Z. H. Paus Pius X i BUITENLAND. 5e Jaargang. No. 1476. Bureau OUDE SINGEL 54, LEIUEN. Interc. Telefoon 93S. Postbus DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering tn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week JI.IO Per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post /1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Oetliustreerd Zondagsblad 5 cent Dondert'Hfc 20 Augustus 1914 De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. BI] contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte. Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiSn) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent. Iedere regel .er 10 cent. De Paus is dood. In den vroegen morgen van de zen droeven dag schokte ditdraadT bericht de Katholieke wereld, en greep haar aan een sombere droef heid, een sprakelooze ontsteltenis. De Paus is dood. Hij, dien wij allen Vader noemt- den, maar van wien wij ook wisten, dat Hij voor ons was een Vader, wiens hart onze nooden meevoelde en wiens wijsheid ons de genees,- middelen voor onze kwalen aart wees. De Paus is dood. De menschheid, die Hij lief had zooals Christus, Wiens plaatsver vanger Hij was, haar bemint met een allen-omvattende liefdede menschheid ligt gebukt onder het schrijnende juk der oorlogsellende. Die smarten van allen, vooral die van zijn kinderen, moet de H. Var der wel diep hebben medegevoeld. En toen zich bij die ziele-smarten een ernstig lichamelijk lijden had gevoegd, is Zijn levensdraad ge broken en vernield 4 De Paus is dood. Juist nu te midden van den we reldbrand bereikt ons deze tijding. Wij zijn er zeker van, dat de H. Vader alles heeft gedaan, wat Hij de door de wereld onttroonde en en beroofde souverein heeft kunnen doen om de droeve ramp van een Europeesche oorlog van ons af te wenden. Maar. wij zijn er ook zeker van dat Hij de hei lige man Gods Zijn zwaar lijden aan God heeft opgedragen om ont ferming af te smeeken over de we reld, die Hij m zijn liefde en in zijn wijsheid wilde hervormen in Christus, en wij bidden God dat Hij het offer van het leven van Zijn uitverkoren Dienaar moge aanvaar den tot redding der wereld, gelijk H,ij dit leven zelf tot heil der menschheid heeft gericht De Paus is dood. Nu wij Katholieken der gehee- le wereld, ons in den geest veree nigen om het sterfbed van ons al ler Vader, nu welt het ons uit het hart Hij is zoo goed voor ons geweest. Hij is zoo goed voor ons geweest door ons verstand te lei den op de wegen der waarheid en ons met ernst en met klaarheid te wijzen op de dwalingen van onzen tijd. Hij is zoo goed voor ons ge weest door ons hart te vormen vol gens het Goddelijk model en ons met aandrang en met liefde uit te noodigen om dagelijks aan te zitten aan de tafel des Heeren. De Paus is dood. Wat nu? Nu, te midden van de zen. wereldbrand de Katholieke kenk is zonder zichtbaar Opperhoofd? De kerk van Christus zal hecht en sterk blijken te staan, ook te midden van dezen wereldstrijd. De tijdsomstandigheden mogen de bijeenroeping van het conclaaf wellicht wat bemoeilijken, het zal toch zeker na niét te langen tijd ge houden worden. Vertrouwend op den beloofden bijstand van haar Stichter, vervolgt de Katholieke Kerk haar weg door de eeuwen, en geen macht kan Haar in haren gang stuiten. 'Maandag werd de Paus door uit putting en zwakheid aangegrepen. Alle op het Vaticaan aanwezige kardinalen begaven zich naar de kamer van den hooge zieke. Toen de Paus weer bij kennis kwam, verzochten de geneesheeren den kardinalen héén te gaan om den Paus voor een hevige emotie te be waren. Een Reuter-telegram, gedateerd van gisteren meldde: Het bulletin omtrent den gezond heidstoestand van den Paus, om 3 uur' hedenmiddag uitgegeven, luidt als volgt: De verergering van de uitbreiding der bronchitis in de onderste lobben der linkerlong duurde voort. Om 10.30 deden zich onmiskenbare verschijnselen voor van hartverzwakking en deze wa ren zóó dreigend, dat men mocht gelooven, dat het leven van Zijne Heiligheid in het grootste gevaar was. Om 1.30 verbeterde de toestand van den Paus eenigszins, ofschoon hij toch zeer ernstig bleef. 1 Om 3 uur was de temperatuur 39.5, de pols 130, ademhaling ge middeld 50. Een later telegram: De prefect van de Apostolische kapel is bij den Paus om hem de laatste H. Sacramenten toe te die nen. Mgr. Bressan bidt met eenige paters Augustijnen in het aangren zend vertrek. Eenige Kardinalen werden op't Vaticaan ontboden, w.o. Kardinaal Serafino Vannutelli, de grootj-pe- nitentiarius van Z. H. De Kardi nalen Merry del Val, Bisleti, van Rossum, Ferrata, Cagiano zijn reeds op het Vaticaan aanwezig. Ook de Oostenrijks che gezant, de Beiersche zaakgelastigde en an dere diplomaten bij den H. Stoel begaven zich naar het Vaticaan. Een later telegram De Kardinalen Ferrata, Gaspar- ri, Billot en Bisleti, die zich heden!,- morgen in het Vaticaan bevonden, toen de crisis in den toestand des Pausen intrad, werden .getroffen door de gelaatstint des Pausen en het feit, dat de pols zeer zwak was. De Paus maakte pp dit oogenblik een crisis van zwakheid door. De geneesheeren werden dadelijk ge waarschuwd en kwamen onmidj- déllijk naar het Vaticaan. Zij wisten een uithoesting te doen plaats hebben, die weldoende resultaten had en de Paus werd .dan ook een weinig beter. Op het oogenblik van de crisis werden alle aanwezige curie kardi nalen gewaarschuwd. De meesten van hen begaven zich dadelijk naar het Vaticaan. Behalve de bovengenoemde kar dinalen begaven zich ook de kardi'- nalen Granito di Belmonte en Gofc- Jti naar den Paus. Ook de zusters en de nicht des Pausen begaven zich naar het Va;- ticaan. Insgelijks werd de broeder des Pausen telegrafisch gewaarschuwd. Met het oog op de verergering van hedenmorgen diende monseig- neur Zampin, prefect van de Apos tolische kapel, den Paus om 11 uur de laatste H.H. Sacramenten toe, daar kardinaal Serafino Vannutelli, poenitentiarius major zich op het oogenblik niet te Rome bevond. In de basiliek van St. Pieter werd het Allerheiligste uitgesteld en kwamen verscheidene zusters en geloovigen bidden. Op het plein voor de St. Pieter heerschte groote drukte. IHet Allerheiligste is ook in alle andere kerken van Rome uitgesteld. Tal van geloovigen spoeden zich naar de kerken om voor den H. Va der te bidden. 1 Om acht uur gisteravond werd te Rome het volgende bulletin over den gezondheidstoestand van Z. H. gepubliceerd: De toestand van den Paus blijft zeer ernstig. De temperatuur was 39.8, de pols 140 en onregelmatig, de ademhaling 60. De uithoesting wordt moeilijker. De toestand is Inog door eennierontsteking gecom pliceerd. De Paus behoudt zijn gel- wone helderheid van geest Een telegram van hedenmorgen meldde, dat Z. H. hednnacht om 1.20 is overleden. Jozef Melchior Sarto werd 2 Juni 1835 te Riese geboren uit het huwelijk van Joannes Baptista Sarto en Margaretha Sanson, en kende, tengevolge van de zeer ber scheiden, ja bijna pijnlijk drukkende levensomstandigheden, waaronder het godvreezend ouderenpaar met zijn acht kinderen leefde, slechts een jeugd vol ontbering. Ziin ern stig verlangen, priester te worden, maakte dat de altijd blijmoedige en opgewekte knaap, na het lager onderwijs te hebben genoten op de school en een paar jaar te hebben doorgebracht op het gymnasium te Castelfranoo, door bemiddeling van den pastoor zijner parochie, den Eerw. heer Fusarini, in het jaar 1850 opgenomen werd onder de leerlingen van het seminarie te Padua. i In 1858 werd de Weleerw. heer Sarto priester gewijd, en in he^- zelfde jaar benoemd tot kapelaan te Tömbolo, om na negen jaar te worden aangesteld als pastoor te Salzano. In 1875 volgde zijn bej- noeming tot kanunnik der kathe draal en een weinig later tot vica ris-generaal. In 1884 werd Mgr. Sarto benoemd tot bisschop van Mantua. In 1893 volgde de bé- noeming tot patriarch van Venetië, en in hetzelfde jaar die tot Kar dinaal. Den 3en Aug. van het jaar 1903 werd Mgr. Sarto gekozen tot op volger van Leo XIII op den Stoel van St. Pieter. „Zoudt ge wel wil* len gelooven", zeide, kort na de Pauskeuze, Kardinaal Gibbons tot een zijner vrienden, „dat juist de groote bescheidenheid, maar tevens de groote wijsheid, die uit zijn woorden spraken, hem meer en meer de aandacht deden trekken van het conclave? Uit zijn woorden leerden wij hem nog beter waar. deeren dan uit hetgeen wij van die genen, welke hem kenden,vernamen omtrent zijn arbeid. Toen ik den avond vóór zijn verkiezing hem op ging zoeken, teneinde te trachten zijn bezwaren te overwinnen, kreeg ik ten slotte hoop, dat hij wel het hoofd zou buigen." In de toekomst zal het groote werk, door Paus Pius X gewrocht helderder in lijnen en vormen op treden, dan het voor ons, mee- levenden, mogelijk is. Vooral zaJ men in de geweldige krachtdaad zijner encyclieken tegen het mor dernisme kunnen doorvoelen een bovenmenschelijk ingrijpen in hel raderwerk van een van God afge' keerden tijdgeest. Het inwendig leven, de ziel van de uitwendige verschijning van Christus' Kerk, is'uitgeschoten in. takken en' blaren en bloesems onder de onvermoeide zorgen van Paus Pius X. In alle zijne hoogpriesterlijke da den klopte een hart, dat liefhad en leidde, bekeerde en versterkte, hel hart van den Vader der Christen' heid. De Paus is dood. Moge het ons gaan als de kinj- deren van een huisgezin, waaruit plotseling de vadet door den dood is weggerukt: mogen wij ons, ver- eenigd in gebed, sterker dan anf- ders gebonden voelen door de band der eenheid 1 13e Oorlog. De eerste berichten over het groote gevecht, dat in Noord-België wordt geleverd, komen aan. Wij deelden reeds mede, dat de Bel gische troepen, na zich eenige dagen te hebben staande gehouden in den om trek van Thienen, in westelijke richting terugtrokken. Waarschijnlijk was het hun bedoeling, zich niet door een omvattenr de beweging van de Duitsche troepen van Antwerpen te laten afsnijden. Het Belgische hoofdkwartier was te Leuven gevestigd, de Duitsche troepen stonden oostelijk van een lijn DiestThienen, zoodat men veronderstelde, dat in het gebied fusschen Hasselt en Leuven, Aer- schot-Diest en Thienen het groote ge vecht zou worden geleverd, dat sedert eenige dagen werd verwacht. De terugtrekkende beweging der Bel gen heeft klaarblijkelijk de Duitsche be velhebbers er toe gebracht, den slag te beginnen, om daardoor het voordeel, dat zij thans bezitten van hunne aange legde posities en hunne verkenningen niet te verliezen. Vandaar dat, volgens de ontvangen berichten uit Brussel, het gevecht be^ gonnen Is, een hevig gevecht zeggen de berichten; en dit gevecht moet wel in het gebied plaats hebben, waar men den slag verwachtte, volgens de mededeeling dat bewoners van Aerschot, Diest en Thienen, vluchtende voor de nadering der Duitsche troepen, te Brussel zijn aangekomen. Klaarblijkelijk dus naderen de Duit sche colonnes uit oostelijke richting, en achtervolgen zij de terugtrekkende Bel- gisch,'-Fransche troepen, die naar het westen gingen. Het moet daarbij de bedoeling zijn van de Duitsche legers de hoofdmacht van de verbonden Belgisch-Fransch-En- gelsche legermacht af te snijden van Antwerpen en in zuidelijke richting te rug te slaan. De slag wordt volgens de Brusselsche berichten geleverd over een zeer uitgebreid front. De rechtervleugel van de Duitsche slaglinie moet, om het doel, dat de Duitsche bevelhebbers zich klaarblijkelijk voorstellen, te bereiken, pogen de verbonden strijdmacht om te trekken, en dan vervolgens diens linie naar het zuiden te drijven. De verbonden legers moeten pogen die omtrekkende beweging te voorko men, en de Duitsche legers in Noordoos telijke richting terug te slaan. De algemeene toestand. In een officieel (dus gekleurd) bet- richt uit Brussel wordt de algemeene toestand op het oorlogstooneel in Belf gië als volgt beschreven: De Pruisische linkervleugel is, na veel tijd, een groote hoeveelheid materi eel en veel manschappen te hebben ver loren, er in geslaagd terrein te winnen op de beide oevers van de Maas, totdat hij contact kreeg met de legers der bondgenooten. De Duitsche troepen, die ten noorden van de Maas zijn gelegerd, bestaan uit afdeelingen, behoorende tot de verschillende korpsen, die aanvanke^- lijk voor Luik zijn gebruikt en nu bel- schikbaar zijn geworden. Er 'is ook ca valerie bij. Dank zij deze hebben de Duitschers veel drukte kunnen maken bij hun uitbreiding van het noorden naar het zuiden. Daar stieten zij op ons en, de Fransche troepen, in het noorden echter had zij het veld vrij en kon zij stout moedig in kleine afdeelingen voorwaarts trekken en zoodoende ver doordringen in de Kempen. In één woord, den Duit sche troepen is door onze troepen een groote tegenslag bezorgd; dat wij hun meer dan veertien dagen deden verliep- zen eer zij dit resultaat konden bereiken, strekt onze wapenen tot groote eer. Thans is het niet meer de "bedoeling geheel alleen te manoeuvreeren of te vechten. De dekking van het een of an dere gedeelte van het land of van deze of gene stad wordt van ondergeschikt belang en het vervolgen van het doel, onzer troepen aangewezen in de algef meene dispositie, wordt de hoofdzaak Dit doel mag niet onthuld worden. Zelfs de slimsten kunnen het niet ontdekken, daar zij in het duister moeten blijven rondtasten, gegeven het feit dat de in*- lichtingen betreffende de krijgsoperaties zeer terecht zeer vaag worden gehou den. 1 Er wordt gevochten langs het geheele front, dat zich uitstrekt van Bazel tot Diest. Hoe enger het contact wordt met vijandige legers hoe meer de beslissing nadert, des te waarschijn!ijker wordt het dat hij óp één punt voordeelen beha len kan, terwijl wij ons genoodzaakt zien op een ander te wijken. Hierop moet men altijd voorzien zijn wanneer veldslagen geleverd worden langs een zoo uitge strekt front als dat, hetwelk door groote moderne legers wordt bezet. Men moet dus niet alleen oordeelen naar hetgeen aan onze deuren geschiedt. De met een bepaald doel voorgeschreven manoeuvre is geen terugtocht. De ge vechten, in de laatste dagen aan het front geleverd, zullen tengevolge heb ben, dat de vijand groote omzi<2htighrid zal gaan betrachten. Verwoestingen. Uit Tilburg wordt aan de „Msbd."/ geseind Belgische conducteurs en machinisten, die hier met den trein uit Antwerpen aankwamen, vertellen, dat de lijn Ant werpenHamont door DjuitsChe troepen is opgeblazen. (Hamont ligt Vlak aan de BelgischNederlandsche grens, juist tegenover de §tad Weert in Hollandsch- Limburg, dus aan de lijn Roermond-Anlf werpen. Aan deze lijn liggen van Hamont af de volgende eenigszins belangrijke plaat sen: Neerpelt, Moll, Gheel, Herenthalis en Lier (Lierre). Biij Neerpelt wordt de lijn gekruist door een andere lijln, Noordwaarts naar Eindhoven en Zuidwaarts naar Hasselt loopend. Blij .Herenthals door een lijn, loopende Noordwaarts naar Turnhout en Tilburg en Zuidwaarts naar Aerschot). Een hoofdöonducteurdie .gevlucht was, wist nog mede te deelen, dat de trein, waarop hij zich bevond bij Gheel door Duitscne soldaten werd beschoten. De machinist werd «gedood, de ma chine ontredderd en tot staan gebracht, De passagiers moesten den trein ver laten en werden op de vlucht gedreven. De conducteur en het verdere perso neel trachten nog hedenavond over Hol land heen hun standplaats Hamont te bereiken. r t 1 Volgens ,,Le Peuple" hebben de Duitschers Dinsdagmiddag opnieuw een aanval gedaan op Diest. Zij schijnen met een talrijke legermacht weder daarheen teruggekeerd te zijn. Volgens de „Dernière Heure" hebben de Duitschers, na Diest te hebben gef plunderd, de stad, welks bewoners in doodsangst waren gevlucht, geplunderd. Ook zou de DiuitsChe artillerie Thieri hebben beschoten. De toestand in Luik. Een correspondent Van het „Hbld."! geeft de volgende beschrijving van den toestand in Luik: Alle aanplakplaatsen in de stad zijn bedekt met proclamaties waarin tegen allerlei overtredingen met de doodstraf wordt gedreigd. ,De jongste proclamatie is gericht tot de eigenaars van postdui ven. Zij moeten hun vogels inleveren, zoo niet: doodgeschoten, niet de die ren, maar de eigenaars. Deze laatste pro clamatie is in tegenstelling van alle vo- rigen, niet meer onderteekend door den burgemeester van Luik, M. Kleyer, namens den commandant der stad. Nu worden de proclamaties niet meer geteekiend, 't gaat den .Luikenaars niets aan, wie hun de wet voorschrijft, zij hebben eenvoudig te gehoorzamen. Intusschen is het bestuur van Luik, naast den commandant, luitenant-genei raat B,ayer, opgedragen aan den nieuwen gouverneur, generaal-maojor von Kole- we, die met zijn administratie intrek heeft genomen in het Paleis de la Province. En de wijze waarop de heeren zich daar gedragen, laat weer Zien hoe voortreffe lijk alles vooruit is georganiseerd era voorbereid. Ieder weet wat hij te doen heeft, 't loopt alles van een leien dakje alle bescheiden riie noodig zouden kunnen zijn, liggen gereed en behoeven maar ingevuld te worden met de namen der belanghebbenden. De zaak is volmaakt in orde, en telkens weer wekt verbazing en bewondering wat het Duitsche leger allemaal meevoert. Ik durf bijna zeggen, dat de heele administratie voor het tijdelijk bestuur van Luik vooraf

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1