DE VLIEGMACHINE.
BUITENLAND.
5e Jaargang.
No. 1449.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN,
Interc. Telefoon 035. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Maand
20
Juli
1914
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bi] contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent Iedere regel meer 10 cent
V Een groot kwaad.
Eenige weken geleden werd er in 'een
vergadering der R. K. Propaganda-Cen-
trale te Amsterdam door dein geest ad
viseur op gewezen, dat een actie voor
sommige Katholieke bladen niet vrucht
baar kan zijn, als 'die bladen blijven door
gaan mét' haar kolommen te openen voor
theologische disputen, voor twistgeschrijf,
het terrein der godgeleerdheid rakende.
De menschen n.l., bij wie. men een dier
Katholieke bladen in huis heeft gebracht,
zullen, als zij in allerlei ruzies worden,
betrokken, dat Katholieke blad weer op
zeggen, en zijn er later niet meer toe te
brengen e,pn Katholiek blad te nemen.
In deze woorden van den geest, advi
seur der Amsterdamsche Propaganda-
Centrale leest „"De Balans" (Democra
tisch orgaan voor Leiden en omstreken)
een aansporing voor de „kleine luijden"
onder de Katholieken, om het abonne
ment op de „Leidsche Courant" op te
zeggen en >er een neutraal blad voor
in de,plaats te nemen!
Eerstens, hoe is het mogelijk een der
gelijke a a n s p o r i n g uit de boven weer
gegeven woorden van den geest. adv.
der Amsterdamsche Propagahda-Centrale
te halen?? Men moet heel erg^d'om
zijn om in die woorden iets .dergelijks
te lezen of heel erg brutaal om ze
zóó te verdraaien. Wiij weten werkelijk
niet, welke van béide eigenschappen we
aan de Balans-redactie moeten toeschre
ven. Misschien beide?
Tweedens, weet de redactie van de
Balans niet, dat wij ons nooit met
het bedoelde twistgeschrijf hebben inge
laten Als ide geest, adviseur der Amster
damsche Propaganda-Centrale wijst op
net onvruchtbare van een acue voor som
mige Katholieke bladen, dan is een blad
als het onze daarbij beslist niet be
doeld. Het gaat misschien boven het be
vattingsvermogen van de Palans-redactie
om dat in te zien maar laat ze dan
liever zwijgen.
Deze jgetegiemheid' grijpen we echter
gaarne aan 'pm te onderschrappen de
woorden, waarmede de geest, adviseur
der Amsterdamsche JPropaganda-centrale
zijn betoog aanving:
Een groot kwaad is de lectuur
van neutrale bladen.
V Kostelijke bekentenissen.
Nadat de Spaansche correspondent vian
't „Hlbd* Ferrer, den nietswaardfigen
anarchist, moreel van zijn voetstuk! had
gerukt, kan de Brusselsdhej dito over 't
geval moeilijk zWijgen.
En zoo vult hij lVs Wolomi van zijn
blad over 't Ferrer-gedenïdteeken, dat te
Brussel „werd opgericht dank zij vooral
de bemoeiing der vrijmetselaiJij"C
Ja, zoo staat het er
Kostelijke bekentenis, nietwaar?
De vrijmetselarij!, die luister maar
naar den heer 'Liéftindd 1 voor zoo'm
edel genootschap Wil doorgaan, richt een
standbeeld op Voor een man, wiens re
putatie na een paar jaar zoodanig is
afgetakeld, dat niemand hem ïneer in be
scherming durft nemen Zelfs de Belgi-
FEUILLETON.
29)
Handenwringend brak Kate in tranen
uit.
Die 'dokter 'maakte een vaag gebaar
van aanmoediging -en allen, die tegenr
woordig waren, gehoorzaamden aan zijin
uitdrukkelijk bevel, den zieke niet te ver
moeien, toen de oogen van den laatste
op Maurice Rimbaut vielen.
jHÜj maakte een teek en dat hij wilde
spreken en in (die stilte van de kazemat
vroeg hij met een onvaste stem:
Is uw schuitje ongeschonden, vriend?
Ja, commandant, antwoordde de
jonge man, |dde door deze onverwachte;
vraag dn verlegenheid' (geraakte.
En dlenkt u nog altijd, dat uw
plan... om te vliegen.-, om het eskader
te halen, uit te voeren is ?..-.
Ja.
iDian..,. (haast u..,. als ik u bidden
mag..,, vertrek tying..,. ,'God zal me
genoeg kracht geven om op uw terug
komst te wachten...
Uw yerzoek is voor mij een heilig
bevel, commandant, ik zal vertrekken.
Binnen hoeveel dagen.
Binnen zeven dagen, misschien zes.
sche anti-clericale bladen niet, die an
ders voor geen klein geruchtje vervaard
zijn.
„Zij verdedigen Ferrer eigenlijk niet",
getuigt de briefschrijver in 't „Hbld.'l'
„zij raken dit punt liefst niet aan".
Maar omdat Zij er, wijl anders „de ka
tholieken zich dol zouden verheugen over
dit avontuur", toch iets van moeten zeg
gen, wordt „de zaak handig o-Ver een
anderen boeg gegooid". En zoo is in
de anti-clericale pers thans „de vraag,
niet: heeft Ferrer wel eenig recht op
een, all zij het naakt, gedenkteeken
dóch wel: heeft Brussel het recht een
voorwerp weg te maken, dat haar door
anderen werd toevertrouwd
Alweer kostelijk I
De anti-ciericalen zitten leelijk in de
verlegenheid met hun monument, missen
den moed hoe groote schreeuwers zij
anders ook rijn hun j.vergissing —I
hm' I te erkennen, brengen de zaak
op een zijweg en krijgen dan nog 'ft
pluimpje dat Zij „handig!" zijn.
De briefschrijver voorziet intusschen,
dat het monument todh wel verdwijnen
zal. De regeering moge er niets aan kun-
inen doen, omdat het een zaak is van
den autonomen Brusselsche gemeentfer'
raaden dit college mOge in een moei-<
lijk parket verkeeren omdat „de socialis
tische groep er vrij sterk is en de libe*
ral en .daarbij h,un (handen niet in onschuld!
kunnen wasschen", toch „Voelt ieder
reeds dat die Toortsdrager niet eeuwig
de Sinte Katherineplaats verlicht".
En dan aanschouwt de naïve corres
pondent volgend verschietfi
„Eens zal de bleeke, melkwKttfej
ochtendklaarte rijzen over de Katholie
ke kerk, over de wassende booinjen
van het pleinmaar niet over het Fer
rer-monument. Het zal zijn verdwenen.,
Een meer oplettende voorbijganger zal
kort na dien bemerken, dat daar een
zeker gedenkteeken is weggenomen!.
Een enkele buurman zal nog weten te
zeggen, dat het was opgericht ter eerei
van iemand met een Spaanschen naami.i
Maar wie Ferrer was, zal, over lang
niet onafzienbarentijd, geen miensch
te Brussel meer weten. Voorzeker
kwetst deze aan dein tijd overgelaten
oplossing het rechtvaardigheids gevoel
van hen, die Ferrer voor een onwaar
dige houdeneen dankbaar onderwerp
voor een filosoof. Doch een andere
oplossing zie ik pietj^ i
M.afw.ongelijk bekennen zullen de
fiere vrijmetselaren en' 'hun consorten
nooit, waar wel zullen zij stiekum1, als
de zaak wat bezonken is, hejt monument
hiuinner oneer trachten te Verdonkerema
nen!.
En dan moest de clericale pers dat
maar stilletjes laten gebeuren, hè? 't
Mocht anders de teêre gemoederen der
anti-ciericalen eens schokken 1
Maar als de heeren dit Verwachten,
Zullen zij toch van een koude kertnisf
thuiskomen.
'De gewonde scheen een soort bereke
ning te -maken en antwoordde zachtjes:
Dan zal' ik nog wel leven.
E)n zijn gewonden arm naar den inge
nieur uitstrekkend, zeide hij:
Dank voor uw belofte. En wilt u
me (dikwijls, eiken dag, op de hoogte
houiden van de werkzaamheden?
iIk beloof het u, commandant.
Nogmaals dank, en gij^ Broadway,
neem het commando van het fort op u.
(Mijn rol is geëindigd. 'Ge moet het
trachten (udt ite houden, Broadway.
-Reken .op mij, commandant, zeide
de reus, zeer bewogen.
Als de Japanners hier komen, weet
ge wat (u te doen staat, .Broadway.
t— Ik weet (het, ikweetihet, commandant.
-(De sleutels van het kruithuis zijn in
-een lade .van mijn bureau.
U maakt zich te moe, commandant,
ZeMe |dr. Sanderson, ik bezweer het u.
Ja, ik zal gehoorzamen. Kate, ver
laat me niet, kind.
En het hoofd van den ouden officier
viel op het kussen terug.
De jonge ingenieur had bij het verlaten
van dit smartbed slechts een gedachte
zich zooveel mogelijk met het maken van
zijn aeroplaan te haasten.
Kerdok, de meesterknecht, was in de
machinekamer reeds bezig den explosie-
ALGEMEEN OVERZICHT.
Frankrijk.
Het proces van mevrouw Caillaux.
(Hedenmiddag 12 pur is in de groote
zaal van 't gerechtshof van de Seine aan
gevangen het lang verwachte proces, dat
vermoedelijk ae geheele week in beslag
zal nemen en waarbij 2al worden uit
gemaakt of en hoe mevrouw Caillaux
voo-r den moord op 'Gaston Caïmette zal
worden gestraft Dit proces, is weer een
Uit de velen, waadbij blijft welk een trelu-
rige en hemeltergende toestanden op ze
delijk gebied in Frankrijk heerschen.
Frankrijk de oudste dochter der Kerk,
het land van den H. LodeWijk, het is het
land geworden van een goddeloozen Vol
taire en een zedeloozen Zola. Frankrijk
waar men den Christus uit het openbare
leven bande is weggezakt in een poel
waarin het Zich 2}elf niet tneer terug kentj
We willen hier in 't kort de feiten
nog eens releveeren
Henriëtte Rainouard de beklaagde was
in 1894 getrouwd en in 1908 van haar
eersten man gescheiden Caillaux, die in
1906 getrouwd was met mevrouw Guey-
dan, van wie hij in 1911 gescheiden is,
onderhield in 1908 en 1909 met zijn te
genwoordige vrouw relaties, die door de
akte van beschuldiging als „trés amica-
les" worden aangeduid. In den loop van
1909 schreef hij haar twee brieven, waar
omtrent de meest sensation eele en tegen
strijdige verhalen de ronde doen, en die
een aaneenschakeling schijnen te bevat
ten van politieke en amoureuse confi
denties J3ie brieven kreeg de toenmalige
inevr. Caillaux, die we hu voor het gemak
maar mevrouw Gueydan zullen blijven
noemen, in handen, en ze had er een
machtig wapen aan. Zóó machtig, dat
Caillaux (uit anggt voor publicatie in alles
toestemde, zijn relaties mief mevlrouw
Rainouard afbrak en van zijn scheidings
plannen afzag. De twee echjgenooten
kwamen overeen de papieren die ze van
weerszijden tegen elkaar hadden weten
te bemachtigen, in eikaars tegenwoor
digheid te verbranden, hetgeen dan ook
gebeurde. Maar mevrauw Gueydan, die
nieuwe verraderijen van haar weinig
standvastigen echtvriend voorzag, had
listiglijk de brieven laten photografeér
ren, en zoo bleef het zwaard den polE
icust boven het hoofd hangen.
Dit bemerktte hij al gauw toen hij
toch Zijn echtschei drugsplannen voortzet
te. Toen doken de brieVen weer op en
zijn vrienden vertelden bent dat ze aan
verschillende journalisten getoond wa
ren. Caillaux gaf ïnëvr< Gueydan toen
5-0.000 francs, maar toch verschenen ze
toen Caillaux in 1913 opnieuw als mi
nister van financiën optrad in „de Fi
garo" die ze ais eqn politiek] wapen te
gen den gewetenloos minister gebruikte.
Mevrouwi Caillaux besloot er toen zelf
een einde aan te maken en geheel con
sequent volgens de materialistische ze-
deleer, welke in Frankrijk heerscht, ging
zij naar het bureau der „Figaro"1 en
motor te onderzoeken, die daar was over
gebracht.
Ondanks zijn gewoonte, weinig te
spreken, fcnoest Jijj fcr (den ingenieur, zoo-
(dra hij hem zag aankomen, een com
pliment over maken.
Een echt stuk uurwerk, zeide hij
als eetn kenner; èen machine als deze
zal nooit stilstaan.
,Hebt ge haar onderzocht?
-Niet in beweging gezet, maar alle
stukken onderzocht.
Is er iets stuk of beschadigd!?
Neen. Linkerschroef alleen ver
draaid.
Uw eerste werk zal zijn, Kerdok, dje
schroef te (herstellen ien ge moet haar
dan dien werklieden in handen geven,
die haar in het miid(dën tot een centi
meter, aan de kanten tot een millimeter
dikte zullen afvijlen. Op deze wijze zullen
wij verscheidene kilo's gewicht winnen.
Vervolgens trok de ingenieur met krijt
lijnen op (de kanten van het schuitje,
volgens welke de werkliedjen het zouden
verdeelen om den voor- en achtersteven
er af te nemeu. Zies meters lang zijnde,
zou het tot twee en een halven meter
worden verkort en in een platform ver
anderd, idat voldoende was voor de ma
chine, de beijde passagiers en hun be-
noodigdheden.
Aan -dit solide onderstuk, waarop de
maakte door een doodende kogel een
einde aan het leven van een man, die
alleen in 't belang van zijn vaderland
gehandeld hadL
Hoe Zal dejiuiütslag, ziijn van, het procés
De uitspraak! van het proces Caillaux
in beteekenis verre uitgaande boven de
persoon der aangeklaagde, zal ongetwij
feld een historische waarde verkrijgen,
door de aspecten welke dit proces opent,
op geheel de politieke geschiedenis van
het moderne Frankrijk.
Mevrouw Caillaux zal de uitslag niet
met angst behoeven tegemoet te zienl
Immers iedereen voelt dat dit vonnis
bij voorbaat waardig is gekeurd om op-
geteekend te worden in de annalen van
het justitieele onrecht.
Het geheel proces wordt beheerscht
dóór de politieke machtsquaestie, Dit
was vanaf den eersten dag dat Mevrouw
Caillaux in de gevangenis van St. Lazare
idóorbracht, duidelijk te merken. Hoe de
invloed der machjtige politici werkt op de
fransche rechtspraak heeft de vorige Pro
cureur-generaal False ondervonden. Niet
het recht maar de macht regeert in
Frankrijk. In ieder ander land zou een
man als Caillaux moreel gedwongen zijn
geweest ziéh uit het openbare leven te
rug te trekken, maar in Frankrijk is het
juist anders. Hoe kan men hier een zui-
Vere rechtspraak! (verwachten nu die hoofd
persoon in quaestie, weer als vertegen
woordiger voor de kiezprs van Marmers
in het parlement zetelt, weer opnieuw als
leider der geïnitieerd radicale partij op
treedt!? ffet is dan ook zeer goed door
Charles Maurras in de „Action Fran-
gaise" te verstaan gegeven: om tegen
mevrouw Caillaux een uitsptaak te
verkrijgen in overeenstemming met het
rechtsgevoel, hadden men moeten begin
nen met de arrestatie van Caillaux. I
Nu dit niet geschied is, bleef Caillaux
in zijn volle kracht en maanden lang!
heeft hij 'die kradht gebruikt ter zijner
gunste.
De debatten zullen komen te staan
onder leiding van den raadsheer Albanel,
het puikje der vrijmetselarij. De procu
reur-generaal False is vervangen door
een persoonlijken vriend van Caillaux,
Herbault. Eu die perscom'pagne) is be
gonnen, in tal Van EfuropeesChé bladen
verschijnen artikelen grif overgenomen
'door de radicale pers,waarvan de afkomst
onmiddellijk te raden is en welke alleen
moeten dienst doen om de publieke 'mee-
ning ten gunste van Mevr. Caillaux té
stemmen. Caillaux heeft steun gevonden
bij de loge en de campagne zijner partij
is doorzichtig genoeg, maar het Fransche
Volk vóelt niet meer door wien en op
welke wijze het wordt genegeert en1 ge.
vonnisd'.
(De ^politiek, de welvaart, het theater,
literatuur, pers en rechtspraak worden be
heerscht in Frankrijk door de duiste;re
machten. Wel wordt het arme Frankrijk
door zadh zeiven .ZWaar gestraft]. 1
Albanië.
Uit Albanië wordt gemeld, dat kapi
tein Fabius zijn ontslag heeft geno
men naar aanleiding van eenige aanmer-
motor zich bevonld, zouden aan beide
zijlden stalen stukken worden vastge
maakt, waarop jnen vervolgens het ge>-
bogen uiteinde van het geraamte der
vleugels zou bevestigen.
Maurice Rimbaut .stelde nauwkeurig
(de plaats vast, want de stabiliteit van
(den grooten vogel (hinig daarvan af.
Om de yreeselijkste ramp, die een
vliegmachine, die natuurlijk Zwaarder is
(dan de luCht, kan treffen, te voorkomen,
fwas het beslist noodzakelijk, dat het
zwaartepunt zoo laag mogelijk was, ei?
aan ideze (voorwaarde zou slechts wor-
|den vóldaan, als de vlakken zich op een
voldoende hoogte boven de machine
bevonden.
!Dat was werkelijk het nieuwe, origi-
neele gedeelte van Zijn stelsel: de vleu
gels kon Jiij stuk voor stuk maken.
'Op idit punt liepen de meeningen van
de vliegers zeer uiteen. 'De moesten
waren voor ,de biplaan, die de meeste
waarborg bezat, en het beroemde toestel
van de gebroeders ,Wiright was liet een
voudigste type ,van dit stelsel, twee
groote, boven elkaar gestelde vlakken,
(die, ver yan elkaar gehouden, licht ge
bogen waren. Farman, Delagrange, Voi-
sin, Ferber ,waren voor hetzelfde stelsel,
maar maakten de zweefvlakken celvormig
door kleinere verticale vlakken, en ver
deelden zoo de aeroplaan in een zeker
kingen door den vorst tijdens diens be
zoek jan de verdediginswerken.
Het correspondentiebureau te Durazzo
(deelt hieromtrent pog het volgende imede.i
Vorst Wilhelm inspecteerde gisteravond
alle artillerie-afd'eelingen, om tevens voor
de pas aangekomen stukken berggeschut
gunstige posities vast te stellen. Daar dé
vorst zich bij deze gelegenheid tot den
beeldhouwer Gurschner wendde, om
diens meening te hooren, gevoelde kapi
tein Fabius zich gepasseerd en diende
zijn ontslag in.
GEMENGD.
Te weinig sold'ateu-schoe-
n en. In den Franschen senaat heeft men,
zooals wij reeds mededeelden, dezer da
gen geklaagd, dat het Fransche leger maar
twee millioen paar schoenen te kort komt.
Om dit gebrek zoo veel mogelijk te
verhelpen, heeft de minister van Oorlog,
volgens het „Journal", thans het vol
gende besluit genomen: „De nieuwe re-
cruten, die eerstdaags opkomen, krijgen
toestemming om een of twee paar schoe
nen voor den dienst kn ee te brengen, jyoor
elk paar zullen de recruiten al naar ge^-
lang d en fo es tan d der schoenen, een ver
goeding krijgen tot 14.40 francs.
Over het maaksel der „kistjes" heeft
de minister nog verschillende beplatingen
uitgevaardigd.
De mishandelingen in het
Duitsche leger. De krijgsraad te Ra-
tibor heeft een onderofficier van het 62e
regiment infanterie tot drie maanden ge
vangenisstraf en degradatie veroordeeld
wegens mishandeling van zijn onderge
schikten in .meer dan twintig gevallen.
Een der slachtoffers van den adjudant had
ten gevolge van de mishandelingen drie
weken in 't hospitaal moeten doorbrengen.
De Romeinsche gemeente
raad. De Romeinsche gemeenteraad, die
zooals men weet, thans van heel andere
kleur is dan een j^ar geleden, heeft gis
teren een treffende hulde gebracht aan
den Ji. Camillus. Het gemeenteraadslid
Tacchi Ventari, een broeder van 'den be
kenden Jezuiet, hield onder algemeenan
bijval een rede over den Ji|- Camillus, naar
aanleiding van den 30Qsten verjaardag
van diens sterfdag.
'Die vrijmetselaar 'Franzetti wilde nog
een aanval op deze hulde van den Ji(.
Camillus wagen, maar een ander lid, EgiL
berto Martino, sloeg in een schitterende
redevoering, onder geestdriftige toejui
chingen van het publiek, de vrijmetse
laarsbeweringen in duigen.
Katholieke artsen in Enge
land. Gedurende de laatste week van
Juli zal in Aberdeen het jiaarlijksche con
gres plaats hebben van de Ejngelsche
Maatschappij voor Geneeskunde. Voor de
leden van de Katholieke artsenvereeniging
van „St. Lucas", „St. Cosmas" en j,St
Damianus" zal bij die gelegenheid door
den bisschop der stad een H|. Mis wor
den opgedragen. Aberdeen is rijk aan
Katholieke tradities. De Universiteit, waar
de sectievergaderingen van het congres
gehouden worden, werd gesticht door
een pauselijke bul en door de Katholieke
middeleeuwers rijk begiftigd.
aantal afdeelingen.
iDtie voor de monoplaan waren, Blériot,
Esnault-Pelterie, Santos Dtimont^ Levas-
seur, beweerden, idat alleen het stelsel,
Idat het 'minst tegenstand biedt aan de
lucht, aan de 'machine de snelheid kan
geven, 'die de beste waarborg is voor
haar evenwicht, en idat 'men in dit geval
de natuur moest nabootsen, namelijk den
vleugel van een yogel, die ook uit één
vlak bestaat.
1'De natuur nabootsen 1 hadden de
aanhangers van de biplaan geantwoord,
heeft de tnensch haar nagebootst toen
hij tiet wiel uitvond? Bestaat er een
enkel levend wezen, dat zich door midjd|el
van wielen voortbeweegt? En nochtans
heeft de memsch door middel van wielen
snelheden weten te (bereiken, die door
geen enkel dier worden overtroffen.
Waarom dan den vogel nabootsen?
Maurice Rimbaut had een stelsel .uit
gedacht, dat tusschen beide stond. Zijn
vleugels waren biplaan tot aan twee
derden van hun lengte en monoplaan aan
tiet uitein.de. Zij waren dus bij hun
punten van aanraking van groote sterkte
en hadden aan het uitenide een lenig
heid bewaard, die de buigzaamheid van
de groote vogelpennen zeer nabij kwam.
(Wordt vervolgd.)
