ALBERT RIEL Nederland en de Oorlog. DE VLIEGMACHINE. MARE 36. M'Ofden gepeild uit onderstaand telegram; dat door een inwoner van Leiden ontvan gen werd van Dr. Hendrik Miuller, re- geerings-dommisfcaris over het vluchte lingenkamp te Oldebroek ,7Wilt U van mij overnemen een ziek meisje van twee jaar en haar broertje van twaalf jaar, ouderlooshet eer,s,te hier naakt en gewikkeld in een deken aangekomen, en het laten halen door iemand met schriftelijke machtiging van U. Dit zal uiterst nufttig zijn". Ongetwijfeld zullen op dit oogenblik vele kinderen zidh in denzelfden hulpe loozen staat bevinden, en er heeft zich daarom ook {te loeiden reeds efeme plaatse lijke dommiss je gevormd, die een beroep deed op de liefdadige stagenooten, om dergelijke hulpbehoevende vluchtelingen, hetzij in eigen huis pip tfe <n(emen of'hunne opneming in passende gestichten te hel pen bekostigen. Bij zoo'n noodzakelijk liefdewerk mo gen vooral de Katholieken niet achter blijven. Want het geval wil, dat bijna all der gelijke hulpelboze vluchtelingen uit Bel gië komen, en dat het meerendeel der Belgische bevolking katholiek is, De liefde van het katholieke volk van Nederland moet er daarom ook voor Wa ken, dat zulke katholieke kinderen in eene goede katholieke omgeving terecht komen. Wij waardeeren natuurlijk in de hoog ste mate de menschlievende gevoelens onzer andersdenkende landgenooten maar men zal onze waakzaamheid in dit opzicht, die katholieke plicht is, wet we ten te eerbiedigen. Juist in deze benarde omstandigheden en op hunnen ontvankelijken leeftijd zou voor deze kleinen het gevaar groot zijn, van hun geloof en van hunne kerk te vervreemden. Ik hoop daarom, dat door dit schrijven ienige invloedrijke katholieken mogen bewogen worden om de handen ineen tg slaan en dit noodzakelijk liefdewerk eenigszins te oentraliseeren, om1 samen met liefdadige andersdenkenden dit heil zaam werk uit te breiden en er voor te zorgen, dat de katholieke Belgische kinderen in eene brave katholieke om geving aanlanden'. jMiss.chien voelen zich ook sommige katholieke gezinnen en /gestichten reeds; geroepen, om ter eere Gods en uit liefde tot den naaste een of meer vluchtelingen op te nemen zooals hoogstwaarschijnlijk in het Zuiden van ons land reedsi veel vuldig gebeurd is. Wie de groote verantwoordelijkheid niet aandurft voor de opvoeding van kinderen, die na den oorlog definitief ouderloos blijken te zijn, kan toch een goed werk doen, Idoor tijdelijk eien onder komen te verschaffen, om la!ter de kin deren aan de hoede van bloedverwanten, van het Belgische gouvernement of van de openbare liefdadigheid in België over te laten. Daarover ware met den Belgi schen gezant te onderhandelen. Ook zullen er nog well dappere Room- sche jongens, gevonden worden, die een heldhaftig reddingswerk durven verrich ten in de geteisterde sjreken. En zonder twijfel zal de Roomsche charitas, die nooit moede wordt ,te offe ren, ook voor dit noodzakelijk! katholiek liefdewerk de beurs Wel weer openen. Doch in de eerste plaats, is noodig, dat eenige invloedrijke katholieken de handen ineen slaan, om1 eenige centrale organisatie aan het werk te zetten. Dat die spoedig korni'e. Naar wij vernemen, heeft het Centraal Bureau voor de Katholieke Sociale Actie te Leiden de aandacht van de Diocgsane en Plaatselijke Comité's, voor de K. S. A. op deze dringende aangelegenheid ge vestigd. Waarschijnlijk kunnen deze hier wel de helpende hand bieden. Goedgeefschheid. Hiet „Hbld." de hooge tractemenjten van verschillende militairen besprekend, zegt o.a. en wij nemen het met volle instemming over Tegen dergelijke goedgeefschheid zou wellicht minder bedenking rijzen zoo kans bes.tond, welken handel en indu strie gedurende de laat&te jaren in Ne- deriand hebben doorleefd, bestendigd zou Blijven. Maar de ontzettende oor log waarin Europa, middellijk of onmid dellijk, is betrokken, heeft op veront rustende wijze onzen geheelen economi- schen toestand ontwricht Van alle kan ten wordt een beroep gedaan op de offervaardigheid van de beter bedeel den 1hoezeer ook aanmerkelijk, wat hun inkomsten betreft, achteruitgaan om van zoo vele landgenooten de bittere nooden te lenigen, weikei rich feeds voor doen en in de toekomst inogl belangrijk zullen stijgen, óók indien ons vaderland de verschrikkingen mochten blijven ge spaard van een krijg waarin zoo plot seling werd betrokken een volk, waaraan wij ons, ook uit historisch oogpunt, zoo nauw verbonden gevoelen. Al hetgeen nu ter handhaving van onze iot dusver geëerbiedigde neutraliteit wordt uitgegeven, zal moeten worden gekweten uit in de toekomst op te leg gen belastingen, waarvan de omvang niet is te schatten maar die zich verre zullen verheffen boven hetgeen tot nu toe is opgebracht, daarbij niet uit heft oog ver liezende wat na afloop der mobilisatie o.a. voor de defensie in Nederland en' in Oost-Indië méér zal moeten worden gevorderd. In dit alles ligt de vingerwijzing op gesloten, zich bij de voor deze neutrali- teitshandhaving te doene uitgaven to(t het strikt onvermijdelijke $e beperken, m.a.w.gepaste zuinigheid te betrachten. Alleen de overtuiging, dat "dit werkelijk het geval is geweest, zal de natie er toe brengen, zonder morren den zwarenlast te torsen welke voor haar in ;t verschiejt ligt. Wijziging dienstregeling iH- IJ- M. Met goedkeuring van den opperbe velhebber van land- en zeemacht wordt, met intrekking der thans gdldenide dienst regeling op 21 September a.s. een ge heel gewijzigde dienstregeling ingevoerd op de lijnen der H. IJ. S. M. Deze zal bevatten de door den Minis ter van Waterstaat goedgekeurde defini tieve winterdienstregeling 1914 1915 waarvan echter eenige treinen' rijn uitge vallen. Dit zijn in de eerste plaats, de inter nationale treinen, die door het niet meer loop-en der aansluitende voor het verkeer veel van hun beteekenis hebben' verlor ren, terwijl eenige beperking van den lokalen dienst in verband'met militaire eischen moes,t plaats vinden. De op 21 September a.s. op de H:. S. M.-lijnen in te voeren dienstregeling onderscheidt zich van de tegenwoordige doordat: lo. de treinen weder zullen rijden met normale snelheid en formatie. In verband met bekorting van' statïonne- menten en niet stoppen aan tfus^chen- station,s. zal de reistijd belangrijk wor den bekort 2o. het aantal ter beschikking ge stelde treinen zeer wordt uitgebreid. Op de lijn AmsterdamRotterdam zul len enkele der voor het zakenverkeer zoo gezochte exprestreinen, die s,l echts te Den Haag stoppen, weder gaan rij den, terwijl ook op alUe andere 1 ijnenj het aantaL snel- en perronentreinen zeer belangrijk wordt uitgebreid. I Ten dienste van het publiek zal op 17 September een spoorwegboekje, om vattende de nieuwe regeling, verkrijg baar worden gesteld. Sociale Week. Naar wij-vernemen is met het oog op de ongunstige tijdsomstandigheden de Sociale Week, welke door het Centraal Bureau voor de K. S. AL in November te Enschedé zou worden gehouden, tot een later te bepalen tijd uitgesteld. De behandeling der begrooting. Naar wij vernemen bestaat bij de ver schillende parlementaire fracties; in de Tweede Kamer het plan zich te beraden en zoo mogelijk te verstaan over de wijze van behandeling der Indische- e>n gingen op een doel zouden gericht zijn, om n.l. de uitstekende betrekkingen tus- schen den H. Stoel en de Oostenrijk- Hongaarsche regeering te behouden en te bevestigen. Ten slotte verzocht de gezant den H. Vader om hetzelfde wel willende vertrouwen, dat Pius X z.g* Oostenrijk-Hongarije en hem geschon ken had. De Paus bedankte op de hartelijkste wijze voor deze gelukwenschen. Ook Hij wenschte niets vuriger, dan dat de goede betrekkingen met Oostenrijk-Hon garije steeds inniger zouden worden. De Paus sloot met de verklaring, dat Hij de groote liefde en hoogachting van Zijn overleden voorganger voor keizer Frans Jozef als een kostbaar erfdeel zou beschouwen en bewaren. Gemengde Oorlogsberichten. Leuven. Een correspondent van de Vörwarts heeft Leuven bezocht en. verklaart tegenover de vergoelijkende be-\ richten in de Duitsche pers: „Leuven is een verwoeste stad". Hij twijfelt of de stad er ooit weer bovenop zal komen en deelt mede dat duizenden inwoners als gevangenen naar Duitschland zijn overgebracht. P rins Joachim. Gistermorgen is Prins Joachim, de jongste zoon des Keizers, die in de laatste gevechten in Frankrijk verwond raakte, aan 't sta tion Charlottenburg te Berlijn aangeko-, men, waar hij door de Keizerin werd opgewacht. De prins heeft zich naar het slot Bellevue begeven, waar hij zijn genezing zal afwachten. Duitsche vliegtuigen boven Parijs. Langs een omweg heeft de Frankfurter Zeitung" uit Parijs verno men dat er op 10 September weer een Duitsch vliegtuig boven Versailles is ver schenen. .Het werd door artillerie bescho ten en door Fransche vliegers vervolgd. Naar 't schijnt, is het nog ontsnapt. De Duitsche kruiser „Hela" vernietigd. Ambtelijk wordt be kend gemaakt, dat de kleine kruiser „He la" gistermorgen gezonken is, na ge troffen te zijn door een torpedo van een vijandelijke onderzeeboot. Bijna de geheele bemanning is gered. De mede- deeling is onderteekend door den waarn. chef van den marinestaf Behncke. Angst voor Zeppelins. De „Daily Chronicle" publiceert een brief van haar Antwerpschen correspondent, waarin de uitwerking der Zeppelinbom- men als het verschrikkelijkste wat ooit gebeurd is, beschreven wordt. De Pause lijke nuntius, de Russische gezant, een Belgische minister en de particuliere se cretaris van den koning bezochten met den correspondent de plaatsen, waar de bommen neergevallen waren. De Rus sische gezant was zoo overweldigd, dat hij niets meer wilde zien. De bevolking van Antwerpen is vol angst. De Zep pelins houden haar meer bezig dan de ongelukken van het land. Werkeloosheid. Uit Londen wordt geseind: Terwijl volgens de Vör warts het aantal werkloozen in Duitsch land reeds in de millioenen loopt, heeft de oorlog weinig invloed op de Engel- sche industrie. De fabrieken blijven na genoeg overal aan den gang als altijd. BINNENLAND. Een noodzakelijk Katholiek Liefdewerk. Onder dezen titel schrijft Dr. Emile Verviers in het „Katholiek Sociaal Week blad" Door den wreeden oorlog zijn onge twijfeld tallooze kinderen ouderloos ge worden, of 'hebben in de verwarring eener vlucjht het verband m'ejt hyninie fa milie verloren, en bevinden zich dien tengevolge in den mieest zorgeloozen! toe stand. De omvang der ellende kan eenigszins, FEUILLETON. 69) Van aale kanten wenden tfejp jongen man handen toegestoken, die de zijlnen drutkten. De eenvoudige, ruwe matrozen wilden hem allen hunne bewondering te kennen geven. De machinisten ;en sto kers kwamen onder uit tfe machinekamer en weldra vormde "zich (een kring rond de „Katesbird". die nog aan zijn takel hing, daarna kwam men dichterbij om haar te zien en ook aan te raken. Maar nu kKvam Maurice Rimbaut tus- sdhenbeide. 1 [Hij {leende tfe slechte gewoonte van het Angel-Saksische ras, 'den verwoester van eerbiedwaardige ruinen. H|ij als Lotharing er van ouden stam, herinnerde rich hoe hiji, toen hij .het huis van Jeanne d'Arc te Domremy bezocht, gezien |had, dat Engels chen in de ar moedige kamer, waar de heldin gesla pen had, Stukken afsneden vain bedstee- balken en planken. Een van de matrozen ;moest maar eens op de gedachte komen een stuk van den vleugel van de „Katesbird" af te snijden om het als een ultri-moderne relikwie te bewaren en de „Vogel van Kate" zou in een oogwepk geheel afgetakeld worden. Commandant Howe begreep tfe onge rustheid van den vlieger ;en liet den Krijng wijder maken. Maurice jRimbauit vroeg daarop jaan den ondercommandant Van het schip, ;die de reddings-operaties geleid had, het toestel zoo hoog te doen ophijschen, tfat hij de drijvers kon nakijken. Toen dit was geschied, betastte de in genieur ;de geheele caoutchouc beklee ding van de twee lange cylinders e(n kwam weldra tot Ide ontdekking, dat er een lange snede in fseia der cylinders was gemaakt en wel in dat gedeelte, dat het water het eerst moest raken, als het toestel kwam tfe (vallen. Zij was met een dunne, |zeer scherpe metaalplaat gemaakt, opdat ze onzicht baar zou blijven en een kreet ontspiapte aan den mond van de(h ingenieur: Ah! de bandiet2 Kerdoch, inderdaad, had zijn voorzor gen goed genomen. Niet alleen had hij Üen motor bui ten werking willen stelten, maar ook had hij den aëroplaan ongeschikt willen ma ken om te drijven, als ze viel. Ondanks al de bewijzen van vastbe radenheid, idSe Maurice Rilmbaut gegeven had, kon hij niet weerstaan aan eeji gevoel van grooten angst. JHij was vertrokken met het volste ver trouwen, (dat Ide aëroplaan in geval van nood zou kunnen drijven .en als zij, ver van alle hulp, eens op het water was neergedaald, [zouden de drijvers dade lijk volgeloo'pen zijn, de aëroplaan zou binnen leinkele milnuten zijn gezonken en hij zou daar aan (de golven zijn overge leverd, ten praai aan (de haaien, zonder de middelen te hebben, die hij had ge wild, om te blijven drijven. Maar hij gaf zich niet lang aan deze akelige gedachten over. Reeds weer herinnerd aan (hetgeen hem sinds verscheidene uren bezighield, vroeg hij: Hoe ver'is (het van hier naar San- Francisco? 450 mijlen. iDat is iets voor uw X Sj F. com mandant, u moet dadelijk telegrafeeren. -Onmogelijk! Hoe, zei-de de jonge Frans ch man, terwijl hij naar de galg keek, die boven den grooten mast stond. Maar ge hebt toch telegrafie-toestelten. Of zijn ze mis schien onklaar? t Neen, dat niet; maar al twee dagen fciedert ons vertrek, geeft San-Fran cisco ten antwoord, dat het niets begrijlpl van onze mededeelingen. Dat is niet te gelooven bijna..-. En ge begrijpt de zijne? Neen, maar het teeken „foutief" Staatsbegrooting voor 1915, zoolang de tegenwoordige buitengewone omstandig heden voortduren. Opstand in Djailolo. IReuter seint: Er is een opstand uitgebroken In Djailolo (Residentie Ternate en onder- hoorigheden). De controleur Agerbeek is vermoorddrie wakers, en een soldaat Zijn gedood, twee soldaten gewond. Djailolo is 3e standplaats van den controleur van de afdeeling Halmahera der residentie Ternate en Onderhoorig- heden. Er is meer dan éen controleur Ager beek welke nu op Halmahera was ge plaatst kunnen wij hiet vindenwe kun nen dan ook niet mét juistheid zeggen welke controleur Agerbeek vermoord is. STATEN-GEINERAAL. Vereende Vergadering van de beide Kamers op Dinsdag 15 September 1914, lot omning van de gewone fitting air Staten-Generaal. IDe heer Van Voorst tot Voorfst, die den voorzittersstoel bekleedt, opent, nadat de leden der beide Kamers zich naar de Ridderzaal op het Binnenhof hebben begeven, des middags te 12 uren Üe vergadering en laat door den griffier van de Eerste Kamer voorleden een Ko,- ninklijk besluit van 5 September 1914 no. 38, houdende zijne benoeming tot voorzitter van de Eerste Kamer geduren de de zitting die heden zal aanvangen. jDe Voorzitter benoemt eene Com missie die Hare Majesteit de Koningin in het gebouw zal ontvangen en uitleg den. De Ministers, hoofden van Mini,- steriëele Departementen, en 'de leden van den Raad van State vereenigen zich, te (één uur des namiddags, mede in de ver gaderzaal. 1 Hare Majesteit de Kfoningin, vergezeld van Zijne Koninklijke Hoogheid den Prins der Neder landen, Hertog van M|eck 1 en- b u r g, kort daarna in de vergaderzaal binnengeleid, neemt plaats op den troon en houdt, terwijl {Zijne Koninklijke Hoog heid de Prins naast Haar gezeten is de volgende rede: De Troonrede. MIJNE HEEREN1 Onder zeer buitengewone omstandighe den kom Ik heden weder in Uw midden. |W;ij zijn allen vervuld door de ge dachte |dat een verschrikkelijke oorlog leen groot deel der beschaafde wereld teistert Ons land is dientengevolge in een toestand geraakt welke nog steeds onafgebroken waakzaamheid eischt Ik mag lechter dankbaar vaststellen dat Onze vriendschappelijke betrekkingen met alle mogendhejden ongestoord zijn ge bleven. Die volstrekte neutraliteit die Neder land in acht neemt en met al zijn krachr ten zal handhaven, is tot dusver op geen enkele wijze geschonden. Tot Mijne groote voldoening werd de mobilisatie van zee- en landmacht zon der eenige stoornis in minder dan den daarvoor vastgestelden tijd voltooid. Bei de deelen Onzer weermacht vervullen^ met den besten geest bezield, hym vaak zware taak. Diep begaan met het lot van alle vol ken die in den krijg zijn medegesleept draagt Nederland de buitengewone las ten die het worden opgelegd gewillig! en ontvangt met open armen alle on- gelukkigen die binnen zijne grenzen een toevlucht zoeken. Het economisch leven ondervindt in al zijn vertakkingen de drukkende gevolgen van den toestand, waarin Europa ver keert Het handelsverkeer met het buiten land is tot zeer beperkte afmetingen te ruggebracht de scheepvaart, voor zoojver 'dat bestaat uit een aantal onduidelijke punten, Jceeri telkens terug en wij be proeven ztlfs niet meer het telegram over te zetten, daar wij 'overtuigd zijn, dat er hier of daar een storing is, die wij niet kunnen opheffen. Dit gesprek had plaats op de coim- mandobrug, waar de officieren rondom •den vlieger stonden, terwijl de beman ning uit bewondering het Joestel staand te bekijken. I De Fulton was een „Kahelllegger" van het nieuwste model. Nog heel kort geleden had het schip den ond erze es chen kabel van Panama naar ide Galapagnos-eilanden gelegd, die, 250 mijlen van het kanaal gelegen, hier door een groote krijgskundige belangrijk heid zouden verkrijgen voor ide Vereenig- de Staten. Bij zijn terugkomst op Oakland had commandant Howe gehoord van de vrees, Idie !er beston|d voor een oorlog met Japan; daar alle verbintenissen met de iHawaï-eilauden plotseling waren af gebroken, had hij bevel gekregen, zich gereed te maken om naar Honoloeloe te vertrekken met de vijf gepantserde 'kruisers, jd'ie tfe geheele Amerikaansche scheepsmacht op den Stillen Oceaan uit maakten. Daarna was er een tegen bevel geko men. Ingezonden Mededeelingen S 30 cent per regel. DENKT OM S JVIEUBELMAGAZIJn zij niet stilligt, gaajti met ongekende moeilijkheden en gevaren gepaardvoor de zeevisseherij geldt dit in niet mindert mate landbouw en nijverheid vinden, voor zoover zij voor export werken, haar af zetgebied voor een groot deel verstoord; in den geld- en fondsenhandel bracht de toestand een heftige crisis te weeg; de toevoer van granen en van grond- en hulpstoffen voor de nijverheid is, zeer belemmerd Toch komt er eenige verlichting in den druk. Vasthouding en prijsopdrijving van levensmiddelen en huishoudelijke ar tikelen is voorkomen. De crlsjs in den geld- en fondsenhandel Is, in banen ge leid, die de mogelijkheid van een geleide lijk verloop daarvan openen. Krachtigt pogingen worden aangewend tot beper king van Werkloosheid en tot voorkoming •en leniging van /ïood. Verschillende pro ducten van land- en tuinbouw en van de voedingsindustrie vinden weer afzet, zoo wel naar Engeland als naar Duitschland en België. IDe geregelde Igang ^an zaken in de koloniën heeft veel te lijden van de stoor nis in post-, telegraaf- en scheepvaartver. keer. Op handel, landbouw en nijverheid in Nederlandsch-Indië is een zware druk gelegd, doch, waar noodig met den steun der Regeering, is [door ide circulatiebank |en verschillende credietinstellingen, tof {dusver met bevredigende uitkomst, die druk verlicht en een crisis voorkomen. iDe invoer staat stilgroote voorraden uit voerproducten wachten op verscheping en heropening der Europeesche markten. Maatregelen zijn door de Regeering ge nomen ter voorkoming, :dat gebrek aan levensmiddelen pntsta. De economische toestand der ïnlandsche bevolking, wier houding niets te wens chen overlaat, is voor het oogenblik mi-et onbevredigend te noemen. Die toestand in Suriname behoeft, wan neer de aanvoer van levensmiddelen, ook van Regeeringswege ter hand genomen, bestendigd blijft, geen zorg te baren. De toestand op Curasao is onbevredi gend de handel ligt stil en er heerscht groote droogte. Op Aruba en Bonaire veroorzaakt de droogte veel armoede en ziekte onder de bevolking. Die aanvoer van levensmiddelen ook naar ide Wiest- Indische eilanden is verzekerd!. In alle koloniën werden maatregelen getroffen tot handhaving onzer staatkun dige onzijdigheid. Met vertrouwen doe Ik een beroep óp allen oim ook in handel' en verkeer mei zorgvuldigheid alles te Vermijlden, wat onze neutraliteit in gevaar zou, kunnen brengen. Waar ons volksbestaan eischt, dat de bUitenlandsche handel, voor zoover de omstandigheden toelaten, doorgaat, be hoort ieder handelaar zich bewust te zijn, dat zelfs de schijn behoort vermeden te worden als zou in en door den Neder- landschen handel partij worden getrok ken voor één der oorlogvoerende Mo gendheden boven andere. Ik gevoel Mij gelukkig, dat Mijn volk, in trouwe plichtsbetrachting, met Mij vereenigd het vaderland tracht te dienen en Ik verwacht dat de eendracht die zich alom in het land heeft geopenbaard tot den einde zal worden volgehouden'. .Met de bede dat God ons kracht moge schenken verklaar Ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend. Hare Majesteit de Koningin, vergezeld van Zijne Koninklijke Hoogheid den Prinfeder Neder- «landen, Hertog van "Mee kien,* burg, en voorafgegaan door de Com- Irnissle, verlaat de vergaderzaal. Het vl00toestuur Tiad zich ,er tegen verzet, dat Ide gouverneur van Califor- nië [deze schepen in dienst 'stelde voor een tocht, waarbij ze gevaar liepen geen proviand te kunnen opdoen ,en had be slist, dat men tfe Vloot zou afwachten, die den 15 Juni Ln S,an-Francisco kwam. 'Ondiertusschen moest men een zeker aantal steenkolenbootjen in gereedheid brengen, om {hun vooruit Je gaan naai het Oosten 1— wegens hun geringe snel heid ien het geheele eskader zou, zich naar Honoloeloe begeven. Daarna was dit voornemen opgegeven, op een bericht van de T. S. F. uit Taïti, 'dat Honoloeloe in tfe handen der Japan ners was gevallen. En toen had jzich feen ongeloof el ijk: verslagenheid van het heele Amerikaan sche volk .mieester gemaakt. Talrijk waren tfle voortvarenden, die [Zeiden, d'at de vloot der Unie tegen lelken prijs de Japanners tegemoet moest gaan. Maar talrijker nog waren de voor- zichtigen, idie zich rekenschap gaven van de minderheid, (waarin hel eskader zich zou bevinden tegenover een vijand, die volop van steenkolen was voorzien en een vludhthaven hadj, namelijk Honoloe loe, waar hij zijn (gehavende schepen ln veiligheid kon brengen. (Wordt vervolgd!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 2