DE VLIEGMACHINE. BUITENLAND. >e Jaargang No 1423. Bureau OUDE SINGEL 84, LEIDEN. latere. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITQEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met QRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 0 cent per week ƒ1.10 per kwartaal; bi) onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 11-50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Oelllustreerd Zondagsblad 5 cent Donderdag 18 Juni SO! i., De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-3 regels 0.73, elko regel matr 15 cent Ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.30, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bi) contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen nandels-advertentlën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent: aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent. iedere regel meer 10 cent Kerk en schouwburg. Dit opschrift lijkt zonderling en daar om zullen we 't gaujw toelichten. ,We doelen ermee opl het tweeërlei standpunt, dat de overheid! inneemt naar gelang zij' met de kerk dan wel met den schouwburg te doen heeft. Voor den schouwburg is geen over heidszorg goed genoeg. Den Haag heeft ;zelfs if 4Q.0Q0 over gehad voor een s,chouwburgp|llan, dat niet eens uitgevoerd werd, en besteedt nu zoowat een kwart mi'jlioen om het oude gebouw te restaureeren,. ,Te .Haarlem gaat men nu een nieuwen schouwburg stichten, waarvoor weliswaar een ingezetene 250 mille ten geschenke gaf, zoodat de gemeente er sjlechts weinig behoeft bij te leggen, maar 'daartegenover staat de stad voor den bouw een van haar pleinen af wat Indruischt tegen gezonden stedenbouw, waarbij immers de pleinen de longen hunner stratenomge- ving worden genoemd. Dit zijn nu maar twee staaltjes uit den laatsten tijd; er Zijn echter vele steden, die er een eigen schouwburg op na houden, zelfs al wordt langs den weg van het particulier initiatief denk h.v. aan 'Amsterdam in de behoefte aan „Kunst" ruimschoots voorzien. En die schouwburg is dan een voorwerp van overheidszorg. Nu de Kerk^ Waar is de gemeente, die gratis grond geeft? Misschien vindt men hiervan een voorbeeld in „het donkere Zuiden", maar Sn 't verlichte (Noordein is /betalen de jbooid- schap. 'tZ,ijn vooral in de steden en nu denken we b|.v. aan pastoor Binme- wiertz' kerk te Scheveningen, welike op stadsgrond wordt gebouwd1 vaak enor me bedragen, welike alleen voor terrehy moeten worden uitgelegd. En wie denkt, dat er dan bij den bouw faciliteiten wor den verschaft, heeft het ook glad mis. Neen, ailis he,t de kerk betreft, is de overheid niet te spreken of 't zou voor een moskee moeten Zijfn. Een Christelijk bedehuis even wel Geen zilveren koorden dan tusschen Kerk en Sitaat}! En zoo heeft dan ook de linker Kamer meerderheid Dinsdag gauw afgestemd' de geringe subsidie, welke eenige Zuid-Lim burg,sche kerken van het Staatsmijnbedrijf genoten ter tegemoetkoming in de kosten van door den aanwas der ^rbeidlersbie- volking vermeerderde zorgen,. Als die subsidie nu nog voor een schouwburg ware geweest of voor een bioscoop, maar voor de kerken!Neen, neen, weg miet die zilveren koorden. Eén ding is gelukkig., ■Onze kerken komen er toch wel. En goed ook! V Treurig. [Waartoe de politiek iemand brengen kan, bleek gisterenavond wederom bij een inzender in het „Algemeen Handels blad". Terwijl alle Nederlandsche bla den, tot zelfs „Het Volk" .toe, piëttTeits;- volle artikelen wijdden aan de nage dachtenis van den .gesneuvelden Majoor Thomson, komt deze ïiberalë schrijver FEUILLETON. 4) De achtersteven van het schip stond loodrecht Het fluitend geluid van de schroeven, die in de vrije lycht draai den, overstemde een oogenblik het ru-i moer aan boord van de MaCk'enzie.( Al leen was de rook nog te zien op de plaats waar de stoom w,as verdwenen,| Deze aanvallen'midden in den nacht, in volmaakten vredestijd vooral, had iets Verschrikkelijks, Een zwarte vorm1 gleed 1'angS links; nauwelijks een halve mijl afstand', en de stuurman riep opnieuw: Naar de stukken, vlug, Perry;!k, Kijk aan bakboord, achter! 'Schiet, schiet.f Maar de grootst mogelijke verwar- Iring heerschte aan boord van de paket- boot Verdwaasd liepen de matrozen overal rond en de commandant was niet in staat ,de matrozen, die 'met de kanon nen belast waren, bijleen te houden./ Die twee 76 millimeter kanonnen wa ren Jjrijl het vertre'Ig uit San Francisdo op het platvorm gepj^atst, da(t' elke Am'e- ri'kaansche boot vp.or deze bewapening moet voorbehouden., Door bevel te ge ven, de kanonnen voortdurend gereed te uit .diens dood politieke munt sla a nil Ziehier wat hij schrijft: „Gelijk men weet, was Thomson tot 1913 afgevaar digde voor Leeuwarden in de Tweede KameE Ongetwijfeld zou dit i,n 1913 weder het geval' züjb geweest, indien niet de vereenigde k'erkelijken zich, op order van hun hoofdmannen, van stem men hadden onthouden, met het gevblg, dat mr. Troellstra de overwinning be haalde., Ware de uitslag anders; geweest', dan zou thans niet een geweerkogel een ein de hebben gemaakt aan het leven van den pas 45-jarigen man," Dus had b'ijl de herstemming in Juni 1913 de rechterrijlde in plaats van zich vani stemmen te onthouden de partijl ge kozen der liberalen, dan zou Thomson niet naar Albanië z'ijln gegaan, en 'Ne derland op dit oogenblik een groote fi guur /meer tellen., 't Is wel ver gé- zocht, maar wie weet, misschien doet bij eventueele verkiezingen een 'derge lijk argument nog wel opgei dl, Niet de oproerige Albaneezen, maar de rechterpartijlen rijn de oorzaak! van Thomsons dood. Dergelijk politiek gedoe bij de lijk baar „van den gesneuvelde stemt .zeker treurig, maar nog treuriger vinden Wij het, dat een blad, als het "(Handels^ blad", dergelijk' onsympathiek geschrijf in z'ijln kolommen opneemit, Toch is het steeds de rechterzijde die de antithese voert4 KAMEROVERZICHT. TWEEDE KAMER. Allerlei. Indische aanvullingsbegrooting. Na behandeling van verschillende klei nere wetsontwerpen, die onzen lezers niet zeer veel belangstelling zullen inboeze men, kwam aan de orde de Indische Aanvullingsbegrooting, die verscheidene onderwerpen omvat. Hoofdschotel van gisteren vormde een post van f 10.000, toe te kennen aan de ver,. Oost en West. Deze particuliere ver- eeniging heeft een informatiebureau ge- Istiicht voo(r "betrekkingen, in onze Oost te vervullen. Tegen deze subsidie verzet ten zich de heeiren Sicheurer (A,.Rh) en Boogaardt (R.K.), bevreesd, dat 'dit par ticuliere zaakje in een zekere richting zal werken. Dinsdag wordt de discussie hier over voortgezet. Heden en morgen is ei* afdeelingsonderzoek. ALGEMEEN OVERZICHT. Albanië De fust is voorlioopig weder hersteld, dank de wel wat late hulp van de groote mogendheden. |Hbe lang de thans inge treden rust duren za'j, weet niemand te voorspellen, maar Zeker niet al te lang, want alles wijst er op, dat het rertLreererj der opstandelingen maar tijdelijk is, om dan weder met een nog "grootere macht naar Durazzo op 'te rukken. houden, waardoor het stoomschip in een hulpkruiser werd omgeschapen, had de regeering van Californiëë wel' blijk! ge geven, dat de toestand ernsfig genoeg) wa' |s>om een aanval te voorzienmaar met de onbezorgdheid, die ontstaat, al^ het werk geen uitslagen oplevert, had de cornmandnt avan de Mackenzie den vierden dag de manoeuvres met de stuk ken doen stakende affuiten waren in een hoekje van het ruim opgeborgen ook werden zij door de matrozen niet eerder gebracht dan na Vijf lange minu ten, terwijl in tusschen het stoomschip geheel was omgedraaid. Maar waarop moest men schieten? Het schip', dat zich eenige oogenblikken tevoren had vertoond, wasi verdwenen* Een vreeselijkë angst had' zich van allen meester genraakL 'De verwarring van een torpedo in den nacht, als de opzichtbare tegenstander die rondom' het veroordeelde schip snuffelt., is volgens de bekentenis van alle zeelieden, de vreeselijkste nachtmerrie^ De matrozen liepen verward dooreen, eenige deden hun zwemgordels aan an deren snelden zonder orde maar de sloe pen.! Nu hoorde men een kreet: Kijk daar IDaarDaarDaar zijn ze Iwaarop een seconde later het com mando volgde: De „Agenzia Sitefani" meldde, dat gis termiddag de opstandelingen 'wederom een aanval hadden gedaan op de stad, juist nu een deel der verdedigers b,ij Siak slaags zijn. Men vreest, voegt het blad er 'bijl, dat de opstandelingen In grooten getale de staf zullen binnen rukken. Dit bericht echter, dat alleen uit Italiaansche bron kom}, zal wel weer, zooals vele berichten van die zijde, ge fingeerd zijn, en zal wel alleen in de wereld gestuurd woirdey om vde onrust te doen toenemen, want afghteraf blijkt hoe tenger hoe meer, dat ïltalië de laats/te dagen in Albanië geen zuiver s'pel speelj. De aanval der Albaneezen was zoo ver raderlijk en daarbij zoo meestervol, dat bij vélen de indruk geyestigd werd, dat bekwame officieren hen moesten aanvoe ren. Het vinden van de Italiaansche ge weren bij de opstandelingen weet de „Agenzia IS,tefani" weder zeer nahiuriijk te verklaren ,maar ons lijkt de zaak min der natuurlijk en dat sommige corres pondenten meenen, dat bekwame offi cieren de opstandelingen aanvoerden, lijkt ons evenmin zoo natuurlijk,. Ook de Fransche bladen zoeken ver band tusschen de kwestie van Thomson met Italië en den aanval der opstande lingen op Durazzo,. Zoo ook de„Temps", die, weliswaar in zeeir voorzichtige ter men, maar niettemin toch zinspeelt op het verband, dat kan "bestaan tusschen de geschillen van Thomson en Aliotti en den dood van Thomson. iWij vragen ons zelfs af, of het alleen Italië is, dat te Durazzo een niet prijzens waardige rol speelt Het vermoeden, dat men niet met eerlijk spel heeft te doen bij sommige mogend heden, maakt het te moeilijker den toestai .i zuiver te beoor- deelen en een voorspelling te wagen om trent de vraag, of de vorst zich zal kunnen handhaven, of dat hij het landje, dat de vorsten hem onder schoone voor spiegelingen gunden, en waar zij hem leelijk in den steek lieten, zoo niet tegen werkten, zal -opgeven,. iWel worden er nu ook in de Italiaan sche bladen stemmen vernomen, die het Ojptreden der Holllandsche officiëren prijzen en zelfs hulde brengen aan den zoo gehaten Thomson,. Zeis de zoo ver guisde kapitein Fabius, die de beide Ita lianen gevangen mam; wordt thans ge schilderd als een élite soldaat. In de internationale/politiek met al'die onsympathieke intriges beteekent dit ech ter weinig. De dood van majoor Thomp son geeft de „;Neue Freie Presse" dan ook aanleiding om ernstige verwijten aan Italië te doen,. De sombere indruk blijft hangen, zoo schrijft dit blad, dat d!e Italiaansche diplo matie nog gisteren een man uit Durazzo heeft willen verwijderen, die heden zijn bloed voor de bescherming van de stad! heeft vergoten,. Nu jligt hij door een kogel doorboord ter aarde gestrekt en Italië heeft een satisfactie, die het zoo zwaar op1 het hart valt, dat in het Romeinscbe parlement met eere de nagedachtenis van den wakkeren Nederlandschen officier is herdacht. Zjijn familieleden, die hij achter- Vuur., y Het was een granaat, die op *t geluk af was afgeschoten., Nauwelijks hoorde men de losbranding; Zijl werd overdon derd door een verbazenden knal en het geheele schip beefde als: een vboom' on der een krachtigen bijllhouw.( Een reusachtige waterhoos sloeg op het dek neer en bijna oogenblikkelijk begon het schip over te hellen paar dén kant, vanwaar het schot was gevallen.; De Japansche torpedo had de Mac kenzie op de hoogte van de machine? getroffen en daar het Amerikaansche' stoomschip niet evenals de oorlogssche pen van verschillende compartimenten was voorzien om het onmiddellijk zinken te voorkomen, liep de bloot jeer spoe dig met water volL, Toen luitenant Archibald Forster, na dat de hoos was neergevallen, den com mandant zocht was deze verdwenen, dè enorme vloedgolf had hem (medegCnoMen met een stuk van de commandobrug.! Een vreeselijike verwarring heerschte er op het ongelukkige schip, dat binnen enkele minuten zou zinken.. De matrozen van de Mackenzie waren niet gewöon aan die dicipline, die op oorlogsschepen de bemanning in staat stelf, zelfs in het meest kri)tieke oogen blik aan de commando's gehoor te ge ven. Zij liepen verbaasd rond als ratten laat, zullen misschien geen antwoord we ten te vinden op de vraag, waarom hij zijn -leven liet. Niet voor zijn vaderland, rniaar voo:r een volk; dat hij nuttig meende te kunnen zijn, een volk waaraan hij zich imet al z'n kunnen wijdde, om het uit verwildering tot een hooger plan van beschaving op .te voeren en zijn toe komst en vrijheid te verzekeren. iLieden, behoorende tot dat volk, niet eens door geloofshaat verblind, maar veilé spitsboeven, geworven door buitentend- sche agenten, hebben voor een paar zil verlingen de schanddaad' begaan, een man te dooden, die hun stam tot een heid wilde brengen en naar buiten weer baar maken, opdat hij niet zou worden vertreden. Nooit heeft er snooder ondank be staan, en deze moord zal voor Albanië altijd iets blijven, waarvoor de natie zich moet schamen en dat zij als een brand- Imerk op1 het voorhoofd moet bLijveu voelen schrijnen^ Een tölegram uit Durazzo meldt, dat tegen den avond de opstandleringen twee onderhandelaars naar den vorst zomdien om een wapenstilstand te vragen van twee dagen, teneinde de dooden te kun nen begraven* Het verzoek werd echter door den vorst afgewezen* De dood van Thomson. Over den dood van Thomson ont vangt de „Coiriere deila Sera" uit Du razzo nog de volgende bijzonderheden Sedert het begin van het gevecht reed Thomson te paard langs de linies en loopgraven en moedigde de strijders aan met de weinige Albaneesche woorden die hij kende* Zijn opwekkend woord had buitengewone uitwerking, daar hij groot gezag over de troelen had. Tegen 5 uur bevond Thomson zich bij den heuvell aan den ingang der stad op "dén weg naar Sjak* 'Hij was te paard en volgde door zijn kijker de nadering der opstandelin gen. Zjch tot twee journalisten wendend, gaf hij hun den raad heen te gaan met de woorden: „Er is hier gevaar om ge troffen jta worden." Op dat oogenblik trof hem een ..geweerkogel in de volle borst Thomson wankelde en viel op den grond, in de armen van een paar gen darmen, die toesnelden. De "kogel had een slagader doorgesneden. De dappere officier stierf bijna dadelijk zonder een woord meer te uiten. Het bericht van Thomson's dood werd spoedig bekend in de stad, waar het een onbeschrijfellijken "indruk maakte. Onder de laatste berichten konden wij in ons blad van gisteren nog melding maken van de plechtige begrafenis,. Thom sons stoffelijk overschot is uit het paleis van den vorst begraven. De kransdragers openden den lijkstoet; er Waren o„ a. kransen van het Oostenrijksche en het Italiaansche gezantschajp en van Albanië. De lijkkist, met de Nederlandsche vlag bedekt, werd gedragen door gendarmen en begeleid door Oostenrijksche en Ita liaansche matrozen. Voor het paleis sloot de vorst ,na een lauwerkrans en de hoogste Albaneesche orde op de kist te hebben gelegd, zich bij den stoet aan. in een brandend huis.. De orders van de officieren waren niet bij machte hen in bedwang te houden, toen rij verward dooreen naar de slbepen snelden., Twee bootjes sloegen om voor rij zich van het schip hadden kunnen verwijlderen.l Een andere sl'oep, die door onbekwame handen werd gemanoeuvreerd, bleef met het achterste gedeelte hangen het gevolg ,dat alle ongelukkigen, die er in hadden plaats genomen, in zee vielen./ Een scherpe, zware rook verborg met een somberen sluier de onbeschrijfelijke tooneel'en, die zich toen op de brug af speelden en plotseling zonk de Macken zie in een maalstroom van schuim'., Door de draaikolk was het schip bij de acetyleen-granaat gebracht, waarVao het gesuis de vloeken en de kreten over stemde de Mackenzie sleepte de vuur baak naar den afgrond mede, die het tragische tooneel had verlicht, en alles was weer in een dichte duisternis ge dompeld*.... Na de ontploffing had Maurice Rim- baut getracht hiitenaht Forster mede te trekken., Maar de officier had met het hoofd geschud.;' De commandant is er niet meer, zeide hij: m'ijn 'plaats is hier., Adieuj Tracht ze te redden, als het nog tijd is.j Op hem volgden de Nederlandsche offi cieren, het geheele diplomatieke corps, de Oostenrijksche en de Italioonsche ad miraal en de officieren der oorlogssche pen. Oostenrijksche en Italiaansche ma trozen sloten den stoet;. De spanning tusschen Griekenland en Turkije. De „Kölïi. Ztg." ontvangt uit Turksehé bron een bericht, waaruit blijkt, dat 245,.000 vluchtelingen uit Griekenland naar Turkije zijn gevlucht. De Turksehe regeering heeft alles gedaan om deze menschen, wien alles ontnomen was, een onderdak te verschaffen. Dit bericht wordt echter wederom door de Orieksche regeering tegengesproken. De Russische gezant heeft de bemidde ling tusschen de Porte en het Orieksche patriarchaat op zich genomen. De militaire diensttijd. De driejarige dienstplicht blijft nog Heeds de zwakke plek in het nieuwe pransche ministerie! De radicale en socialistische bladen wij'zen er met droef heid op, dat elke hoop op den terug keer tot den tweejarigen diensttijd voor lioopig moet worden opgegeven. Jaurè? zegt echter, dat de strijd weldra zal Kvorden hervat en dat de quaestie bij elke gelegenheid aan de orde zal worden gestéld. He „Radical", de „Lanterne" en de „Aurore" betreuren de scheuring in het blok; de meeste geunifieerde radicalen toch heblben voor Viviani en den drie jaarsdiensttijd gestemd ,ondlanks het pro gram van Pau. Hunne ontmoedigende ppmerkingen toonen, dat de toestand voor het kabinet goed is en dat het ten minste den eersten tijd rustig zalS laymen leven, De instortingen te Parijs. Ontzettend moet de indruk geweest zijn bij de voorbijgangers, die getuige Waren van dde instortingen en plotseling voor hun oogen het plaveisel zagen ver zinken en menschen en wagens in de zwarte diepte zagen wegzakken. En dat alles bij stroomenden regen en ratelen de donderslagen. Hoe plotseling de in stortingen plaats hadden, blijkt wel uit het verhaal van een politieagent, die op de Place St. Philippe du Roulé dienst deed. Juist waren twee trammen gepas seerd, toen de grond openscheurde. De man had nog juist den tijd een taxi, die in volle vaart aankwam, te doen stoppen: de wagen bleef staan met de voorwielen op den rand van het gat. De „Matin" herinnert er aan, dat on geveer een week geleden op die zelfde de Place St. Philippe du Roulé alreeds een auto gedeeltelijk in het plaveisel is weggezakt. Men behoefde geen inge nieur te zijn, zegt het blad verder, om te zien, dat de weg boven de Metro-lijn St. Clouo-Opéra aan het verzakken was. Maar, schrijft de „Matin" scherp, dat merkten alleen gewone voorbijgangers en journalisten op. Die knappe' inge nieurs, die sinds twintig jaar bezig zijn Parijs te ondermijnen, en de autoriteiten die maar steeds weer last geven tot Op de brug overzag de jonge inge nieur den verwarden troep matrozen em eenige passagiers, die naar de sloepen snelden.! i En aanstonds schoot hem1 in de ge dachte ,dat hij in het bezit was van een bootje, dat al de andere verre over trof, omdat het buitengewoon lich(Hwas en terzelfdert'ijld buitengewoon sterkt! Heft geteerde zeil', waarmede hot was bedekt, zou voorkomen ,dat het door het water werd beschadigd en als een enorme bloei zou het boven bÜjlven drij ven.' Niemand dacht er overigens aan he4 hem' te betwisten, aller aandacht wa' op de slbepen gericht! Hij stond dus alleen bij het schuitje van Zijin bestuurbaren ballon en zag aa zijn voeten den bijl' liggen, dien de or bekende vluchteling op de brug had 1. ten vallen. Plotseling kreeg hij een i geving.' In een oogenblik kapte Maurice Rir baut de kabels door, waarmede h schuitje aan de b'rug was bevestigd, h'ij was vastberaden genoeg om toe zien, dat het door geen enkell tou1 meer aan het schip verbonden was, daar hij voelde., dat de brug hoe lan£ hoe meer begon te helllen, snelde hij n: den Riitenant 4 ^Wordt vervolgd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1