DE VLIEGMACHINE.
BUITENLAND.
5e Jaargang.
No. 1474.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
foterc. Telefoon 935. Postbus 6.
)IT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
ii het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
»er post 11-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 centaangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel «ner 10 cent.
Jeth
Militaire muziek.
We genieten tegenwoordig nog al eens
militaire muziek1, waarmede we be-
alve Van Erp's corps ook' bedoelen de
ewone hoornblazers en tamboers, wier
>nen al even opwekkenden invloed uit-
efenen.
t Is merkwaardig te zien, hoeveel be
er gemarcheerd wordt, zoodra muziek,
m of trompet de maat aangeeft. Zelfs
en vermoeide troep sterkt dan nog eens
xtra de beenen.
De militairen spreken dan ook steeds/
iet erkentelijkheid over hun muzikanten.
Er is evenwel een „maar" bij, welke
uist dezer dagen uitkomt, nu zoo lange
ioldatenafdeelingen achter de muziek
narcheeren, en wel deze: de achterste
poepen hooren er zoowat niets van,
Irat ten gevolge heeft, dan daar lang
liet zoo kranig gestapt wordt als voor-
ian.
Dit laat zidh verklaren, Want 't moet
ang niet ple.izierig wezen, in de verte
nuziek te weten doch vergeefs er naar
e luisteren. Dan zakken ontstemming
moedeloosheid in de beenen.
Hoe daarin verandering te brengen
Van Erp's corps verdubbelen gaat na»
uurlijk niet, om de kosten, terwijl split-
ling ervan weer ten nadeele zoii zijn'
Ier muziek en ook te veel van de krach-
en der blazers zou vergen. Het moet
loch lang niet gemakkelijk wezen al mar
kerende zijn longen zoo stevig tefnoe-
en gebruiken. Men moet. onderhand'
ens even kannen uitblazen, rekenend
ip rijn dubbelganger.
Maar zouden daarom de tamboers en
loornblazers niet practischer over den
cèp verdeeld»-kunnen wforden? Thans
oopt alles vooraan, terwijl het achter-
ite deel van den trein heel veel nut
lou kunnen hebben van wat geroffel en
retoeter tussehen de afdeelingen in.
Vergeleken bij de geveChtswaarde van
le troepen, is deze musikale beschou
wing natuurlijk' niet van groote waarde,
maar we meenden haar toch even in 't
midden te mogen brengen, wijl de ver
aangenaming van het ^veik onzer mili
tairen er mede gebaat kan wezen.
Treurige practijkeri.
Omdat de buitengewone omstandighe
den het eischen, [heeft |de r|eg©erittg niaat-
r^gelen genomjefn, dat de prijzen voor
levensmiddelen niet opgedreven kunnen
warden. De regeering heeft hier voor
namelijk het oojg 'gehad op het publiek.
Zij heteft gezorgd, dat het publiek bij
winkeliers en handelaren kan koopen
tegen normale prijzen en voorkomen, dat
winkeliers en handelaren, gebruik ma-
kefhld tvan den buitengewonen toestand,
abnormale prijzein zouden kunnen Vra-t
geh Voor levenJbehoeften.
[Wjj juichen met ieder weldenkend
mensch [dezen maatregel toe maar ver
oorloven :oïri toch een vraag te stellen.
Hefeft de regieering ook 'maatregelen 'ge
nomen ,bm kien winkelier en handelaar te
beschermen tegen den woekerwinst zucht
van dein groothandelJHet is heel gemak-
FEUILLETON.
51)
Na een langen tocht van twaalf uur,
was het een heerlijke gewaarwording, die
de vliegers ondervonden, toen ze het
«erste van die 'eilanden naderden, die het
einde konden worden van hun gevaarlijke
reis.
Maurice Rimbaut had aanstonds een
>ogte van tweehonderd meters bereikt,
om, ,als hij in de nabijheid der rotsspjtsen
was, geen al te groote hoeken met den
horizon behoeven te maken.
Intusschen had hij de snelheid van den
motor teruggebracht tot negenhonderd
schroef wentelingen en bijgevolg de snel
heid van de aeroplaan tot vier-en-twintig
kilometer verminderd, om1 meester te blij
ven van zijn richting en van zijn wen
dingen.
Nadat ze den gordel van klippen, die
het eiland Nühau omringde,overgevlogen
had, bevond de „Katesbird" zich boven
een kale vlakte, met een weinig gras be
dekt, daarna zweefde ze over eenige
ooschjes boomen, die slecht groeiden
°P dezen m age ren grond.
Naar voren verhief zich de steile rots
massa, die de eigenlijke kern van het
eiland vormde.
keflïjk lomi den winkelier te vinden en
hejrrn (m!et een zachten of een harden
wenk te noodzaken een prijslijst voor zijn
ramen te hangen (en een prijs te vragen
als door de regeering vastgesteld. Miln-»
der (gemiakkelijk schijnt het te zijn den
groothandelaar te vinden en hem met
een zachten o? harden wenk "te noodza
ken ;zijn verplichtingen ha te komen
Zooals [het tot heden gegaan is 'komt de
winkelstand ien kleinhandel in het ge
drang, (blijft de [groothandel buiten schot1.
Voordat de oorlog uitbrak bebben wih-
kejliers, bakkers, kleinhandelaars op con
tract 'gekocht van groothandelaars. Toen
de (oorlog uitgebroken was hebben vele
igroothande(Laren dit contract verbroken
met |de mededeeling, dat rij nu onmoge
lijk kondein leveren. Zij kregen zelf niet
geleverd, er was derhalve, wat men in
den handel noemt, force majeure. Maar
wat blijkt nu? Dat enkele groothandela
ren ook (misbruik maken Van de buiten
gewone tijdsomstandigheden, dat zij voor
viefr a vijf maanden en langer voorraad
hebben ien hadden voor den oorlog. Het
verbreken van het contract is dus geen
overmacht, maar een extra-winst, die
voor sommigen duizenden en duizenden
bedraagt, derhalve woekerwinst. En wan
neer men nu aanneemt, dat alles met
khnkejude munt moet betaald worden,
Idan rribg toch wel de vraag gesteld wor-
üeln pf hier geen ongelijke toestand ge
schapen wordt. De winkelier, de kléin-
'handcjlafar komjt in het gedrang, betaalt
!he(t [gjelaig. Dat de groothandel op het
ooigeriblik icontante betaling eiscbt, er is
iets |voor te zeggen. Maar dat de groot
handel contracten verbreekt enkel en al
léén oim woekerwinst te maken, iseen
fclaad die nilet genoeg gelaakt en afge
keerd kan worden.
De nieuwe tarwe b.v. brengt den nor
malen prijs op aan de markt. Waarom1
slaat (heit brood op? Omdat de bakker
aan den groothandel den maximum prijs
mloet betalen, omdat de (groothandelaren,
die den minister den maximum-prijs heb
ben opgegeven, er hun duizenden aan
vejrdienen tnuoeten.
Het wordt tijd, dat de autoriteiten ook
hier ingrijpen. Het wordt tijd, dat de
overheid maatregelen neemt tegen deze
opdrijving ,van prijzen, het wordt tijd dat
ide regeering maatregelen neemt tegen
het knijpen en verdrukken van den 'klein
handel door den groothandel in deze
droeive tijden.
L>e Oorlog.
Zeven tegen twee.
Zoo ooit, dan mag de oorlog, die
thans woedt, bestempeld worden met
den naam van wereldoorlog.
!Het is nu officieel uit- Tokio gemeld
niet dat Japan aan Duitschland den
oorlog heeft verklaard, zooals voorba
rige Fransche bladen reeds mededeelden,
maar dat Japan aan Duitschland een
ultimatum heeft gesteld, Waarop het voor
Maurice Rimbaut koos een plunt uit om.
te dalenhet was een heuvel, met zachte
hellingen 'e,n 3 a 400 meters breed, die
30 graden naar links lag.
Luitenant Forster had nu gelegenheid
om de zekerheid van beweging te bewon
deren, waar mee ide mechanische „vogel"
manoeuvreerde,. Terwijl hij den hefboom
voor ide richting naar zich toe trok, ver
stelde jde ingenieur ide vleugels aan dien
kant, waarnaar hij wilde zwenken en de
twee groote aanhangsels bogen zich naar
links; tegelijkertijd idraaid'e het verticale)
vlak op den langen staart van de „Kates
bird" in (die richting en met een gemakke
lijkheid, idie geen vervoermiddel haar zou
verbeteren, daar ide lucht het ideale mid
den is voor de verplaatsing 'der lichamen,
richtte zij zich maar den heuvel.
Een laatste beweging van het stijgroer
deed jde aeroplaan er overheen zwieren,.
Aan iden anderen kant bevond zich de
zee, op hoogstens drie kilometers af
stand; imaar de helling, waarover zij nu
vlogen, was zoo groen als de andere
kaal was,. I
Minder jdoor het werk in beslag geno
men dan zijin vriend, bewonderde luite
nant Forster dezen weelderigen planten
groei. Daar in de laagte lachten in won
dere harmonie de kleuren dier magnolia's,
eucalyptussen, wilde oranje's en boom
varens. Op een open plek meende hij
eenige hutten van Kanakken te bemerken
23 Augustus des middags te 12 uur
een antwoord verlangt.
Ook Japan sluit zich dus aan bij hen,
die Duitschland willen bestrijden. Het
motiveert die bedoeling door den
wensch verwikkelingen in het verre Oos
ten te voorkomen. Hoe zulke verwikke
lingen kunnen ontstaan, wanneer Japan
zich niet in den strijd mengt, is niet dui
delijk. Het Japansch-Engelsch verbond
noopt Japan slechts op te treden wan
neer het Engelsche territoriale bezit in
Oost-Azië wordt aangetast Zoolang dat
niet het geval is kan Japan er gerust
buiten blijven.
Thans echter ziet Japan zich reeds
genoopt, om tegen Duitschland op te
treden. En het stelt een eisch, die oip
zich zelf zeer onzelfzuchtig schijnt. Het
wil dat Duitschland Kiautsjau zal af=
staan aan Japan, zonder eenige vergoe.-
ding, ter eventueele teruggave aan Chi.
na.
Wie nu weet, hoe Japan indertijd me*.
Korea gehandeld heeft, dat het op de
zelfde wijze terug eischte van Rusland
en met de door Rusland bezette deelen
van Mantsjoerije, begrijpt volkomen, dat
de eventualiteit, waarop Japan zinspeelt
een uitstel ten eeuwigen dage beteekent.
Wanneer Duitschland dien eisch niet
aanneemt wat zeer vv aarschijnlijk
is en zijn schepen niet uit de Oost-
Aziatische wateren terugtrekt, zal Japan
daaruit de consequenties trekken.
Dan zal de strijd worden zeven tegen
twee.
Voeg hierbij, dat Turkije en de Bal-
kanstaten gereed staan elkander onder
ling te verscheuren, en met angst stelt
men zich de vraag, wat. dat alles nog
op moet uitloopen.
Nog is niets met zekerheid te zeggen
omtrent den volkenslag, die iederen dag
in
België
kan worden verwacht.
Een der dagblad-correspondenten ir.
de provincie Noord-Brabant heeft een
middel gevonden om over de grens te
komen, een kijkje te nemen bij het Bel
gische leger en weer veilig het vader
land te bereiken.
Hij deelt mede, dat de Belgen stellin
gen hebben ingenomen ten Oosten van
Gembloux, waar zij een dubbele linie
van veldversterkingen hebben opgewor
pen. De Belgen hebben het voornemen
een verdedigende houding aan te nemen.
De hoofdmacht der Franschen zou zich
bij Gembloux bevinden. Bij den alge-
meenen strijd zouden de Belgen het
voornemen hebben in het uiterste geval
met den linkervleugel op Antwerpen te
rug te trekken.,
Het gevecht bij Dinant tussehen het
over Givot in België binnengetrokken
Fransche leger en de Duitsche legeraf-
deelingen, die van Luik en omgeving)
Zuidwaarts waren getrokken, blijkt meer
beteekenis te hebben dan een scher
mutseling. Aan weerszijden hebben be
langrijke troepenafdeelingen aan den
en nauwelijks had hij een vluichtigen blik
op het bontgekleurde tapijt kunnen. wer-
plen, of daar vertoonde zich reeds de zee
ien enkele mijlen slechts naar links heit
reusachtig groote eiland Kanai, het twee
de van de gorep der Hawai-eilanden.
De aeroplaan zwenkte opnieuw om zich
daar heen te richtenmaar Maurice Rim-
baut dacht ier iniet aan, om over |de ver
schillende steile hellingen op dit tweede
eiland heen te zweven.
(Hiet geheele eiland was een vroegere
vulkaan, waarvan de voornaamste krater
op een grenspaal geleek, die aan den Oost
'kant van de groep geplaatst was. De ge
leerden verklaren de vorming op de vol
gende wijze. Zij zeggen n.l., dat in voor
historische tijden een reeks reusachtige
onderzeesche uitbarstingen eenige ophoo-
pingen deden ontstaan, 'die vast en stevig
genoeg waren om aan de werking der
golven weerstand te biedendaarna zet
ten er zich rondom koraalriffen op! af, die
mogelijk maakten, dat er "zich na verloop
van leeuwen aarcj- en humus-lagen konden
vormen, die al 'dikker én dikker werden.
Tot op ongeveer een mijl van de kus
ten van Kanai genaderd, 'die met talrijke
kleine, diepe baaien was ingesneden,
steeg de „Katesbird" hooger en volgdd
den oever.
Gedurende een half uur had ze weer
m<et haar maximum-snelheid gevlogen,
maar was in het gezicht van het eiland
strijd deelgenomen, die in het voordeel
der Franschen is geweest.
De verdediging van Brussel.
Er zijn zeer ernstige maatregelen ge
nomen voor de verdediging van Brussel
en om het te beschermen tegen elke ver
rassing door meer of minder groote
groepen Duitsche cavalerie, afgedwaald
naar Brussel en (ontsnapt aan de .aandacht
van de plaatselijke wachten. Deze troe
pen zullen onvermijdelijk stuiten op de
versperringen rondom de hoofdstad, die
flink bewaakt worden door de garde ci-
vique, die voorzien is van mauserwape
nen en vastbesloten haar plicht te doen..
De Belgen hebben te Brussel 20.000
man, die goed gewapend zijn en voorzien
van patronen en sedert veertien dagen
zijn afgericht voor den oorlog.
Onder deze omstandigheden is er geen
twijfel aan, of de hoofdstad is be
schermd.
Een officieus telegram uit Brussel
meldt, dat
de regeerlngszetel is verplaatst
van Brussel naar Antwerpen.
Moet hieruit de gevolgtrekking wor
den gemaakt, dat men, ondanks de ge
nomen voorzorgsmaatregelen, de hoofd
stad niet meer veilig acht?
Maar de weg van Brussel naar Ant
werpen loopt over -Mechelen. Men schijnt
dus tevens te moeten aannemen, dat die
stad niet alleen nog niet in handen der
Duitschers is, maar dat er zelfs geen,
sprake is van eenig gevaar op de lijn.
BrusselAntwerpen.
Duitsch-Be gische onderhandelingen.
De „Nordd. Allg. Ztg." schrijft: na
de inneming van Luik liet de Duitsche
regeering door bemiddeling eener neu
trale mogendheid in Brussel het volgen
de mededeelen: De vesting Luik is na
dapper verzet in storm genomen. De
Duitsche regeering betreurt in de hoog
ste mate, dat het tengevolge van de po
sitie, die de Belgische regeering heeft
gekozen tegen Duitschland, is gekomen,
tot bloedige gevechten.
Duitschland komt niet als vijand naar
België, alleen onder den druk der om
standigheden moest het wegens de mi
litaire maatregelen in Frankrijk het
besluit nemen binnen te dringen en
Luik als steunpunt voor zijn verdere
militaire operaties te ibezetten.
Nadat het Belgische leger door held
haftig verzet tegen een groote over
macht zijn wapenen op de schitterendste
wijze gehandhaafd heeft, verzoekt de
Duitsche regeering den Koning en de
Belgische regeering met den meesten
nadruk aan België de verdere verschrik
kingen van den oorlog te besparen.,
De Duitsche regeering is bereid elke
overeenkomst met België aan te gaan,
die zich hoe dan ook laat vereenigen
met het Duitsch-Fransche conflict.
Duitschland verzekert nogmaals op de
meest plechtige wijze, dat het niet voor
nemens is zich Belgisch gebied toe te
eigenen en Duitschland is nog steeds
bereid het koninkrijk België onmiddellijk
haar vaart gaan verminderen op vier-en-
twintig kilo mieters,.
rDaar hebt ge Koloa, 'zeide de Ameri-
kaanscbe officier.
Maurice Rimbaut wierp een vluchti-
gen blik naar links. Aan het eind van
een inham, omgeven door hooge rotsrif
fen, stond een klein dorpje aan den voet
van ieen klapperbosch.
Dit was het eerste bewoonde punt der
groote eilanden, en ide ingenieur voelde
groote neiging er op af te stevenen. Mis
schien zou men er eene statie vinden van
idle T. Si. F., waar men verbinding zou
kunnen verkrijgen met San Francisco;
misschien haddien idle Japanners, in hunne
bezorgdheid om eerst Hionoloeloe, die 300
kilometers verder gelegen hoofstad te be
zetten, dit eiland niet aangedaan.
(Hoeveel alcool is er nog, Archi
bald?
1 Een stuk of vijltien bussen: 150
i liters. c
Vooruit dan haar Oahu.
En de gele vogel vervolgde zijn vlucht,
Wat zouden de suikerriet-planters en die
Portugeesche ien Chineescl.e arbeiders
van Kanai wel gedacht hebben, toen ze
j hem in'de verte zagen heen-zweven?
I Wielke legenden zouden zich weer
vlechten in de verhalen der inboorlin
gen en den schat van volkssagen vermeer
deren, ;die de groote macht van de godin
Pelé bezingen, die woont in den reusach-
te ontruimen, zoodra de toestand der
krijgsoperaties het veroorlooft.
IHet antwoord door België den 13en
Augustus daarop gegeven luidt: Het aan
de Belgische regeering door de Duitsche
regeering gedane voorstel herhaalt de in
het ultimatum van 2 Augustus gestelde
eischen. Trouw aan zijn internationale
verplichtingen, kan België alleen zijn
antwoord op dit ultimatum herhalen, en
dat te meer daar sedert 3 Augustus Bel-
gië's neutraliteit is geschonden en een
ellendige oorlog op zijn gebied is over
gebracht, en daar de mogendheden, die
België's neutraliteit hebben gewaarborgd
onmiddellijk op loyale wijze hebben ge
antwoord op zijn roep om hulp.
Belgische gruwelen.
Er wordt zooveel geschreven overgruv-
welen, door de Duitschers bedreden.
Hier laten we nu eens volgen een citaat
uit een schrijven van prof. J. D. Landfé
aan „de Tijd" uit Aken.
Tot hiertoe had ieder Weldenkend
mensdh medegevoel voor het Ongelukkige
land, dat ongewild in krijg gedompeld
waseen verloren krijg zal nooit het
volk, dat dapper en eerlijk gevodhten
heeft, vermogen te vernederen.
De Duitsdhers hebben sfteeds de groot
ste achting voor den geslagen vijand;
getoond, en hen mensChelijk behandeld.
Dat wist men in B;elgië, waarin jaar in
jaar uit duizenden Duitschers verblijf
houden. Doch de Belgen hebben helaas
getoond, d4t er onder hen onmensche-
lijlke, dierlijke eigenschappen sluimeren,
die, zoodra ze niet meer bemeesterd Wond
den worden, op de afschuwelijkste wijze
tot (uiting kwamen.
Het zou onrecht zijn, iedere Belg zon
der onderscheid daarvoor verantwoorde
lijk te maken; dat doet ook hier nieJ
mand. De Belgische gevangen .soldaten
worden behandeld, zooals net elk man
verdiend, die zijn plicht tegenover zijn
vaderland vervuld heeftzelfs de in
Duitschland teruggekeerde, in België
mishandelde puitschers, verzoeken dit
vooral niet aan Belgen te vergelden.
Maar de verontwaardiging, over hetgeen
geschiedde, is op het toppunt gestegen.
En dat is begrijpelijk, wanneer men
hoort, wat geschied is; ik voer hier
slechts dingen aan, die door volkomen
geloofwaardige personen aanschouwd
zijn. Het is bijna te verschrikkelijk om
het te schrijven: men heeft gewonden
vermoord, gesteenigd, Weerloozen de
oogen uitgestoken en .L.V- doch het
is te veelMannen, vrouwen, zelfs kin
deren hebben deelgenomen aan de ge
meenste mishandelingen. Een vijftienja
rige jongen schiet [uit een huis op een
Duitsch soldaat, raaktDe jongen wordt
gevat, voor den bevelhebber gebracht,
zou gefusilleerd worden. Doch wat doet
de kapitein Hij zegt„Onze eerste ko
gel mag niet een kind dooden" en Jaat
den jongen loopen. Deze gaat im het
huis terug, schiet ten tweeden male op
een Duitsch soldaat; nogmaals weigert
de officier hem te dooden. Wat met den
knaap geschied is, weet ik nietde re-
tigen vulkaan van Kjlanea?
Nu gingen de verschillende suikerplan
tages aan de oogen der vliegers voor
bij de rijkdom der Siamchvich-eilandem
Hooge fabriekschouwen verhieven zich
tussehen het dichte groen; dan volgden
er bosschen van algeroba's, de kostbaar
ste boomen van den Archipel, want zij
groeien snel en bijna zonder water op
elk stuk grond en brengen een soort
boon voort die door het vee zeer gaarne
gegeten wordt
Bij een kromming van den oever werd
de rotskust eensk lapis steiler. Zij1 maakte
ieen scherpen bocht naar het Noorden*
Dit was voor de „Katesbird" hef oogen-
blik om Weer de „volle lucht" te kiezen^
De oogen op het kompas gevestigd, wees
luitenant Forster den richtingshoek aan,
dien men te volgen had: 126 gr.
Op weg naar fjonoloeloe, herhaalde
de ingenieur. N
En opnieuw schoot de aeroplaan de
wijde ruimte iri.
Thans was de Amerikaansche officier
op de „Katesbird" evenzeer op zijn ge
mak als op de commandobrug van zijn
schip; de gemakkelijikheid, de snelheid,
waarmiede zij de reeds afgelegde 1500
kilometers hadden doorloopen, boezem
den hem een onbeperkt vertrouwen in.
(Wordt vervolgd.)
