3
BUITENLAND.
DE VLIEGMACHINE.
5e Jaargang.
No. 1463.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
f 1.10 per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Oelllustreerd Zondagsblad 5 cent
Woensdag
Augustus
1914
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiöngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel ^r 10 cent.
Onhoudbare theoriëen.
Men heeft gisteren kunnen lezen, hoe
r. Troelstra in de Tweede Kamer de
^vaderlandslievende tactiek zijner partij
ïeeft opgeschort.
„De nationale gedachte moet de
nationale geschillen nu overheer-
ichen',) zeide hij, waarmede hij aan de
socialisten de marschorder uitgaf.
Natuurlijk besefte hij wel, dat niet al
zijn roode vrienden zoo maar opeens
goed in 't gelid zullen loopen en daar
om riep hij al bij voorbaat clementie
in, wanneer hier of daar de Interna
tionale zou "worden gehoord. Voor de
zen keer zou men daar dan niets onva
derlandslievends in mogen zien.
We waardeeren natuurlijk de houding
van mr. Troelstra, bij wien eenvoudig de
natuur boven de leer gingmen kkn zijn
nationaliteit niet uittrekken als een jasje,
daarvoor is ze bij een rechtgeaard
mensch te diep met het heele wezen
saam'gegroeid. We Verwachten dan ook,
dat des heeren Troelstra's aansporing
niet aan doovemans ooren zal gezegd
zijn. Die driekleur zal de roode vlag
wel' ovierheerschen.
Maar wat nu te zeggen van een leer,
die men niet onder alle omstandigheden
can handhaven
„Geen man en geen cent'' maken de
socialisten graag tot hun parool, maar
nu zullen ook zij toch wel gevoelen, dat
we thans daarmede niet ver zouden ge
komen zijn.
De Internationale is hun }ijf-
dreun, maar nu is hun leider bang, dat
ze zal worden gehoord op plaatsen, waar
slechts het Wilhelmus past.
Zoo zouden We nog meer tegenstellin
gen kunnen maken, maar 'het 'is niet
onze bedoeling te prikkelen; we wilden
slechts èVen doen gevoelen,'hoe onhoud
baar "feitelijk de roode theoriën zijn.
Mógen veler oogen thans, opengaan en
het nationale IgeVaar blijvend do natio
nale eenheid sterkten.
Wij, Roomschen, behoeven nu ;geen
enkele onzer leuzen, geen enkele onzer
liederen achterbaks te houden. Ook dit
worde ingezien door wie ons graag als
Ultramlontanen minachten.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De groote Oorlog.
Wat was te voorzien als! een gevolg
Van de diplomatieke onderhandelingen
en meer nog als een gevolg van de ge
stelde wapen-feiten is geschied. De di-
plpifm'atie-ke rialatjeusj Mfusschen
Duitschland en Frankrijk
zijn verbrokjemi.
De iDuiti
e iDuitsche gezant te Parijls kreeg
(Maandag zijh paspoort en ^verliet des
avonds om tien uur Parijs.
Die Fransdie regeering gaf te Bierlijh.
aan den Fransdien gezant onmiddellijk
instructies zijn paspoort te vragen en
Berlijn te verlaten,,
Officieel is dus niu de oorlogstoestand
FEUILLETON.
41)
Maar luitenant Perry, die het bevel
voerde over het detachement artillerie»
belast met het bedienen ,der kanonnen,
verzekerde hem, dat hij zou zongen, dlat
de kogels van zijn geschut over het plat
form zouden heengaan, doch het „niet
zouden rakein; dat hij daartoe de inooidiga
bevelen zou geven.
Twintig man werden in de grot zelf
geplaatst, om de aanvallers, die aan het
kruisvuur der mortieren mochten ontko
men zijn, a bout portant te beschieten,
bij het betreden van het platform, en
om den inechanischen „vogel" te bewa
ken.
Uit grooter voorzorg, liet Maurqe
Rimbaut de „wagen" waarop zlijln aero-
plaan rustte, toit Ver naar achteren in
de grot rijden.
Daarna ging hij, een Weinig vermoeid
door de inspanning van die laatste uren,
Weer naar het platform.
In de groote stilte, die allies omgaf,
scheen het eensklaps .toe, dat hij een
geklots hoorde.
Of het 't geluid van riemen, dan wel
van kleine golfjes was, die in een rots
holte binnendrongen hij kon er zich
tusschen beide landen door d'e regeerin-
gen erkend.
Dat was te voorzien, zooals Wij zeiden.
Wat niet zóó dreigend Was, maar toch
ook werd gevreesd, is eveneens ^werke
lijkheid geworden:
Duitschland heeft aan België den
oorlog verklaard.
Om half tien gistenenochtend werd de
Vergadering van de B|elgische Kamers
geopend onder koortsige ontroering. De
Koning, de Koningin, de prinsen en prin
ses Marie-José komen dm tien Uur bin
nen en worden met groote levendighied
"begroet. Er komt aan het gejuich geen
einde. De Koning beklimt de verheven
heid van het presidium en houdt daar,
staande, de rechterhand op de bOFst, te
/jnidden van een angstige stilte een rede,
^velke wij hier laten volgen
„Nog nimmer sedert het jaar 1830
heeft er ernstiger uut voor [België ge
slagen. Ons goed ïecht en (de nood
zakelijkheid van ons autonoom bestaan
voor Europa, doet nog hopen, ;dat zich
geen ernstige gebeurtenissen zullen
voordoen', maar indien Wij het hoofd
moeten bieden aan 'een invasie op ons
grondgebied, dan zal Idie plicht ons ge
wapend en bereid vinden tot de grootste
opofferingen. Van nu af staat de Belgi
sche jongelingschap gereed, om het va
derland, dat in gevaar is, te verdedigen.
Slechts één enkele plicht wordt ons
opgelegd een handnekkigen tegenstand,
moed èn 'eensgezindheid. Onze dapper
heid is gebleken Lud de mobilisatie, die
op bewonderenswaardige wijze verliep,
en uit het groot aantal vrijwilligers, die
zich aanmelden. Het oogenblik om !te
handelen is aangebroken. Ik heb 'u doen
bijeenroepen, om de Kamer in staat te
stellen van hetzelfde patriotisme blijk te
geven als het volk. Gij ïiülit met spoed
alle maatregelen weten te treffen. JZiJt
gij bereid, het heilige bezit onzer voor
ouders te handhaven? Niemand' zal ^ijin
plicht verzaken. iHjet leger is pp de hoogte
van zijn taak. De regeering en ik zijn
vol vertrouwen. (Het gouvernement is
zich van zijn/verantwoordelijkheid bewust
en zal alles dn het twefk stellen, om het
opperste welzijn des lands tot het uiterste
te waarborgen,. Indien een vreemdeling
ons grondgebied schendt, zal hij alle
Belgen geschaard vinden om hun koning,
die den eed, op jc^e constitutie afgelegd,
immer zal getrouw blijven- Met vertrou
wen zie ik de 'toekomst tegemoet Het
land, dat zich verdedigt, dwingt iden eer
bied van allen af en 'zal niet ten onder
gaan. God zal met ons zijn."
(Wanneer de koning zijn redevoering
uitgesproken heeft, is hij het voorwerp
van een onbeschrijflijk 'enthusiaste ova
tie. Men roept: „Leve de koning! Leve
België! Leve onze onafhankelijkheid 1"
Een ieder is iten hoogste opgewonden en
zwaait met zijn zakdoek en wanneer de
koning de zaal verlaat, is ihet alsof de
toejuichingen zich verdubbelen. Alle af
gevaardigden zonder onderscheid van
politieke richting wuifden met hunne pak
doeken.
geen rekenschap van geven.
De zWare planken ovferloopende,
kwam hij op een vooruitstekend gedeelte
van het platform, vanwaar de aeroplaan
zou opstijgen in het luchtruim!.
Op dit vooruitstekende punt hoorde
hij het geluid duidelijker.
*|t Was zeker: er kwamien roeib'ooteh
aaner werden mensChen aan land gezet
Toen zijn oogen aan de "duisternis ge
wend Waren, zagen zij tegen de eerste
rotsen schaduwen afgeteekenden toen
die naderbij gekomen waren, meende hij
ladders te zien, die boven de hoofden
der mannen bengieldienj.
Geen geluid van stappende Japan
ners waren zeker blootsvoets. Geen en
kel gekletter van wapenenpij hadden
dus de stalen scheeden hunner ba jonnet
ten, die gedruisch maken, aan boord ge
laten. Geen enkel geschitter, Want zij
hadden de metalen knoopen door hoor
nen knoopen vervangen 'en het blanke
lem'miet hunner wapens zwart gemaakt.
Met kleine, zachte pasjes terugkeei-
rende, bereikte Maurice Rimbaut de grot
weer, deelde den bevel voerenden overste
van het detachement mede, wat hij zoo
even gezien had «en ging kapitein Broad-
Way weer opzoeken, die in een soort
stalen blokhuis geïnstalleerd was, dat
tegen den muur stond bij idle ophaal
brug.
Daar waren drie telectrische reflectors,
Ook de koningin wordt, als zij vertrekt,
een warme ovatie gebracht
Als het corps diplomatique vertrekt
worden in de eerste rijen opgemerkt de
Fransche gezant, de Engelsche gezant, (de
gezanten van Rusland en van Luxem
burg, benevens van alle naties, die te
Brussel geaccrediteerd zijn, behalve die
van Duitschland en Oostenrijk-
Nadat de Koninklijke familie is ver
trokken, keurt de Kam'er een Ereidieit
van 200 millioen francs voor de
eisühen der landsverdediging, Waarna een
reéks spoedeischende wetten wordt aan
genomen
Van de Veldje, leider Van de socialisten,
verklaart, dat een oogenblik is aangebro
ken, waarop de socialisten hun plicht
zullen doen zonder aarzeling. Zif zullen
voor alle kredieten stemmen, welke de
regeering voor die verdediging des lands
zal indienen.
Zoo zijn dus onze Zuidelijke buren,
wonende in een klein onzijdig rijk, als
het onze, dat met den strijd niets re ma
ken had, dat noch met Rusland, noch
met Oostenrijk, noch toet Frankrijk, noch
met Djuitlschiand onderhandeld had, dat
niets wenschte dan mei nust gelaten të
worden en in vrede te mogen voortleven,
door onzen gezamenlijken Oostelijken
buurman aangevallen.
De reden is duidelijk: Duitschland wil
door België trekken om Frankrijk te be
reik en.
Tengevdlge van het feit, dat door
Duitschland aan Bielgië den oorlog is
verklaard, heeft
Engeland aan Duitschland den
oorlog verklaard.
Wij Willen onzen lez- rs hier in herin
nering brengen een passage uit de door
Sir Edward, den Engelschen minister,
eergisteren in het Lagerhuis gehouden
rede, welke aan duidelijkheid niets te
Wenschen overlaat.
Ef kibnmen, zoo |i® Jongevieer de redenee
ring van Sir Edward, eenige omstandig
heden voorkómen, die het ingrijpen van
Engeland noodzakelijk maken.
En hij noemde er dadelijk twee: De
beschieting van dè noordelijke en weste
lijke havens van Frankrijk door de Duit-
sche vloot, en de schending (der
neutraliteit van België of Ne
derland.
„Wja inneer de onafhaïikel ijk-
heid der kleine staten wordt be
dreigd, dan moeten wij onze
macht in de weegschaal wer
pen, tusschen beide komen en
den toestand regelen volgens
onze opvatting-"
Zoo sprak Sir Edward en legde daar
door op de meest juiste eit openhartige
wiijze aan de wereld voor, wat zij van
Engeland te waChten heeft
Dat wil echter niet zeggen, dat Engel
land ook niet andere aanleidingen kan
hebben, om in te grijpen. Sir Edward
zeide ook:
„De vloot is gemobliseerd en met de
moblisatie van het leger is een aanvang
gemaakt W;ij moeten gereed zijn, en zijln
die naar het Zuiden gekeerd waren. Elk
van deze k!on versteld Worden over een
hoekafstand van 120 gr., men kon dus
hun licht recht naar het Zuiden laten
vallen of ze omzetten en toinstens twee
bundels richten op een voorbijvarend
schip.
Zij komen I zeide die jonge man een
weinig gejaagd, ik heb ze zoo juist ge-
zieri.
Ikl weet het, zeide kapitein Broad
way kalm. Ze zlijln reeds gesignaleerd
de schildwachten die ik verdekt heb op
gesteld en die draagbare electrische bel
len bij zich hebben. Dank zij de electrici-
teit, word ik oogenblikkelijk op de hoog
te gebracht Van alles, wat aan alle kanten
van het fort plaatst grijpt. Het is on
geveer een kwartier geleden, dat de
eerste roeiboot is aangekomen^
Laat u 'ze dan ongehinderd aan lajnd
komen vroeg de ingenieur verwonderd..
Ja, dat is beter. Ik heb mijzelf het
genot voorbehouden, om hen op het gun
stige oogenblik de volle lading te geveri
Geen schot 'mag er gelost worden, voor
dat ik de kanonnen doe losbranden door
het omdraaien van dezen draaist,ang. Men
moet die gelen tot het laatste oogenblik
gerust hun gang laten gaan en bij" hen
de ontsteltenis teweeg brengen, die Zij
onder ons meenden te veroorzaken. Dat
is wel zoo aardig, vindt ge niet?
De kalmte, die door den reus aan den
gereed, om de gevolgen te dragen van
het gebruiken van al onze krachten. Wij
weten niet hoe spoedig wij onszelf zul
len moeten verdedigen. Wanneer de toe
stand zich zoo ontwikkelt als thans waar
schijnlijk is, zullen Wij het hoofd bieden
aan alle gebeurlijkheden."
Maar hij gaf tevens de beide gevallen
aan, waarin zeker Engeland onverwijld
zou ingrijpen.
En daaronder behoort ook, de schen
ding der neutraliteit van België en Ne
derland.
Duitschland weet dus, dat die schen
ding de onmiddellijke interventie van En4
geland moet ten gevolge hebben.
Wanneer het deze niet wenscht, vkan
Ihet zich er naar richten;
De toestand is dus op het oogienblM
zoo:
Aan de eene zijde staan: Rus la nd,
Engeland. Frankrijk (drie bondge-
nooten), België (dat ao'or Duitschlands
optreden gedwongen is met deze drie
op te trekken) en Servië (dat de aan
leiding is geweest voor het [uitbreken,
van den oorlog, toen Rusland het wilde
verdedigen tegen Oostenrijk),
Aan de andere zijde staan: JO os ten-
rij' k en Duitschland (twee bondr
genooten).
Het beslist zekere wapenfeit uit deze
dagen vele berichten zijn onbetrouw
baar is de
Duitsche inval in België.
Een ooggetuige seinde gisteravond uit
Maastricht
Ik kom zooeven per auto van de Bel
gische grens bij Mouland en Visé, waar
een gevecht in vollen gang is. Voorloo-
pig vallen Duitsche cavalerie, artillerie
en mitrailleurs de [Belgische Maasstel
ling aan. Groote infanterie afdeelingen
volgen via Aubel en Gemmenich. Een
oogenblik reden Sleeswijksche huzaren
den grooten weg (naar Eysden op, doch,
zoo dra ze vernamen pp .Hollandsch ge-
bied te zijn, gingen ze terug. Wij hadden
een gesprek met een officier en eenige
manschappen, die last hadden de Ne-
derlandsche grens te doen eerbiedigen. Zij
spraken Van „Unsere Hollandische Freun
de" en waren zeer optimistisch gestemd,
daar hen de meest fantastische berichten
waren medegedeeld. Turkije en Japan
hadden aan Rusland den oorlog ver
klaard; Rusland jf/as al weg enz. Ze
waren eergisternacht in Sleeswijk weg-
gespoord en via Munster gisteren in
Aken aangekomen.
Onderwijl donderden de kanonnen van
de forten, terwijl de Duitsche artillerie
reeds tot aan de Maas was doorgedron
gen, waarover men vannacht zou trach
ten een brug te slaan. Die van Argen-
teau en Visé deden de Belgen hedenmorr
gen om vier uur springen. Er waren we
der vliegmachines in (de lucht Izeer hoog,
doch er werd onophoudelijk met shrap
nels op geschoten. Ik zag de bommen
springen die een bruingrijze rookpluim
lieten hangen. Met angst werd de vlucht
der meeste een dekkers gevolgd, doch de
granaatkartetsen sprongen wel soms vrij
dag gelegd werd, had den ingenieur al
zlijn koelbloedigheid teruggegeven,.
U 'brandt dus niet oogenblikkelijk
los
- Neen, ik moet nog tien of vijftien
minuten tijd hebben. De Japanners ver
zamelen zich, als ze een overval bij ver
rassing willen doen, op het punt, van
waar zij voorwaarts stormen, en om hun
tegenstanders ontzag in te boezemen, slak
ken zlij allen tegelijk hun keet „banzai'N
Het punt waar ze zullen samenkomen is
noodzakelijk het platform zelf, waar die
schurfd van Kerdok hen ontboden heeft,
zooals de lantaarns hun hebben aange
geven. Men moet hun den tijd laten om
naar boven te klimmen.
Zlij hebben ladders, ik geloof ten
minste, dat ik ze gezien heb.
Juist.... en wanneer zen
Een lang aangehouden bellen deed dein
Amerikaan zwijglen. Hij bracht het oor
bij een kastje, dat aan den ijzeren wand
bevestigd was, en nadat hij eenigen tijd
gfeluisterd had, zeide hij:
Acht booten!.... dus zlijn er ongfeveer
250 man I
Zijt ge wel zeker, dat er op een
ander punt geen ontscheping plaats
heeft
r-
In ordeBlijft goed uitkijken.
Die mededeel ing van zoo even, zeide
dicht bij doch raakten niet Door mijn
verrekijker kon ik hier en daar troepen
zien. Een Nederlandsch douanebeambte
had bij Visé midden tusschen de Duit-
schers gezeten en volgens den ooggetui
ge ligt het dorp half in puin en hebben
zelfs de inwoners meegevochten,
In Eysden is in de kloosters door het
Roode Kruis alles in gereedheid ge
bracht. De dokterscolonne verlaat zoo
even Maastricht. Duitschers hadden een
manifest bij zich in de Fransche taal
Au Peuple Beige, waarin zij zeiden,
dat zij kwamen om te beschermen, niet
om te veroveren, doch dat alle tegen
stand nutteloos zou zijn.
Van andere zijde wordt uit (Maastricht
gemeldi
De bevolking van Visé is grootendeels
gevlucht: vliegtuigen wierpen boven het
stadje projectielen. Daareven' zag ik een
lange droeve stoet Duitschers door onze
stad gaan; allen zijn België uitgezet'
Boerenwagens en ouderwetsche dorpsrij
tuigen met kinderen en bagage komen,
van het station Lanaeken aan de spoor-
lijn van Hasselt over het grensdorp Ca-
berg naar hier. Naast en achter de wa
gens loopen mannen en vrouwen; de
meesten kijken ernstig, sommigen lucht
hartig. Velen zien er arm uit. De mare
chaussee houdt den weg vrij; de bevol
king toont zich diep getroffen. Enkele
straten verder ontmoet ik een eindeloo-
zen optocht biddende menschen.
De „Soir" deelt mede, dat de konin
gin met de prinsjes intrek zullen nemen
in het Paleis aan het Place de Meir te
Antwerpen, en dat ook waarschijnlijk
de regeeringszetel te Antwerpen zal ge
vestigd worden. i
Een oproep van kardinaal Mercier.
Wederom heeft Kardinaal Mercier een
oproep gericht tot de geestelijken en ge-
loovigen van zijn aartsbisdom om stof
felijke en geestelijke hulp voor (de sol
daten te verkrijgen.
Gisteren, zoo verklaarde Z.E., waren
wij de tolk van uwe gevoelens, en stuur
den wij aan onze soldaten een groet toe
van broederliefde, erkentelijkheid en eer
bied.
Vandaag hebben wij voor hen, in on
ze metropolitane Kerk, de litanieën van
alle heiligen gezongen; wij hebben hen
dicht bij ons gezien, wij hebben hen ge
groet en gezegend. f
Zij zijn flink en koen, en toch leest
men zonder moeite op hun gelaat de
droefheid hunner herinneringen, veeleer
nog dan de onrust voor het vooruitzicht
van morgen.
Hun leven zouden zij, zonder moeite
opofferen, maar thuis ontbreekt het
hoofd van 't geziner is een arbeider te
kort, en men vraagt zich met angst af,
wie, tijdens hunne afwezigheid, zal wa
ken over hunne bejaarde ouders, hunne
vrouw, hunne moeder, hunne kleine kin
deren.
De regeering heeft een heilzaam plan
opgevat. Wij moeten het ondersteunen.
Alvorens ten strijde te trekken, moe
ten onze soldaten zonder kommer en ge
rust zijn.
de kapitein, kri|g ik van een geheimen
wachtpost, die is uitgehouwen boven in
een rots, die in zee stat. Kerdok' heeft
zijn Vrienden hoogst waarschijnlijk! nieft
kunnen verwittigen van het bestaan van
dergelijke posten, die van verre onzicht
baar zijn, want de vijandelijke booten
zlijn dezen post voorbijgevaren zonder te
vermoeden, dat mien hen op eenige me
ters aftsand kon tellen.
Ik zou gaarne bij u willen zijn, als
het beslissende oogenblik1 daar is, zeide
de jonge Fransdhman.... Heb ik nog tien
minuten
Op z'ijn allerhoogst
Gaat ge naar de aeroplaan
Heb daarvoor geen zorg, want ik heb
uitdrukkelijk bevelen gegeven aan den
sergeant, die het commando in de grot
voert; h'iü zal de booglampen op het
vastgestelde oogenblik! aansteken en geen
enkele Japanner......
Maar Maurice luisterde niet meer.
Neen, hij ging niet naar zijn aeroplaan,
hij dacht alleen aan Kate. Naar haar
ging ahij toe, niet naar zijn aeroplaan.,
Want zij was Wel op de hoogte gebracht
van hetgeen gebeuren ging?
Zou ze niet verschrikken van het ge
weervuur, dat in haar onmiddellijke na
bijheid zou losbranden?
(®ordt vervolgd*)
