VR0UWENADEL."
BUITENLAND.
-e Ja sr <n«
No 1425.
Bureau OUDE! SINGEL, 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bi) onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2cent, met Oetllustreerd Zondagsblad 5 cent
Zaterdag
2Ö
Juni
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, ellce regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer Bij contract aanzienlijke korting, Oroote lettere naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent: aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent Iedere regel meer 10 cent
Uit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
ft
Verleden week Zaterdag vermeldden
"wij, dat te Nijmegen is opgericht een
vereeniging „Vrouw en ad et", wier leden
fcich ten doel stellen de christelijke be1-
ginselen betreffende de vrouwelijke klee
ding èn zelf in beoefening te brengen
-èn bij anderen te verspreiden. Ook op
andere pilaatsen in het bisdom. 's-Herto-
genbosch zijn plannen voor een derger
lijke vereeniging in wording^ Tenzij; het
Kerkelijk 'Gezag anders mocht beslissen',
achten wij in het Haanlemsche diocees,
Kvaarin de Roomsche Vrouwenbond in
vallen groei is, vereenigingen als „Vrou-
fvenadel" overbodig, De actie van den
Roomschen Vrouwenbond toch is univer
seel, zij ontplooit zich in alle uitingen''
van vrouwelijken arbeid op godidicnstig,
maatschappelijk en sociaal gebied, op elk
terrein van het openbare ieven, zij ont
wikkelt zich in alle organisatorische da
den, die door en voor de vrouw kunnen
[worden gesteld. Maar dat idan ook door
aule plaatselijke afdeelingen van den
Roomschen Vrouwenbond een zellfde doel
worde nagestreefd, alls beoogd iworldt door
jde vereeniging „Vrouw en ad ei" te Nijr
wegen Een dergelijke actie toch mag
worden genoemd een eisch des tijds.
jiioe zij moet worden gevoerd, is een
kwestie van tl a c t i e k, die op verschi
llende wijzen kan worden opgelost. Oins
Schijnt b.v. een openbare vergadering,
toegankelijk voor aile Katholieke vrou
wen en meisjes, waarin de ernstige geva
ren, die aan de mondaine vrouwenkleei-
ding zijn verbonden, door een geestelijke
en een spreekster overtuigend worden
aangetoond, een prachtig propaganda
middel.
Het is zeker, dat een dergelijke actie
spot en hoon opjaagt in het kamp van
het moderne heidendom. Maar Idle stof-
"wollken mogen de onzen (niet verblinden1!
Dlat nog vele vrouwen ien meisjes, die
In den [grond van haar karakter .gods.-
idïenstig zijn, de ernstige gevaren, die
de excessen, de buitensporigheden van
de moderne vroinwenkiLeeding met zich
brengen, niet erkennen, is voor een. deel
het gevolg van het coquettearen met de
eischen van de mondaine mode, van het
[gemis aan moed om de ondeugd' van
uit de hoogte te behandelen, van de
vrees om als „braaf te worden aange
zien. Voor hen geldt echter de geweldige
waarheid neergelegd in, het woord
(van den apostel Jacobus: „Wie de
Vriend dezer wereld zijin wil, wondit
de vijand van God",
Voor een ander deel is het niet er
kennen van den ernstigen toestand toe
te schrijven aan het vereenzelvigen van.
de redelijke bestrijding idier onzedelijke
mode met een bekrompen preutschheid.
Door de preutschheid wordt nooit een
Roomsche actie gediend!. Men eische niet
de statige deftigheid van idle matrone in
de kleed ij van de jeugd, voor wie eer?
bekoorlijke elegance, harmonieerend met
de frischheid en kleurigheid van het jonge,
blije leven, volstrekt niet onpassend is.
Wat den ouderdom potsierlijk maakt, kan
voor de jeugd zelfs zeer schoon zijn. Wiij
zeggen: een bekoorlijke elegance
wat onder de tyrannic van de mondaine
mode „elegant" wordt genoemd, is voor
iemand, die Katholiek denkt en Katholiek
voelt, terugstootend en ergerniswekkende
Mogen dan misschien enkelen bij hun
bestrijding van de hedendaagsche mode
zich schuldig maken aan preutschheid,
de geheele actie als preutsch te brand
merken, zou verraden een betreurens
waardige verblindheid of,... een verhar
de gewetenloosheid. Als wij, dat bewe
ren, klinkt ons tegen de waarschuwende
stem van den Herder van dit diocees.
Z* D. H. de .Bisschop van Haarlem sprak
bij gelegenheid der inwijding van het
ketrai ten huis De Thabor" te Rotter-
idam het volgende ernstige woord
„Laat mij u zeggen, dat ik ernstig be
zorgd ben ook voor de zedelijkheid van
ons lUndw Men is begonnen met kinderen
half te'kleeden. Zoodoende wordt in de
jeugd het gevoel van schaamte ver
zwakt. En nu slaat het over op de groo-
ten. En zelfs onze Katholieke vrouwen
laten zich dwingen door een tyrannieke
mode, zooals het Christelijke vrouwen
om een zacht woord te gebruiken
niet past. i
Ik ben bevreesd, dat ook wij, dat ons
volk, zoo geneigd om in te voeren wat
uitheemsch is, zich die ongelukkige mode
zal laten opdringen.
Daartegen moet gewaakt; door zedige
kleeding moet ons volk toonen, dat het
niet noodig is te bukken voor een mode,
die er iioe strekt om allerlei onzedige
gedachten bij de mannen op te wekken^
Ik doe een beroep op de Katholieke vrou
wen, dat ze zich niet daartoe zullen lee-
Inen en zich zullen verzetten tegen de
tyrannie van een wereld, die verderven
wil",
Wiij zullen, om niet te veel plaatsruimte
in beslag te nemen, niet citeeren uit de
[herderlijke brieven van het gezamenlijk
Episcopaat van Duitscliland, Frankrijk en
België. Dat de strijd tegen de mondaine
fmodc niet overdreven is, maar "hoogst
[noodig, moet toch eigenlijk voor een
ieder overduidelijk zijn.
Ons, Katholieken, wordt zoo dikwijls
verweten, dat wiij de vrouwen niet willen
plaatsen op dat hooge standpunt, waar
op1 de hedendaagsche beschaving haar
Verheffen wil, omdat wij ons verzetten
tegen het z.g. feminisme, tegen de z.g(
vrouwen-emancipatie.
Het is een verwijt, dat pijnlijk botst
tegen onze Roomsche overtuiging. Onze
geschiedenis van twintig eeuwen Üoochen-
straft door de kracht der feiten deze brute
bewering.
De gereld, bet moderne heidendom,
[zou de vrouw verheffen*... 't Is waar,
zij plaatst haar in een gouden schittering
van uiterlijke staatsie, in de walmend^
wierook van verfijnde ten yenveekelijkende
(.[.honneurs", maar ivvat zijl was in het
oude heidendom', i s. zij in die hedenjdaag-
sche wereId-zonder-Godslavin, slavin
van lusten en luimen, grillen en nukke®,
passie en willekeur. En, zoo beschouwd,
[past de vrouw zoo goed de moderne
kleedij. 'Zij beeft niet uit te bloeien in
blanke bloesems teen -eigen leven, niet
te ontplooien in vollen rijkdom een per
soonlijk streven, (haar leven en strevep
{moet worden afgelost in bet behagen,
niet aan het hart, maar aan ae zinnen
van den man. En ,dat kan zij in de mo
derne kleedij, waardoor zij; blinkt in d'e
bedriegelijke schoonheid van een ge
pleisterd graf,
,Tegenover deze „emancipatie", die de
[moderne „cultuur" aan de vrouw heeft
gebracht, staat de eer, welke wij, als Kar
tholieken, haar schenken, Zoekt in onzen
tegenwoordigen tijd, volgens, [de woonden
Van Mgr. Gallier, de duivel door de
vrouwen de wereld te verderven, de Ka
tholieke Kerk wil door de vrouwen de
wereld gelukkig mak-en.
Zij weet, dat de vrouw het intiemst#
gedachten- en begeerten-leven van den
iman kan richten, dat de moeder beslissen
Ikan, wat ons Nederlandsche volk, wat
[Katholiek Nederland worden zal.
De Roomsche vrouwen stellen zich
ieder afzonderlijk :en allen te zamen on
der de krachtige schutse en het iilnsitre
voorbeeld van ,Haar, die volgens Gods
bestel in het Verlossingswerk onontbeer
lijk is geweest, die in haar maagden-rein
heid en moeder-rijkdom over alle eeuwen
heen heerlijkste schoonheid beeft uit
gespannen.
Uit de ruïnen van het hedendaagsch
heidendom en de verzinkende beschaving
(worde door en voor |de vrouwen gered
de menschel ijk e waardigheid.
Dat is ons Roomsch feminisme, on
ze Roomsche vrouwen-emancipatie
ALGEMEEN OVERZICHT.
Albanië.
De gebeurtenissen wisselen elk'ander
snell af in Albanië',. Zoo komt er eeb
telegram, meldende, dat alles rustig is,
hetwelk dan weer spoedig gevtolgd wordt
door een ander, -meldende, dat de toe
stand onrustbarend is. Zoo gaat het de
geheelë week' reeds door. Albanië und
k'ein En dé. Nu bl'ijlkt weer, dat de Al-
baneesche regeering in conflict gekomen
is met de internationale controle-com
missie, welke door de groote mogend
heden over Albanië is gesteld'.. De „Lo-
kal' Anzeiger" deelt er een en ander
oVer mede.
De Albaneesche regeering had van de
Oostenrijksche Lloyd het .stoomschip
Herzegewina gebuurd om de stad Kar-
waja, een broeinest der opstandelingen,
te beschieten)., In een half uur tijlds had
men twintig granaten In dc stad gewor
pen, Met de verrekijkers kon j»en z'en
hoe verscheidene granaten op de buizen
sprongenf. In het stadje ontstond een
paniek; de menschen vluchtten half ge-
ld'eed naar buiten!. Cm 5 uur versche
nen plbtseling 100 opstandelingen op
het strand en openden een levendig ge
weervuur op de stoomboot, die met
eenige kartetsen antwoordde, waarvan
er een in een groep opstandelingen viel
en verscheidene wondde), Daar de op
standelingen geen dekking, hadden, trok
ken Zij tenugt De boot naderde nu Du-
razzo en ging voor anker op een plaats
van waaruit Sjak kon worden beschoten,
dat men Van zee uit -niet kan zien, daar
het achter de heuvels ligt. Men kon
daarom de uitwerking van het bombar
dement niet waarnemen!. Er weirden 12
schoten pp Sjak gelbst, toen werd het
vuur gestaakt.
De admiraal yan het Engelstih oor
logschip, die als oudste in ,iaren het
hoofd is van de internationale controle
commissie, was bij het hooren van dit
bericht zeer gebelgd, omdat dq commis
sie hierin niet erkend was'.
Onmiddellijk zo,u hij aan de Herzogo-
wina geseind hebben, dat, als' ze het
vuur niet staakte, ze zelf dfoor de inter
nationale vloot gebon\jbardfeerd zou wor
den. Vervolgens moet de Eingehche ad
miraal zich naar het paleis begeven heb
ben om tegen somtnigë maatregelen, die
tegen de opstandelingen getroffen Zijn,
te protesteeren, daar ze een inbreuk;
vormen op de onzijdigheid van de mo
gendheden, die te D'irlïzo door oorlbigs-
•sche.pen vertegen\vitc<S'g& ZijiC Dp op
standelingen kunnen niet weten, wat
tusschen de Albaneesche regeering en
een particuliere maatschappij overeenge
komen isL
[De Albaneesche regeering zelf ont
kent, dat de admiraal tusschen beide ge
komen is, daar dit een inmenging zou
zijn in de binnenlandsche aangelegen
heden van Albanië!.
Ook thans na het jongste gevecht,
waarin de regeerin'gstroepen zulk een
gevoelige nederlaag hebben geleden,
moet wederom duidelijk gebleken- zijn,
dat de opstandelingen volkomen op de
hoogte waren van de plannen der ver
dedigers1. De indruk wordt steed's ster
ker, dat het verraad in alle hoeken van
't paleis en van Durazzo schuilt! Verraad
slluipt door de straten en alle militaire
plannen worden dadelijk!, nadat Zij zijn
opgesteld, aan de opstandelingen mede
gedeeld. Schandelijke trouweloosheid
maakt het Werk van de Nederlandschei
officieren en van de kleine schare verde
digers tot een zeef, waardoor alles weer
wegloopt, zoodat er nooit een tastbaar
resultaat overblijft.
Het gevecht, waarin kolonel Thomson
sneuvelde, was eveneens -een gevolg van
verraad hij had plannen gemaakt om
Maandag tot den aanVal over te .gaan,
en de vijand, die van dit plan in kennis;
gesteld was, poogde daarom in den nacht
van Zondag op Maandag de stad te
verrassen'. En net schijnt, dat majoor
Kroon, die het bevel' yan Thomson over
nam, een soortgelijk avontuur hadlL De
rebellen toonen daarbij een militaire ken
nis, die verwonderd doet vragen of zijl
een Moltke in hunne gelederen hebbent
Volgens de Neue Freie Presse is van
Zeer bevoegde zijde in (Wieenen ide tijding
binnengekomen, dat de sleutel tot de
signalen waarmee met de opstandelingen
.gecorrespondeerd is, in de woning van
Murrichio gevonden is. Wordt de tij
ding bevestigd, dan mag men nieuws
gierig zijn wat Aliotti doen zal.
Voor ieder is het volkomen duidelijk
dat door de Mogendheden in Albanië
een jpolitiek gevoerd wordt, van 't laag
ste soort. Men voelt het bedrog, maar
niemand is in staat de werkelijke daders
te ontmaskeren.
De Neue Freie Presse die de laatste
dagen een heftige campagne voert tegen
al die intriges, laat zich in haar num
mer van gisteren ook weer niet onbe
tuigd. Het blad vraagt zich af wat Euro
pa toch bezielt, dat het deze moordpartij
laat voortduren in een land, dat het als
't ware zelf in het leven heeft geroe
pen en dat nog door de internationale
controle-commissie, dus door Europa
zelf, grootendeels wordt bestuurd. Ver
geet het zijn waardigheid op die wijze,
dan ligt de schuld daarvoor in de" on-
eenigheden, die tusschen Oostenrijk en
Italië 'gebleken zijn. Sedert den dag
waarop de Monarchie in Italië op krasse
wijze werd aangevallen, en Alliotti zijn
rapport over de verbanning van Essad-
pasja vol hatelijkheden tegen de Oos
tenrijksche diplomatie liet publiceeren
schijnt Albanië voor de mogendheden
der Triple Entente een welkome gele
genheid te bieden, de scheur in het
Drievoudig verbond te verbreeden. Al
banië moet als werktuig dienen, om het
wantrouwen aan deze zijde, de haat aan
gene zijde van de Alpen 'te doen toe
nemen. En daarom mogen de opstande
lingen, deze Boksers van Albanië, onge
hinderd moorden en branden en de posi
tie van den door Europa aangewezen
vorst onhoudbaar maken.
Merkwaardig is het ook, te consta-
teeren dat alle berichten welke van Ita-
'iaansche zijde komen, ontzaggelijk oven-
dreven zijn, zoodat de „Wlahrheit" van
de „Dichtung" er niet meer te onder
scheiden is.
Griekenland en Turkije.
Eindelijk schijnt er naar de laatste
berichten te oordeelien, tusschen Grieke®-
land en Turkije eenige ontspanning te
zijn ingetreden. Wiel bewaart men het
diepste stilzwijgen omtrent de overge
legde nota's, maar de oorlogzuchtige
stemming in de bladen komt niet meer
zoo scherp als eenige dagen geleden.
Naar verluidt heeft de Porte op aan
sporing der Europeesche mogendheden
de clausule, waarin gezegd wordt, dat
de Grieksche nota een inmenging be-
teekende in de binnenlandsche aange
legenheid van Turkije, uit haar ant-
wourd geschrapt
Het bericht van de opdracht vanTurk-
sche officieren in Londen, waarvan ook
wij gisteren melding maakten, wordt
officieel tegengesproken. Het gezant
schap in Londen was van een en ander
niets bekend.
Volgens een telegram uit Konstanti-
nopel zou (g[isteren te Broessa een bloe
dige botsing hebben plaats gehad tus
schen Grieken en Turken.
Portugal.
In de Patriote vinden wij weer eenige
bijzonderheden uit Portugal, waaruit
blijkt, hoe zegenrijk! dat land door het
anticlericaal regiem wordt bestuurd. De
Lissabonsche correspondent keint aan
zijn blad het volgende:
Bij den aanvang van het repu-
blikeinsch bewind, spiegelden de leiders
de goegemeente voor, dat groote wed
vaart in den lande zou gaan heerschen.
De lichtgeloovigen beginnen nu in te
zien dat z<ii bedrogen zijn.
Het nieuwe regime werd ingeluid als
het ideaal van zuinigheid en vrijheid.
Op schrikbarende wijze zijn echter de
staatsuitgaven en de belastingen geste
gen. Bij den val der monarchie bedroe
gen zij 74140 contos in 191112 ech
ter 76000, in de volgende jaren 78512
78030, 78070 contos.
Tijdens de republiek zijn dus de uit
gaven met 4272 contos gestegen.
De republikeinsche demagogen riepen
vroeger in de volksvergaderingen „Geen
nieuwe belastingen voor het volk", toch
is de grondbelasting van 3.194 onder
de monarchie op 6.540 contos onder de
republiek gestegen, dat is dus 3.140
contos meer.
Ook de belasting per hoofd is van
2000 reis op 5000 reis gestegen.
Deze cijfers zijn welsprekend en too
nen aan tot welk een trap van. welvaart
en financieele zuinigheid wij in viler
jaar tijds gestegen zijn.
Het is een treurige ervaring geweest
En de vrijheid? Men huivert om in het
publiek te spreken; Overal moet men
zijn woorden wikken en wegen. In de
straten, op de trams, in zijn eigen huis
zelfs wordt imen beluisterd
Het schaamtelooze orgaan „O Mun-
do" durfde enkele dagen geleden zelfs
verlangen, dat de monarchisten buiten
de wet zouden worden gesteld en als
gewone misdadigers behandeld.
Zoo eischen het „broederschap" en
„gelijkheid."
Gisteren werden de beide monarchisti
sche bladen de „Diario da Mamha" en
de „O Dia" verboden en de exemplaren
door de politie in beslag genomen.
In het parlement vroeg een afgevaar
digde hoe dat te rijmen viel met vrijheid
van drukpers, Bernardina Machado ant
woordde laconiek „die bladen beleedi-
den de republiek."
Het antwoord was kort en bondig, de
republiek verdedigt zich. Wianneer men
denkt aan de matelooze aanvallen der
republikeinsche bladen tijdens de mo
narchie, vraagt men zich af waarom ver
dedigde de monarchie zich niet beter?
Door Angelo open te stellen voor den
Duitschen handel heeft de regeering de
Portugeesche katoennijverheid schier ge
ruïneerd.
Daardoor is een materieele schade
aangebracht van 40000 contos, terwijl
5000 werklieden tot bittere ellende ge
komen zijn. Deze werklieden bedelen
nu in de straten van Lissabon, en zij
hebben de bladen verzocht inschrijvingen
te openen. De regeering is onbekwaam
werk te verschaffen aan hen, die zij 't
brood uit den mond gestooten heeft.
Het parlement bekommert zich niet
om deze economische crisis en nog min-
j der om de werklieden of hun gezinnen.
De beraadslagingen over allerlei on
beduidende zaken worden zoolang mo
gelijk gerekt. Men weet dat de afge
vaardigden in Portugal per zitting wor
den betaald. En zelfs de man uit liet
volk begrijpt 't, 't parlementarisme i9 in
Portugal voor de meeste afgevaardigden
een broodwinning.
Het republikeinsche orgaan van Al-
meido „A Republica" schreef onlangs:
„Een nieuwe verlenging van de zitting
van het parlement zou schandelijk zij.n
De Kamer is een trieste come die.
Bernardino Machado speelt voor père
noble, maar is slechts een ledepop in de
handen van Affonso Gosta, die achter de
ooulissen alles regelt en schikt.
Het huidige regime in Portugal kan,
samengevat worden in twee woorden,
immoraliteit en droeve comedie.
GEMENGD.
Vrees el ijk mijnongeluk. Uit
Winnipeg (Amerika) wordt geseind, dat
in de Hillerest-mijn bij Fernis in B[ritsch
Columbia een ontploffing heeft plaats
{gehad. Van de 600 arbeiders, 'die in de
mijn werkten, zijn er 200 gered. De hoop!
om de andere 400. te redden, is opge
geven. Er zijn 50 lijken boven gebracht
Hartverscheurende tooneelën speelden
zich bij de plaats des onheils ai Treinen
zijn uit Calgary vertrokken om hulp te
verieenenen.
Brand in een kolenrnjtfft. In de
steenkolenmijn Vieille Marikaye bij Luik
is brand uitgebroken. (Tijdens het uitbre
ken van den brand waren ongeveer 400
arbeiders in de mijn» wélke gelukkig allen
Zijn gered. De brand Ibreidde zich over
de fgeheeie mïijn uit De materieele schade
is aanzierillijk.
Naspel van het Beilïs proces.
Tegen de 26 advocaten, idie tijdens de
behandeling van het proces-öeilis een
voor het ministerie van justitie en het
gerecht bölieedigende resolutie onfclertee-
'kenden, is na een proces,, dat 3 dage®
duurde, een veroondeeüng uitgesproken.
De advocaten Sokolow en Kerenslci wer-
fden tot 8 maanden, |de overigen tot 6
maanden gevangenisstraf veroordeeld.
De koning van Bulgarije las
tig gevallen. De „Agence JBulgare"
imeldt, dat de koning in Sofia is terug
gekeerd, Bij de reis idoor Servië is een
betreurenswaardig incident voorgevallen.
Een conducteur drong den wage® van
{den koning binnen, naar bjj zeide om
zich te overtuigen, dat de koning in de®
'wagon was. Hij liet daarvoor den trein
'tusschen twee stations stoppen. Door
personen uit de omgeving van den ko-
ining werd hij tot Zijn plicht gebracht,
waarna de trein de reis voortzette. De
minister-president bracht dit voorval ter
'kennis van den Servische® gezant, die
daarover zijn diep leedwezen betuigde.
Nader meldt men nog aan de WN. R.
;Crt"In verband met het bericht uiit
Sofia, dat de koning van Bullgaijre op
zijn doorreis door Servië door een con
ducteur, die den wagen id'es konings was
binnengedrongen, lastig is gevallen, heeft
de Servische regeering een gestreng on
derzoek gelast, waarvan de uitslag open
baar gemaakt zal worden. De condudeur
zal, als het hem ten laste gelegde waar
blijkt, gestraft worden.
(Het Eucharistisch Congres.
Het Eucharistisch Congres, dat dit jaar
in Lourdes wordt gehouden, Zal 22 Juli
plechtig door ZuEm'. den Kardinaal-legaa+
worden geopend. Zaterdags en Zondags
[hebben groote processies plaats. He*
Allerheiligste wordt dag en nacht ter