9 BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. DE VLIEGMACHINE. jaargang. No. 1519. c Scicbeli^Gou/tom bureau: steenschuur 15, leiden. Inlerc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het ILLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week fl.25 per kwartaal; bjj onzo ten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent VRIJDAG OCTOBER. 1914. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1--5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Waar gaat het heen? Deze vraag moeten we stellen, als wij in n tooneel-recensie in het „neutrale" dag- ad hier ter plaatse de verklaring lezen ,Over den inhoud van dit tooneelpro iet geen woord." De vertooning wordt hoog geprezen, de inhoud blijft buiten bespre- Ach, een „neutraal" blad kan niet an- >rs doen hoezeer zulk een tac^ek mis- hien ook strijdt tegen het zelfstandig- evoel van den recensent. Er zijn im- oolc lezers, die uit „beginsel" de deleer, die zij burgerlijke conventie lemen, niet bij de beoordeeling van een oneeistuk willen laten meespreken. En ut beginsel" moet geëerbiedigd! Maar geeft het geen juisten kijk op het iboudbare, op het onduldbare van de neutrale l ichting van een blad, als dit jh wil opwerpen als voorlichtingsorgaan, 5 dit een oordcel wil uitspreken, over at dan ook. In boven-geciteerd zinnetje worden op de geschoven en beschouwd als voor de oordeeling van geen waarde de chris- [ijke zedenwetten. gaat het heen met de neutraliteit in zulk een blad? Waar gaat het heen met lien, die zich door laten „voorlichten"? Het bombardement van Antwerpen. Gisteravond om twaalf uur is het bom- rdement van de stad Antwerpen aange- ngen. De bewoners van het Zuidelijke gedeelte n Antwerpen hebben de stad ontruimd, n einde zich aan de uitwerking van het mbardement te onttrekken. Bevestigd wordt, dat de stad aan de lidzijde brandt. Men zegt, dat de brand in het Zuider- ation is uitgebroken, doordat het vuur n eon in brand geschoten olietank zich n het- gebouw meedeelde. Daar een bom-aanslag is gepleegd op t hoofdstation vertrekken de treinen et vluchtelingen thans uit Yperen. Gisterennacht hebben in het geheel zes ippeiins boven Antwerpen gevlogen. Zij ;3rpen een aantal bommen naar bene- in, waardoor o.a. het paleis van justitie erd getroffen. Een redacteur van de „Msbd." seinde sferen uit Putten: Hedenmiddag te half 4 begon de*oor- gsdonder, die nog niet van de lucht is veest, te verzwakken. De vluchtelingen ogen nu kalme rhuns weegs. Wij gin- in den weg op naar Capelle, waar wij oeilijk konden passeeren. Wij zijn on- rweg duizenden Belgische vluchtelingen, ik een paar zusters, gepasseerd. De on- ilukkigen waren sinds weken op de ucht en hadden liun hebben en houden onder den arm. Zij schreiden toen zij in Holland kwamen. Waarschijnlijk zijn hier vandaag een honderdduizend vluch telingen gepasseerd. Tegen half 5 is alles nog stil. Wij zijn weer naar onzen uitkijktoren gegaan. Links, in het Westen, gloeit de lucht van de avondzon. Op de Schelde, die in het zonnelicht baadt, vaien vele schepen de rivier af. Rechts van ons. in het Zuiden, waar Antwerpen ligt, in den schemer ais in rouw gedompeld, zien wij groote rook wolken opstijgen. Rechts van den Lieve Vrouwe-toren laait een grocte brand. Ver der rechts zien wij 5 rookkolommen opstij gen van de petroleumtanks, die in brand staan. Links van den Lieve Vrouwe-toren stijgt eveneens een rookzuil op. Het geheele stationskwartier van Antwprpen staat in brand. Uit Berchem zien wij ook vlammen op stijgen. Berchem is geheel verwoest, zelfs de kerk is niet gespaard. In de verte, waar alles in dichten nevel gehuld is, begint het kanongedonder opnieuw, doch slechts zwakjes. Alleen in de buurt van Wyne- ghem duurt het gevecht nog voort. Ook de infanterie is thans in actie. Het is wel licht het bewijs, dat de Duitschers de stad naderen. Dof klinken nog enkele schoten. Zes uur... Het is donker. Dicht bij den Lieve Vrouwetoren zien wij een brand uit breken. Het schijnt ons toe vlak bij den St. Jacobstoren te zijn. Dan zien wij plot seling een geweldigen brand oplaaien. Het zjjn waarschijnlijk de entrepóts en petro leumtanks. De lucht boven Antwerpen is één vuur gloed, en wij, die op zoo'n afstand van de stad staan, kunnen onze kianten bij het licht der verre vlammen lezen. Antwer pen lijkt ons geheel in brand te staan. In de verte hooren wij een slechts zwak gedonder, waarschijnlijk het losbranden van het Duitsche geschut op aftrekkende troepen. Het lijkt ons toe, dat Antwerpen in Duitsche handen is. De correspondent van het ,,Va«ï." te Esschen schrijft: De toestand in Roosendaal spot met alle bschrijving. Het is de ellende ten top. Nog steeds brengen treinen en alle denk bare voertuigen arme vluchtelingen aan. De wegen zijn cr mee bezaaid. Het aantal is niet te tellen. Te Roosendaal zijn rebds de kerken met vluchtelingen gevuld. Schitterend is het Hollandsche hulpbe toon. Militairen en burgers zijn onver moeid. Jlet leger stelde 50.000 "brooden besahikbaar. Soldaten verdeelen brood en drank. Daar van herberging geen sprake meer is, slaat men bij het station te Roo sendaal een groote tent op. De aanblik der vluchtelingen is hart verscheurend. Zij hebben alles verloren. Ze gingen op weg doch weten niet waar heen ze zullen gaan. Particulieren halen met hun voertuigen nog zooveel mogelijk uit Nispen. Ook zijn daarvoor xijluigen gerequireerd. De militaire munten uit door lïulpver- strekking in alle opzichten. Van Roosendaal ging ik naar Nispen en Esschen. Aan het station kwam juist een reusachtigen trein uit Antwerpen) binnen. Ik heb dus het laatste nieuws van Antwerpen. De stakkerds waren heden morgen te half 9 uur uit Antwerpen ver trokken. Zij waren nog ontzind van de vreeselijke dingen, die zij gezien hadden. Ten 12 uur hedennacht begin het bombar dement van uit de richting LierKessel en onafgebroken duurde het voort met kleine tusschenpoozen. Het hagelde bommen. Een paniek greep de nog overgebleven bevolking aan. De bommen vielen in de huizen en op de straten. Eerst gingen zij te ver, over de Schelde, maar weldra was men .ingeschoten". Ik sprak een man .die een bom vlak voor zijn voeten kreeg. Zijn leven dankte hij aar. het niet ontploffen van het pro jectiel. Zoo beslist mogelijk werd mij verzekeiri, dat Fransche en Engelsche soldaten in grooten getale in Antwerpen zijn. De En gelsche staf heeft de leiding der verdedi ging- In het station zagen de vluchtelingen nog veel niet gemonteerd zwaar Engelsch geschut. Men denkt, dat men hedenmor gen de stukken vernagelde, omdat het voor opstellen te laat was. Op hun weg naar het station zagen de vluchtelingen reeds overal verwoestingen aangericht en tusschen de puinen ook veel doode bur gers. De Engelschen staken de olietanks in brand. De vluchtelingen hadden wei nig hoop in den toestand en zij verwacht ten spoedig overgave. Dat de 42 cM. ka nonnen aan het werk zijn, is hier goed te hooren. Het is het bekende geluid van bij I.uik. Ik sprak verscheidene soldaten van de Antwerpsche burgerwacht. De mannen waren gisteravond 9 uur ontwapend en zochten thans op onzen grond een veilig heenkomen. Vele vluchtelingen zijn doodsbang, dat ze ook in Holland niet veilig zulen zijn. We meenden hen gerust te kunnen stellen. Een groote pauze in het.bombardomeiu trad te 1 1/2 uur van midag in, het werd te 2 1/2 uur zwakjes hervat, maar na 3 1/2 uur is het volkomen stil. Misschien gaan'" er vandaag nog trei nen naar Antwerpen om vluchtelingen op te halen; zoo ja, dan trek ik natuurlijk mee. Hedenmorgen zijn hier 5 gewonde Bel gische soldaten uit Antwerpen aangeko men. Ze1 waren op weg naar Ostende ver dwaald geraakt en over onze grenzen ge. komen. Ik verneem nog, dat hedenmorgen voor 3 uur alle burgers van Antwerpen de stad moeten verlaten hebben; 10,000 vluchtelin gen zijn nog onderweg naar onze grens. Officieren van gezondheid onderzoeken zooveel doenlijk de vluchtelingen. Volgens de laatste berichte zou half Antwerpen reeds in brand staan. De verliezen moeten reusachtig zijn, vooral aan de Nethe. Ik hoorde verzekeren dat zonder overdrijving het water rood is van bloed en dat er dammen van lijken in de rivier liggen. Aanvankelijk waren Koning Al bert en Koningin Elizabeth van plan Antwerpen niet te verlaten. Men Ifeeft hen echter overtuigd, dat het nutteloos en voor het land rampzalig ware zoo zij langer ble ven. Mocht de koning worden getroffen of krijgsgevangen worden genomen, dan ware dit erger voor de onafhankelijkheid van België en voor het weerstandsvermo gen, dan wanneer Antwerpen zelf valt. Toen de grijze auto zich moeizaam tus schen de dichte menigte bewoog werd de vorst nog geestdriftig toegejuicht, trots aller angst en ellende. De Duitschers in Frankrijk. De berichten uit Frankrijk zijn over het algemeen genomen ongunstig voor de Duitschers. In Woëvre zijn aan de Maas voordee- len door de böndgenooten behaald ten Z. van St. Mihiel, en wel ten Z. bij Apre- mont, op de Maasheuvelen, 10 K.M. van den rechteroever, en ten N. bij Hatton- chatel, 25 K.M. van den rechteroever der Maas. Dit beduidt, dat de kans om door te breken voor de Duitschers hier kleiner is geworden, daar zij achteruitgedrongen zijn. Verdun zal daardoor wat lucht krijgen, en het door de Duitschers bezette St. Mi- hiel loopt gevaar afgesneden te worden van het Duitsche front. Tegenover den rechtervleugel der Duit schers, bij Roye, zijn de vroeger opgege ven stellingen door de bondgenooten her overd, en bij Arras (Atrecht) vorderen zij desgelijks. Merkwaardig is, dat ten N. van die plaats het front nu opnieuw gaat ombuigen, en daar reeds de Noordzeekust nadert, waar schijnlijk tusschen Boulogne en Duinker ken, maar de.juiste plaats wordt niet aangegeven. Het Fransche communiqué van gister middag 3 uur meldt: Op den Franschen Udchtervleugel in de Noordelijke depar- menten zijn de Duitschers nergens verder gekomen en op enkele punten zelfs terug geweken, met name ten N. van Atrecht, waar de actie zich. in voor de Bondgenoo ten gunstigen zin, odtwikkelt. De operaties der beide cavallerie-groepen worden nu bijna tot aan de Noordzee voortgezet. Tusschen de Somme en de Oise in de streek om Roye handhaven de Duitschers zich nog steeds krachtig, doch de Fran schen hebben daar het meerendeel der stel lingen, welke zij hadden moeten ontrui men, hernomen. Ten N. van de Aisne schijnt de dicht heid der Duitsche troepen te zijn vermin derd. Op de Maasheuvels tusschen Verdun en Saint-Michel zijn de Duitschers terugge weken tot ten N. van Hatton Chatel. Zij houden evenwel Saint-Michiel en enkele posities ten N. van die plaats op den rechteroever van de Maas nog bezet. In Woëvre zijn de hevige aanvallen welke de Duitschers hebben gedaan ten W. van Aprément mislukt. Albanië. Wie denkt thans eigenlijk nog aan Al banië? Alleen in Italië schijnt men hier voor op het oogenblik nog belangstelling te hebben en zoo is het een Italiaansehc courant, de „Stampa", die het bericht brengt dat Essad-pasja als dictator da Albaneesche hoofdstad is binnengetrok ken. Essad had de strategische punten der stad door zijn volgelingen doen bezet ten en tegenover dat argument is de Alba neesche Senaat gezwicht. Aan Essad werd meegedeeld, dat hij .als president der voor loop/ge regeering is gekozen en benoemd tot opperbevelhebber. Essad heeft zijn intrek genomen in den konak waar hij de leden van het corps- diplomatique ontving. Zeer vriendelijk sprak hij tot den Italiaanschen gezant Oliotti, dankbaar voer de hulp hem inder tijd door de Italianen verleend; hatelijk liet hij zich uit jegens den Oostenrijkschen consul, wien hij meedeelde to Ni<=j l-r-t Servische hoofdkwartier 20,000 Oostcn- rijksche gevangenen te hebben gezku. Verschillende Oorlogs berichten. Geen Nederlandsche couranten. Uit Bordeaux wordt aan Italiaansche bladen geseind dat de Fransche staatscourant een verbod bevat om tot het einde van dit jaar Engelsche en Nederlandsche kranten in Frankrijk in te voeren. Het bombardement van Przemysl. Men seint uit Lemberg, dat het zware Russische geschut Przemysl zonder ophou den bombardeert en de vesting en de stad, hoewel langzaam, verwoest In de stad hebben de granaten talrijke huizen in brqjid doen geraken. Alle pogingen van de Oostenrijkers, om het garnizoen te hulp te snellen, zijn met aanzienlijke verliezen tour den vijand op niets uitgeloopen. De Japanners in de Stille Zuidzee. Volgens een bericht uit Duitsche bron hebben de Japanners het eiland Yap van den Caroliner-Archipel bezet (De Carolinen liggen ten N. en N.O. van Nieuw-Guinea en westelijk van rie Marshall-eilanden, waar de Japanners Jaluit hebben bezet Yap ligt in de weste lijke groep van de Carolinen, oostelijk van de Philippijnen. Het was een belangrijk telegraafstation.) Torpedoboot gezonken. Volgens een Duitsch officieel bericht is de torpedoboot S. 116 in den namiddag van 6 October, toen de boot voorpostenciienst deed op de Noordzee, door een torpedoschot van een Engelschen onderzeeër verloren gegaan, bijna de geheele bemanning is gere.l en op Duitsche schepen gobracht. De noot was van 1902 en dus reeds voioudo.rd, had 420 ton waterverplaatsing en een be manning van 60 man. Nederland en de Oorlog. Adressen voor militairen, Ten einde onvoldoende adresseering van voor de militairen bestemde corresponden tie te voorkomen en de overkomst daarvan zooveel mogelijk te bespoedigen en meer te verzekeren, zijn thans bij den boekhandel tegen den prijs van5 centvoor 10 stuks ver krijgbaar gesteld briefkaarten en brietom- slagen, waarop de noodigc aanwijzing voor een juiste adresseering voorkomen. V r ij stelling van briefport. Het omvangrijke misbruik, dat blijkens de feuilleton. Ik bid u, sneller! Wij kunnen misschien 'g bijtijds komen om., haar te redden degenen ,die aan de ontploffing zijn itkomen... Ze hebben zelf de lont in het uit gestoken.. Uw broeder had het bevel lartoe gegeven... Er is een petrool-motor- lotje in het fort... Miss Kate moet daar- het fort hebben verlaten vóór de ontplof- ig... Misschien is ze heel dicht bij ons het oogenblik... Laten wij haar redden, bid het u, commandant! Zijn stem was smeekend als die van een nd, tranen rolden uit zijn oogen en de 'pitein, diep bewogen, moest al zijn wils- aclit aanwenden om besluiten te nemen, e niet beïnvloed werden door het zenuw- hokkende smeeken van den jongen ■anschman. Laat mij begaan, zegde hij. En in zijn nmandantshut tredend, zond hij zijn ivelen naar alle deelen van het schip. Het leven van de zeshonderd me'nschen, het bemanden, was in zijn handen; op it oogenblik was hij naast God heer en tester over hen. Hij gaf het volgende bevel. De projector in de mars van den grooten a$t moest is gereedheid gehouden worden de twee gesignaleerde vijandige scfie- t& te verkennen, wanneer men er niet ier dan een mijl ongeveer van verwij'derd h zijn. lan den officier-kanonnier, die het bevel fcrde over degeen, die in den eersten schiettoren waren geposteerd ,gaf hij order de stukken te laden met kordiet-granaten en alle kanonnen af te vuren, die het ge bied binnen de gevechtslinie konden bestrij ken. Den officier, belast, met de torpedo's, gaf hij opdracht zich gereed te houden om een torpedo uit de voorste lanceerbuis af te schieten, als de vijandige schepen zijn weg zouden kruisen. Eindelijk liet hij de geheele bemanning weten, dat de projector na het afschieten der stukken buiten werking zou worden gesteld en dat er dan dadelijk een aan de linkerzijde zou in werking gesteld worden om den vijand van de wijs te 'brengen en het afvuren van de twee stukken in den achtersten schiettoren dus ongehinderd te doen plaats hebben; daarna zouden alle reflectors van den kruiser in wefking ge steld worden om eiken aanval van een tor pedoboot of torpedo-vernieler te kunnen af slaan. Ten slote dicteerde hij het volgende te legram voor de Montana ,de torpedo vernielers Bullet en Fusee van zijn eigen divisie en voor de kruisers van de tweede divisie ,die acht negen uur achter waren: ,,Fort Midway voor onze "oogen in de lucht gevlogen. De Colorado gaat het gevecht beginnen; zij staat alleen tegen- oven twee schepenwier sterkte ik niet ken, maar die aanstalten maken om man schappen te brengen naar de ruinen van de vesting. Zet alen stoom bij om mij te helpen, mij aan boord te nemen, om te nemen, of te wreken. Heuzey." Nadat deze beschikkingen genomen wa ren keerde hij terug naar de brug om de gevolgen van het vuren te kunnen na gaan. Een schaduw plaatste zich voor hem in de duisternis en een onvaste stem zeg de hem: Commandant op zes mijl van Midway staat een rots zijt u niet bevreesd? Ah zijt gij het waarde ingenieur. Dat is tenminste een bewijs dat gij al wat be komen zijt. Heb geen zorg. Wat de rots betreft waarop een hydrographisch sig naal staat ik ken haar wij zullen haar ver van bakboordzijde laten liggen., O als u die ellendelingen naar den kelder zoudt jagen riep de jonge man hij gend in een nieuwen aanval van zenuw overspanning waarmede smart en woede zich vermengden. Ik zal mijn uiterste best daartoe doen. Wij voor ons hebben het voordeel van hen te verrassen, want sinds acht dagen reke nen zij niet meer op ons. Voordat ze ons met behulp van hunne projectors hebben ontdekt, zullen ze een lading ontploffmgs- stoffen te pakken hebben en, als het krui sers zijn, zooals ik denk;... Commandant Heuzey voltooide zijn zin niet. De reflectors van de vijandige sche pen .waren juist verzet en thans was de rots van Midway in het volle licht. Door een sterken lichtbundel bestraald, want de Japansche kruisers waren er slechts een halve mijl vandaan, scheen zij zeer nabij en .de verbazing van Maurice Rimbaut was zeer groot, toen hij zag, dat haar hoogte niet verminderd was. Toch had men haar laten springen. Bo ven op den top zag hij den omtrek van een torentje, maar de vlag van Kate was ver dwenen. Aan den rechterkant der rots ver hief zich een loodrechte wand, dien hij daar nooit gezien had. Men zou gezegd hebben ,dat de rots in tweeën was ge spleten. En eensklaps werd er uit de mars van den grooten mast der Colorado een sterken lichtbundel op de vijandelijke sche pen gericht, en vertoonde voor de oogen der bemannig vier sloepen vol manschap pen, waarvan er nog twee langs de flan ken van het schip hingen. Dit laatste lag dwars voor de Colorado, zijn voorste ven naar het fort gekeerd. Het was een prachtig mikpunt. Eenige seconden Verliepen, die Maurice Rimbaut minuten toeschenen. Wat talmde die luitenant-kanonnier toch om de twee schoten uit de lanceerbuizen te lossen? Het antwoord was eenvoudig: hij wilde zeker zijn vaii zijn doel, de dichte nabij heid van de schepen maakte hem zulks mo gelijk. En nu volgde er iets verschrikkelijks. De twee schoten gingen tegelijk af en de heele romp van de Colorado beefde; twee monsterachtige projectielen, elk 470 kilos zwaar en met 280 kilos ontploffings- stoffen gevuld, boorden zich tegelijk in de flank van den vijandelijekn kruiser en aan stonds wezen twee reusachtige rookkolom men de plaats aan, waar deze twee mijnen waren ontploft, in een bliksemsnelle wer veling van de ontbrande gassen, duizenden gloeiende staalsplinters om zich heen ver spreidende. En het was zoo zeker, dat deze twee scho ten hun volle uitwerking hadden en dat zij, daar zij" ter hoogte van de machienkamer waren ontploft, het schip oogenblikkelijk' werkloos maakten, dat commandant Heu zey, na aan den roerganger de noodige be ve'en gegeven te hebben naar bakboord zijde te sturen, aanstonds zijn eerste beve len wijzigde. Maurice Rimbaut hoorde hem door de spreekbuizen roepen: De twee projectors aan den zijkant oogenblikkelijk op de sloepen met troepen richten, die wij zoo jiust in het vizier gekregen hebben; op hen vuren met al de stukken van middclmati gkaliber, die aan stuurboord beschikbaar zijn en dc kanon nen in de marsen. Daarop volgde dadelijk: Vuren op den achtersten foren van den tweeden kruiser. Toen hij dezen zin voltooid had, kreeg hij het antwoord. Geef acht, commandant. De ondcr- zeesche lanceerbuis heeft een torpedo ge lanceerd. Gaat in goede richting. ,,In goede richting", dat wil zeggen, dat men binnen veertig seconden, een minuut op zijn hoogst, kon verwachten, dat hij tegen het schip, dat reeds doorboord was door de 350 milimeters-kanonncn, zou aan vliegen. En dc verloofde van Kate, wien de com mandant dadelija de boodschap, die hij zooeven ontvangen had, had meegedeeld, wachtte, de tanden op elkaar geklemd, do oogen wijd geopend. Plotseling gteeg een kolom water van 20 meters hoogte langs de flank van den Japanschen kruiser op. Het scheen alsof deze door een geweldige onderzeesche ne- roering werd omhoog gestuwd; daarna zag men hem naar stuurboord overhellen.... Zijn brug scheen bedekt met zwarte stip pen, die voortdurend in beweging waren. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1