Woensd:iji
BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e «Harganj»
No 1405.
Bureau OUHG 54, tKIIJEN.
Interc Telefoon 035 Postbus ft
DIT Rl AD VP.RSC) II |N I EI.KP.IM DAG UIT< iF.7< INDF.RD ZON- FN FEESTDAGEN
DF ABONNF.MFNTSPKIIS hiMlra.itfi mét OPA IMS POLIS Ongevallen-verzekering
en het OHILLIJS TRFRRl) ZONI)A<ISBLwnoi Leiden 0 cent per week
1.10 per kwartaal bi| onze agenten 10 cent per week, 1.3^ per kwartaal Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met OeTllustreerd Zondagsblad 5 cent
23^
Mei
101».
Dt AMVP.Rl'ENTIFPBI|5 bedraagt mn 1—5 regel» 0.75. elke regel meer ISceni
ingezonden mededeelingen van I5 regel» 1.50, elke regel meer 30 cent. mei gratie
bewijsnummer Hij contract aanzienlijke korting. Groote letter» naat plaatsruimte.
Kleine AdvertentiSn gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen nandels-advertentiin) 1—5 regel» 25 cent. Iedere regel meer 5 cent: aangeboden
betrekkingen 1—5 regel» 50 cent Iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Evenredige Vertegenwoordi
ging-
,Die uitslag der Bielgische Kamerver
kiezingen zij ons leerzaam, nu ook bij
ons te lande de Evenredige Vertegen
woordiging nadert
Reeds is het verslag van de Staatscom
missie voor de „E. V.", vergezeld van'
vijf wetsontwerpen met memoden van
toelichting, aan de Koningin aangeboden.
Natuurlijk l eteekent dat nog niet de spoa
dige invoering van het stelsel, maar we
gaan er dan toch heen.
En dan is het goed, duidelijk op te
merken, hoezeer ook bij een evenredig
kiessysteem, politieke acties onzerzijds
noodzakelijk blijft
Er is wel eens gezegd!, dat „E. V,."
en 't wend als grief ertegen aange
voerd de partijverhoudingen zou doen
verstijven en zoodoende het politieke le
ven dooden, maar België leert het tegen
deel.
De uitslag der verkiezing was er nu
toch een achteruitgang in aantal zetels
der irechtsche meerderheid.
Oelukkig was de achteruitgang niet on
rustbarend. De katholieke bladen wijzen
er in alle kalmte op, dat de meerderheid
van 16 stemmen, bij de verkiezingen van
1912 behaald, een onverhoopt maximum
was, dat noodzakelijk eens moest dalen
dat de rechtsche meerderheid vóór 1912
slechts 6 stemmen bedroeg, en dat het
getal 12, diat hunne huidige meerderheid
aanwijst, dus nog zéér bevredigend mag
worden genoemd.
Hoe dit intusschen wezen moge en
welke de oorzaak der schommelingen
moge zijn, in ieder geval blijkt de nood
zakelijkheid het kruit droog te houden,
ook bij een evenredige vertegen woord U
ging. Geen inslapen bij de gedachte: we
krijgen nu onze competente portie, want
het ontwaken kon dan wel eens een ont
goocheling zijn.
Aizoo: onze propaganda blijve leven-
fciig, ja zij er nu bovendien al op ge
richt, onze kiezers góed van aard, wer
king en consequenties der evenredige
vertegenwoordiging te doordringen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Albanië.
Het is onmogelijk om uit de tegenstrij
dige berichten uit Durazzo zich een hel
der beeld van den toestand te vormen.
Tot nog toe is er over de gebeurtenissen)
die aanleiding hebben gegeven tot de in
scheping van den Mbret op de Misurala
geen enkel' vertrouwbaar bericht tot ons
gekomen, schrijft de lbN. R. Cf' ,W.ant
zoowel de Oostenrijkers als de Italianen
hebben belang bij' een bepaalde voor
stelling van zaken, en de Frnnsche en
Engel'schc dagbladcorrespondenten doen
aan ententepoütiek, zijn er dus op uit,
om den tpestand in Abauië, 'de schepping1
van Oostenrijk en Iiarlë, zoo treurig mo
gelijk voor te stellen. Zij willen gaarne
B- wijzen, dat die schepping op een al-
jgeiieele mislukking uitgeloopcn is en
door dat streven zijn hun berichten wel
licht sterk gekleurd.
Daarom is het waarschijnlijk1 ook toe
te schrijven, dat Dr. Dillon, de bekende
correspondent van de „Daily Telegraph"'
de schuld van het gebeurde op de Nej
derlandsche officieren 'werpt, die naar
krachten tot de vorming van den Aüba-
nccschen staat hebben bijgedragen. De
Nederlandsche officieren zijn de ejmige
Europeanen, die zonder eenige politieke
bijbedoeling in het belang van Albanë
werkzaam zijn. Reeds die omstandigheid
maakt het onwaarschijnlijk, dat de voor
stelling, door dr. Dillon en eenige van
zip Italïaansche collega's gegeven, juist
zou zijn. Echter is het op zichzelf reeds
geen verblijdend feit, dat eqn dergelijke
voorstelling in het buitenland' wordt ver
spreid. 1
Van belang is daarom wat de Italiaan-
sche minister van buitenlandsche zaken,
bi San Giul'iano, in de Kamer over Al
banië heeft medegedeeld. Hij zeide n.ï.
dat de toestand eischt nauwlettend toe
zien van Italië, dat nooit zal kunnen
toestaan dat het evenwich(tf in de Adria-
tische Zee tot zijn nadeel gewijzigd
wordt. Die Minister kan niet in details
treden betreffende de gedragslijn, welke
de regeering in deze volgen zalhij geeft
een overzicht van de laatste onlusten
welke een sociaal en agrarisch karakter
dragen en voortvloeien uit het verzet
der Muzelmannen tegen de gevreesde
overheersching van de Christelijke min
derheid in het land.
Di San Giul'iano zeide vervolgens dat
de toestand donker blijft. De onderhan
delingen zijn moeilijk, omdat de leiders
der opstandelingen zich verbergen en het
bijna onmogelijk is met de onwetende
ongedisciplineerde massa te onderhan
delen.
De toestand in Albanië leidde tot le
vendige ged'achtenwissclingen tusschen
Oostenrijk' en Italië waarvan de resulta
ten zijn le. Oostenrijk en Italië willen
de consolidatie .van den ^Albaneeschen
Staat en de handhaving van het gezag
van den Vorst, de recente gebeurtenis
sen kunnen de reeds genomen besluiten,
Epirus betreffende, niet wijzigen2e.
Oostenrijk en Italië zullen zich inspannen
de interventie van hun legers te vermij
den de ontscheepte detachementen zul
len zoo. spoedig mogelijk teruggeroepen
worden3e. zij zullen de zending van
detachementen van internationale troepen
naar Durazzo aanvaarden wanneer alle
mogendheden er in toestemmen4e. aan
de internationale controle-commissie zal
gevraagd worden doeltreffende steun aan
de Albaneesche regeering te verschaffen
5e. conform hun overeenkomsten zijn
Oostenrijk en Italië geenzins van plan
zich in de binnenl'andsche aangelegen
heden van Albanië te mengen.
De Minister zeide vervolgensWij heb
ben vertrouwen in de medewerking van
alle groote mogendheden om' de taak Van
Oostenrijk en Italië in Albanië te verlich
ten.
Die medewerking zal1 eerstens bestaan
in net zenden van een Internationaal'
korps naar Durazzo.
Naar het heet zal een Engelsch bevel
hebber aan het hoofd van deze troepen
worden geplaatst. Behalve Rusland, Oos
tenrijk en Italië moet ook Frankrijk zijn
toestemming voor het plan hebben gege
ven. De beslissing van Engeland ont
breekt nog, maar is waarschijnlijk spoedig
te wachten.
Opmerkelijk is hetgeen de nieuwbe
noemde Albaneesche gezant te Wieenen,
Sure ja bei Vlo ra, die Zaterdag te Wiee-
nen aankwam, omtrent den toestand opj
merkt. Ook hij acht. den toestand zeer
ernstig, maar volstrekt niet hopeloos.
De zaak is, dat de vorst niet over een
voldo'ende militaire macht beschikt. De
door de Nederlandsche officieren geor
ganiseerde gendarmerie is niet voldoen
de. Zij was groof endc el's voor Epirus
noodig, maar het geheel'e land heeft troe
pen noodig en de gezant meende, dat
Albanië die voorloopig niet kon leveren
en men dus tot vreemde hulptroepen zijn
toevlucht zou moeten nemen. „De Ne
derlandsche officieren I bbcn uitnemend
werk verricht en giftan hiermede voort,
doch hun aantal' ,is te gering". De ge
zant ziet in dc bewering vooral1 een pa-
nislamitische en hij -• van oordeel, dat
Essad pasja het Molumedaansche fana
tisme heeft weten te cxplojteeren. Er
kan, meent de gezant, geen rust komeiii
indien niet minstens 5000 man vreemde
troepen naar Albanië komen. Ook zou
het noodig zijn dat een internationale
controlecommissie het beheer van heit
l'and pVerneemt. Dc beweging in ;Middem-
Albanië is een Mohamedaansche, vijan
dig tegen de vreemdelingen, maar niet
anti-christelijk. „Ik geloof' zeide Sureja
bei, ,.dat er geen gevaar bestaat voor
het leven van vorst Wilhelm1; hij moet
zich echter sterft toonen on mag Durazzo
niet weer verlaten. De opstandelingen
zijn niet zijn persoonlijke vijanden, maar
principieeie tegenstanders van een chris
telijke dynastie. Deze opvatting van Su
reja bei dekt dus wel de opvatting om
trent het dubbelhartig spel van Essad.
Het (Deensche 'Heercnhuis beraadslaag
de over een interpellatie betreffende
maatregelen tegen de
Deensche agitatie
in Noord-Slëeswijk. En in antwoord op
deze interpellatie verklaarde minister
president Bethmann-Holhveg, dat hij
nooit erkennen zal dat de toestanden
in Noord-Sleeswijk ten deele ten gevolge
van de agitatie tegen het Duijtsche we
zen thans overbevredigend zijn. Maar
even beslist moest de minister verkla
ren, dat de regeering deze agitatie trachjt
te onderdrukken en met alle kracht
streeft naar de bevordering van den Diuit-
schen geest. De regeering heeft alle te
harer kennis gekomen ^gevallen bij de
Deensche regeering metjiiadruk ter spra
ke gebracht. Deze zorgde er voor, dat
er verbetering kwam. Op dezelfde wijze
zal ook voortaan worden gehandeld. Ik
deel, zeide de heer .Von Beihmann-H.ol'l-
weg, in den wensch van den Deenschen
minister, naar vriendschappelijke betrek
kingen met den buurstaat, maar bij geen
der verantwoordelijke personen bestaat
eenige twijfel, dat eeu chauvinistische
woeling de vriendschappelijke betrek
kingen der beide staten moet verstoren.
Aan dc politiek in de Nordmarken zal
worden vastgehouden en 'deze politiek
is er in de eerste plaats op gericht de
provincie economisch eh cultureel voor
uit te brengen, maar tevens ook om óp
krachtige wijze de tegen het Duitsche
volk gerichte agitatie te bestrijden. Moe
deloosheid zal in den strijd niet tot de
overwinning voeren, die kan alleen ver
kregen worden door de vestiging van
de overtuiging, dat de; droom van een
vereeniging van Sleeswijk met Denemar
ken nimmer zal' kunnen worden verwe
zenlijkt. (Levendige toejuichingen).
GEMENGD.
Prins Oscar de vijfde zoon van het
Duitsche Keizerpaar is .verloof'd' miet
gravin Ina von Bassewitz.
,De familie von Bjassewitz behoort tot
zeer ouden Mecklenbuigschen adel. Die
vader der bruid, graafi Carl von Bases-
witz-Levetzow, staat als staatsminister,
minister van burtenlandisciie zaken en mi
nister van de aangelegenheden van het
Kon. huis, zoowel als president van den
ministerraad aan het hoHd der regeering
van het groothertogdom 'Mecklenbung-
Schwerin. De bruid werd op 26 Jan. 1888
in Luestow in Mecklenburg-Schwerin ge
boren. Prins Oscar van Pruisen, kapi
tein van het le garde-regiment, zag den
27en Juli 1888 in het Marmerpaleis in
Potsdam het levenslicht
Sinds eenigen tijki reeds was be
paald, dat president Poincaré dezen zo
mer een bezoek aan Petersburg
zou brengen; de datum was echter nog
niet vastgesteld. Thans wordt bericht, dat
de tsaar den president heeft uitgenoodigd
op 20 Juli te komen en in plaats van
drie dagen, zoo als aanvankelijk het plan
was, vier idiagen aan het Russische hof
te vertoeven. Poincaré zal nu op 16 Juli
a_s. uit Parijs vertrekken. Op de terug
reis zal hij zich naar Kopenhagen be
geven, om het bezoek van den koning
en de koningin van Denemarken te be
antwoorden.
Na een bespreking tusschen den
Engelsch en gezant en den Nederland-
schen chargé d'affaires met Blryan werd
aan de overheid te Tampico de meder
deeling gezonden, dat de drie mogend
heden, die de bijeenkomst bijwoonden,
niet zouden toestaan, dat de petro-
leumbronnen, idie behoorden aan
vreemdelingen, in handen kwamen van
individuen* die profiteerden van dc ge
dwongen afwezigheid der rechtmatige
eigenaars, om ze in bezit te nemen.
De tsaar van Rusland is voor
nemens naar Roemenië te gaan. De offi
cie use „Indé pen dance Roumaine" schrijft,
dat Roemenië de grootste waarde hecht
aan 'de vriendschap van het naburige
Russische rijk. In Constantza, waar de
ontmoeting van keizer Nikolaas en koning
Carol zal plaats hebben, wonden reeds
grootsche toebereidselen voor de ont
vangst van den tsaar getroffen.
De Doema heeft gisteren het wets
ontwerp over de toelating van de P o o 1-
sche taal in het zelfbestuur van Polen
met 87 tegen 71 stemmen verworpen.
R. K. Patroons in het Bloembollen-
bedrijf.
Maandagmiddag werd in het gebouw Sit.
Bavo, te Haarlem, een algemeene vergaf
dering gehouden van den Dioc. Bond
van R. K. patroons in het Bloembollen-
bedrijf. De heer F. J. Eldering te Over-
veen, had den voorzittershamer ter hanc^
genomen.
Na de vergadering geopend te hebbenj
heette de voorzitter allen welkom en
deelde mede', dat de Z.Eerw. heer rec
tor J. Wl. Borsboom, uit Haarlem, door
Z. D. H. den Bisschop van Haarlem was
benoemd tot geestelijk adviseur van den
nieuw opgerichten Bond. De voorzitter
heette den Eerw. heer Borsboom als
zoodanig welkom ,en sprak de beste wenj-
schen uit voor een aangename en pro'-
ductieve samenwerking. De vergadering
stemde door applaus met deze woorden
in.
Mededeeling werd gedaan van een in
gekomen schrijven van den heer v. d.
Schoot, uit Hillegom, dat hij zijne be
noeming tot voorzitter van den Bond;
niet aanneemt.
Verder deelde de secretaris mede dat
de Bond op het oogenblik bestaat uit
15 afdeelingen, n.l. de afd. Beverwijk;
Bennebroek, Heemskerk, Heemstede,
Hillegom, Lisse, Noordwijk, Noordwij-
kerhout, Oegstgeest, Overveen, Sassen,-
heim, Vogelenzang, Voorhout, Warmond
en Wassenaar. Te zamen tellen deze afj-
deelingen 344 patroons, werkende met
1283 arbeiders. Ter vergadering waren
alle afdeelingen vertegenwoordigd met
een stemmenaantal van 578.
Aan de orde werd gesteld de verkie
zing van een eersten voorzitter, wegens,
het bedanken van den heer v. d. Schoot.
Bij eerste verkiezing werd de heer F. J.
Eldering, te Overveen, gekozen met 524
van de uitgebrachte stemmen.
De heer Eldering dankte de vergade
ring voor het in hem gestelde vertrou
wen en nam de benoeming aan.
De afd. Heemskerk had een voorstel
ingezonden om, met het oog op de be
palingen in het huish. reglement, wat
betreft de arbeidsvoorwaarden der werk
lieden, naast den R. K. Dioc. Bond van
Bloemistpatroons, een R. K. Tuinders-
bond op te richten,-onder verschillends
leiding, maar met nauwe samenwerking.
De voorz. deelde namens het hoofd
bestuur mede, dat het nu nog niet gei-
wenseht geacht werd eeu splitsing in
den Bond te brengen, doch kon niet an
ders dan toejuichen, als een R. K. Tuin,-
dersbond werd opgericht. Gaarne zal het
hoofdbestuur dan daarmede samen wer
ken.
In dezen geest zal aan de afdeelingj
Heemskerk bericht worden.
Ten slotte sprak de Z.Eerw. heer rec
tor Borsboom zijn ingenomenheid uit
met zijn benoeming tot adviseur van den
Bond en hoopte op een krachtige, nu%
tig*e samenwerking van beide zijden.
Hierop sloot de voorzitter de verga
dering.
Noord-Brabant en de Alg. Bond.
De centrale R, K. kiesvereeniging in
het 'district Zevenbergen heeft besloten
toe te treden tot den Algem. Bond van
R. K. Kiesvereenigingen in Nederland.
Verder heeft de vergadering het dagel.
bestuur in overweging gegeven, zoo mo
gelijk stappen te idoen bij de overige nog
niet aangesloten idistrictskiesvereenigin.-
gen ir. Noord-Brabant om eveneens aan
te sluiten.
Katwijk.
Door de S1.D.A.P. is thans In het di
strict Katwijk definitief candidaattfgesfel'd
de heer F. de Miranda, die de candi^d^q-/
tuur heeft aanvaard.
Stuwadoorswet.
Door B. en W. van Rotterdam is het
volgende adres verzonden jaan de Tweede
Kamer;
„Geven met verschul'digden eerbied te
kennen B. en W^ der Gemeente Rotter
dam,
dat zij in 1909, door den toenmaligen
Minister van Landbouw, Nijtverheid en
Handel daartoe in de .gelegenheid ge
steld, hunne opmerkingen en bezwaren
hebben kenbaar gemaakt tegen het toen
in voorbereiding zijinde ontwerp voor
eene stuwadoorsweti
dat zij thans onder hunne aandacht
ziep gebracht een nota, door hunne ambt-
genooten van Amsterdam' pver het ge
wijzigde ontwerp tot uwe vergadering
gericht
dat verschillende van de bezwaren, in
die nota tegen de thans aanhangige be
palingen, uit den aard der zaak -dn niet
mindere mate gelden voor [Rotterdam 'met
■baar belangrijk scheepvaart- en transito-
Vefkeer;
dat ondergeteekenden, ter voorkoming
van het ontstaan der opvatting, alsof het
tegenwoordig ontwerp in zijne gevolgen
voor Rotterdam zonder bedenking zou
worden geacht, zich verplicht rekenen,
voor het van de zijde der hoofdstad aan
gevoerde we!' zeer de aandacht van uwe
Kamer $e vragen.
KORTE KRONIEK.
Op de aardewerkfabriek van de
Société céramique te Maastricht, hebben
ongeveer 50 vrouwen het werk gestaakt,
waardoor 200 mannen niet werken kon
den. Daardoor hadden er nogal ongere
geldheden plaats, waarom de hulp der
politie ingeroepen werd.
Het heeft Z. H, den Paus behaagd
mej. Dorothée van B|eugen,k presidente dier
Bossche Derde Orde, te decoreer en met
de eeremedaille Pro Ecclesia iet Pontifice.
Uit Stad e,t Omgeving.
LEIDEN, 27 Mei.
Ned. R. K. Bond van Handels-,
Kantoor- en Winkelbedienden.
'Gisteravond vergaderde de afd. Lelden
van bovengenoemden ibojtd in de Sint-
Jozefsgezellenvereeniginigp N,a opening
den Chr, groet door den 2en voorzitter,
den heer J. J. Vermeulen, en lezing der
notulen, werd medegedeeld, dat op een
herhaald verzoek aan de Jozefsge-
'zellenvereeniging, om vermindering van
contributie voor de leden der vakvereeni-
ging afwijzend was beschikt. Uit de ver
gadering werden adressen van patroons
opgegeven, aan wie een verzoek zal wor
den gericht om invoering van den vrijen
Zaterdagmiddag. In behandeling kwamen
een viertal voorstellen voor ide ejy, bonds
vergadering, ifioor J_eiden in, te [dienen, alle
betrekking heblbienidle op het orgaan en
het fonds voor uitkeeriiig bij werkeloos
heid!. Eén voorstel werd verworpen, de
drie andere, nL om het orgaan om de 14
dagen te laten verschijnen, om dit even
eens in handen van een uitgeversfirma
te stellen en om adspdrant-leden op 17-
jarigen leeftijd tot het werkeloosheids-
fonds te laten toetreden, werden aange
nomen. De heer /Hu Lomberi, lid der af-
deeling, hield vervolgens cene zeer bloei
ende toespraak over het onderwerp „Lc-
vensstlrijd", waarin hij den strijd van den
mensch tegen de wereld en de kwade
hartstochten schetste, doch tevens wees
op de genadegaven (van ions Hl Geloof ipm
in dien strijd te blijfven staan. Spreker
sichetste vervolgens den strijd tusschen
geloof en ongeloof, den strijd op maat
schappelijk en stoffelijk .terrein, den ar
beid, hier van ons geëischt'. den strijd
tusschen goed en kwaad in de organi
satie, om ten slotte 'de leden op te
wekken, bij allen s'trijd en bij alle leed en
stormen trouw hunnen plicht te doen
en daarvoor den zegen van God te ver
werven. Na een 'dankwoord van den
voorzitter werd de vergadering gesloten.
Vereen, van Ned. Arbeidsbeurzen.
Onder voorzitterschap van den heer
,De Vooys, hoogleeraar te Delft, werd
(heden in de Stadsgehoorzaal alhier
de algemeene vergadering van Niederland-
sche Arbeidsbeurzen gehouden.
Uit het jaarverslag bleek o. m. dat
het aantal aangesloten arbeidsbeurzen
thans 20 bedraagt Eindhoven en Heerlen
traden tot de vereeniging toe. Daarente
gen bedankte 's-Hertogenbosch, wegens
dc a.s. opheffing der Bieurs
'Het Rijk vergoedde, 'evenals de vooin-
jgaande jaren, dc kosten der gevoerde
intercommunale telefoongesprekken, ten
bedrage van f 521.—.
De reorganisatie der arbeidsbeurs te
Oberhausen bracht in het financieel be
heer ingrijpende wijzigingen, doordat de
positie van den directeur in vast verband
is gebracht tot de veneenigingw
IDeze beurs is een onderdeel geworden
van de Vereen, vanned. Arbeidsbeurzen.
In Juni werd de beurs lid van het „Rhei-
nische Arbeitsnachweisverband" te Keu
len en in Januari 1914 ook van die te
Münster, waarmede een niet te onder
schatten succes is bereikt.,
2269 aanvragen kwamen in behande
ling, waarvan 975 pilaatsingen tot stand
kwamen. Behalve in Januari en Februari
en in de drie laatste maanden van het
jaar, ontving de beurs van de arbeidge-
vers, waarmede zij in connectie stond,
voldoende aanvraag om de zich meldende
werkzoekenden te plaatsen.
De gezamenlijke beurzen verleenden
dit jaar ten behoeve van uitgezonden
werklooze Nederlanders 713.40 Mark aan
voorschotten, waarvan de beurs te Ober
hausen 447.32 Mk. weder incasseerde.
Het "Rijk verleende aan de beurs te
Oberhausen in 1913 een subsidie van
f 6000.—
Deze verslagen werden goedgekeurd.
Tot voorzitter werd gekozen prof. J.
P. Vooys en voor de dagelijksche lei
ding tot 1917 werd aangewezen de Ar
beidsbeurs te 's-Gravenhage.
Op voorstel van het bestuur werd be-
