Maandag
14
BUITENLAND.
De Oorlog.
DE VLIEGMACHINE.
5e Jaargang.
No. ^97
2)c £eidócJxe SouAa/nt
Bureau OUDE 8VIVOBL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
dit blad verschijnt elken dao, uitgezonderd zon- en feestdaoen
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2% cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
September j
1914
De AUVER1EN titilvijb bedraagt van 5 regels 0.75, elke regel neer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel 10 cent.
De terugtocht der Duiischers in Frankrijk
De terugtocht der Duitsche legers uit
Frankrijk is een allerbelangrijkst wa
penfeit in dezen oorlog.
Is het een gedwongen terugtocht, dan
zou men moeten aannemen, dat de Duit
schers werkelijk tengevolge van den
enorme inspanning der vorige dagen uit
geput geraken, wat een veege zaak voor
hen zou zijn. Is de terugtocht vrijwil
lig, dan kan hij bedoelen, de verbonde
nen verder van Parijs te lokken, opdat
de Duitsche rechtervleugel gelegenheid
kfijge €en omvatting te berwerkstelligen
buiten de actie van de bezetting van
Parijs.
Hun terugtocht wordt van W. tfot O.
gieteekend door de plaatsen Lunévil-
le, Pont a iMousson, Gerbeviller, Bac
carat, Raon FE tape (dat dicht aan de
grens van Frankrijk en den Elzas, ligt)
en Zuidelijker door Nomeny, Ramber-
villiers en St Dié (eveneens dicht bij de
grens).
Zijn de beide legers, die langs deze
terugtochtlinies naar den Elzas terug-
keeren, het leger van den Kroonprins
van Beieren en van den Kroonprins van
Pruisen, die hie rs,tonden De streek
rond Nancy is eveneens door deDuit-
schers, verlaten, ime't-'inbegrip van h:et ver
woeste Pont a Monsoon, bet earste
plaatsje in Lotharingen, dat dein' vuur
doop ontving.
De Duitsche legers,, die op den rech
ter vleugel ageerden zijn reeds 200 K.M.
van Parijs. De Duitsche bezetting van
Amiens heeft die süad prijsgegeven
en trekt weg in de richting van 'Duitsch-
land.
Aleen in het centram houdt een ge
deelte stand. Dit sjchijnt he(b leger in
den omtrek van Ver dun té _#ijn, welke
belangrijke plaats overigens! in de berich
ten, zonderling genoeg, niet wordt ge
noemd.
Generaal Joffre, die het behaalde suc
ces door (middel van een dagorde aan
zijn leger bekend inaakte, zegt daarin
„wij Wonnen 200 K.M. terrein".
Trekt men, aangenomen dat dit van
Parijs uit bedoeld is, van die stad als
middelpunt een cirkel met een straal' van
200 K.M. dan komt men in Noordelijke
richting bij de Fransch-Belgische grens,
nadert in Nloordoostelijke richting Meziè-
rezCharlevilUe, en blijft lop 50 K.M.
Van Verdun. De steden RheitmlSu Soissons,
St Ouentin, Cambray, Arras, Dourai en
Amiens, allen gelegen in! 'het door de
Duitschers, bezette geb'ied, vallen binnen
dien cirkel.
De verandering is dusi wel groot en
men kan zich ternauwernood verklaren,
hoe dit alles gebeurd is.
De „Daily Chronicle" geeft voor den
tegenslag der Duitschers de volgende
oorzaken op: de overbrenging van de
groote troepen afdeelingen naar het Oos
telijk oorlogsterrein; de verzwakking
FEUILLETON.
De daling was prachtig geschied.
Herhaald handgeklap kwam van het
schip, waar heel de bemanning, bij el
kaar geschaard, bij. de redding tegen
woordig was. Reeds werd er een takel
aan bakboord bevestigd, waarmee een
ketting werd „neergelaten, om den groo-
ten vogel 'Vast te pueren, die b'ij allen
een onbeschrijfelijke nieuwsgierigheid
opwekte!.
Eensklaps sjcheen liet Maurice {Rimbaut
toe, oLjij zonk'.
Daar hij op zijn drijvers vertrouwde,
'naakte hij geen haast om in de sloep
te komen, ofschoon dit gemakkelijk1 ging,
daar twee matrozen de „Katesbird" met
bootshaken naar zich toe hadden ge
trokken.
Hij keek om zich heenjiet was waar,
het schuitje begon te zinkertf
De voeten reeds nat, stapte de jonge
man haastig in de sloep en bemerkte
nu, dat de drijvers bijna geheel onder
water warenhet water was tot aan
ien bodem van het schuitje gestegen,
vn leege bussen dreven naar alle kanten
van het Duitsche veldleger door de ont
trekking van vele manschappen voor de
bewaking van de verbindingslijnen; de
verdwijning van hun meerderheid in ge
tal naarmate hun verbindingslijn langer
werd in de richting van Parijs en de ver
sterkingen der Franschen op kwamen
zetter; de verzwakking van het moreel
der Duitsche troepen, die vermoeid wa
ren door vreeselijke marschen en ontred
derd door zware verliezen; vermoedelijk
onevenredige verliezen onder de Duib
sche officieren, zonder wie de minderen
niet zoo gemakkelijk tot bloedige ge*
vechten kunnen'worden aangedreven.
Hier volgt de officieele telegrammen-1
reeks, waaruit we bovenstaand kort over
zicht hebben samengesteld.
Het Engelsche Persbureau meldt:
„Onze troepen hebben de Ourcq over
schreden en zijn hedenochtend snel opge
trokken ter vervolging van den vijand
Twee honderd man zijn gevangen geno
men.
De cavalerie van de bondgenooten be
vond zich dezen nacht tusschen Sois
sons en Fismes.
De vijand trekt achteruit benoorden
Vitry.
Het derde Fransche legerkorps heeft
al het geschut van een legerkorps ver
overd.
Onze vliegers rapporteeren, dat de
vijand met grooten spoed terugtrekt."
Een volgend officieel bericht uit Lon
den meldde, dat, na de 60'00 man en de
15 kanonnen, die op 10 en 11 Sept. in
handen vielen der verbondenen, het
'derde Fransche leger op 12
Sept. 160 kanonnen buitmaakte,
en de Duitsche strijdmacht zich
terugtrok langs ide geheele li
nie ten (Westen van de Maas.
Een mededeeling der Fransche Re
geering van Zaterdagavond 11 uur
luidde aldus:
„Aan onzen linkervleugel duurt de al-
gemeene terugtocht voort der Duitschers
voor de Engelsch-Fransche strijdkrach
ten, die reeds den benedenloop van de
Aisne hebben bereikt. Ook in het een-
terum 'blijven de Duitsche legers terug
wijken. Wij zijn de ''Marne tusschen
Epernay en Vitry-le-Francois overgetrok
ken.
Aan onzen rechtervleugel begon de
vijand heden ook een terugwijkende be
weging en werd de streek om Nancy
ontruimd.
Wij hebben Lunéville weder bezet.
Ondanks de vermoeienissen van een vijf-
daagsch gevecht, vervolgen onze *troe-|
pen den vijand krachtig. De terugtocht
van den vijand schijnt sneller te gaan
dan de opmarsch was. Zij was op som
mige punten zóó overhaast, dat onze
troepen in de hoofdkwartieren, in het
bijzonder te Montmirail, kaarten, docu
menten, persoonlijke schrifturen vonden,
die door den vijand, waren achterge^
ten, benevens pakken brieven, die ont-1
vangen waren of voor verzending gereed
lagen.
Overal, en in het bijzonder in de
streek van Fromentières, liet de vijand
Benige minuten nog en het zou aan
de machine komen.
En de cylinders, die uren lang met
volle snelheid gewerkt hadden, waren
heetgeloopen'.
Zoodra het zeewater ze bereikte, zou
den verscheidene er van springen wegens
de plotselinge afkoeling en dan was de
aeroplaan buiten dienst gesteld'.
De ingenieur gaf zich dadelijk reken
schap van dit nieuwe gevaart
Zijn kreten, zijn uitleggingen, zetten
de matrozen van de sloep aanzij hiel
den de aeroplaan lang genoeg met hun
bootshaken boven water, om den tijd
te hebben den ketting van den takel,
die aan bakboord bevestigd was, aan
•het bovengedeelte yan het toestel vast
te makenl
Eenige óogenblikken later aan deze
ketting met den stoomlier opgeheschenfc
kwam de „Katesbird" .ter hoogte van
de brug.
Toen Maurice Rimbaut zijn toestel in
veiligheid zag, steeg hij aan boordt
Een lange, magere man, met een baar
deloos gezicht, een uniformklak met
breed galon op het hoofd, wachtte hem'
op en stak hem beide handen toe.
Commandant Howe van de Fultonr.
Maurice Rimbaut, Fransch ingenieur
Een Franschman, maar waar komt
ge vandaan?
batterijen, houwitsers en tal van caissons
achter.
De gevangenen wekken den indruk van
gebrek, afmatting en ontmoediging.
Vooral ook de paarden zijn uitgeput."
Dit bericht werd gevolgd door een
tweede officieele mededeeling van dezen
inhoud
Op 6 Sept. richtte de opperbevelheb
ber der Fransche legers de volgende
legerorder tot de troepen:
„Op het oogenblik, dat de slag wordt
begonnen, waarvan het heil des lands af
hangt, is het noodig allen eraan te her
inneren, dat het geen tijd meer is, om
achterwaarts te zien. Alle pogingen moe-
ten worden aangewend, om den vijand
aan te vallen en terug te deijven.
Eén troep, die niet meer kan vooruit
gaan, moet, het koste wat het wil, hetH
veroverde gebied behouden en zich la
ten dooden, liever dan terug te wijken.
Onder de tegenwoordige omstandighe
den kan geen wijken meer worden ge
duld.
Men weet, hoe die bevelen zijn opge
volgd, 'en welk een schitterend resultaat
verkregen werd.
Bij het binnenrukken van onze over
winnende troepen in het gebouw, waarin
de generale staf van het 8e Duitsche
legerkorps gevestigd was, in Vitry-le
Frangois, vonden zij de volgende leger
order, geteekenid door den luitenant-gene
raal Tulff voin iTschepipe unid Wierden-
bach
Vitry^-lie-Frangoisi, 7 Slept. 10 u. 30.
Het doel van onzen langen en moeilij
ken marsch is bereikt; de voornaamste
Fransche troepenmacht heeft den slag
moeten aanvaarden, na voortdurend te
Zijn teruggetrokken. J> groote beslis
sing is ontegenzeggelijk nabij. Morgen
zal de geheele Duitsche legermacht, dus
ook die van ons legerkorps, oprukken
over 'de geheele linie van "Parijs naar
Verdun.
Voor (hetovelzijh ien (de eer van, Duitsch-
lanld Verwacht ik, dat ieder officier en
soldaat, ondanks idle zware en heldhaftige
gevechten van de laatste Idaigen, zijn ge-
heelen plicht zal doen tot zijn laatsten
adiemtodht. Alles hangt a'f van het
resultaat, dat 'morgen zal wor
den bereikt".
'Deze order is vooral flaarom belangrijk,
wijl eruit blijkt, dat de Duitschers niet
minder gewicht hechtten aan den uitslag
van den slag aan ide Marne dan de Fran
sche opperbevelhebber.
Een communique van Zaterdagmiddag
3 uur luidt:
1. Aan onZen linkervleugel zet de vijand
Zijn terugtocht voort; hij heeft Amiens
ontruimd ien is in aar het Oosten terug
getrokken. Tusschen Soissons en Reims
trokken de Duitschers terug naar het
Noorden van ide Vesle. Zij hebben 'de
Marne tjen Zuidoosten van Reims niet
verdedigd'.
2. In het centrum houdt 'de vijand, die
Revigny en Brabant-le-Roi heeft verloren,
nog stand in ihet Zuiden van de Argenne.
Bij onzen rechtervleugel trekken de vij
andelijke strijdmachten, welke aan de
En naar het Oosten Wijzende, scheen
de Amerikaansohe officier te zeggen
Daar voor ons is de onmetelijke ruim
te vanwaar hebt ge kunnen vertrekken?
Waar hebt ge kunnen rusten?
Een diepe stilte heerschte nu aan
boordmen wachtte op het antwoord
van d^n vlieger, evenals de Grieken
wachtten op de orakels van de Pytho-
nissa van Delphi.
Ik kom van Hawaï, zegde de jonge
man zonder eenig vertoon; van nog ver
der zelfs, van Midway^
Van Midway, riep de Amerikaan,
maar dit is bijna 3000 bijlen hier van
daan.
En een stomme verbazing stond op
alle gezichten te lezen:
Ja, 3000 mijlen heeft mijn aero
plaan inderdaad afgelegd.
Maar dan is Midway, ons grofat
kolendepot nog niet genomen, riep de
commandant van de Fulton uil
Neen, nog niet, toen ik eergisteren
morgen vandaar vertrok.
Eergisterenmorgen. Ge hebt dien
afstand in twee dagen afgelegd?
En commandant Howe streek met zijn
hand over zijn voorhoofd als om' zich
te verzekeren, of hij niet het voorwerp
Ik zou het wel in minder tijd heb-
was van een begoocheling'.
ben kunnen doen, als ik geen brand-
Meurthe lagen, terug. Behalve St., Dié en
Lunevillé ihebben wij wederom Raon-L'
Etape, Baccarat, iRemerceville, Nomeny
en Pont-a-Mounen bezet."
De order van den Franschen opperbevel
hebber luidt:
„De veldslag, welke sedert vijf dagen
geleverd werd, is geëindigd met een on
betwistbare overwinning. De terugtocht
van het le, 2e en 3e Duitsche leger voor
onzen linkervleugel ien centrum wordt
geaccentueerd. Het 4e leger van den
vijand begint zich ten Noorden van Vitry
en Sermaise terug te trekken. Overal laat
de vijand talrijke gewonden en hoeveel
heden minutie achter. Overal worden ge
vangenen gemaakt. Terwijl onze Jroepen
terrein winnen, constateeren zij de spo
ren van een geweldigen strijd er. belang
rijke maatregelen de or de Duitschers ge
nomen om onzer, aanval weerstand te
bieden. De krachtige hervatting van ^ret
offensief bepaalt het succes. Gij, officie
ren, onderofficieren ien soldaten, gij hebt
mijn beroep op u beantwoord, gij hebt
uw vaderland (goed gediend."
Het Belg'sche leger in octie.
De „Indép. iBelge" van Zaterdag
meldt, dat het Belgische leger het Duiit-
sche leger, dat Cortenberg, tusjschen Leu
ven en Brussel bezette, in tweeën heeft
gesneden. De (nieuwe artillerie van groot
kaliber bewees vooral goede diensten.
Een officieel telegram uit Antwerpen
d.id. gisteren meldtHet gevecht, da'tf ten
zuidoosten van Antwerpen is begonnen,
is heden met heftigheid voortgezet
Op onzen linkervleugel! is een tegen
aanval gedaan door Duitschers, die uit
Leuven waren getrokken. Dit noodzaakte
onze vleugeldivisie te wijken. In het
centrum en aan den rechtervleugel daar
entegen heeft onze infanterie onder de
gunstige omstandigheden terrein gefwon-
nen. Het gevecht zal morgen wordeh
voortgezet. I
Er is alle grond, om1 aan te nemen,
dat door (het optreaen van versche troej
pen, die tot dusverre in reserve zijn ge
houden, de gunstige toestand aan onzen
linkervleugel! kan worden hersteld.
De Belgische legatie te 'y Gravenhage
deelt het volgende mede:
Het Belgische leger, dat den lOen
dezet maand llit 'Antwerpen vertroK, heeft
over een breed front overal de Duitsche
troepen teruggeworpen. iDe steden Me-
chelen en (Aerschot werden hernomen.
De troepen hebben den spoorweg tus;-
schen Leuven en Thienen opgeblazen.
Het offensief wordt op een bevredi
gende wijze voortgezet
De groote sL»g tusschen Oostenrijkers
en Russen.
Er valt nu bijna niet meer aan te twij
felen het Oostenrijks.ch-Hongaarsche le
ger van een millioen man is in Gallicië
reddeloos gesjagen.
Terwijl voor eenige dagen de Russ,en
in het |Z.O. hun volhouden zagen beze
geld door den val van Lemberg, een
open stad overigens^ maar de hoofd
stad van het kroonland Galicië en ook
stof voor rnïjn motor had moeten inne
men te Hawaï. Wat Midway betreft,
het kan 't nog wel 10 a 12 ''dagen uit
houden, en om dit aan uw landgenooten
te gaan mededeelen, heb ik den eenigen
weg gekozen, die vrij gebleven was, dien
van de lucht
Gij hebt dat gedaan ?_v. Gij, die
Deze typische opmerking in den mond
geen Amerikaan zijt
van een Angel-Sakser teekende wel de
hoogste verba zingt
En "de oude officier .greep weer de
handen van den jongen rnian en drukte
die lang en stevig om Zijn bewondering
uit te "drukken, die hij met allèn, die
daar waren, deelde'.
Onder al die vragen, die zich aan ,hem
opdrongen, bleef er één onopgelost.
Waarom was het een Franschman, die
deze buitengewone zending had aan
vaard en volbracht?
Weliswaar was Trankrijk alle andere
volken voor op het gebied der luchtver-
overing en was van daaruit de eerste
stoot uitgegaanmaar welk voorval had
een Franschman er toe kunnen brengen
hier naar de onmetelijke eenzaamheid van
den - Stillen Oceaan te komen, waar zoo
zelden de Fransche vlag gezien werd?
Vanwaar kwam dit toestel, waarvan
geen enkele 'courant het vervoer ver
meldde
het intellectueel middelpunt van heft
land, slaagden daarentegen de Oosten
rijkers er niet in, hun doel, Lublin, te
bereiken.
Nadat Lemberg in de handen d«r Rus
sen was, gevallen, en de Oostenrijksche
troepen, die de omgeving van die stad
verdedigd hadden, waren teruggeworpen,
is de jgtrijd bijna geheel overgebracht
naar het Noordelijk gedeelte van het
front, en woedde nu vooral tusschen To-
maszow en Kras,nik, waar 600.000 Oos
tenrijkers s,tonden. Bij laatstgenoemde
plaats gelukte het den Oostenrijkers de
Russen te verslaan, toen deze nog niet
geheel gereed waren. Maar door middel
van de in den rug der Russen gelegen
spoorwegen, die naar een telegram te
verstaan geeft, uitnflmend funetioneeren,
werden de volgende dagen uit All'e dee-
len van het groote Tsarenrijk reserves
aangeroerd, en eindelijk achtten de Rus
sen zich dientengevolge tegen de Oos
tenrijkers opgewassen.
Dezen, van hun kant, hadden den tijd
benut door hunne lijnen een 30 K.M.
in Polen vooruit te schuiven naar de
zijde van Lublin, terwijl hun versterkin
gen waren toegezonden uit Duitschland,
ten behoeve waarvan bruggen over de
Weichsel waren geslagen.
De slag, die nu gevoerd werd, be-
slisjte over het lot van het Oosftenrijksch-
Hongaarsche 'leger. Het (gelukte generaal
Roeszky door een snelle beweging in de
buurt van Tomaszow miét een aanzien
lijke troepenmacht het front van den
vijand te verbreken, en den linkervleugel
der Oostenrijkers, in den rug aan te val
len. (Reeds eenige dagen geleden werd
Russische cavalerie in een der telegram
men gemeld in den rug van bet Oosten
rijksche front.) «Men begrijpt, dat deze
met goed gevolg bekroonde onderneming
allemoodlottigst was voor de armee der
Donau-monarchie. Oedwongen naar meer
dan één zijde front te maken („naar
drie", zegt een telegram1, hetgeen wijst
op nog een andere omtrekkende bewe
ging) kon zij zich niet fcttaande houden,
zelfs niet in de versterkte stellingen',
die Zij aan den Weichsel bij Opole, en
bij Turobin (25 K.M. ten O. van Kras-
nik), had (opgeworpen. Stormenderhand
werden cfeze door de Russien genomen
en de hoofdmacht der Oostenrijkers, te
ruggeworpen tot over de San.
Het succes der Oostenrijksche wape
nen, waarvan in het bovenbedoelde te
legram uit Weenen sprake was, is het
achteruitdringen der Russen na een
strijd van 5 dagen, „op den weg paar
Grodek". De uitdrukking is uiters't vaag.
Grodek is een kleine plaats^ ongeveer
20 K.M. ten WJ. van Lemberg, aan den
weg die van daar naar Krakau voert
(het ligt vlak bij Sadowa, waar in 1866
de Oostenrijkers' door de Pruisenver
slagen werden). ÏWéér aan dien weg
heeft die slag plaats, gehad? Het be
richt spreekt er niet van. Er vielen
zegt het 10.000 gevangenen in de
handen der Oostenrijkers, Wij twijfelen
er niet aan, want in den oorlog op het
Oosterfront gaat nu eenmaal alles, in
Hoe kon men zich indenken, dat een
man zulke afstanden had kunnen vlie
gen, zonder oponthoud, geheel all'een,
gedurende lange uren, dag en nacht 1
Maurice Rimbaut moest dus met en
kele woorden opheldering geven en de
geschiedenis vertellen van den bouw van
den aeroplaan met de middelen en werk
krachten van de vesting; daarna ver
haalde hij in het kort zijn vlucht .over
Honoloeloe, dat door Japanners was be
zet, zijn verblijf van verscheidene ureni
aan 'den rand van den Kilaiiea en 2ijn
laatsten vliegtocht naar San-Francisco,
dien hij wegens gebrek aan alcohol had
moeten onderbreken.
Alleen de beweegreden tot deze ge
waagde ondernemingen ontging degenen
die naar Maurice Rimbaut luisterden, en
zou hun tot het laatste toe onbekend,
blijven!.
Maar ze zochten er niet meer naaiC
Geheel meegesleept door een verhaal
van onvergelijkelijke grootheid, ondanks
zijn eenvoud en beknoptheid, kojnden zij
slechts één uitroep vinden |om hun harts
tochtelijke bewondering weer te geven.
Leve Frankrijk! Leve Frankrijk' En
gedurenide enkele ooigenblikken inaakte
zich een vrei^deroes van de geheele be
manning meester.
(Wordt vervolgd).
