlijke ware poezie geven de prophetieën
van Isaias, Jeremias en Ezechiel verkondi
gend de komst van den Messias.
Vervolgens bracht de Eerw. spreker de
dramatische poezie naar voren en wel uit
het boek Job, waarin zoo duidelijk uitge
beeld wordt het veelbewogen raadsel van-
waar en waarom het lijden in de wereld,
het mysterie van het lijden.
Hoe jammer dat wij zoo kort mochten
genieten van die zuiver lyrische zangen
uit het Oude Testament. Prof Groenen heeft
zoo juist ons de echtheid en de poezie van
de Psalmen geschilderd, het zingende cre
do, zangen zachter dan de dauw die neder-
druppelt ,de hoofdbestanddeelen van de
liturgie, bij uitstek het Kerkgebed.
Wij hebben den bijbel gezien in zijn
ware schoonheid, bezongen door dichters
als Dante, Shakespeare, Milton, bovenal
onzen Vondel, getoonzet door Haydn en
Verdi, gepenseeld door een Rembrandt.
De wensch van den gewijden redenaar
mag hier nog wel eens herhaald worden,
dat n.l. de tijd spoedig moge aanbreken
dat de bijbel weder ter hand gem^ icin
wordt in het huisgezin, dat daaruit weder
voorgelezen wordt aan den huiselijken
haard, want al is zijn schoonheid en poezie
majestueus, verre boven zijn vorm staat
de inhoud. Wij hebben hier een heel klein
stukje weergegeven van de schitterende in
leiding tot de poezie van den bijbel; het rs
niet mogelijk die dichterlijke taal weer te
geven vooral waar prof. Groenen zoo
meesterlijk de .gewijde strophen citeerde.
Onder een hartelijk applaus bracht dc
voorzitter den Eerw. spreker dank voor
zijn heerlijke voordracht, welke een verade
ming is geweest in deze droeve tijden en
sloot de vergadering met den christelijken
groet.
De Belgische vluchtelingen.
De ongeveer 450 vluchtelingen, die de
gemeente hier ter stede heeft onderge-*
bracht, zijn zooals we reeds meldden op
genomen in verschillende inrichtingen.
De Volksbond heeft liet grootste aantal,
daar zijn er 204 geherbergd, dank zij het
initiatief van den heer Schinck, die ook
hedenmorgen, toen wij een bezoek brach
ten aan den Bond, al het mogelijke deed
om de arme vluchtelingen ter wille te zijn
en te helpen. Men kan den Volksbond op
het oogenblik niet, beter vergelijken dan
met de derde klasse van een der groote
booten op Amerika. Er zijn stroozakken
en bedden aangebracht, waar de arme ver
drevenen kunnen uitrusten van de ontbe
ringen en vermoeienissen van de laatste
dagen. Dank zij de hulp van particulieren
werden hedenmorgen uitgedeeld broeken,
hemden, borstrokken, kousen, zakdoeken,
bovengoed. De arme stakkerds hebben in
.der haast alles willen pakken en zooveel
achter moeten laten. Het is te begrijpen
dat die opgejaagde menschen eerder ge
dacht hebben aan portretten en kleinodiën
van hen, die hun dierbaar waren, dan
onder- of bovengoed. Er is veel noodig en
alles is welkom, ook dekens, lakens, zeep,
kommen, kannen, handdoeken, versnape-
ringne, sigaren. Van milde gevers kwam
dezen morgen reeds veel binnen, maar er
is nog zooveel noodig. En die arme men
schen zijn zoo dankbaar. Het is hartroe
rend om de verschillende verhalen aan te
hooren. Hier een moeder met vier kinde
ren en het vijfde op komst en daarenboven
haar hulpbehoevende vader, terwijl de va
der en kostwinner dood is, daar een va
der met hulpbehoevende kinderen, op een
andere plaats meisjes en jongens zonder
ouders. En dan verhalen. Menschen, die
uit hun dorp gevlucht waren naar Ant
werpen en vandaar weer opgejaagd naar
de Hollandsche grens. Menschen die in
Antwerpen in de kelders gezeten hadden,
beducht voor de bommen van Taube's en
vliegmachines. Maar eindelijk hadden zij
die schuilplaats moeten verlaten. Zij ver
telden van den angst en ellende, die ze
hadden uitgestaan en hoe de bommen over
hun hoofden gierden, toen ze in allerlei
wegvluchtten uit de gebombardeerde stad.
In Roosendaal waren zij in de kerk onder
gebracht. Daar waren zij even op verhaal
gekomen,maar ze waren blij,dat ze nu hier
waren. Amicitia en Musis Sacrum waren
hetzelfde ingericht als de Volksbond, ook
hier dezelfde verhalen. Verschillende opge-
nomenen in Amicitia zijn overgebracht
naar Noordwijk en Musis Sacrum.
Van nacht om 12 uur bracht de trein
nog 20 vluchtelingen aan. Dank zij de zor
gen van leden van het R. K. Huisvefsti-
gingscomité, die op het perron aanwezig
waren, werden deze in het St. Elisabëth-
gesticht ondergebracht. De trein 10.45 uit
Rotterdam bracht nog eens 35. Volgens
deze menschen moet de toestand in Roo
sendaal en Bergen-op-Zoom ontzettend
zijn. Teekenend is het volgende relaas van
een bijzonderen verslaggever, wat er te
Roosendaal omging:
Wat ik vreesde is geschied, gistermid
dag tegen 5 uur was de voorraad uitge
put. Niemand kon meer geholpen worden.
Voor de enorme massa hongerende men
schen was iedere hoeveelheid, die aange
voerd werd, gelijk een sneeuwbal in de
zon. Ik weet niet hoeveel duizenden broo-
den, door onze militairen aan boterham
men gesneden, rondgedeeld werden. Na 5
uur had men alleen nog groote emmers
water.
Gelukkig was weer nieuwe voorraad
voedsel onderweg. Op het slation, altijd
nog dezelfde wanhoopstafereelcn. Daar
sloeg plotseling voor me een jonge vrouw
in een toeval met een smak legen den
grond. In twee dagen had ze niet gegeten,
dorst eerst niet te vragen en toen ze vroeg
was er niet meer.
De brancards vervoerden voortdurend
zieke menschen en vooral ook vrouwen,
die een of twee dagen geleden moeder wa
ren geworden. Eene was er, waar de heu
gelijke gebeurtenis klagelijk adjectief
in deze omstandigheden zich juist
Woensdagavond had afgespeeld. Onmid
dellijk daarop was het bombardement be-
