"FEUÏLL E T O N.
DE VLIEGMACHINE.
BUITENLAND.
5e Jaargang
No 1438.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal, Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Dinsdag
7
Juli
!<>l
De ADVEK fEN T1EPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentidngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
'geen handels-advertentiön) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
aetrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent.
Dat mag weer niet!
„De teerling is geworpen. Limburg
krijgt zijn Roomsch-Katholieke Padvin-
dersvereenigingen".
Zoo begint in het „Hbld" een corres
pondentie, waarin op vrij laatdunkende
wijze wordt melding gemaakt van het
„besluit, om in de Limburgsche plaatsen,
waar padvindersclubs bestaan, de
Roomsch-Katholieke leden daarvan bij
een te brengen in een padvinders-ver-
eeniging op Katholieken grondslag en in
de overige plaatsen te ijveren voor de
oprichting van dergelijke vereenigin-
gen", waarin, wat vanzelf spreekt, voor
de niet-katholieke jongens geen plaats
zijn zal.
Men kan uit heel de correspondentie
proeven, dat dit Roomsch organiseeren
niet in den smaak van den briefschrijver
valt Hoort maar hoe hij besluit:
„Voor Venlo, Roermond, Sittard,
Echt, met het kleine percentage niet-
katholieken, zal het dus vrij zeker on
mogelijk zijn voor de niet-katholieke
jongens eene organisatie te handhaven
of een nieuwe op te richten,.... tenzij
men elders in ons land de beteekenis
versta van dezen uitsluitings-maatregel
en de niet-katholieken door geldelij-
ken steun in de gelegenheid stelt ©m
tot hun Scount-Vereeniging ook te doen
toetreden de jongens van die ouders
voor wie de betrekkelijk geringe uit
gaven voor een padvindersuitrusting,
voor contributie of voor enkele kam-
peerdagen toch nog te zwaar zijn."
Die Roomschen ook!
Als het nu nog socialisten waren, die
een eigen organisatie stichtten we
kennen b.v. de socialistische wielrijders,-
vereeniging „Het roode licht" dan
zjoiudt ge er in de vrijzinnige pers niets
over hooren. De vrienden mogen zoo
iets wel doen, maar die zwarte tegen
standers 1
Op, vrijzinnig Nederland, om alles wat
in 't Zuiden een niet-Rooms'ch padvin
derspakje dragen kan, te steunen. Laten
die Ultramontanen er nu toch eens geen
pleizier van hebben, hoor!
iWiijl, Roomschen, maken het heeren
als dien briefschrijver, anders wel ge
makkelijk. Wij komen zoo rond uit voor
alles wat we doen. Indien we handelden
als de vrijmetselaren, die elkaar in 't
verborgen de hand reiken en kwaad
worden als er iets van uitlekt, dan zou
den vrijzinnige schrijvers heel wat min
der stof hebben. Maar wij vertellen al
les ruiterlijk, zijn heelemaal niet boos
als men onze daden aan de groote klok
hangt en bekommeren ons zoo weinig
om al het geschrijf, dat we ons niet tot
geheimzinnigheid zullen laten verlokken.
Slechts wie bang is voor 't licht, sluipt
weg in 't donker.
En bang zijln we heelemaal nietl
Teekenend.
IHeden heeft in Amsterdam V de her
stemming plaats voor het lidmaatschap
der Prov„ ,Staten. ;Die strijd ging hier tus
schen de vrijzinnigen en de socialisten-
18)
Ja, commandant. Hij had toegang
tot de waterbakken voor zijln dienst en
een ingesteld onderzoek heeft me doen
zien, dat hij verscheidene malen, vooral
gisteren, den sl'eutel van de ijzeren deur
heeft gehad onder voorwendsel de lei
ding van het water te moeten nazien, 'cfat
van de reservoirs naar zijln keuken loopt
Er is nog een andere reden, zeide
kapitein Broadwayzijln vertrouwelijk
heid met den telegrafist, die op den voor
avond van het eerste bombardement is
verdwenen.
Men moet Narvon de boeien aan
leggen en aanstonds zijn boeltje nakij
ken. Als zijn schuld blijkt, zal hijoogen-
bl'ikkelijk gefusilleerd worden. Overi
gens, dit feit herinnert mij er aan, dat
wij hier nog niet 't regiem van de krijgs
wetten hebben ingesteld. Ik zal oogen-
bïikkelijk de leden van den Justitieraad
benoemen. Gij moet voorzitter zijn,
Broadway.
De kolossus boog, maar luitenant
Spark schudde met het hoofd.
- Narvon is gisterennacht verdwenen,
commandant Zijn maat, dien ik in de
keuken heb gesproken, heeft hem se-
Teekenend is het, wat het liberale
„Hbld." gisteravond schreef ter aanbe
veling van den vrijzinnigen candidaat:
„De keus is waarlijk niet moeilijk; de
opengevallen -zetel, die aan een vrijzinr
nig-democraat heeft toebehoord, mag niet
in handen van een sociaal-democraat val
len. Elk Bberaal kan er van overtuigd
zijn dat de 'beginselen, die hem lief
zijn, veel-beter bevorderd zullen worden
door de verkiezing van den heer Wjm,
van Dies en, dan door de verkiezing van
den sociaal-democraat Het is zeeron-
gewenscht, zoowel dat de reeds
sterke sociaal-democratische
fractie in de Staten verstrekt
wordt als dat district V, dat ook vrij
zinnige candidaien voor Raad en Kamer
kiest en kan blijven kiezen, sociaal-de
mocratisch worde."
Men ziet het het is een heel ander
liedje dan dat men in Juni 1913 zong»
Toen gingen liberaal en sociaal broeder
lijk gearmd ter stembus. Toen leek de
versterking van het sociaal-democratisch
element niet zoo ongewenscht Maar,
wanneer het straks tegen een clericaal
gaat om de omzetting van de Sfaten,
dan tappen de liberale bladen wel weer
uit een ander vaatje, dan heet de ver
sterking van de sociaaldemocratische
fractie weer in het belang van het land*
Zoo snijdt het toes van twee kanten.
Maar we zullen dan zoo vrij zijn het
„Hbld," het bovenstaande nog eens in
herinnering te brengen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het drama te Serajevo.
Het is zeker een, betreurenswaardig ge
volg van den gepleegden imoofd, dat die
politieke betrekkingen tusschen Oostem
rijk en Servië daardoor in eer gespannen
geworden zijn dan in langen tijld het
geval was. Niet de betrokken regeeringen
zijn hier de oorzaak, maar wel de bladen
in beide landen, welke zich niet ontzien
om door allerlei opruiende artikelen de
gemoederen aan weerszijden te verbitte
ren.
De Odjek deelde mede, dat de Servi
sche regeering het onderzoek over den
aanslag ook in Servië door een Oosten-
rijksche commissaris zou laten leidien;
het blad kan echter niet gelooven, dat
Belgrado het schandaal en de scha n-
d e zou moeten beleven onder een Oos-
tenrijkschen commissaris te moeten staan»
De „Balkan" maakt het nog erger en
verklaart, dat bovengenoemd gerucht des
te dwazer is, wijl Oostenrijk-Hpngarije
zelf wegens vervolging van onschuldi-
gen onder internationale controle zou
moeten gesteld worden. Voor Qostenrijk-
sche ambtenaren en soldaten is slechts
één ontvangst in Servië mogelijk: op de
punten der bajonetten.
De Zuid-Slavische Nationalistische Om
ladina heeft den 2den Juli een vergade
ring gehouden, waar de gevolgen van
den aanslag op den Aartshertog-Troon
opvolger werden besproken. Op deze ver
dert gisteren niet meer gezien en weet
in het geheel piejt, wat er van hem1 ge
worden is. I
Hij heeft het eiland niet kunnen
verlatenhij .moet zich verborgen hou
den in de rotsen l'angs de kust. Er moet
oogenblikkelijk een patrouille worden
uitgezonden. f
I— Ik geloof, dat (men niets zal vinden1,
'Commandant, onderbrak de eerste stuur
man van de Mackenzie, want gisternacht
toen mijn vriend Maurice en ik achter de
rotsen wachtten op het opkomen van de
zon, hoorden wij het karakteristieke ge
luid van een lichaam, dat in het water
vieli. .Dat was ongetwijfeld Narvon, die
door sommige teekens, alleen aan hem
bekend, wist, dat een Japansche toipedo-
boot of een gewoon roeibootje op kór
ten afstand voorblijging en het vaartuig
door zwemmen wist te bereiken.
Maurice Rimbaut gaf door een gebaar
zijn instemming te kennen.
Wij zijn dus verward in een werke
lijk het van spionnage, riep de majoor uit,
wiens woede, te lang ingehouden, einde
lijk losbrak.
Ja, overal verraad, commandant, zei-
de kapitein Broadway. Dat is het wapen*
dat de Japs bij voorkeur gébruiken.
Dus wij kunnen er ons wel op voor
bereid houden, dat op een goeden dag de
geschutskogeis op zullen houden te wer
ken, de kanonnen weigeren te schieten
gadering werd de volgende ophitsende
resolutie aangenomien
1)» ;W|ij veroordeelen en verafschuwen
het barbaarsche optreden der misleide
menigte tegen de onschuldige Servisch-
'Croatische bevolking,, |2). ,Wjij pro'testeepen
voor de geheele beschaa:de wereld tegen
het feit, dat de Oostennjksche autoritei
ten het vandalisme der menigte goed
keuren en ondersteunen. 3). De Omladina
verheugt er zich over, dat de uitvallen
der onafhankelijke partij, door het Zuid-
Slavische volk niet goedgekeurd werden.
4). De Omladina begroet alle Croaten,
Slavenen en Serviërs, die ongehoorde en
onrechtvaardige aanvallen moeten verdu
ren, en toch hun nationaal bewustzijn;
bewaard hebben.
De Servische regeering wascht haar
handen natuurlijk in onschuld en het is
duidelijk, dat de regeerende kringen in
Belgrado geen part of deel hebben aan
zulk een uitbarsting var. nationalistische
razernij, evenmin als zij schuldig was
aan den afschuwelijken aanslag. Zij ver
afschuwt de gepleegde daad evenzeer als
ieder ander.
Maar het is uit de verhooren Zeer dui
delijk geworden, dat de draden idler za-
menzwering in iBelgrado zijn geknoopt,
dat daar de bommen en pistolen £ijn ver
schaft, en het geld voor de reis, en dat
de Majoor van den ^ervischen öeneralen
Staf, Milan Pribitsjiwitsy de moordenaars
heeft gekend en van hujn plannen op de
hoogte wasi.
iZooals wij ook reeds in1 een pnzer vo
rige nummers hebben medegedeeljd,
scheen de Oostenrijksche' regeering geen
©ogenblik plan te hébben gehad, deze
niet te miskennen samenhang te gebrui
ken, om tot 9e Servische regeering den
beslisten eisch te richten, den oorsprong
van de samenzwering op te sporen. Zulk
een eisch zou, nadat de [Minister van
Buitenlandsche (Zaken met den Minister
van Oorlog en den chef van den staf
had geconfereerd, het karakter hebben
gehad van een ultimatum.
(Het schijnt echter, dat de regeéring
te Wieenen (zulk een eisch met zulk een
ondergrond niet heeft willen stellen.
Voordat het onderzoek geheel is afgeslo
ten, zeggen de .Weener berichten, moet
iedere invloed er van op de buitenland
sche staatkunde als voorbarig worden
beschouwd. Maar de houding van de Ser
vische pers wekt in Wieenen verbittering,
die zich uit in het plunderen van Servi
sche winkels en het betoogen tegen de
Servische ambassade en het verbranden
van Servische vlaggen»
In deze verontrustende situatie komt
zich inu ook nog Italië mengen, in deze
nog wel een bondgenoot, maar die zijn
bondgenoot weinig vertrouwen schenkt
De Corriera delle Sera, het Italiaansche
blad hetwelk in Milaan verschijnt, betoogt
in een opzienbarend hoodfartikel, dat
Oostenrijk-Hongaiiije er op aanstuurt, bij
een vereeniging van Servië en Montene
gro* den berg Lowtsen (bij Cattaro) in
handen te krijgen. Italië zou dat echter
niet lijdelijk kunnen aanzien, want al is
en de electriciteit plotseling uitdooftfr.
'Hij streek zenuwachtig met de hand
over de witte haren, deed eenige afge
meten (stappen en bleef niet over de borst
gekruiste armen staan»
Mijn he eren, zegde hij, de toestand
is in weinige oogenblikken honderdman
ernstiger geworden, dan gisteren» Ddt
moet van invloed zijn pp de tucht. De
Amerikaansche troepen hebben tot dus
verre de reputatie gehad zich van de
Europeesche troepen door een zekere
zorgloosheid in den dienst te onder
scheiden, een buitensporige vertrouwe
lijkheid tusschen meerderen en soldaten»
een groote onverschilligheid in de kwes
ties van uniform en stiptheid Ge wiirti
mij zeker wel helpen, deze gewoonten te
veranderen, jHet is niet voldoende te zeg
gen: Met moed en ammunitie kan men
het achter een borstwering altijd uithou
den. De dienst moet ,met alle stiptheid
worden vervuld, er moet rapport wor
den uitgebracht van elk incident, er moet
een absolute afscheiding bestaan graad
en graad... Jk wil, dat allen er zich aan
houden, vandaag te beginnen.
Toen liep Lij weer naar den rand van
den waterbak.
Vijftien dagen water' zegde hij.'..
Meent ge dus, heeren, dat ik binnen
vijftien dagen genoodzaakt zal zijn Mid
way over te geven
Én deze veronderstelling scheen hein
het te hopen, dat het bondgenootschap
met lOostenrijk-IHongarije lang zal duren,
de mogelijkheid bestaat, dat beide rijken
op een kwaden dag vijandig tegenover
elkaar kom'en te staan» In dat geval zou
Oostenrijk-fHongarije uithoofde van zijn
sterke vlootbasis te Cattaro een over
wicht hebben, dat het ?ou kunnen prik
kelen tot het aannemen van een uitda
gende houding» Noch Oostenrijk-Honga-
rije, noch Italië dienen het evenwicht in
de Adriatische Zee te storen en elke
daad, die tot storing van dat evenwicht
zou kunnen leiden, moet Italië met alle
kracht verhinderen.
Deze nieuwe spanning en de verhou
ding tusschen Oostenrijk en Servië is
een nieuwe factor in de toch al moei
lijke toestanden der Balkanstaten. De
spanning tusschen Griekenland en Tur;
kije is nauwelijks bedaard, de toestand'
in Albanië vraagt alle aandacht, vooral
nu de Epiroten in 't Zuiden opnieuw
de aanvallen begonnen zijn tegen de Te-
geering en Servische troepen. En daar
komt nu de Italiaansch-Öostenrijksche
quaestie en de Servisch-Oostenrijksche
die voor geruim en tijd den toestand zal
beheerschen.
De botsing tusschen de Qrooter-Ser-
vische phatasieën en de levensvoorwaar
den der Oostenrijksch-Hongaarsche mo
narchie zal nog langen tijd voortwerken,
en de toestanden in Europa, de vraag
van oorlog en vrede, beheerschen.
Prins Montenuovo.
Volgens de „Wiener Zeitung" zond
keizer Franz Joseph aan den opper-ce-
remoniemeester, vorst Monttenuovo, een
eigenhandig schrijven, waarin hij uiting
gaf aan zijn erkentelijkheid voor de uit
stekende diensten door den vorst in het
bijzonder gedurende de laatste dagen,
bewezen.
Men weet uit ons nummer van gis
teren hoe verschillende Wieener bladen
den prins heftig aanvielen omtrent de
regeling ;der begrafenis* welke aan hem
was opgedragen. Er werd zelfs reeds
gemeld, dat hij gedwongen was zijn ont
slag te nemen, omdat zijn handeling
was geschiedt uit een persoonlijke haat
tegen den troonopvolger. De Keizer
heeft door dit schrijven zeker een ant
woord willen geven op deze insuniaties.
De nieuwe Troonopvolger.
De Weensche correspondent van de
„New York Herald" (Parijsche editie)
heeft een onderhoud gehad met een
dame, die uitstekend bekend is met den
nieuwen Oostenrijk-Hongaarschen troon
opvolger en zijn gemalin en van haar
het een en ander omtrent beiden verno
men. De aartshertog is, volgens haar,
iemand, die in alle opzichten gematigd
is. Hij houdt b.v. van sport, maar is geen
sport-fanaticus, zooals de vorige troon
opvolger. Bovendien is hij buitenge
woon bescheiden. Ten bewijze daarvan
vertelde een ambassadeur den correspon
dent het volgende: Onlangs was door
eenige tantes van aartshertog Karl Franz
Joseph een concert gearrangeerd. De
zoo ongehoord, dat hij in een lachbui
uitbrak, die bij energieke pjersoneai dik
wijls het masker is van tranen.
,H'ij deed eenige stappen in de rich
ting van Maurice Rimbaut, legde hein
de hand bp den schouder, alsof hij! hem
tot getuige wilde nemen 'en zegde met
heesche stem:
Er is in onze gemeenschappelijke
geschiedenis, beste mijnheer Rimbaut,
een buitengewoon edele figuiur: dat is
die van Bayard, de ridider, die trouw
was aan zijn plicht en aan zijn koning»
Evenals hij wil ik zonder vrees, maar
ook zonder blaam zijn. En daar de Voor
zienigheid mij hier geplaatst heeft, op
de uiterste voorpost van onze eilanden,
zal ik tot den dood het fort verdedigen,
dat het Amerikaansche volk mij heeft
toevertrouwd» Eerder dan Midway over
te geven, zal ik de kolen verbranden en
en alles Vernietigen.
Kapitein Broadway en luitenant Spark
bogen ten teeken van instemming.
Ik ben geheel te uwer beschikking,
commandent, zegde toen luitenant For
sten Ik had er zeker de voorkeur aan
gegeven dezen veldtocht aan boord van
mijn prachtig pantserschip Connecticut
te voeren, maar men kiest niet zijn lot
Midway is een schip, dat in den Stillen
Oceaan voor anker ligt, tegenover den
vijand.
En u, beste mijnheer Rimbaut,
aartshertog en zijn gemalin kwamen,
doordat zij eene of andere plechtigheid
hadden moeten bijwonen, wat later. Mid
den in de eerste rij waren voor "het
jonge paar twee armstoelen gereser
veerd. Bij hun binnenkomen begroetten
de aartshertog en aartshertogin verschil
lende familieleden en daarna bracht Karl
Franz Joseph zijn gemalin naar haar
eerezetel, maar ging zelf op een der
achterste rijen zitten, achter zijn tantes,
boven wie hij eigenlijk den voorrang
had, hetgeen onder de aanwezigen aan
leiding gaf tot een spontaan applaus.
Aartshertogin Zita is een buitenge
woon ontwikkelde dame, zij spreekt
Fransch, Italiaansch, Spaansch en En-
gelsch en leert thans Magyaarsch. Zij is
zeer geestig en contrasteert in dit op
zicht sterk met haren echtgenoot, wiens
voornaamste eigenschappen goedheid en
bescheidenheid zijn. Sinds de ramp van
van Serajewo barst hij telkens weder
in tranen uit bij de gedachte aan het
verlies, door het huis Habsburg en het
rijk geleden en de groote verantwoorde
lijkheid, die zijn nieuwe positie hem
oplegt.
Karl Franz Joseph wordt den 18den
Augustus 27 jaar, zijn gemalin telt eerst
23 jaren. Zij hebben twee kinderen,
aartshertog Franz Joseph Otto, die bij
na twee jaar oud is, en een dochtertje
van nog geen jaar.
Albanië.
Volgens een tot nog toe niet be
vestigd bericht, zouden Üe Epiiroten
Koritza aangevallen en deze stad na een
heftigen tegenstand der regeeringstroe-
pen ingenomen hébben. De Nederland-
sche officieren Snellen en Vollenhoven
Mallinckrodt, alsmede de in Albanee-
schen dienst staande Oostenrijksche oud
officier Qhillardi zouden gevangenge
nomen zijn.
Onmiddellijk na de ontvangst van dit
bericht hjeft de Ned. regeering telefo
nisch geïnformeerd in hoeverre dit be
richt juist is. Voor een eventueel bericht
op deze aanvraag verwijzen wij onze
lezers naar de rubriek laatste berichten.
De Romeinsche correspondent van de
Echo de Paris seint aan zijn blad:
Ik verneem uit diplomatieke kringen,
dat het zeer waarschijnlijk is, dat prins
Wilhelm zijn veiblijf in Albanië niet
lang meer rekken zal; alles zou voorbe
reid en gereed zijn voor het vertrek van
den vorst, die Durazzo op zijn laatst
binnen twee of drie dagen verlaten zou,
op een Oostenrijksch oorlogsschip. Dit
besluit, dat trouwens niemand verbazen
zal, moet definitief zijn. Verschillende
feiten, die zich in de laatste dagen heb
ben voorgedaan, zouden den vorst er
toe gebracht hebben deze smartelijke,
maar onvermijdelijke beslissing te ne
men.
De kritiek van Mr. Williams.
Zooals onze lezers weten had de Ame
rikaansche gezant te Athene persoonlijk
een onderzoek ingesteld naar den toe-
hernam de oude officier, die >den jongen
Fransichman vlak in het gezicht keek*
wat 61 s uw plan? Uw kennis als inge
nieur kan ons van zeer veel nut zijin.
Zou er geen middel bestaan, dien lenor-
mlein voorraad kolen te vernietigen, wij
hebben .vijftien dagen om de werzaam-
heden voolrte, bereiden en te leiden, hetzij
door van onze miuren briketten in zee
te gooien 'of ze te verbranden. Gij be
hoort tot een land, dat neutraal is en
natuurlijk neutraal zal blijven in den loop
van den oorlog, gij hebt dus het recht
hier eveneens neutraal te zijn. Hoe be
schouwt u uw ról onder ons?
Ik ben er zeker van, dat u het ant
woord op deze vraag reeds in mijn oogen
gelezen hebt, zeide de jonge man en
drukte met kracht de hand, die hem werd
toegestoken. Zonder ttnij al te vermetel
te gedragen, wil ik bij u zijn, wat uw
overgrootvader was bij Washington.
Dat had ik wel gedacht van u, mijn
heer Rimbaut... (Wij zullen bewijzen, dat
onze voorvaderen ons eenige militaire
deugden hebben achtergelaten, waaronder
ook eergevoel, dat in staat is zichzelf op
te offeren. Wij hebben meer dan 300.000
pond cordiet in de twee 'kruithuizendat
is genoeg om een geheele stad te ver
nielen. Wilt ge er u mede belasten op
verschillende plaatsen miijnen te leggen?
(Wordt vervolgd.)
