bul lnlaad.
DE VLIEGMACHINE.
5e Jaargang.
No. 1464.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
dit blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdaoen
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POJJS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2% cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderil?«K
Augustus
1914
De ADVER TEN TIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
jevVijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
Detrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel 10 cent.
God zegen' de wapens I
Maar wiens wapens? vragen nu de
spotters.
En dan wijzen Zij) er meesmuilend op,
dat immers iedere mogendheid voor zich
Gods zegen inroept en dat zij het toch
niet allen 'kunnen winnen.
Met de oppervlakkigheid der ongeloo-
vigen beschouwd, lijkt deze tegenwer
ping juist, maar goed doorzien mist zij
allen grond.
|Wat toch vragen Wij God in fijjdelijke
zak'en
Dat ',H!ij; onze wenschen verhoore, voior
zoover deze ons zalig zijn, alzoo stelL
lend het meerdere boven het mindere,
het eeuwige boven het tijdelijke.
En Wij beseffen daarbij1 diep, dat veel
wat ons, menschen, raadselachtig voor
komt in deze wereld, zulks niet zou we
zen, indien (wij jdaarbij Gods oogmerken
kenden.
De gelolovige wordt dan ook niet in
Jn vertrouwen geschokt wanneer zijh
gebed om1 aardsche dingen geen ver-
ïooring vindt, kracht zoekend in de over
tuiging, dat het volgens hoogene leiding
zoo beter voor hem is.
Een en ander is ook toepasselijk op
de gebeden voor den voorspoed der wa
penen, waarbij nog komt, dat iedere mo
gendheid natuurlijk' in gemioede over
tuigd is, dat het recht zich aan hatfej
zijde bevindt en idiat zij dus aan God
niet vraagt om een zegepraal voor het
onrecht.
Zoo beschouwd, valt er waarlijk niet
jte (spotten fcnet jh.et ^ebedj,,God Zjegen' Ide
wapens", welk gebed ,ook wij hartgron
dig ten (Hemel zullen opzenden, indien
onze troepen, in den jammerlijken strijd
van het heden mochten worden betrok
ken.
ALüHMhLiN OVHkZICIIT.
De Oorlog.
Nooit is Europa neergeploft in zulk
een .geweldige catastrophe, als wij nu
aanschouwen.
Door de snelheid, waarmede de fei
ten elkander hebben opgevolgd, staat de
toestand ons misschien niet klaar voor
den geest Alle Staten van Europa
staan gewapend; alle hebben hun
strijdkrachten gemobiliseerd. jWjat 'n knalk
voor industrie en handel, wat 'n gevaar
voor zoovele duizende menschenlevens
Uit de volgende data, die de „Msbd."
heeft opgeteek'end, blijkt- wel ten duide
lijkste, hoe snel de feiten zich aan el
kaar hebben opgedrongen.
23 Juli Oostenrijlk;-Hongar'ije over
handigt de bekende nota aan Servië,
waarop binnen 48 uren antwoord moet
Worden gegeven.
Juli. De iRussische regeeririg
houdt een conferentie. De Ops ten rijk-
Ho ngaarsche eischien Worden een indi
recte uitdaging aan Rusland genoemd
■25 Juli. Het Servische antwoord,
te ,W,eenen overhandigd, wordt onvol-
FEUILLETON.
42)
Daarin Vond (h!ij Weer ieen voorwendsel,
om naar haar ,toe te .gaap. En in een
oogwenk was hij bij de kamer van den
commandant;
Maurice kwam zonder geruisch bin
nen. De majoor lag nog altijd te sluime
ren de dokter was er niet meer.
;Het meisje trad (daidelijk top deni jongein
man toe en ze gaVen elkaar de hand{[
Kate, ik smeek u, zeg mij toch dat
ge geen spijt hebt en dat ge mij de vrijf-
moedigheid, Waarmiede ik u straks in
de grot alles bekende, vergeeft I
Haar helderen blik op den zijne ge
vestigd, viel zij hem in de reden:
Neen, Maurice, ik heb nergens spijft
over. Ik bemin u, ik ben gelukkigdit
eiland is een paradijs voor mij, sindsi ik
weet dat ge mij bemint Ik weet niet,
waaraan ik het moet toeschrijven, maar van
het eerste opgenblik af, 'dat ik u ontmoet
te, voelde ik, dat ge mij niet onverschil
lig kont zijn en toen wij over Frankrijk
spraken scheen het mij toe, dat ik dich
ter bij u hoorde, dat er tusschen ons zeer
hechte, zeer oude banden bestonden. En
toen ik u aan het werk zag voor onze
doende geacht. De Oostenrijk-Hongaar-
sche gezant Verlaat Bjelgrado.
27 Juli. Sir Edward Grey deelt in
het Lagerhuis Zijn plannen mede tot het
houden van een conferentie tusschen
DuitsChland, Frankrijk, Italië en Enge
land. Frankrijk en 'Italië nemen het voor-
stel aan, dat door Duitschland wordtf
afgewezen.
28 Juli Oos t enr ijk- Honga rijfe ver
klaart Servië den oorlog. Servische sche
pen in beslag genomen op den Donau.
30 Juli. Gedeeltelijke mobilisatie
van het Russische leger. 1 Krijgsdaad
te Berlijn. Belgrado door de Oosten-
rijksche troepen gebombardeerd!
'31 Juli Algemeene moblisatie van
Rusland, De toestand van 'dreigend
oorlogsgevaar in Duitschland» Jfturès Ver
moord.
1 Aug; Duitschland verklaart Rus
land den oorlog. Duitsche troepen vallen
Luxemburg binnen.
2 Aug. DuitsChe troepen trekken bij
Cirey Frankrijk binnen. Russische troe
pen trekken bij Biialla Duitschland bin
nen. Libau gebombardeerd door de
„Augsburg"1.
3 Aug. Duitschland overhandigt
België een ultimatum, waarin het eischt,
dat België Zijn militaire operaties verge
makkelijkt. Bielgië Weigert. Belang
rijke verklaringen van Grey in het Lager
huis. Italië verklaart zich neutraal te
zullen houden. Gevecht tusschen Rus
sische en Duitsche schepen bij het ei
land Aland.
4 Aug. De Franstohe gezant verlaat
Bjerlijn, de Duitsche gezant verlaat Parijs
en verklaart dat daardoor de oorlogstoe
stand tusschen Frankrijk en Duitschland
is ingetreden. Duitschland zendt aan
Bielgië een nota, waarin het verklaart,
desnoods met geweld van wapenen die
maatregelen te zullen doorzetten, die heft:
essentiëel noodig acht. Duitsche troe
pen vallen Bielgië binnen. Visé en Argen-
teau in vlammen. De Duitschers rukken
naar Luik op. Engeland verklaart aan
Duitschland den oorlog.^
Toch zijn er voor ons, Nederlanders,
in het dikke duister, dat over Europa
neerhangt,
enkel^ lichipunten
te ontdekken.
In de eerste plaats dan wenden*we
den blik naar het Zuiden. Donker is het
in België, waar de Duitsche grootmacht
zich reeds nestelde. De Duitsche Keizer
zelf heeft in ,den Rijksdag erkend, dat dit
een schending is yan het volkenrecht, en,
al twijfelen wij niet aan de oprechtheid
der/bedoelingen van Duitschland, zoo het
veiklaart voor die schending België na
den oorlog schadeloos te zullen stellen,
het is en blijft een droeve openbaring
van de macht van het kwade, dat aldus
„macht boven recht" zélfs door den
Keizer van Duitschland kan worden ver
dedigd, of beter: verontschuldigd. De
mogelijkheid echter, dat Duitschland, over
de Fransche plannen ingelicht, hier uit
zelfverdediging handelen moest, is zeker
niet uitgesloten.
Ons land bleef van een schending zij-
redding, bereid om deze moeilijke reis te
aanvaarden,... o, toen is mijn genegenheid
snel aangegroeid, Wat ik.... wat ik U -ge
zegd heb....»
Hoe bernjn ik u fcjn'hofc zal ijk! uj blijh
ven beminnen, Kate
Ge bemint mij! Maurice... Ik ben
een beetje bang... Geheel alleen hier
op deze rots, zal ik u misschien toeschij
nen als iemand met... hoednaigheden,
die ik niet meer zal blijken te bezitten
als ge mij met andenen vergelijkt.... met
de Frangaises vooral.
Maar Frangaise zlijt ge, mijn liefste
en altijd, geloof mij
Maar hij hield op, want hij begon
er aan te denken, waarom hij eigenlijk
gekomen was. De tiien minuten waren
bijna Verstreken 'bij Jhiet minste gedruisdh
van het geweervuur zou majoor iHieuzey
ontwaken, mee willen aanvallen en szou
hij bewegingen verrichten, die gevaarlijk
waren voor zijn wonde.
Maurice bracht dit het meisje .vlug
aan het verstand.
Ik wist het al, zegde zij, luitenant
Spark heeft me feeds alles meegedeeld'...
Luitenant Spark is bij u geweest1
riep hij. En een zucht gaf meer uit
drukking aan zijn woonden.
Zij scheen ze niet te verstaan en keerde
zich om naar het bed.
Kom terug, zegde zij^ vertrekt niet
ner neutraliteit door de Duitsche troe
pen tot nog toe gevrijwaard. Dit is een
lichtpunt voor ons in deze droeve tij
den.
Wij achten dit niet zonder beteekenis
vooral niet in verband met de verklaring
die Duitschland, volgens den Engelschen
minister Asquith, aan het Engelsche
Gouvernement heeft gedaan, nX „dat
Duitschland aan Nederland zijn
woord heeft verpand om zijn
neutraliteit te eerbiedigen,"
Zoolang de Duitschers zich niet op
Nederlandsch grondgebied begeven, be
staat daartoe ook voor de Engelschen
geen aanleiding. Moet het tot een Engel
sche landing komen, om België en Frank
rijk te helpen, dan zal die zeer waar
schijnlijk aan de Belgische kust (Ostende
bv.) plaats hebben. Daar toch worden
de Engelschen in deze omstandigheden
als vrienden ontvangen. Ook hier zien
wij dus een lichtsprankel.
Een onbetwistbaar lichtpunt is ten
slotte de algemeene geest van ons volk.
Zonder hoera-enthousiasme doet elk zijn
plicht.
De Duitschers in België.
Met een bewonderenswaardigen moed
hebben de ,Belgen zich tegen de Duit
schers verdedigd.
Het gevecht bij Visé.
Omtrent het gevecht bij Visé werden
een berichtgever van de „Tel." toen hij
in een auto van „Het Roode Kruis" een
bezoek bracht aan de platgebrande en
thans ontvolkte plaats 'de volgende bij
zonderheden medegedeeld
Nadat de Duitsche artillerie eenige
huizen had in brand gestoken, g'ing de
infanterie tot het offensief over.
Ze werd echter niet alleen tegenover
georganiseerde combattanten geplaatst,
ook de niet militaire bevolking nam aan
het gevecht deel.
Uit die huizen werd geschoten, knapen
en vrouwen smeten de soldaten met
steenen en zelfs grijsaards vuurden van
achter deuren dpi de aanrukkende sol
daten.
Deze schoten neer wat hun in den
weg kwam, naar de gebruiken van het
oorlogsrecht.
Toen het scheen alsof de nog niet
gevluchte bewoners zich niet meer ver
zetten, werd op commando van den be-
velvoerenden officier een carré gevormd,
dat de menschen omsloot. Nadat de sol
daten onder het resteerend deel der be
volking een manifest hadden uitgedeeld
waarin, in de Fransche taal, namens den
maarschalk der opereerende anmée werd
medegedeeld, dat de Duitschers niet wa
ren gekomen om te veroveren en zij de
eigendommen en rechten der Belgen zou
den eerbiedigen, trad de militaire com
mandant naar voren. Hij wendde zich in
het Fransch tot de burgerlijke bevolking,
zeide, dat de Belgen in de Duitschers
geen vijanden moesten zien en alleen
dringende noodzakelijkheid tot het be
treden van den Belgischen bodera had
geleid.
De bewoners zouden zich thans naar
voordat ge bij mij geweest jzlijiu. Ik zal
u hier wachten.
De telefoonbei ging over juist toen
de jonge man weer bij kapitein Broadr
way in het blokhuis kwami
Ge komt juist van 'pas, mijn waarde
ingenieur. Zeg, ga daar eens voor dat
kijkgat staan en zet uw bogen eens zoo
zoo wijd mogelijk open. Hiet schouwspel
is wel de moeite waard.
Hij draaide den stang om, 'die zich voor
hem bevond, ten ogenblikkelijk zag men
ieen luchtstreep op het platvorm, dat met
een groote menigte Japanners bedekt
was, die onbeweeglijk naast elkander ge
schaard stonden.
Het licht had op hen dezelfde uitwer
king als een" straal kokend water, die
in een mierenhoop valt.
Alles geraakte in beweging en'krioelde
door elkaar en toen de geledtoren een
achterwaartsche beweging maakten, vie
len degenen, 'die zich aan kfen rand van
het platvorm bevonden, op de rotsen te
pletter.
Maar op hetzelfde oogenblik laaiden
er vlammen op, met een aanhoudend ge
knetter, dat zoo juist-Wordt vergeleken
bij het geluid van linnen, dat men stuk
scheurt.
Van vijf verschillende punten van Mid
way kwam een orkaan van kogels op de
warrelende menigte neer, daarna nood
de Duitsche krijgswetten moeten schik
ken en eiken aanval op de Duitsche
troepen eenig deel er van zou als
hoogverraad met den kogel worden,,ge-
straft.
Toen de officier het laatste woord had
uitgesproken, werd er plotseling op hem
gevuurd en zeeg hij ontzield te aarde.)
Onmiddellijk werd een achttal perso
nen, uit wier groep het schot was gelost,
gearresteerd en op de plaats gefusil
leerd.
De overige bewoners werden met de
kolven der geweren binnen het restant
der woningen gedreven.
Een verhaal van een ooggetuige.
Een van de vele vluchtelingen, die
evenals vele anderen gisteren morgen
Visé verliet, vertelde aan den berichtge
ver van het Handelsblad o.a. het vol
gende:
Niemand in heel Visé heeft dezen
nacht een oog toe gedaan. We hadden
ons nog op de gewone plaatsen ter
ruste begeven, maar toen van alle zijden
de schoten weerklonken, toen we de ko
gels hoorden fluiten, toen kropen we
weg in den kelder en zoo hebben nage
noeg alle inwoners den nacht doorge
bracht; Deze uren van angst zal ik nooit
vergeten
Toen ik naar het bedje van mijn kind
ging, lag daar een kogel onder de de
kens. Het lood had eerst het huis door
boord, ook de beddeplank, doch was in
het kussen blijven steken. Wanneer ik
een oogenblik naar boven ging, om te
kijken, zag ik aan alle kanten huizen in
brand staan. Het huis van mijn buurman
werd van voor tot achter door een gra
naat doorboord. Maar,- voegde de man er
in al zijn ellende en de herinnering aan
de doorgestane angsten triomfantelijk
aan toe: „Toch zijn de Pruisen nog niet
over de Maas".
Nog zoo juist, aldus de berichtgever,
zag ik een geestelijke het Augustijnenge
bouw binnengaan om teen stervende in
zijn laatste oogenblikken bij te staan en
hem de vertroosting van zijn geloof te
brengen. Eerbiedig week de menigte ter
zijde.
De Duitschers trekken verder.
Niet dan met "zware verliezen hebben
de Duitschers zich van Visé meester ge
maakt Aan de zijde van het Belgische
leger waren de gesneuvelden niet talrijk
Nadat de DiuitsChers tot driemaal /toe
beproefd hadden bij Visé een brug over
de Maas te slaan en de Belgische forten
driemaal deze hulpbruggen stukgescho
ten hadden, slaagden de DuitsChe troe
pen er ten slotte in met boo(ten over de
rivier te komen.
Toen de DiuitsChers over de Maas wa
ren, zijn zij gemarcheerd in de richting
van Luik. Én gistermiddag moesten Wij
reeds het bericht publiceeren, dat Zij be
gonnen Zijn met het bombardeeren
van Luik en Namen.
Duizende bewoners van de aangren
zende gemeenten zoeken flen goed heen
komen in Holland.
Proclamatie van koning Albert.
Alvorens naar het front te vertrekken,
zaakte een dpr kanö|*n«nt 'difi pp del hoog
te van het platform geplaatst was, een
andere troep, die tusschen de rotsen vier-
sCholen zat, te voorschijn te komen en
andere stukken werden in werking ge
steld, die hen nu ook beschoten.
Tezelfdertijd werden de ladders, ie
vopr de beklimiming van fhfet Tprt dienden,
sterk belicht, met haar lange tritsen van
soldaten, die nu oogenblildoelijk in hum
opstijging verhinderd werden en de een
na den, apder (op (elkaar Vielen, ineenkrim
pend en bloiedend.
In minder dan twee minuten bleef er
op het platform slechts een hpop licha
men over, die zich vertrokken en ver-
wrong eri
Van alle kanten zag men schaduwen
aanzweven, die zich naar de booten be
gaven, die men niet kon onderscheiden,
omgeven als ze waren door een gordel
van klippen.
Eensklaps werden de reflectors buiten
werking gesteld en op hetzelfde oogen
blik hield ook het geweervuur op.
Het gevecht of liever de slachting
was geëindigd. De strijd had juisjt
zoolang geduurd, als voor een gewoon
snelvuur noodig is. Een poosje later
werd het vuur gedurende enkele minuten
hervat, want de barken, die de overge
bleven manschappien wegvoerden, zouden
hun schuilplaatsen verlaten om zich weer
heeft de Koning een proclamatie gericht
tot Zijn leger, waarin hij o.m. zegt
„Zonder de (minste (uitdaging Van onzen
kant heeft een naburig rijk, trotsCh op
zijn macht, de verdragen verscheurd,
welke nochtans ook zijn handteekening
dragen.
Dat rijk heeft het grondgebied onzer
vaderen geschonden en ons aangevallen,
omdat wij weigerden onze eer te bezoe
delen.
De geheele wereld staat in bewonde
ring voor onze loyale houding. Dat de
achting en de eerbied, welke de wereld
u toedraagt, u versterken,
Toen zij haar onofhankelijkheid be
dreigd zag, is de natie opgesprongen!
en zijn haar kinderen ,uaa,r de grenzesi
geijld om deze te verdediger*. j
Dappere soldaten voor een heilige!
zaak, ik heb vertrouwen in uw taaiéa
moed; ik groet u in naam van Bielgië.
Gij zult overwinnen^ wani gij zijt de
macht, gesteld in den dienst van het
recht
Glorie aan u, leger van het Belgische
yoilkherinner u voor den vijand, dat
gij strijdt voor de vrijheid van uw be
dreigde haarden";
België en de mogendheden.
Minister Asquith las in het Engelsche
Lagerhuis een telegram Voor van de Belgi
sche regeering, waarin een beroep wordt
gedaan op Groot-Britannië, Frankrijk en
Rusland, om, als (zijnde (de (mogendheden,
die de Belgische neutraliteit hebben ge
waarborgd, op te komen tegen het ge
welddadig optreden van 'Duitschland en
voor de toekomst de onafhankelijkheid
en integriteit van "[België te handhaven*
In het telegram wordt verder pog ge
zegd „België acht zich gelukkig te kim-
nen verklaren, dat het reeds begonnen
is mlet de 'verdediging der versterkte
plaatsen"» (Toejuichingen),
Asquith las tevens een telegram voor,
waarin werd medegedeeld, dat het Belgi
sche ministerie van oorlog den Franschem
attaché militaire had verzocht toebereid
selen te treffen Voor samenwerking van
Fransche en [Belgische (troepten, in afwach
ting tot het [resultaat van het beroep op
de !mogendhied|en bekenjdjfcal 'zijn, en (jvaar-
in verder wordt medegedeeld, dat de
Belgische provinciale besturen beveL heb
ben ontvangen de bewegingen van Fran
sche troepen niet te beschouwen als
schending van de grens. (Toejuichinigen.)
Frankrijk en Duitschland.
Een Duitsche cavalerie-patroudlle wend
aan de Zwtitsersche grens door de Fran-
schie cavalerie teruggeworpen. LDrie Duritr
schers werden gedood.
„Central New" meldt, dat de Duit
schers van uit Luxemburg in drie colon
nes voorwaarts fukken, een in de richr
ting van Longwy, de tweede naar Ville-
rupt en de dei|d(e naar Thionville.
Villerupt is een Fransch doip, gelegen
op 8 KM. ten Z. O. van Longwy, Thionr
ville (in jhet Duitsch (Dtiedenhofen) ligt
in Elzas-Lotharingen, (16 KMI ten Noor
den van Metz.
De Duitschers blijven nog steeds door-
bij de groote oorlogsschepen te voegen.
Door de lichtbundels steeds gëvblgd,
verloren ze nog in Weinig tijd drie vier
den van de bemanning.
Met hun 600 schoten in de minuut
'deden de Maxims goed werk.
Nauwelijks hadden de infanteristen
tijd gehad om aan den strijd deel te ne
menzij, die in de grot geposteerd wa
ren, hadden geen schot gelost Zij had
den enkel met bajonnetsteken eenige Ja
panners onschadelijk gemaakt, die, om'
aan het vreeselijk geweervuur, dat van
de wallen gelost werd, te ontsnappen,
'boven van het platform waren afgespron
gen.
De gelen hadden noch tijd, noch lust
gehad om tegenstand te bieden.
Een merkwaardige bijzondierheid,
reeds bij Port-Arthur waargenomen, was,
dat er geen enkele noodkreet geen
enkele klacht uit den hoop gewonden
gehoord was. Alleen steeg er eelnig ge
reutel op in de duisternis, die nog dich
ter geworden was, door de plotselinge
verdwijning van het elerfrisch licht De
gewonde Japanner uit geen klacht.
In de grot afdalend met Dr. Sander
son, die kwam hoor en of het Ameri
ka an sch detachement ook gewonden had,
stiet Maurice Rimbaut tegen het lijk van
Kerdok, dat bij de deur lag. 1
(Wordt vervolgd.)