Zaterdag 13 Het fifoede uit het kwade. BUITENLAND. 5e Jaargang. No. 1472. Bureau OUDE SINGEL, 54. LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 11.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent Augustus 1914 De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel -.er 10 cent. Aan dein oorlog, die is een ramp en een geesel voor de volkeren, kunnen ook goede gevolgen verbonden zijn. Zoowel Ions (persoonlijk leven lal's de ge* sdiiadenis der tnenschheid leggen er ge tuigenis van af, d|at Gods Liefde en Wijsheid het goede uit het kwade kan, doen geboren worden. God wil het kwade niet (wil dus ook niet den oorJ log) maar kan het toelaten en het dan, ols hdt is geschied, leiden tot geluk van ga menschen, wier zonden er de oor zaak van zijn. En zie» wij niet nu reeds een opleving van [helt godsdienstig bewustzijn in den mehsdh, ,als Igevoig van de ellende, die hdmJ aangrijpt, fcri. de Jhulpeloosheid, waar* in [hij is neergestort? De wereld van het eeuwige wordt voor hem weer plotseling <fcn waarheid, een in hem' levende, een gelukkig-tmakende waar. heidl De weelde, die tot zulk een verbijste rende hoogte was opgevoerd, wordt nu teruggedrongen, niet door den vrijen kvil der menschen, doch tengevolge van liet ge|wel|d dier feiten. En zal nu met de mensch "igaati ontwaren, dat hij -er niets minMér om wordt, als hij eens een moSe overslaat? Zal hij nu niet gaan ontwa ren, dat hij veel kan missen, zonder nog iets te kort te komen? Het verkrijgen van zulk een juiste kennis der mensche- lijke waarde, als vrucht van de tegen woordige omstandigheden, zou de menschheid tot zegen en heil strekken Er js zoo veel strijd, zoo veel twist en zooveel kleins in ons 'mildden. Br .is onder onze beschaving zoo veel ondeugd en zoo veel zonde opgeschoten als wefig-jtjerend onkruid. De zinnelijk heid treedt bruut op en ontwijdt het hei ligste. In het openbaar vertoont zich de mensch als een slaaf of slavin der zonde. Tegen dat alles heeft de Katholieke Kerk haar vermanende en veroqrdee* le|hde stem laten hooren, maar.'... voor. zoo velen tevergeefs." Nu zal de wereld worden gelouterd met vuur en zwaard en Modd; de trotscbe'en trage rnenscii zal voelen zijn onmacht en zijn afhankelijk heid van God, zal ook voelen dat hij jéén moet zijn met zijn taddetmenschen in onderling hulpbetoon. Moge de drang der goede daden en van [het (gebed van God de genade ver wenen, dat ons volk worde gebracht in het Jicht der eeuwigheids-gedachten, zon der eerst met den geesel van den oofrv log te zijn geslagen, gelijk zoovele ande re naties. 1 De Middenstand en de crisis. Ongetwijfeld zullen velen met tie groot ste belangstelling keninis genomen hebben van den nitnemenden raad* (dien onze wakkere burgemeester in zijn jongste publicatie aan ide Leidsche buirgerij ge geven heeft. Jhr. de iGij'selaar heeft een uitstekend woord gespirolken, dat |er bij 't volk wel ,zal ingaan» „iWe moeten", aldus de burgemeester, „de tijden niet moeilijker maken dan ze zijn,." Eri iede,r „weldenken(d (burger" die niet door „onmogelijkheid getroffen is, behoort inog stipter (dan anders te betalen wat hij' schuldig is",. Vooral ook de Middenstand', Idie na tuurlijk van de wanbetalers het eerst de dupe wordt, zal den .burgemeester voor dit woord dankbaar Zijn. Van den anderen kant echter, rust ook op den Middenstand zelf (de plicht, zijne schulden zoo stipt mogelijk (te betalen,- Onttrekt de iMjddienstjanider opzettelijk geld aan de gemeenschap, (door bijv. die betaling van wissels enz. (te weigeren, dan treedt hij even misdakjig (op' als een pu bliek, dat zijn geld .oppot, maar den, kleinen balkker, slager en kruidenier op den duim laat fluiten. Er doet zich hierbij tediter eene grootie moeielijkheid voor, die wij (wel eens goed onder 'toog (mogen zien. 'tls de moeie- lijikhieid van 't crediet Zooals bekend is, geven de banken op Toogenbllk slechts onder zeer bezwarende voorwaarden, en dan nog op zeer beperkte wijze, geld Wie debet staat, kan (bij de meeste banken zelifs heelemaal niet -meer terecht en zelfs soliede instellingen schrikken er niet voor terug, voor debetposten 10 a IOV2 pet. in rekening te brengen. Dit is door den tMjdidenstand, waarvan het grootste deel met crediet (werken moet, omjmogelijk op te brengen, Lal geef i'k gaarne toe, dat ook menige bank er aller beroerdst voorzit. Maar ook hier is men druk bezig, naar ieen weg te zoeken. En ik geloot, dat men ook inderdaad leen uitstekenden weg gevonden heeft. Kort geleden ;deed nlj. jin de bladen eein bericht de ronde, dat (zich in Amsterdam iee.n comité yan eenigè bekende midden standers gevormd had met hot dioel een Middenstandscreddetbank op te richten, .Werd in den eerste eenigszins de indruk gewekt dat het slechts een Middenstands bank voor Amsterdam zou gorden, al spoedig bleek, dat men tiaafmedle niet alleen Amsterdam, maar het geheele land op 'toog had. Voorgelicht door het be kende Kamerlid Dr. Dl. (Bos, is men thans druk bezig op te (richten een instelling, waarnaar in alle middenstan'djskfringen reeds zoolang werd uitgezieneene groote centrale Middenstanids.Gredietbank, m. a. w. eene Nederlandsche Biank voor den Middenstand, werkend voor en over het geheele land, in iden geest der Pruisische Centralgenossen- schaf t s k a s s ie, die rfdaar te lande zoo prachtig marcheert, dat haar laatste jaar verslag een omzet aanwijst van 15 mil liard Mark. En deze ibarik zal zelifs met krachtigen steun on,zer Regeering tot stand komen. tHaar hoofddoel (zal zijn (en hier bezig ik de woorden van Dr. Bos) „de s c h a k e l te wo r d en tusschen allerlei plaatselijke volks- ei? middenstands cr e d' i e t b a n k e n en het Geldconsortium met daar achter de N e d e rl. 'Ban k". „Met enkele dagen zal zich daarheen de groote stroom van den Middenstand kunnen richten om middelen te vinden teneinde aan den gang te blijven, zijin leveranciers te betalen en (daardoor dat gene te doen, wat het bankwezen in ons land thans niet voldoende verricht." Meer mag ik voor 'toogenblik niet mededeelenik kan er eSiter nadruk kelijk ,aan toevoegen, dat 'met bekwamen spoed wordt voortgewerkt en dat die Nederl. Middenstand, en dus ook de Middenstand van Leiden, spoedig in staat zal gesteld worden, de vruchten dJezeir nieuwe instelling te plukken. Zoo ziet men, dat de crisis, waarin wij thans leven, jook weer baar goede zijde hieeft. Reeds zoo vaak mochten 'we het in de laatste dagen waarnemen, hoe juist in deze moeilijke dagen alle partijen alle on'eenigheden zwijgen 'en hoe in den mensch het goede en 't schoonste, wat hij bezit, tot uiting komt. Wiat thans voor dien Middenstand door de edelsten onder ons gedaan wordt, geeft daarvan een riïeiiw bewijs. Daar staan te geschieden (groote en schoone dingen voor den Middenstand). Laat ons allen, ieder volgens zijn krach ten, medewerken. De sociale gedachte, die in tijden van Irust en vrede van alle zijden beschouwd en besproken !wer(d<, blijkt oOik jin troebele |dagen geen ijdeüie klank. Zij zal over |Stoi<m en oorlog zege vieren» !-■<.( Want z ij is de (t r i 0 m f der 20e eeuw, A. KELLENAERS, Hoofdredacteur „R.K. Midd/einstander". Woot van de Redactie. Wij ontvingen bovenstaand artikel te laat voor ons voorgaand nummer. Gaarne plaatsen wij het nu, maar veroorloven ons tevens er het volgende aan toe te voegen. De Katholieke Middenstanders, leden van de R. K. Hanze, weten, dat zij te recht kunnen bij de Coöp. Middenstands Credietbank van de R. K. Hanze in het bisdom Haarlem. En waar deze Bank in deze moeielijke tijden, naar ons van bevoegde zijde wordt medegedeeld, nog steeds voldoet aan redelijk gestelde eischen, blijft zij op de allereerste plaats aangewezen den R. K. Middenstanders te worden aanbevolen, en schijnt het ons niet gewenscht hun aan te sporen, met voorbijzien van de instelling van hun R. K. Vereen, zich tot een ander adres, te wenden. Al is het geen „hoofddoel", de op te richten njiddenstandscrediet- bank zal toch ook openstaan voor parti culiere aanvragen. Particulieren nu leden van de R. K. Hanze blijven zich wenden tot de Bank van hun eigen ver- eeniging. Zij zullen ondervinden daar uitstekend te worden geholpen. ALGEMEEN OVERZICHT. De Oorlog* De Duitscbers in België [Blijkens de laatste inlichtingen is de algem'eene opm'arsch dier Diuitsichers, in, die richting v,an( Blrussel ie}n Antwerpen, hervat Hun infanterie, bestaande u,it ven* scbeidene legercorpsen, rn'aircheert op' Tojngeren en ,Sit Truien (aan, men voor ziet eefn treffen bij pliest en Aersichot/ Huin cavalerie is benoorden Hasselt. Uit Luik (Worc^t gemeld, [dat de Duith scbers het bombardement op jde forten! van den rechteroever hebben; [gestaakt! om imiet (te |meer kracht (düe van den Jirfken- oever te kunnen beschieten,. (Hun aanval richt zich o[p de (forten P[ontisse, Li'erai Lonoln, Hk>llogn[e, Flémaille, en in de eerste plants pp Plontisse. 'N iKolonel Dorjo de Marchovelette is ver bonden aan den genervalen |staf van genie"- raal Jofiije. v V V. De verdedigingswerken van Namen 'zijn nog aanmerkelijk versterkt en thans nog) beter bestand (tegen een aanval dan dli/ej v,an Luik. i l 1 k Donderdag hebben, ,200 militaire wiel rijders een (Duitsche ajfideelinjg yap 400 man omsingeld iqn er (een groot aantal van gedood; v50 zijin gevangen genomen» de overigen gevlucht |De Belgische landers en de Fransche dragonders hebben zich zeer opdersdhéi- den bij een gevecht tegen DuiLtsche uihla- nen op den rechteroever van de Maas. Men zegt, dat tien dagen geleden een buiitenlandsch gezant te Brussel (er zijn verwondering over ht&Jf uitgesproken dat de Duitsche gezant (niet dadelijk na de oorlogsverklaring de Belgiscne hoofd stad heeft verlaten» en dat deze daarop heeft geantwoord: „.dat is ide moeije niet. Morgen zijn de Duitschers toch hier." De minister van oorlog spreekt het bericht, in de bladen verspreid, omtrent een oprukken der Duitschers op Birussel en Antwerpen tegen. Volgens de „IndépeMdance" liepen er Vrijdagnamiddag alarmeerende geruchten inzake een voorgenomen krachtigen iaan- val der Duitschers van de zijde van Ddest Wij zijn officieel gemachtigd te verkla ren, aldus het blad, (dat 'diit gerucht be slist onjuist is» Die (minister van ooillolg had in 24 uren tijlds geen enkele medie- deeling inzake een ernstig treffen bij Ddiest ontvangen» ,,Zoo de (Diuitsche troe pen al een aanval voorbereiden, dan hebben zijl toch geenszins de hun toe geschreven getalsterkte, terwijl die Bel gische troepen in uitstekende conditie verkeeren» t I Fe telegram uit Brussel (dd. 14 Aug. meldt het volgende: De generale staf deed geen enkel communiqué verschij nen, daar zich in Iden loop van den Vrij dag geen enkele vijandelijkheid Van ber- teekenis had voorgedaan. De legerstad bevestigt, dat het gevecht bij Haelen zeer hevig was. Aan Duitsche zijde zouden 2000 a 3000 dooden gevallen zijn. Er lagen zooveel paardentijken op het slag veld, dat men er over denkt d'e Lijken te verbranden, wijl de 'tijd ontbreekt hen te begraven ^De generale staf spreekt het bericht tegen, dat de forten van Luik zich hebben overgegeven» Gruwelen. De burgemeester van Liin&neau schrijft ,aan de „Indépendance Bielge": 'Duitsche huzaren werden door Belgi sche soldatén verrast, die iêen officier doodden en een soldaat krijgsgevangen, (maakten» Daar onze soldaten bevel hadden ont vangen op iTillemont terug te trekken!, rukte een detachement van i400 uhlanen met drie mitrailleuses het (dorp binnen en beschuldigde ide inwoners van (doodslag,. Twee inwoners werden met de wapens afgemaakt. In een woning (werden man len vrouw gewurgd en, de woning in brand gestoken. De lijken 'werden in tegenwoordigheid van de kinderen tier slachtojffers in (de vlammen gewoipen. j Tien hoeven'werden in brand gestoken en nog 2 personen werden vermoord* De andere huizen werden geplunderd en de mannelijke bevolking werd gedwon gen een eed te zweren bij het lijk van/ den gedooden officier. De boeren werden met de bajonet gedwongen op den grond te gaan liggen en op hun knieën te gaan zitten. 1 Ben inwoner, die wilde vluchten, werd, door twee kogels getroffen en overleed. Ziij lieten de inwoners langs de monden der mitrailleuses trekken en zeidien tegen de ongelukikigemi, dat zij binnen enkele oogenblikken aan stukken zouden wor den gescheurd. Vervolgens speelden ide soldaten met revolvers, zoodat (de kogels langs de ooren der slachtoffers vlogen, In het bijzijn yan een (pffiicier splanden zij een tiental bewoners, waaronder een veldwachter, voor de mitrailleuses,. En kele bewoners, /die |niet meer volgen konden, werden met hun Voeten aan dé mitrailleuses vastgebonden, zoodat hun hoofd voortdurend op| het plaveisel te recht kwam» In de naburige dorpen werden drie mannen gedood. De lijken van tien per sonen, van wier lot men niets wist, zijn Donderdag teruggevonden. Zij waren overleden tengevolgie van de (mishanjdiew lingen. De opmarsch der drie legers. De minister van oorlog heeft een offi cieel communiqué .uitgegeven, waarin hij zegt: t Met het oog op (de huidige plannen van 4e Fransche, Belgische en Engelsche legers, is de minister van oorlog ,van oordeel, idat het belang van het land vordert, (dat zelfs niet meer de geringste .mededeeling wordt igedaan omtrent de bewegingen der drie legers. De regeering /rekent er -op dat de vaderlandsliefde ook ide pers zal nopen het meest absolute stilzwijgen te bewa ren over de militaire operaties. In deze publicatie ligt opgesloten, dat wij op nog minder lof fideel nieuws kun nen rekenen dan tot (nu toe, ofschoon daartegenover staat, dat het „officieele" nieuws nu juist niet pm zijn betrouw baarheid van groote waarde is, Japan in oorlog? Alle Fransche avondbladen kondigen aan, dat Japan op 't punt is Duitschp land den oorlog te verklaren» De vijan delijkheden zouden reeds begonnen zijm De Japansdie regeering heefc aan Enge land, Rusland ;en Frankrijk sympathie be tuigd »De officieele beslissing omtrent den oorlog zou heden worden bekend gemaakt, na den terugkeer van den mi kado te Tokio» De telegrafische gemeenschap tusschen Japan en Europa is verbroken» De houding van Italië. (Herhaaldelijk de gelegenheden zijn schier niet te tellen heeft men èn in de bladen van de Driebond-mogendheden èn bij koninklijke of keizerlijke bezoeken te'Wieenen, te Berlijn en te Rome kunnen vernemen, dat de Driebond de steunpilaar was van den Europeeschen vrede, dat de drie verbondenen naast elkaar stonden als trouwe kameraden, die op elkanders hulp konden rekenen, welke verklaringen door den Tweebond en ide Triple Entente steeds werden opgevat zooals ze feitelijk ook bedoeld waren, nl. als een bedrei ging van de zijde (der Triple Alliantie, Toen er dan ook een oorlogsgevaar ont stond en Jiet zoo goed als zeker was» dat die tot dezen bond' behoorende twee Germaansche rijken met Rusland en Frankrijk in een krijg zouden worden, gewikkeld, lag de veronderstelling yoor de hand, |d,at Italië (ten slotte toch de partij zou opnemen voor zijn bondge- nooten en zijn uit (naijver ontsproten ge schillen met (Oostenrijk ,aan (de Adrialisiche Zee voorloopig vergeten en "(later op vredelievende wijze regelen zou. lDoch zij, die .aldus dachten, hadden geen goe den kijk op de politiek1. Zij vergisten zich schromelijk en (Onbegrijpelijk. Immiersy zegt de Bieiersche „Correspondenz Hoff man" ieen halfambtelijk orgaan „wanneer jn benarde tijden een vriend, zich manmoedig bij o:ns (aansluit en dat openhartig aan iedereen bekend (maakt, dan wiekt dat in ieder een moreele vol doening» M^ar in deae wereld vol bot singen, zijn zulke besluiten "slechts zeld zaam en geen enkel staatsman mag er op rekenen. Alleen de belangen (van zijn ledgen land geven voor tien staatsman dén doorslag bij zijn politiek, al zouden daar door nog zooveel illusies van den buur man worden verstoord. En toen 'dus de verklaring, dat Italië neutraal zou blij ven, dezer dagen officieel gepubliceerd' werd, /al ongetwijfeld bij millioenen Duitschers een gevoel van teleurstelling zijn opgekomen» „Laten wij echter billijk .zijn,. Laten wij ons het lang (uitgestrekt; voor drie vierden door zee omspoelde gebied van het Italiaansche scheireiland voorstellen, laten we denken aan Jiet gevaar van de in het oosten en westen, zuiden en noorden loopende spoorweglijnen stellen wij ons de betrekkelijk onbeschermde ligging dezer belangrijke verkeerswegeq in bet koninkrijk voor tegen het op treden der oppermachtige vereenigdie Fransche en Engelsohe vloten, ,dan zullen wij moeten erkennen, dat ernstige, ge wichtige belangen den leider ider buiiten landsch e politiek van Italië moeten heb ben geleid tot afkondiging van de neu traliteit van zijn land. Bij een dergelijke opvatting dier 'zaken zal het geen ver standig Duitscher invallen de }iou)ding van Italië op één lijn jte stellen met het ver raad van Rusland of tfiet den talrijken in Duitschland werkzamen Italianen te laten ontgelden, dat de politiek van hun vaderland zich slechts richt haar belangen en niet naar moreele overwegingen»" Deze laatste twee dingen spreken van zelf. Doch of men (niet mag aannemen, dat de Driebond thans Jieeft uitgeleefd en tot de geschiedenis behoort? De strij'd ter zee. Het Nederlandsche stoomschip Ep silon, gisteren van Archangel te IJmui- den aangekomen, rapporteert dat het in de haven van Drontheim heeft zien lig gen een ontredderde Duitsche dread nought, waarvan de schoorsteenen wa ren weggeschoten en een zijde geheel opengescheurd was. Voorts dat het in de fjord van Skudesnaes heeft zierl binnenvluchten vier Duitsche torpedo- booten, achtervolgd door vier Engelsche dreadnoughts. Het van Kopenhagen binnengekomen stoomschip Veghtstroom rapporteert niets bijzonders op de reis gezien te hebben. De Finnen en de oorlog. Een reiziger, die uit Finland terug keerde, deelde aan het „Berl. Tagebl." het volgende mede Toen wij Maandagmorgen vroeg Hel- singfors moesten verlaten, hebben wij de Finlandsche bevolking der stad in groote opwinding, maar ook in beven de verwachting gezien. Want heel Fin land is thans nog slechts van één wensch vervuld, dat het Duitsche leger, de be vrijder van het Russische juk, moge ko men. Alleen de angst, dat de Russep nog meer eens onzegbare ellende over, het geknechte land zouden brengen en er een bloedbad zouden aanrichten, houdt de Finnen van een openlijken op stand terug. Voor iedereen, die in deze dagen in Rusland of in Finland vertoefde, zal het een vaststaand feit zijn dat de Rus sen den oorlog in werkelijkheid reeds lang voor de eigenlijke oorlogsverkla ring begonnen zijn. Reeds Zondag 26 Juli werd aan alle schepen en booten in het vaarwater tus schen Helsingfors en Polkala de vaart verboden. Woensdag werd het vaarwater tus schen Zweden en Finland gesloten en al le vuren gedoofd: Vrijdag 31 Juli hebben wij met eigen oogen gezien, hoe het schip, dat regel matig den dienst tusschen Stettin ep St. Petersburg onderhoudt, de „Prinz Friedrich", b ijReval d|K)r een Russi sche torpedoboot werd aangehouden: Door den scheepsroeper riep een Rus sische officier het schip toe, dat het de haven van Reval moest opzoeken.^ In Reval werd de bemanning van het schip gevangen genomen, de passagiers op het schip vastgehouden, en eerst 2 dagen later werden zij door de Russische Ariadne, die tusschen Stettin en Helsing fors vaart, naar Helsingfors gebracht^ Dagen lang lagen vier Russische oor logsschepen voor Helsingfors onder stoom en Vrijdag voer de Russische draedmought „Andrei Perrvoswanny" voor Hangö ter halver lengte aan den grond, zonder dat het voor ons vertrek gelukt was het schip weer vlot te bren gen. De haven van Hangö is, zooals reeds gemeld werd, door de Russen vernield^ Een Fin, die getuige was van het prach tige, maar verschrikkelijke schouwspel, gaf de volgende beschrijving van het vernielingswerk!: Zondag middag liet men een groote Duitsche kolenboot bij den ingang der haven zinken. De groo-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1