5e Jaargang
Ontwikkeling ten
platteiande,
BUITENLAND.
BINNENLAND.
No 1431.
f3g«reau OUD® 8INÖBL 84, lUEUDESF?.
loterc. Telefoon 933. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 «ent
De ADVERTENTIEPRIJS bedingt vsn 1—8 «gel» 0,75, eT-u «gel mat 18 c«?
Ingezonden mededeellngen van 15 regels 1.30, elke rtffl meer JO cent met gtnff»
bewijsnummer Bij contract aanzienlijke korting Oiootö lettors oaai* pïaaturutmie.
Kleine Advartentiën gevraagde betrekkingen, huur m verhuur koop en verkoop
(geen nandels-advertenriën) 1—5 regels 25 cent. Iedere regel meer 5 eoul aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent. tedere reutel moer 10 «ent
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Wegens den Feestdag van de
H. H. Petrus en Paulus zal „De
Leidsche Courant" Maandag NIET
verschijnen.
Midden in den zomer gaan schrijven
over „ontwikkeling ten platteland©"
als er^één artikel ontijdig kan worden
genoemd, zal het toich wel zijfn dat over
bovengenoemd onderwerp!.
;s Zomers buiiten! iNooit smaakt men
na volbrachten arbeid zóó de zoetheid
van de rust, als wanneer men, ;s avonds
rustig neerzittend (hij de landelijke wo-
'ning, met de zuivere lucht als 't ware
inademt de onbewogene stilte, die neer
ligt over alles rondom ons, die de dioor
den arbeid strak-staande zenuwen ont
spant, wegvaagt .uit het hoofd alle woe
lende onrust en bant uit het hart alle
knellende zorg* Er is 's zomers ten
plattenlande zooveel te genieten; 'tis er
zoo' heerlijk, zoowel op den stillen avond
'als op den vroegen morgen en vollejti
middag.
Daarenboven, 's zomers hebben velen
onzer dorpsbewoners zeer weinig vrijen
tijd, en geldt voor hen de wet van dien
arbeid veel zwaarder, dan in den winter.
Maar toch, ondanks dat alles, rneenen
wij niec iets ontijdigs te willen, als wij.
nu hier een en ander wen&chen te
zeggen over de ontwikkeling, die de
dorpsbewoners zich moeten verwerven,
over de kennis, waarmede zij zich
moeten verrijken. In den zomer toch
moet er worden beraamd over de keuze
van den iweg, welken men 's winters moet
bewandelen, om tot die meerdere ont
wikkeling ,die meerdere kennis te komen*
En nu staan we midden in wat we
willen betoogende noodzakelijkheid van
organisaties, van v e f e .e n i g i to
g e n in onze dorpen, die zich ten doel
stellen de ieden, in geestelijken zin, te
ontwikkelen. Voor een goede ontwik
keling der jeugd is het gewenscht, dat
deze haar wordt geschonken door middel
van een vereeniging, om der lei
ding. Dat geldt ook, en zelfs in sterkere
miate, voor de jeugd in de stedlen, maar
om een straks te noemen reden, willen
wij nu meer in het bijzonder spreken
over de ontwikkeling onzer dorpsjeugd.
iWiaarom is het gewenscht, dat de ont-
'wikkeliing aan [de jieugd (wordt [geschonken
in een vereeniging, onder lei
ding?
(Juist om de Ie iding, welke den le
den eener vereeniging wordt gegeven
door de statuten en den adviseur of mo
derator, achten wij haar zoo gewenscht
voor de ontwikkeling van onze jeugd.)
Eerstens, omdat het gevaarlijk is de
jeugd en ook de ouderen zelf de
bronnen yoor liet verkrijgen van meer
dere kennis te laten zoeken, Zpo ge
makkelijk en goedkoop1 zij'n geschriften
van allerlei aard, handelend over allerlei
onderwerpen, te verkrijgen. Voor enkele
centen worden in roman-vorm voorgezet
de met geloof en zeden strijdende ideeën
van een Jbsen en Tolstoi, Zola en
Nietzsche en anderen, dubbetovergehaald
door zesde-rang-schrijlvers.
Prof, Pel getuigt in zijn „De kunst
om gezond en gelukkig te leven": „Ik
huiver, wanneer ik denk aan al het leed,
dat ik tengevolge van het niet voldoende
beheerschen van hartstochten, lusten en
begeerten heb gadegeslagen," En bij
hoevelen is dat leed een gevolg van ver
derfelijke lectuur, door hen dikwijls niét
gezocht met Ikwade bedoelingen, doch
in den vabchen waan zich daardoor te
ontwikkelen
In zijn „Het Papieren Gevaar" zegt
pater Hyacinth (Hermans zoojuist: „De
verderfelijke lectuur ondermijnt het ka
rakter, doodt het geweten, verstompt
den geest Zij verbreekt den huise
lijk en vrede, vermoordt oudergeluk, ruï
neert het familieleven, graaft de jeugd
een ontijdig graf." Door een vereeniging,
doordrenkt van den Katholieken geest,
die zich uitspreekt in de statuiten, in de
aanwijzingen van den adviseur of mode
rator, kan \yorden voorkomen, dat de
ontwikkeling wordt gezocht langs banen,
die ten verderve voeren. Vooral in onzeo
tijd, nu men onder de lokkende vlag van
de neutraliteit den argeloozen zooveel
schunnigs in handen tracht te stoppen,
is .een g e m e e n s c h a pp e l ijl k e waak
zaamheid, een gezamenlijk streven
naar ontwikkeling ten zeerste ge wens dit,
ten hoogste noodig*
Pater Hyacinth Hermans geeft Sn zijn
reeds genoemde brochure de volgende
geestige en rake typeering: „Sinds iedere
middelmatige handelsreiziger en aanko
mende kantoorbediende zijn hoogeschool
van moderne romanlectuur heeft doorge
maakt, is elke kantoorkruk! een profes
sorale leerstoel cm iedere spoorwegcoupé
een. universitaire aula geworden, waar
de piendere liceren met het pedante
hoofd rechtop in den tien centimeter-
hoogen boord en een Fransche-bazar-
lorgnet voor de gloedlooze oogen zich
ongeveer voelen als de grootste denkers
der mensChheid. Én zij kramen en kraaien
hun aangewaaide roman-wijsheid uit ais
papegaaien-opHstok in de entréelaan van
een diergaarde/'
In dit citaat ligt de fweede reden, waar
om wij de ontwikkeling door middel van
een vereeniging, onder, leiding, zoo won,~
schelijk achten. 'Door het voeling hou
den met elkander, door het voorlichtend
woord, kan worden voorkomen, dat een
meerdere kennis van allerlei zaken leidt
tot waan-wijsheid en pedanterie, tof ver
mindering van zelf-keunis en nede
righeid, iwelke voor een ieder, die een
open oog heeft voor zedelijke schoon
heid, den aantrekkelijksten karaktertrek
vormen* Een jonge man, die zijn vrijen
tijd verdeelt tusschen jn 't café zitten eu
lang» dén weg hangen, kan on?; bezwaar
lijk sympathiek zijn, maar wij prefereeren
hem toch boven een, die wat meer weet
dan het gros zijner dorpsgenooten, en
dezen daarom van uit de hoogte zijner
„ontwikkeling" beschouwt als minder
waardig en ver beneden hem staan,de;
Een ^ontwikkeling" in de kennis van
allerlei zaken, waarmede geen gelijken,
tred houdt een verdieping van de zelf
kennis, welke ten slotte de nederigheid
vormt, maakt den mensch, in geeste
lijken zin, wanstaltig en gedrochtelijk).
,Het gevaar voor.zulk een „ontwikkeling"
is in een Katholieke vereeniging onder
degelijke leiding vrijwel buitengesloten,
Wiaarom juist nu over de ontwikke
ling ten plattenlande?'
In de laatste dagen is er door eenige
Katholieke bladen op gewezen, dat bij
den geloofsafval in de steden het groot
ste percentage geleverd wordt door de
emigranten uit de dorpen.
En dat is niet te verwonderen! Is
het te verwonderen, dat zij, die plotse
ling 'te midden van bruut ongeloof ko
men te staan en wier verstand niet
helder heeft leeren inzien de redelijkheid
van het geloof, ten slotte aan dat ge
loof verzaken? Is het te verwonderen,,
dat zij, die eensklaps zich voelen gelokt
door de zich aan alle kanten opdringen
de verleidingen, en wier wil misschien
grootendeels uit sleur het goede heeft
gedaan, maar minder uit streng plichts
besef, om God en om de schoonheid
der deugd, spoedig vallen en zihken en
dieper zinken.
Vooral om den trclc van de dorpen naar
de steden, dien wij mogen betreuren,
maar die een feit is', dient de ontwikke
ling ten plattenlande krachtig te worden
bevorderd. Gelukkig, in de idorpen rondom
Leiden wordt veel voor de ontwikkeling
der jeugd en der ouderen gewerkt in pa
tronaat, Jonge Garde, Volksbond of Ka
tholiek Leven, zooals een onlangs tej
Warmond opgerichte zeer sympathieke
vereeniging heet Maar de bewoners on
zer dorpen moeten steeds levendiger
gaan beseffen het nut, de vervolmaking,
welke die vereenigingen hun schenken.
Daar ligt op onze dorpen een kapitaal
aan Roomsche kracht en durf, aan Room-
sche levenslust en levensvreugde. Dat
dit kapitaal worde benut! Dat vooral de
jeugd de jaren van het zich willen ge
ven, met hart en ziel, aan iets, wat haar
trekt, niet late verloopen in niets:doen
en beuzelarijen, maar dat zij met ener
gie, met geestdrift medewerke om groot
te maken en- krachtig de Katholieke
ontwikkelings vereenigingen
op onze dorpen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Albanië.
In het Engelsche Lagerhuis is Al
banië gistermiddag ook ter sprake ge
bracht en wel door Auby Herbert Deze
vroeg aan minister Grey of hij plan had
oin consuls naar Zuid-Albanië te zen
den, wijl de bevolking aldaar werd mis
handeld, en Engeland met de andere
mogendheden de verantwoordelijkheid
draagt voor de stichting van den Alba-
neeschen staat.
Grey antwoordde dat, ofschoon En
geland mede verantwoordelijk was voor
de stichting van het autonome Albanië,
het toch de verantwoordelijkheid niet op
zich kon nemen voor liet behoud van de
orde in den jongen stalt. Hij wilde ook
geen verantwoordelijkheid op zich ne
men door het treffen van maatregelen,
zooals die door Herbeft waren voorge
steld.
De unionist Mar Sykes vroeg ver
volgens of Engeland, met het oog op
de mede-verantwoordelijkheid voor het
stichten van Albanië, met de andere mo
gendheden in onderhandeling wilde tre
den om een einde te maken aan de mis
handelingen van de bevolking in Zuid-
Al banië.
Grey verklaarde hierop, 'dat de mo
gendheden reeds beraadslaagden over de
Wijze waarop zij een regelmatige re
geering in Albanië konden tot stand
brengen. Engeland zou echter steeds in
volkomen overeenstemming met de an
dere mogendheden handelen, en kon
daarom niet op eiger verantwoordelijk
heid trnepen naar A.rV?rtië zenden.
Uif de later ingekomen berichten blijkt
dat het bericht, als zou Prento B|ib Do-
da door tie opstandelingen gevangen ge
nomen en later op zijn eerewoord was
vrijgesteld geheel verzonnen is.
Ook de vermeestering van Berat door
de opstandelingen wordt niet bevestigd.
Wiel worden Berat en Fieri bedreigd,
Wdlona échter niet.
Het Berl. Tagebl. verneemt uit Skoe-
tari 'dat sinds eenigen tijd Turksche en
Montenegrijnsche agenten de Mahome-
dan.en van Skoetari en omliggende dor
pen tot den opstand aanzetten, welke
pogingen bij een gedeelte der bevolking
veel succes hebben.
Dezer dagen kwam een aantal Mor
hammedanen den stadscommandant, over
ste Philipps verzoeken om naar het le
ger der rebellen te mogen vertrekken.
Overste Philipps stemde hierin toe, op
voorwaarde echter, dat de eigendommen
van ieder, die vertrok, aan den staat
zouden vervallen. Toen eenige honder
den Mohammedanen 'daarop in de mos
kee bijeenkwamen om over het ant
woord te beraadslagen, liet Philipps de
moskee door Duitsche en Engelsche sol
daten omsingelen, en sommeerde hij de
vergadering om ©ogenblikkelijk uiteen te
gaan.
De menigte gaf aan dit bevel echter
geen gehoor, waarop het commando ge
geven werd om op het eerste bevel te
schieten. Toen de Mohammedanen za
gen, dat het ernst 4was, verlieten zij de
moskee en gingen1 n,aar (huis.
In Skoetari is nulde staat van, beleg af
gekondigd, terwijl bijzondere maatrege
len voor de bewaking der grenzen zijn
getroffen, wijl den laatsten tijd herhaal
delijk wapenen uit Montenegro binnen
gesmokkeld werden.
De onderhandelingen met de rebellen
zijn op aandrang der Hollandsche offi
cieren definitief afgebroken. De vorst
schijnt nu zelf ook te hebben ingezien
dat deze op niets moesten uitloopen.
De Italiaansche bladen gaan intus-
schen voort met den toestand als hope
loos voor te stellen. Ook Epirus zou als
verloren beschouwd moeten worden. De
Malissoren, die ter verdediging van Du-
razzo zijn opgeroepen, zijn begonnen de
stad te plunderen, en de politie verklaart
zich onmachtig. Reeds is een Europee-
sche dame door de Malissoren beroofd
en is haar geweld aangedaan.
Hoe critiek de toestand ook is, toch
is het aanbevelenswaardig, aan deze be
richten uit Italiaansche bron afkomstig,
niet al te veel waarde te hechten.
Fransche Senaat.
Onze lezers herinneren zich zeker nog
wel de sensatievolle onthullingen welke
een bekend Engelsch admiraal eenigen
tijd geleden deed omtrent het nut van
de groote pantserschepen in tijd van
oorlog, Dit zou nihil zijn. De Fransche
marinespecialiteiten schijnen er echter
anders over te denken. Gisteren verklaar
de Fransche minister van marine in den
Senaat, dat de regeering zich beijveren
zal het aantal onderzeeërs en maritieme,
vliegtuigen te vermeerderen, doch dat
daarnevens beslist moet worden voortge
gaan met den bouw van groote pantser
schepen. Ook moeten de Fransche ha
ven en reeden worden verbeterd. Wlat de
verdediging ider kust aangaat, is een dies-
betreffende overeenstemming tusschen de
[Ministeries van Marine en van Oorlog
aanstaande. 1
Verder verklaarde de minister nog, dat
de tenuitvoerlegging van het vlootpro-
gram in vollen gang is, waarbij zooda
nige maatregelen zijn genomen, dat de
pantserschepen drie jaar, nadat izij op sta
pel gezet zijn, in dienst kunnen worden
genomen. De bouw van Fransche oor
logsschepen, moet, aldus de minister,
verhaast worden met het oog op de
koortsachtige bedrijvigheid, die op de
buitenlandsche scheepswerven heerscht.
In 1915 zullen nog twee aanvullende
kruisers op stapel dienen te worden ge
zet. Hierna zal $an in 1916 nog slechts
een kruiser op stapel worden gezet in
plaats van in 1917, waarmede hetvloot-
program van 1912 zal voltooid zijn.
De vloot zal moeten dienen om bij
een eventueel e oorlog de havens van
Oostenrijk en Italië te kunnen blokkee-
ren, zoodat Duitschland wordt verhin
derd om materiaal en levensmiddelen
via de Italiaansche en Oostenrijksche
havens te betrekken. Wanneer Duitsch
land, aldus heet het in het officieelq
Vapport der begrooting, var, de 'zee af
gesneden zal zijn, zal het nooit een lang
durige oorlog kunnen volhouden.
Als nu Duitschland maar weer wat
gaat verzinnen om de havens aan de
Middellandsche zee vrij te houden, dan
is vooreerst weer genoeg werk aan de
winkel.
Zoo doen twee ultra moderne landen
in 1914.
GEMENGD.
Gri ekenland en Turk ije. Men
meldt uit Athene, dat zeven lichtingen
van de marine onder de wapenen zijn ge
roepen, in verband (met de uitbreiding
der vloot en de aanstaande vlootoefenin-
gen-
De b rand te (Sial emu Die brand
te Salem heeft 2000 huizen en 20 fa-
briekén verwoest, 25*000 mensch en zijn
dakloos*
De brandweer heeft hec.le rijen huizen
toet dynamiet moeten vernielen, om aan
den brand paal en perk te sitelk-n.
|H:et staat vast, dait 50 menschen ge
wond zijn, of er ook zijh omgekomen,
is niet bekend.
De schade, door |den brand aangericht,
wordt thans op ongeveer tien millioen
dollars geschat. Zoover men weet, zijn
er vier menschen omgekomen.
De Hartford en Connecticut brandver-
zekeringmaatschaplpiijen, die hun hoofd
kantoren te Londen hebben, schatten hun
verlies door den brand op1 1.215.000 dol
lars* Daarbij is niet begrepen de schade,
die door herverzekering gedekt wordt.
De Koning van Servië. Er zijn
er, die rneenen, dat het besluit van den
Koning van [Servië, om tijdelijk de re
geering over te dragen aan den kroon
prins, wél eens het begin van het einde
kon zijn. De koning wordt binnen een
paar dagen 70 en het j& bekend, dat
de laatste jaren voor hem camp'agnejaren
zijn geweest Zdjtn gezondheidstoestand
moet door den oorlog en de daarmee ge
paard gaande beslom|méringen en (agitatie,
sterk .geleden hebben,.
Daarbij komt, dat de politieke crisis,
die Servië op 't oogenblik doormaakt, en
waarvan de ontbinding van jde SkoepsCh-
tina het gevolg js, den koning slecht aan
staat en hij in den .strijd tusschen de
civiele en de militaire macht, die er aan
ten grondslag ligt, aarzelt partij te kie
zen. Dit alles maakt het waarschijnlijk,
dat hij deze gelegenheid fce baat neemt
om' terug te treden.
;Home Rule. 'Een ^wélingelichte
medewerker" van de Times schrijft, dat
de oppositie in het Hoogerhuis de wij
zigingen, die zij in het amendeerlngsont-
werp op de home rule-wet zal voorstel
len, in ontwerp gereed heeft. Zij strekken
in hoofdzaak om de tijjdgrens van zes
jaar voor de uitsluiting van Ulster uit
de wet te verwijderen én het gebied, diat
zal worden uitgesloten, ruimer te stellen
dan de regeering voorstelt.
He t proces Mevr* Caillaux^
Ingevolge een besluit van den Minister
van Justitie [heeft de rechter, die in het
proces tegen meviv Caillaux voorzitter
zal zijn, in overeenstemming «net den'
procureur-geneaal besloten, om geen en
kele toegangskaart voor de bijwoning van
het proces pit te reiken» B|ehalVe de ge
tuigen en de deskundigen zullen alleen
de advocaten en de vertegenwoordigers
der pers worden toegelaten. In het bij
zonder zal voor dames de toegang streng
verboden zijn, De duuir van het p-roccs,
waarin 50 getuigen h change en ongeveer
20 getuigen a décjharge zullen gehootd
worden, wosdt op ongeveer 0 dagen ge-
üehflt,
Gothland* Aangaande het op
de rotsen bij de Sciliy-eilanden Van
Cornwall gestrande stoomschip .„Goth
land" wordt gemeld, dat bij het redden
der opvarenden geen enkel [leven ver
loren is gegaan, alhoewel een der red
dingsbooten van het schip, voll vrou-4
wen en kinderen, in zee viel.
De redding ging met talrijke inciden
ten gepaard. Èen der matrozen sprong
in zee en redde drie vrouweneen an
dere redde een vrouw en twee khiderém
die te midden van wrakhout onklaar
Waren gekomen.
De stewardess Van de Gothland werd
gered door den scheepskwa r tiehm'eester.
die van het dek! in zee do<ok en 'dief
vrouw van onder de gebroken boot uit
haalde. [Zij iwerd Weder, (aan b'ooiid gehaald
en 'de kunstmatige ademhaling bracht
haar terug in 't leven. t
iEen der matrozen geeft het volgend
verhaalhet touw, waaraan de boot hing,
brak door, zoodat de boot van een hoog
te van 30 voet in zee stortte, waar d'ej
bodem door (den slag (brak. Met de hulp
eener bijliggende motorboot redden Wij
de inzittende vrouwen en 'kinderen, diie
huilend 'in zee spartelden. De pas.B'a*
giers brachten den nacht door in de
huizen van hulpvaardige eilandbewoners.
Oneerlijke Concurrentie.
„De Hanze", in het Blsdomi Breda,
heeft aan de Tweede Kamier verzocht
het voorstel van wet des1 heeren! Pl J..
Ml Aalberse, inzake strafrechterlijke ver
volging van oneerlijke concurrentie, e|en
uitmuntend' middel om dit groote euvel
te bestrijden, spoedig te behaUdellen en
tot wet aan ,te nemen.
Herstemming Prov. Staten Drente.
'Rij de te Assen gehouden' herstletok
ming voor een lid .van de Provinciale)
Staten van Drente in het kiesdistrict)
Assen, werden uitgebracht 3955 geldige
stemmen (aantal kiezers 7504), waarvan'
op de hecren K. Birok te 'Rolde (S. EX
A. Pi.) 1748, en'Q. Hoenderken, te iRor
aen (l'ib.) '2207 stemmen. Gekozen de
heer. Hoendeiken.
Aardbeving op Zuld-Sumatra.
IBjljl het departement Van Kolbniëën
is ontvangen het volgende telegram1 van
den Gouverneur-generaal van N,ed.*
Indië, d.d. 26 dezer:
„Hedennacht een hevigq aardbeving
te Benkoelen. iReeds rijn elf dp,oden en
vele gewonden gevonden Europeanen,
allen ongedeerd.
Tal van huizen rijfn ingestort en alle
Europeesche woningen onbewoonbaar/'t
Een hinderlaag in Boven-Oenga.
De corr. van het Hbld'. te Batavia!
seint: Een' patrouille stootte toevallig
in Boven-Oenga op de verblijfplaats van
de moordenaars van luitenant van Kreg^
ten. Drie vijianden werden neergelegd.
Blij den commandant van Lamno hebben
zich drie aanranders gemeld. De rest
der bende lokte 2 brigades marechaust-
see in een hinderlaag. Gesneuveld zijn
een amboineesch sergeant ten een fuse
lier. Levensgevaarlijk gewond1 2, licht
gewond 5 minderen.
De „Noord-Brabant".
Aan boord Van het .pantserdekschip
Noord-Brabant heeft een ontploffing
plaats gehad in het kolenruimi
De officier-machinist 1ste klasse BI
Verheijl en de korporaal-stoker Timmer
rijn niet ernstig verwond. Bieiden zijn
te Algiers achtergebleven en in het hos
pitaal opgenomen.
