Vrijdag
17
FEUILLETON.
DE VLIEGMACHINE.
BUITENLAND.
re J'«arjr;inv»
No. 1447.
Bureau OUDG 8INOGL 34, LGIOGN.
Intcrc. Telefoon 935. Postbus
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonuerlijke nummers 2V9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Juli
80S
D< V )ViiK l'EN H'iPifiJS h van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden iticdcdecllngcn van 1—5 regels f 1,50, elke regel meer 30 cent, met gratie
De-vijsnwnmer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
'geen handels-ad-vertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Waarom rechts stemmen?
De lezer denkt zidh misschien bij het
lezen van deze vraag verplaatst in de
fnaanden, die de verkiezing van verleden
jaar Juni voorafgingen. Toen toch heb
ben wij dagelijks op bovengestelde vraag
een antwoord gegeven. En het is ons
nu te doen om onze lezers eens aan een
dier antwoorden te herinneren. En wel
aan het antwoord, waarin gezegd werd,
dat we rechts moesjten stemmen, opdat
de Christelijke geloofs- on zedeleer in
het openbare leven niet worde vervan
gen idoor een p aig a n i s t i s c h e. In de
laatste idagen jiu is er een sprekend
bewijs geleverd voor de gegrfondiheid
Van ide vrees, die in dit antwoord ligt
opgesloten. Een sprekend' bewijs 1
want telkens komjt-, om het maar eens
(gewoontjes te zegjgen, de aap uit de
imouiw, doch niet zóó^ dat een ieder het
leelijke beest ziet. Nu is heft echter uit
z'n verborgen schuilhoek gekdopen met
kop en staart. De regeering heefft n.l.
aan de Vereeniging voor Zedelijke Op
voeding de gevraagde subsidie toege
zegd, welke Minister Regout indertijd
weigerde.
Nu moet men weten, d'artf deze veree-»
n.iging beoogt: De opvoeding van de
tot haar beschikking gesvtelde voogdij
kinderen tot volslagen godloochenaars;
De heer dr. Meijer schreef er inder
tijd in samenwerking met de altheïsten
Havers, Domela Nieuwenhuis en Ger
hard een brochure over. Waartoe die
opvoeding moet leiden blijkt uit) hetgeen
de schrijvers zeiven verkondigen. Ger
hard meent, „dat de godloochenaar geen
onafhankelijke wetgevende macht boven
de natuur erkennen kan" en daarom'
„evenmin e enige voorstelling vermag te
Vormen van een absoluut goed en
kwaad", dr. Meijer zegt: „er is geen
zedelijke wereldorde of absolute mo
raal"; Havers beweert: „de inhoud van
het zedelijk ideaal kan voor ieder mensch
verschillenfd zijn" _en Domela Nieuwen
huis .„wat men geweten noemt,.... be>-
staat alleen in de verbeelding" en „wan
neer wij iemand vragen*: waarom hebt
gij zóó of zóó «gedaan en hij antwoordt
omdat ik er pleizier in had, dan komt
zijn handeling voort uit een goed mo
tief 1"
Aan zulk een vereeniging mët anar
chistische tendenzen, dus óók ge--
vaarlijk voor de staatsorde, met lee
ringen van een hemeltergende godde
loosheid, wil deze regeering subsidie
schenken, terwijl ze die weigert aan...*
de kerkbesturen in Zuid-Limburg, 'n
Pijnlijke tegenstelling!
Ligt het niet in deze -tegenstelling
opgesloten, da|t rechts stemmen plicht
is voor wie den godsdienst in hettj open
bare leven wil erkend zien.
V Soc.-Democraten buiten en
in het bewind.
Wanneer id'e sociaal-democratische ge
meenteraadsleden in menige raadsverga
lde ring in ons Land maar vroegen zonder
27)
De scherf van den Japanschen „kap
stok", die deze vernieling had teweeg
gebracht, lag op eenige meters afstand',
zichbaar op het zwarte graniet, waar
zij een wijlnroode streep had achterge
laten. i
Gp het strand, waar de golven' uiteen
spatten schenen de verspreide gereed
schappen en eeln rol tojuw de teenige over
blijfselen van de verwoesting te zijn.
Maar de machien is ongeschonden!
riep liuitenant Forster uit, die naderbij
was gekomen.
Meent ge
-Ja I op het eerste gezicht wiel...»
behalve de schroef, die mlen zcinder moei
te zal herstellen, ik zie niet in rdat..*..
Een ontploffing sneed Zijn zin af;
niet ver van daar sloeg een Japanscfhe
granaat uit elkaar en het geluid' van de
ontploffing ging oVer hen heen als het
rollen van den donder. Gelukkig dreef
de wind de vergiftige gassen naar den
tegenovergestelden kant.
Zonder een woord te zeggen, gaf
Maurice Rimbaut met zijn klak het sig
naal, dat men het schuitje moest komen
halen..1*.-, dat het van dienst kon zijn
rekening te houden met den toestand der
financiën, heeft menig niet-socialistisch
wethouder of gemeenteraadslid er op ge-
Rvezen, dat die voorstellen practisch on
uitvoerbaar waren vanwege idlen toestand
Id'er gemeentelijke schatkist. Dde raads-
'lëdlen en wethouders werden door 'die
ISioc. Democraten 'dan uitgekreten voor
reactionairs, conservatieven en meer den-
jgelijlke epitheta's. Zoolang de socialisten
'geen verantwoordelijkheid willen dragen,
gaat dat gemakkelijk, een Uitstekend mid-
fd'el om hun politiek te voeren. Het is
(gemakkelijk alles voor te stellen en te
'beloven, wanneer men weet, dat het toch
niet uitgevoerd wordt vanwege moeilijk
heden met den dienst of uit een financieel
oogpunt |Maar er "is reclame gemaakt
'ën er £ijn zooveel stemmëii meer ger
Wonnen voor (die S;. D. A. P. In de meer
derheid komen we voorlooplig toch niet
en wie dan leeft, 'die dan zorgt.
In den Amsterdamsehen raad hebben
die vrnjz. democraten belangrijk meer ge
vraagd dan >B. en Wj. in hun voordracht
inzake die vacantie der gemeentewerklief-
Iden. iDie voordracht had te verde'djgeiii
wethouder |Wjbaut, soc.-dem. gemeenter
raadslid. En wat deed nu deze sociaal
democraat? Nam hij de amendementen/
(der vrijlzinnig-democraten over? Neen, de
'heer Wibaut verdedigde de voordracht
van B. en Wi op grond van „practisch
lonmogelijk, de belangen van den dienst,
den toestand der gemeentelijke schat
kist."
De vrijlz.-idiemocraten hadden hun doel
bereikt; misschien 'krijgen zij nu die stem
van de gemeentewerklieden; zij hadden
hun doel bereikt, want nu werden de
socialisten voor reactionairs uitgekretenl
Want de medeleden van |den heer Wibauf,
stonden zij op om den >ethouder het
„reactionair" naar het 'hooM te slingey
ren? .Neen, zij bleven ditmaal zitten, ginr
gen niet mede met de vrijz.-democraten,'
ïaat staan, dlat 'zij nog meer vroegen,-
Zoo id'oen de Sociaal Democraten. Wan
neer zij zelf geeh verantwoordelijkheid
hebben, vragen zij altijd meer; dragen
zij ook iets van "de verantwoordelijkheid,
Idan doen zij net als 'de andere 'partijen'.
Natuurlijk hebben de sociaal-democraten
in den raad getracht er zich uit të praten,
opdat de heeren toch maar niet zouden
zien met welke middelen zij politiek drij
ven. Maar de roode ge meen tewerk li eden*
aan wie de socialisten hun zetels danken,
hebben die middelen doorschouwt en den
volke kond' gedaan, "dat de socialisten
hun beginsel aan den kapstok hadden
gehangen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Albanië
Enkele dagen geleden meldden wij
reeds, da'jt <3e vorst, degezanten van
'Oostenrijk, Frankrijk, Diuitschland en
Italië Engeland en Rusland zijn nog
biet vertegenwoordigd bij zich ont
ving en hun 'n overzicht van den toestand
Wachtend' op de corvee rolden de bei-
idle mannen vlug den rol touw af en maak
ten den uiteinden links en rechts aan het
schuitje vast, aan idle assen van de schroe
ven. i D V. I
Maurice Rimoaut had deze laatste
willen uit elkaar nemen om te voorko
men dat zij onder het sleepen tegen de
rots stieten, maar het zou verloren tijdl
zijn en het scheen hem toe, dat achtlér
den hoogen, granieten wand een zachte
blikl op hem gevestigd was, waarin hij
eeni smeekbede wilde lezen om' zich te
haasten.
De mannen kwamen overigens spoe
dig. De ingenieur bepaalde er zich toe
de schroeven horizontaal te zetten, om'
te voorkomen, dat zij langs den grond,
zouden schuren, 'plaatste de soldaten,
naar gelang zij aankwamen, aan dë beide
'touwen en gaf bevel te trekken.
De krachten van de mannen waren
verdubbeld door de vrees voor projec
tielen binnen enkele minuten was het
schuitje tegen de rots opget'rokkën,
kwam in den overdekten Weg, werd op
het wagentje gehesChen en naar de op
haalbrug geduwd.
Eenige oogenblikkein later kwam het
schuitje van den bestuurbaren ballon
binnen het fort. De operatie had geen
twintig minuten geduurd.
Alleen de jonge Franschman was niet
binnengegaan.
gegeven heeft. Sedert zijn landing te
Durazzo, zeide de vorst, is zijn taak be
moeilijkt door de Epirotische quaestie,
'en van de mogendheden, die hem op
den troon hebben geplaatst, heeft hij
bitter weinig medewerking ondervondejn,
'Alle andere Balkanstaten worden gehol
pen, maar de staat, die als een schepping
der mogendheden moet beschouwd wor
den, TïLijft van elke hulp verstoken. On
verwijlde hulp is echter dringend nocdig,
ën de vorst verzocht dan ook den ge-
'zamten aan hunne regeeringen een ver-
Zoek te zenden om financieele en mili-
'taire hulp.
De correspondent van de „Times" weet
'nu mede te deelen, dat de mogendheden
heel weinig geneigdheid toonen voor mili
tair optreden. ;W|el zijn ze bereid militaire
hulp te verleenen, maar dan eischen zij,
(dat de internationale controlecommissie
(de teugels van het bewind ter hand
zal nemen. Mag men dius den corres
pondent van de „Times" gelooveu, dan
zouden de mogendheden zelf niets liever
zien dan het vertrek van den prins von
Wied, dien zij zelf enkele maanden ge
leden op den troon geholpen hebben.
'H;ij schijnt het al spoedig bij de groote
'heeren verbeurd' te hebben.
Maar de grootste moeilijkheid voor de
«oplossing der quaestie ligt in de ver
schillen van meening der mogendheden:
'Frankrijk en Rusland hebben hun twijfel
'aan het succes van de oprichting van
'een Albaneeschen staat nooit ouder
'stoelen of banken gestoken; en men kan
derhalve niet verwachten, dat de ver
tegenwoordigers van die landen eenige
(geestdrift zullen toonen voor de regee
ring van dien staat.
De „Times" erkent, dat de bezwarett"Z\chtóe"ï>epaïen om~Dostenr(jksche en
Van den vorst noch nieuw, noch onge
rechtvaardigd zijn. Men moge over zijn
'geschiktheid' als heersdber over een
tuchteloos en onbeschaafd' volk denken
Zooals men wil, Engeland moet niet ver-
Eeten, dat de Albaneesche staat te Lon
en is geboren en dat Sir Edward Grey
(dien staat ten doop gehouden heeft, en
•tevens, dat de verantwoordelijkheid voor
lie moeilijkheden op de mogendheden
Valt, in de eerste plaats op Oostenrijk
■en Italië.
De moeilijkheden, waarmede de vorst
te kampen heeft, zijn in dë eerste plaats
Van financieelen aard'. Ware de vorst
ben rijk man of hadden de mogend
heden hem met de noodige middelen
'gesteund, dan zou veel heel anders ge-
(loopen zijn. Thans zijn dë moeilijkheden
hem over het hoofd gegroeid. Die gen
darmerie onder /de Nederlandsche offi-
'cieren in Grytza heeft sedert twee maan
den geen soldjj ontvangen; het achter
stallige tractement alleen daar bedraagt
'meer dan 10.000 goudstukken, en dit is
een der redenen, dat de .manschappen er
'weigeren te vechten.
Een andere moeilijkheid is de beroo-
'ving en plundering van alle streken,waar
'de Epiroten of de Mirdieten zijn door
getrokken.
„Waar eens de Turk zijn voet 'zet,
Wiell Maurice? riep luitenant For
ster.
I'k kom, Archibald..4.
Nu zijn machien in veiligheid was,
wilde de jonge man de vlag van Kate op
jden top van het fort zien wapjperen.
Hij ging weer een gedeelte van den
afgelegen weg terug, want aan den voet
van de muren zelf kon hij niets zien, en
plotseling bemerkte hij tusschen de twee
geschutstorens een blauwe, schitterende
vlek, die naar boven ging.
Vervolgens deed de losbranding van
Zes zware kanonnen de rotspyramide
dreunende dubbele stukken van een
Van de geschutstorens lieten gedurende
enkele seconden hun reusachtige loopen
zientwee lange vlammen .teekenden
zich tegen den hemel af, vervolgens lie
pen de stalen vuurmonden weer rookëndl
terug in hun holten van beton.
Gp hetzelfde oogenblik deed een ge
weldige knal zich hooren (en jeen monster
achtige granaat kwam van 4c zijde van
de zee.
Het antwoord, van de Japanners had
niet op zich laten wachten en het schot
van de kruisers van de Rijzende Zon was
goed gemikt, want de granaat sloeg tus
schen de twee geschutstorens neer.
Uit de wit-gloeiende granaat, die in
duizend scherven uit eikaar spatte, vlam
de een soort smeltoven op het graniet
en verspreidde rond zich dikke wolken
'groeit geen gras meer", zegt een Balkan-
spreekwoord. Maar de voeten der Epi-
toten, der Grieken, der Mirdieten en
Malissoren zijn geen haar beter. Zij plun
deren, steken den boel in brand en laten
Ide bewoners zonder eenig levensonder
houd achter.
Met het gevolg, dat thans uit Valona
'een Jpede om hulp komt, een beroep
op de openbare liefdadigheid van de
'door den bittersten "nood getroffen be
volking van Albanië.
1 Volgens den Berlijnschen correspondent
Van Ide „Köln. Zeitung" zouden Italië en
'Oostenrijk zich voorloopig geheel buiten
!de Albaneesche quaestie willen houden.
Volgens de Neue Freie Pressie zal de
Italiaansche regeering echter zoo lang
mogelijk zoo'n afzonderlijke actie ver
mijden. Zij wil eerst de groote mogend
heden zien te bewegen tot een gemeen
schappelijke actie, ten einde de orde in
Albanië te herstellen. Deze actie ,zou
moeten bestaan in de verleening van een
nieuw voorschot op de Albanië gewaar
borgde internationale leening en het zën-
den van officieren van het internationale
garnizoen van Skoetari om eën militie-
leger te helpen vormen.
De toestand' in Albanië, Zoo Voegt
het blad daar aan toe, is echter zoc(
ernstig, dat slechts een zeer spelle actie
gebeurtenissen kan verhoeden, die de
situatie geheel onuitwarbaar zouden ma
ken.
Op het oogenblik', zoo weet de Neue
Freie Presse verder te melden, wisïs|elen
de groote mogendheden van gedachten
over dë maatregelen, waardoor mën aan
de anarchie in Albanië een eind zou
kunnen maken. Voorloopig zal men er
ItaliaansChe oorlogschepen naar Albanië
te zenden.
Men ziet het, 't is weer het oude
liedje.
Intusschen wordt uit Durazzo ge
seind dat Walona gevallen is.
Waar twee honden vechten om! een
been, «daar loopt de derde er ras mee
heen.
Zoo gaat het ook in Albanië. Bij dë
onderlinge twist van de mogendheden
'spinnen alleen (die opstandelingen zijde.
Het aftreden van Huerta.
Het aftreden van Huerta, de president
van jMexico, is rustig en spoedig in zijn
werk gegaan en door het Congres met
121 tegen 17 stemmen aanvaard. Huerta
geeft in de boodschap, waarmede hij zijn
aftreden aan kondigt, een overzicht van
wat hij voor het behoud van den vrede
'getraclit heeft 'te doen en van de moei
lijkheden, die zijn pogingen ondervonden
hebben ten gevolge van gebrek aan geld'
en den klaarblijkelijken steun, die een
groote mogendheid van dit werelddeel
'aan de opstandelingen verleende. Die
steun is wel het duidelijkst gebleken uit
de aanranding te Vera Cruz door de
Amerikaansche vloot toen de omwente
ling uitgebroken was. De bewering te
rugwijzende als zou zijn persoonlijk be-
van blauwaChtigen rook. De vlag ver
dween voor de oogen van Maurice.
Een vreeselijkeangst maakte zich van
van hem1 meester.
De vader van Kate was daar boven
hij had juist de vlag geheschen, een eer,
die hem alleen toekwam, zeide hij.É-
Zou hij zich niet onvoorzichtig heb
ben blootgegeven, juist pp het oogenblik
Van de ontploffing?
En als hij geraakt Was, zou hij dan'
de kracht hebben gehad te ontsnappen
aan de vergiftige gassen, die nu het fort
schenen te dekken met een wazigen, he-
melsblauwen damp ?.v..;
Vlug, riep hij aan kapitein Broad
way, die juist aankwam, naar boven
De commandant moet in gevaar zijn.
In gevaar, maar?
Daar boven..,., een granaat is vlak
bij hem neergekomen.
Zij gingen een trap op en in de half
schaduw van het eerste trapportaal,
waarop de gangen van de kazematten
uitkwamen, bemerkte Maurice een witte
japon'.
Kate wachtte dus, tot hij fjerugkwamI..
Wel, zeide Zij glimlachend, over
de trapleuning gebogen, ik ben erg blij.
Uw machien is ongeschonden, ik heb u
het signaal zien geven Ik was in de kaze
mat van de artillerie gegaan; daar is
een kijkgat, vanwaar.v^.
Zij brak plotseling haar zin af, daar
lang hem boven alles gaan, bood Huerta
zijn ontslag aan, ten bewijze, dat het
belang van de Republiek zijn eerste zorg
is.
Huerta versCheen later in een Koffie
huis, waar hij gewoonlijk kwam. Hij
werd gevolgd door een reusachtige me
nigte, die hem toejuichte. Velen gavlen
hem de hand, omhelsden en kusten hem.
Diep ontroerd hief Huerta zijn glas op,
zeggende: Dit moge de laatste dronk
zijn, die ik uitbreng; Hiermede drink
ik ide 'gezondheid van den nieuwen pre
sident van Mexico.l
i ïHiet bleef vol in de straten tot laat
in den avond. De orde werd slechts ver
stoord toen Carbajal uit de Kamer
kwam. Er werd gescholden tegen de
afgevaardigden, die .geweigerd hadden
jHuerta's aftreden goed te keuren, maar
dë troepen joegen de betoogers uiteen.
GEMENGD.
Onlusten te Lissabon. Een
Reutertelegram heeft dezer dagen mel
ding gemaakt van ongeregeldheden te
Oporto, gevolg van betoogingen tegen
den leider der evolutionisten, senhor Al
meida. Maar naar het schijnt Zijn er ook
onlusten voorgëkbm'en te ?ijn te Lissa
bon. Blijkbaar wordt een strenge Censuur
(geoefend, want omtrent onlustten in de
noofdstad zijn geen berichten naar het
buitenland gekomen. Dat ze echter heb
ben plaats gehad, mag worden opgei-
maakt uit een telegram aan de „Times'1
'den 14 Juli verzonden, en waarin wordt
meegedeeld, dat een buitengewone zit
ting van den ministerraad is gehouden,
om de maatregelen tot handhaving van
orde te bespreken en tevens, dat er
Maandag een talrijke fm'önigte op de been'
was, die de Zondagavond aangerichte
schade eens wilde opnemen. Dit be
wijst dus dat er Zondag ernstige opr
stootjes plaats hadden.
Ex-Keizerin Eugenie. Ex*
keizerin Eugenie, die thans 88 jaren oud
is heeft dezer dagen weer eens een be
zoek gebracht aan Parijs en aan Fon-
taineblau. De „Matin" vertelt nu van
ëen tooneeltje, dat tijdens dit bezoek in
den tuin der Tuilerieën plaats had. De
gewezen keizerin wandelde in den tuin,
naderde een bloemperk en plukte toen
een der bloemen. Een parkwachter zag
dit en merkte op: Het is vei(boden bloe
men te plukken. Ik moet proces-Verbaal
tegen u opmaken. Hoe is uw naam
Eugenie 1 antwoordde de ex-keizerin
zachtjes.
De parkwachter aarzelde een oogen
blik en daarna zeide hij vriendelijkDat
is geen naam. Ik zal de zaak laten rus
ten, maar doe het niet meer.
En dë keizerin, in diepen rouw1 ge
kleed verwijderde zich.
Sch a d e ver go edi mg. Ten ge'
volge.van de conclusie der commissie
van onderzoek inzake de aanvaring tus
schen de „Empress of Ireland" en de
„Storstad" zal de Canadian Pacific de
Noorsche reederij aanspreken voor een
schadevergoeding van 4.800.000 gulden,
zij op het gelaat van den jongen mau,
in plaats van voldoening, zooals zij ver
wachtte, een onverklaai baren angst la.s..|i.,
Wat is er.4.,..,
En daar Maurice, die geen antwoord
gaf, haar trachtte te passeeren om hoo-
ger te gaan, kreeg zij aanstonüB een ver
moeden. 1 1
.w,.VaderI riefp Zij. G, mijn God!.,M.
En in haar wit-flanellen }apon, snelde!
Zij de trap op de beide mannen achterna).
Toen Maurice Rimbaut achter Biroad-
way op het smalle platform, in het mid
den waarvan de vlaggestok was vastge
maakt, aankwam, begonnen de wolkjes
damp, die op de massieve kappen van
de gescuhtstorens schenen vast te kleven,
op te trekken. I
Beneden aan den vlaggestok lag ma
joor Heuzey, met gekruiste armien, onbe
wegelijk. Zijn witten haren waren met
bloed bevlekt.
Kapitein Broadway uitte een gesmoor-
den kreet en snelde oogenblikkelijk toe.
Het gelaat was jeeds blauw gewor
den, de mond geopend, de oogen ge
sloten.
De ingenieur, ten prooi aan een on
uitsprekelijke ontroering lichtte hem op
en deed hem neerzitten
^Wordt vervolgd).