DE VLIEGMACHINE.
BUITENLAND.
.BINNENLAND.
5e Jaargang. No. 1452.
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel '"--,ér 10 cent.
Dom.
Wat betreft de kwesties van loon en
arbeidsduur, die door de Haagsche
Tramwegstaking aan de oppervlakte zijn
gekomen, kan verschil van meening be
staan. In beginsel moet natuurlijk een
ieder zijn vóór een rechtvaardig loon en
vóór een normalen arbeidstijd, in de
practijk zijn het echter vragen van min of
meer, waarbij de mejeningen klunnen ver
schillen'., i
Een andere kwestie, die bij de Haag-
sche Tramwegstaking naar voren ge
treden, is die der erkenning der vakor
ganisaties. En daaromtrent is< meenings*-
verschil niet mogelijk,. .De H.TJM.
doet dom en zal, als de verschijn, fclen
niet bedriegen, tengevolge van die dom
heid aan het korste eind trekken, door
de vakorganisaties te kleineeren en te ne-
geeren. Voor de erkenning der vakorga
nisaties komt in onze dagen, gelukkig,
een ieder, die de vrijheid 1'ief heeft, yam
welke kleur of richting hij ook zij, ten1
krachtigste opf, Een ieder niet de
vqrstokt-liberale, Haagsch-deftige „Nieu
we Courant". Deze tracht het onsympa
thieke drijven van Üe directie der TL T
M. goed te praten, smalend spreekt zij
van „zekere elders gevestigde, door bui
tenaf wonende heeren ge.eide, half-po-
litieke vereenigingen", ter wille waarvan
het Haagsche tramverkeer stilstaat en
de stad in rep en roer wordt gebracht..
Het starre conservatisme, dat zóó den
groeienden invloed der vakorganisaties
wil' tegenwerken, bedrijft in zijn wanhoopt
een domme daacf,
Om te onthouden.
Onze lezers weten, 'dat verleden jaar
de Katholieke Middenstandsvereeni;
gen uit den Middenstandsbond getreden
zijn. t
Vorige week heeft te Dordrecht hiet
middenstar.dscongres plaats gehad, waar
bij de voorzitter, de heer Meuwsen, van
Amsterdam, die uittreding ter sprake ge
bracht heeft. De heer Meuwsen was blij,
en 'hetzelfde heeft hij"' aan eten redacteur
van ide „Telegraaf" verklaard, dat de Ka
tholieken weg zijn; want, zoo zei-die hij,
nu behoeven wij bij de behan'p
deling van vraagstukken geen
economis'ch-godsdienstige pver-
tuigingen meer te laten gelden.
'Het is om te onthouden. ,W'ij weten
nog heel goed', dat, toen destijds de eerste
Katholieke middenstandsvereenigingen
tverden opgericht, van meer dan één
zijde werd beweerd, dat middenstand! en
godsdienst iniets met elkander te maken
hebben, |dat de vraagstukken, die den
middenstand raken, van zuiver economi-
schen aard' zijn en de middenstand
diers dus in ééne vereeniging tehuis
behooren.
Uit de uitlating van den heer Meujwsen
valt de gevolgtrekking te maken, dat
vóór de scheiding in den middenstands
bond nu en dan vraagstukken aan
de orde zijn geweest, waarmede de Kar
tholieken het niet eens waren len hunl
eeonomisch-godSdienstige overwegingen
lieten gelden.
FEUILLETON.
32)
Dat was een andere aanleiding om
dikwijls de kazemat te bezoeken, het
geluid van haar stem te hooreiE
Hij bedankte haar met een blik en
plotseling kwam een andere vraag hem
op de lippen!.
En uw bloemen, Miss?r.
Zij maakte een treurig gebaar en wees
op den gewonde, alsof zij wilde zeggen,
dat zij niet aan haar bloemen k'on denken
daar zij heel wat andere zorgen had+.<
- En daarbij komt nog, zegde zij na
eenige oogenblikken, dat het water in
afgepaste porties wordt verstrekt, zoo
dat ik me deze weelde niet kan veroor
loven1.. Alle planten, die u gisteren op
onze tafel hebt gezien, zijn opgeofferd
daar er geen water meer beschikbaar is.
Zoudt u me misschien willen zeg
gen van welke plant u het meest hield.
Waartoe is dat noodig? zegde zij...»
Ik1 denk er liever niet aan., Er was een
stekje cyclamen met twee steeltjes, dat
ik onder de reis in mijn hut had ge
nomen, daar ik vreesde, dat het onder
weg zou stervenhier had ik het buiten
gezet, omdat het plantje vooral frissche
Indien dit opgaat Voor den Midden
standsbond, dan ook voor iedere mid-
denstandsvereeniging, ;en dan hebben ook
zij gelijk gehad, die betoogd hebben, dat
de belangen der Katholieke middenstan
ders alleen in -een Katholieke midden
stands vereeniging konden behartgd wor
den. Mogen die Katholieken, waarvan de
heer 'gezegd' heeft, dat er nog
tal in den bond zitten, door zijln woorden
van [die dwaling genezen zijn, dat d,e .Ka
tholieke Imiddeustander in een neutrale
vereeniging tehuis behoort, omdat er geen
specifiek Katholieke middenstandsbelan-
gen ;zijn.
Laat ide heer Meuwsen bedenken, dat
er inderdaad verband is tusschen econo
mie en godsdienst. Hij levert trouwens
zelf het bewijs, waar hij het wjets-
ontwerp-Aalberse tegen mr. Levy heefj
verdedigd, 'die het fel bestrijdt omdat
het roomsch is.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het spreekt natuurlijk van zelf, dat
de Europeesche pers lange artikelen,
wijdt aan de eischen welke
Oostenrijk aan Servië
zal stellen. t 1
De „Neue Freie Presse" meent te
weten, dat de eischen van de 'Oosten-
rijk-Hongaarsche regeering hierop zou
den neerkomen! Onmiddellijke instel
ling van een onderzoek tegen de door
den aanslag gecompromitteerde Servi
sche onderdanen en bladen onder waar
borging, dat dit onderzoek ook een we
zenlijk en grondige aanvulling zal zijn
in de resultaten van het onderzoek
dat te Serajewo werd begonnen.
De Oostenrijksch-Hongaarsche regee!_
ring moet nl. de zekerheid hebben, dat
de schuldigen inderdaad vervolgd en ge
straft zullen worden. Oostenrijk-Honga"
rije zal verder verlangen, dat de Servi
sche regeering tegen de organisaties en
jeugdvereenigingen die een agitatie te
gen de Donaumonarchie voeren met
groote beslistheid zal optreden. Zij zal
den wensch uitspreken, dat het toezicht
op de grenzen beter dan tot nu toe zal
worden ingericht.
De stap zou verder niet enkel ten
doel hebben de openlijke misbruiken uit
den weg te ruimen, maar ook de Servi
sche regeering tot een wijziging in haar
politiek in de richting van een duurza-
men en blijvenden vrede te bewegen.
De Oostenrijksche minister van bui
tenlands che zaken, graaf Berchhold, had
gisteren een onderhoud met den keizer
te Ischl, om ide resultaten van het (onder
zoek te Serajewo aan den vorst voor te
leggen en zijn goedkeuring te vragen op
de stappen, die bij de Servische regee
ring zullen worden ondernomen. Die
stappen zullen nog- deze week worden
gedaan en zullen bij den meest hoffe-
lijken vorm een zeer beslist karakter
dragen.
In Weenen is men van meening, dat
de aanneming der Oostenrijksche eischen
lucht noodig heeftt. Dan was er nog
een aschkruid-plantje, dat ik met moeite
in het leven heb kunnen houden... Het
waren lang niet de schoonste bloemen
van .mijn arm tuintje, maar ik' geloof,
dat ik net meest van het zwakke houdt,,
vooral hield ik van mijn cyclamens.
Zij keerde naar het bed terug en boog
zich angstig over het bleeke gelaat, dat
nu en dan vertrok en luisterde naar de
schorre ademhaling van de verscheurde
borst.
Toen Maurice bij de deur gekomen
was, stond hij -op en maakte met de
hand een vriendschappelijk gebaar.
Die schemering begon over het fort
te vallen. i l
Maurice Rimbaut ging naar den wacht
post. Hij was al zoo bekend in het;
garnizoen, dat men de ophaalbrug zon
der meer voor hem neerliet en toen hij
aan een onderofficier de reden had mee
gedeeld, waarom hij aan den ingang
van de grot wilde gaan zien, zon-der
van de inwendige trap gebruik te ma
ken, liet men hem doorgaan.
Maar nauwelijks was hij op den over
dekten weg of hij richtte zich naar den
tegenovergestelden kant, want hij wist,
dat daar, in het Westen, had de majoor
gezegd, het tuintje van Miss Kate was.
Er viel juist een granaat op eenigen
afstand van hem neer; het projectiel
waarvoor een termijn van 48 uur word!
gesteld, waarschijnlijker is dan de ver
werping.
Dit vooruitzicht wordt slechts in mi
litaire kringen betreurd, die de Servi
sche beloften toch niet vertrouwen, en
die het liefst aan den onhoudbaar ge
worden toestand met geweld een einde
zouden willen maken.
De „Neue Freie Presse" put voorts
uit de toespraak van den Tsaar tot
Poincaré de hoop, dat ook Rusland zich
zal aansluiten bij de politiek van locali-
satie van het Oostenrijksch-Servische
conflict. „Als de andere mogendheden
zich er van buiten houden, zoo besluit
het blad', en Servië doet wat het doen*
moet en dat wel zeer spoedig, daar
moet zeer den nadruk op gelegd wor
den dan kan de vrede nog gered wor
den."
Naar aanleiding van bovenstaande be
richten heerscht in Weenen natuurlijk
groote spanning. Die algemeene vraag is
wat zal Servië op dergelijke stappen
doen? H,et antwoord uit Belgrado hangt
natuurlijk geheel af van den raad uit
St. Petersburg.
Men hoopt, dat het advies van Rus
land vredelievend zal zijn.
In het Huis van afgevaardigden te
Hongarije zijn eenige interpellaties over
die Oostenrijk-Servische betrekkingen
ingediend. De minister-president, graaf
Tisza nam Tiet woord om ze te beant
woorden. In het bewustzijn zijner ver
antwoordelijkheid en geheel op de hoog
te dezer kwestie zijnöe, hield hij het
voor zijn plicht te verklaren, dat het
op het tegenwoordige oogenblik niet in
het belang van het laid zou zijn deze
kwestie in het parlement te bespreken.
(Groot tumult links.) Zoodra de tijd-
hiervoor gekomen zou zijn, zal hij het
zijn plicht achten deze kwestie in het
Huis te bespreken. Ten slotte verzoekt
hij den interpellanten van de indiening
der interpellaties af te zien.
De onrust in verband met de Oosten
rijksch-Servische verhoudingen wordt iri-
tusschen steeds grooter.
Zoo publiceert de Weensche „Militar
Rundschau" opzienbarende berichten
over een mobilisatie, die Servië in het!
geheim voorbereidt.
Troepenverplaatsing naar het Noor
den geschiedt in ijlmarschen of per trein.
Concentratiepunten zijn Maljiwo en Uzi-
ce. Langs de Drina verzamelen zich ben
den vrijwilligers. Op verschillende pun
ten langs den Donau zijn schansen aan
gelegd. i
Groote hoeveelheden ammunitie wor
den van "Krajugewitsj naar de grens
vervoerd. Ook in Montenegro zijn ver
dachte bewegingen waargenomen.
Bij dit alles komt nog een onver
kwikkelijk incident.
Gisternacht is te Weenen een moord
aanslag gepleegd op den Oostenrijksch-
Servischen agent Nastits, bekend uit het
hoogverraad-proces te Agram. Nastits
werd door dolksteken zwaar gewond.
De daders, klaarblijkelijk Serviërs, ont-
spatte tegen den granieten wand in dui
zend witgloeiende scherven uiteen. De
ingenieur, in wiens ooren de knal don
derde was reeds gewend aan dit ru
moer en bepaalde zich slechts tot het
ontvluchten van het vergiftige gas. Het
hoofd opheffend, bemerkte hij op de
rots een violetachtige vlek, die duide
lijk te zien was op het zwarte graniet.
Dat was een zoethoutstruikje. Het
tuintje was daar.
Een kleine trap1 was in de rots uit
gehouwen en toen hij op het platform
kwam, waar de „Kale Garden" begon
zooals majoor Heuzey gezegd had,
slaakte hij een zucht van spijt...E.
Het bombardement had daar wel ge
woed...
Het was een hoekje van nauwelijks
eenige vierkante meters oppervlakte. De
granaten hadden dat hoekje plantengroei
vernield, de teelaarde met groote boo
ten uit het verre Californië aangevoerd*
amgeweld en verspreid.
De granaatsplinters hadden de teere
stengels van de aronskelken en pioen
rozen afgesneden. De shimosa had bin
nen enkele seconden de groote blade
ren van de aschkruidplanten verdroogd,
de goudachtige bloemkronen van het
drieblad en de fijne kelken van het
Idókjeskruid, stukken van begonia's en
holwortels lagen overal op de rots ver-
kwamen; het heet echter, dat de poli
tie hen op het spoor is. Het gebeurde
wordt geheim gehouden. Die bladen heb
ben tot nu toe nog niets over den aam-
slag bericht.
Albanië
D'e Albaneesche gezant te Weenen
kwam gisteren uit Valona te Durazzo
aan en werd door den vorst geruimen
tijd in audiëntie ontvangen. Diaarna ver
trok hij naar Weenen.
Die voornaamste leiders der rebellen
zijn Tajao, vroeger militaire gouverneur
van Ipek, later eerste luitenant bij Tor-
goet Pasja's Albaneesche expeditje; Gje-
noch Bey, vroeger officier bij den ge-
neralen staf onder Torgoet Pasja; en
Selmdena, vroeger kapitein bij de gen
darmerie onder Essad Pasja.
De vertegenwoordigers der Mogend
heden deelden de opstandelingen mede,
dat de diplomatieke gebruiken niet toe
lieten, dat zij zich naar de opstandelin
gen te Siak begaven. Zij waren echter
gaarne bereid hun wenschen aan te hoo-
ren. Het zou dus practisch zijn deze
schriftelijk mede te deelen.
GEMENGD.
Staking in Rusland. Te St.
Petersburg en in andere plaatsen van
Rusland is een groote staking uitge
broken onder het trampersoneel waarbij
zich 160.000 menschen heb'ben aan
gesloten.
In de Wibnywijk te Petersburg over
vielen de stakers verscheidene politie
posten. Zij wondden een inspecteur en
diens adjunct en sloegen een agent half
dood.
De stakers richtten barricaden op, die
door de politie werden bestormd. Bij
een poging der stakers om hun kamera
den te bevrijden, werden een rivier-op*-
zichter en twee agenten gewond.
De bereden politie vuurde een salvo
af om de menigte te verstrooien, waar
door een aantal personen gewond wer
den.
Verder werd er te St. Petersburg een
trein door een 300tal stakers aange
houden. i
Zij dwongen den machinist onder be
dreigingen de locomotief te verlaten en
de passagiers om uit te stappen. Die
stakers wierpen een telegraafpaal om
en versperden de rails. Van uit Peters-
burg zijn gendarmes en troepen naar
de plaats van het voorgevallene ver
trokken. Het verkeer is hersteld.
Naar luid van berichten in de bladen
hebben de werklieden van de Baltische
(Werf jd'en arbeid gestaakt.
Een menschenmenigte, die Fransche
matrozen luidruchtig begroette, is door
kozakken aangevallen. Die menigte heeft
met steenworpen geantwoord.
Een Pastoor Spion. In de
buitenlandsche bladen, en .atuurlijk ook
in onze goed ingelichte liberale pers
komt een bericht voor dat een pas-,
toor te Fontaine-la-Louve in Frankrijk
gearresteerd is wegens spionnage ten
gunste van Duitschland.
En ons ijverig anti-clericaal schendblad
spreid, te sterven onder de laatste zon
nestralen.
Arme Kate, zeide de Jongeman;*
wat zal het haar spijten.
En plotseling bij den laatsten schijn
van de ondergaande zon bemerkte hij
een bloemjx)tje, dat beneden aan de
helling was gerold en waaraan hij twee
bloempejs kon onderscheiden met rose-
achtige kronen.
De bloempot was gebroken, maar de
bloem was ongeschonden.
Het was de cyclamen, waarvan het
meisje hem juist had gesproken en die
zij onder de reis in haar hut had be>
waardj
Hij snelde toe 'en ontdeed de plant
van den gebroken bloempot en nadat hij
zijn zakken met aarde gevuld had, ge
lukkig, als had hij een schat gevonden,
haastte hij zich naar de kazemat terug.
VIII.
KERDOK.
Sedert zes dagen was er met uitzon
dering van de artilleristen, die het vuur
der Japanners beantwoordden, de man
nen van de corvee, die monsterachtige
groote projectielen uit het kruithuis naar
de geschutstorens vervoerden, en de
wachten geen soldaat in het garnizoen,
die niet aan het maken van de aeroplaan
medewerkte.
Zij, die niet konden vijlen, soldeeren
de N. R. Courant, wist er gisteravond
reeds bij te vertellen, dat hij spionnen-
dienst yerrichtte voor een vrouw.
Eerlijkheidshalve vergeet echter die
zoo goed ingelichte pers er bij» te voegen,
dat pastoor Heutebaut een afgevallen
priester is en reeds enkele jaren in den
kerkelijke ban is.
Hoe naief, hè, van onze liberale bla
den om te vergeten dit er bij te vermel
den.
Een proces wegens majes-
teitsschennis. Het gerechtshof te
Berlijn veroordeelde den redacteur van
„Vorwarts", Alfred Schultz, wegens zijn
artikel over het „hoch" op den keizer,
en den klassenstrijd, tot een gevangenis
straf van zes weken. Het openbaar mi
nisterie had zes maanden gevangenis
straf geëischt. Het proces werd met
gesloten deuren gevoerd.
A u t o-o n g e 1 u k. Cfp den weg
van Leuven naar Thienen is gisteren
bij het vallen van den avond een ernstig
autopongeluk gebeurd. Een Brusselsch
zangeres, imej. Maria Medts, was in ge
zelschap van de bankiers Monnon en
Durand een autotochtje gaan maken,
waarbij de heer Monnon zelf stuurde.
Tusschen Leuven en Thienen wilde de
automobilist wijken voor een wagen,
maar kwam daarb'ij in botsing met een
kar. Alle inzittenden werden uit den
auto geslingerd. Mej. Medts werd met
een schedelbreuk opgenomen .en stierf
enkele oogenblikken later. De heereu
Monnon en Durand werden ernstig'ge
wond. Alleen de chauffeur kwam er met
enkele schrammen af.
Een promotie.
De „Tijd" deelt mede, dat gistermid
dag aan de universiteit van Weenen de
plechtige promotie plaats had van pa
ter Caecilianus Huigens tot doctor in
de Musikhistorische Wissenschaft (af-
deeling der filosofische faculteit.) Over
den nieuwen doctor ontvangt het blad
eenige bijzonderheden van zeer bevoeg
de zijde, waaraan wij het volgende ont-
leenen:
Na zijn studiën te Aken voltooid te
hebben, bezocht pater Caecilianus eeni
ge abdijen der Benedictijnen, zooals die
van Beuron en Oosterhout, teneinde vol
gens deze beproefde modellen den zang
van de "kloosters zijner orde te kunnen
hervormen. Als eerste arbeidsveld daar
toe zag hij zich het klooster Alverna te
Wychen aangewezen. En met welk een
succes hij, dank zijn kennen en kunnen,
zijn lievelingsdenkbeeld heeft mogen ver
wezenlijkt zien, blijkt wel uit hetgeen
de deskundige redacteur van „De Koor
bode" na een bezoek aan Alverna daar
omtrent verhaalt.
Na zijn bewondering te hebben geuit
'over het rhytmisch en op mooien toon
reciteeren van het koorgebed, rozenkrans
gebed etc., gaat hij, over den zang spre
kende, voort: „In anderhalf jaar tijd is
hier werkelijk een reuzenarbeid voor ve
le jaren verricht I Wie de gewone koren
of klinken werkten aan het piatfonmj
van steenkolen, dat spoedig daar was.
Men wachtte den laatsten nacht af om1
het met planken te bedekken, uit vrees
dat een granaat het werk op het laatste
oogenblik zou vernietigen.
Naarmate het werk vooruitging, in
teresseerden de belegerden zich voor
de wonderbare machien, die hulp zou
vragen aan de Amerikaansche vloot.
Geen enkel schip verscheen aan den
horizon, behalve de drie Japansche krui
sers, die in acht en veertig uren hun gra
naten schenen te willen verschieten; en
iedereen was er van overtuigd, dat er
slechts dan hulp zou komen, als de vlie
ger admiraal Hopkins, opperbevelheb
ber van de Stille Oceaan-eskaders kon
verzekeren, dat Midway nog stand hield.
Nu was de vliegmachine bijna gereed.
Kate en haar gouvernante hadden spoe
dig door middel van een naaimachine,
die zij uit San Francisco hadden mede
gebracht de stukken zeildoek aan elkaar
genaaid, die de jonge Franschman zelf
bovcnbracht.
Vervolgens werden de vleugels beves
tigd aan het platform, dat men ten on
rechte het schuitje bleef noemen en met
elkaar door stangen verbonden, die aan
het geheel een onbewegelijke vastheid
gaven. j
(Wordt vervolgd,)