157) MAGNA.
BUITENLAND.
Se Jaargang
No 1395.
Bureau OUDE SINGEL# 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V# cent, met Oelllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75» elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratie
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiön) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent iedere regel meer 10 cent
v Katwijk.
.Het besiuit van het bestuur der R. IC
Centrale Kiesvereeniging „Katwijk-Lei
derdorp", om nl „de besprekingen aan
gaande een éventueele candidatu;ur voor
(het Kamerdistrict uit te stellen tot ge
bleken zal zijn, of mr. O. J. E^ Baron
van Wasseiiaer van Catwijck zijn benoe
ming tot lid der Eerste Kamer aanneemt
berust o.i. op een volkomen juist inzicht
,Ware de toestand niet vertroebeld,
doordat de Christ-Hist reeds, vóór iede
re onderhandeling, optraden als de eenig-
gerechtigden op den vacant komenden ze
tel, dan zouden wij er anders over oor-
deelen. Aanvankelijk, toen baron van
flVassenaer het besluit nam over het aan
nemen van zij'n benoeming tot Eerste-
Kameriid niet te beslissen, voordat bleek,
oi er eensgezindheid onder de rechtsche
partijen bij de candidaatstelling zou
heerschen, aanvankelijk geloofden wij in
'de bedoeling van baron van Wiassenaer
en diens geestverwanten, om die eens
gezindheid te willen bereiken door onder
ling overleg, waarbij geen der ^partijen
te voren zich onwrikbaar op een be
paald standpunt stelde. Uit de handelin
gen van een groep Chr.-Hist. (aan de
„Tel." wordt gemeld, dat in de verga
dering van den Chr. Hist. Kiesvereeniging
te Katwijk, waarin dr.'J. Th. de Visser
candidaat werd gesteld, slechts 12 per
sonen aanwezig waren het bestuur
meegeteld), waartegen niet klaar en
krachtig door andere partijgenooten
werd geprotesteerd, mogen wij! conclu-
deeren, dat baron Van Wassenaer het
verkrijgen van eensgezindheid onder de
rechtsche partijen gelijkluidend acht met
het toegeven aan de wenschen der Chr-
iHistorischen, met het stellen van een
Chr.-Hist. candidaat.
En zulk een houding staat gelijk met
dwingen. De Katholieke partij, die er
toch werkelijk niet van beschuLigd kau
worden, dat zij te Veel ijvert voor eigen
candidaten, dat zij niet weet van toe
geven en inschikken, is ecliter aan zicli-
zelve verplicht zich door geen enkele
andere politieke partij een dwang te
laten opleggen. Daarom vraagt zij een
klaren toestand, waarin van pressie geen
sprake meer zal zijn.
Het besluit van het bestuur der R. K.
Centrale „Katwijk-Leiderdorp" zal in
ieder geval de politieke atmospheer zui
veren van wat er broeit aan ondoordacht
dom draven eenerzij'ds en ontevredenheid
en wrok anderzijds.
V „Kinderwerving".
Er is een brochuurtje verschenen over
het Marine-personeel', waarbij1 ook onze
stad zijdelings betrokken is, zoodat we
er hier ever. aandacht aan willen wijden.
Schrijver (S. P. l'Honoré Naber) be
toogt, dat bij de aanneming van jeugdig
|Marinepersoneel' de slechte resultaten in
de laatste jaren alleen te danken zijn aan
het feit dat geen jongens meer aange
nomen worden beneden de veertien jaar.
Vroeger konden zij in dienst treden on
middellijk nadat zij de lagere school ver
laten haddenthans niet meer. Dat is.
feitelijk de kern waarom het geheeie
FEUILLETON.
Mrs. Morsley had hem reeds kaartjes
verschaft. Voor d'e-quaes tie van het toilet
behoefde Edith geen zorg te hebben
eenvoudig wandeltoilet.
De Engelschen zijn veel te practisch
om bij zulke gelegenheden onnoodige
praal te vercoonen. Mrs. Morley zou
'bovendien haar eigen equipage sturen
om haar af te halen.
De Geheimraad was er blijkbaar op
üit, zijn dochter alle zwarigheden uit
den weg te ruimen.
Edith was de vernieuwing dier kennis
making niet zeer welkom. Maar 't was
in ieder geval toch interessant, op deze
wijze de voorname Londensche wereld
te zien en zoo nam zij die uitnoodigjng
aan.
LIL
Equipage op equipage naderde het
lokaal van het Duitsche Casino. Een
(menigte volks had zich voor den ingang
verzameld, on de voorname gasten te be
wonderen, die' voor 't meerendeel in de
namiddaguren van twee tot zes aankwa-
en de latere voor de groote massa der
bezoekers overlieten, Eenige opzichters
hielden vrij baan voor de aankomenden
verschijnsel! der sterk verminderde aanne
ming \zidh groepeert In 1909, 1910,
1911, 1912, 1913 (tot 8 Nov.) bedroeg
het aantal pangenomen jongens respectie
velijk 337, 192, 189, 140 en 79.
Waarom wij er hier op wijzen?
iWiel: bezitten we in onze stad niet
de „Kweekschool1 voor Zeevaart", wier
Jantjes sioms, zoo typisch onze straten
stoffeeren.
Als Leidenaars gaat ons, natuurlijk het
welzijn ook1 van deze inrichting ter harte
en nu was het ons reedst opgevallen, dat
het aantal' paradeerende en wandelende
matroosjes zeer verminderd was.
Wat we betreuren ook voor Leiden.
Hoe daarin verbetering te brengen
Volgens iden heer Naber kan de Marine
het nog lang met vrijwilligers doen, mits
de leeftij'd van aanneming weder vroeger
gesteld wordt, de destijds zoo gesmade
kinderwerving weer in eere wordt her
steld
Hoe gaarne we ook de Leidsche
Kweekschool zien bloeien, dit middel
lijkt ons toch te kras. Het gaat waar
lijk niet aan, kinderen, zoo pas van de
school, een dienstverband te doen aan
gaan. Daar kwamen allerlei ongelukken
van, zoodat het terecht is afgeschaft.
Maar iets anders ware o.i. in die
richting wel' te doen. Men neme wel de
jongens reeds aan zoodra ze van school
komen, maar late het dienstverband pas
na eenige jaren aanvangen ,als zij eerst
eens gezien hebben wat er bij de Marine
te koop is.
In plaats van kinderwerving krijgen
we dan kinderopleiding met rijper be
roepskeuze. 't Zal iets kosten, maar voor
een goede bemanning onzer vloot moeten
we ook wat over hebben.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
Een echec. Vrouwenarbeid.
De dag van gisteren heeft den minister
van Financiën, den heer Bertling, een
niet zoo gering echec gebracht Hij had,
in tegenstelling met minister KcLman,
die de uitvoering van de inkomstenbelas
tingen uitsluitend aan het dienstvak der
directe belastingen wilde toevertrouwen,
de voorkeur gegeven aan een splitsing
en wilde een deel van den arbeid aan
de ambtenaren van de registratie op
dragen.
De commissie van rapporteurs was het
echter niet eens met den heer Bertling,
wilde liever het systeem van den heer
Kolkman doorgevoerd zien en had daar
toe een amendement ingediend, dat giste
ren werd aangenomen, zelfszonder
hoofdelijke «temming. Als dat geen ge
weldig echec is voor een minister, is
niets meer als zoodanig aan te merken.
En ons dringt de verzuchting uit het
hart: Wat is er toch een intellect aan
de verlichte linkerzijde, en wat zijn de
rechtsche ministers toch altijd dompers
geweesti!
Bij de regeling der schattingsconimis-
siën wilde een amendement-Knobel de
mogelijkheid openstellen, dat vrouwen
tot lid dier commissiën worden benoemd.
en trachtten orde te houden onder het
gewoel der menschen, die zich aan beide
zijden van den weg opgesteld hadden.
Dring niet zoo naar voren, Jim,
zeide een oude vrouw, wier scheef ge
trokken hoed haar een waar heksachtig
voorkomen gaf. Dring niet zoo naar vo
ren. Het is geen aangenaam gezicht voor
ons Engelschen, dat al die voorname
heerschappen hun geld hier voor de
vreemden offeren, die ons het brood uit
den inond stooten en van den arbeid
berooven.
Men moest ze maar het land uit
zetten. Als ze niets te eten hebben,
die armzalige kerels, knorde een pootige
knaap, die met zijn gereedschap in de
hand zich hier eenige rust gunde om zij'n
nieuwsgierigheid te bevredigen.
Die in den vreemde is, heeft het
toch al zwaar genoeg, zoo sprak een
jonge vrouw hem tegen, die, een kind
op den arm, een ander aan den rok,
insgelijks naar voren was gedrongen.
God weet, dat wij al onze verdiensten
moeten afgeven, zoo duur is het in uw
Londen. Ik heb het mijn man dikwijls
genoeg gezegd, dat wij het thuis beter
hadden, sprak zij in haar gebroken En
gelsch ,en haar armerlijk uiterlijk zoowel
als de bleeke gezichten der kinderen be
vestigden haar woorden.
Terug en niet zoo naar de deui:
Daartegen maakte de antirevolutionaire
afgevaardigde, de heer Beumer, bezwaar
op principieele en practische gronden.
ïn een rede, die noch den spreker, noch
de vrouw tot eere strekte, kwam de heer
Schaper in een bot-inaterialistische be
schouwing tegen den heer Beumer op.
Jen slotte werd het amendement aan
genomen. Voor stemde de linkerzijde, de
Katholieke afgevaard:gden Aalberse4 Boo-
gaardt, Duynstee, Jansen, v. Sasse van
IJsselt en juten, de Christ.-Historischen
Ankerman, v. Bijlandt, De Geer, Lohman
en Bichon. Met de anti-revolutionairen
stemden tegen de Katholieke heeren Bec-
kers, v. d. Berg van Heemstede, Fruytier,
Kooien, Van Nispen (Rh eden) en Van
Wijnbergen.
Wij' meenen, dat men noch om prin
cipieele, noch om practische redenen de
vrouw van dc in het amendement be
doelde werkzaamheid behoeft uit te slui
ten, en juichen daarom de aanneming van
dat amendement ioe. Er is Hier, dunkt ens,
n sprake van een absolute gelijkstel
ling tusschen man en vrouwook de
aard van de vrouw maakt haar, dunkt
ons, niet ongeschikt voor de uitoefening
dier werkzaamheden.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Aanvankelijk was uit den uitslag der
herstemmingen in Frankrijk niet duidelijk
te maken hoe de nieuwe
Fransche Kamer
er uit zou zien door den grooten aan
was van de geunifieerde 'socialisten. Het
blijkt nu dat deze roode groep Fran-
krijk's politiek zal beheerschen.
Want jaurès heeft; getoond de zelfde
slaaf sell e onderworpenheid van de radi
caal-socialisten te z; 1 en voortzetten. De
,Croix" noemt dan ook het resultaat
der verkiezingen „verfoeilijk". Men kan
van deze meerderheid alles vreezen.
Dat dit blad juist gezien heeft blijkt
uit het volgende:
Het hoofdbestuur van de geunifieerde
radicalen en radicaal-socialisten publi
ceert thans zijn eigen statistiek, volgens
welke de radicalen tezamen met de ge
unifieerde en onafhankel'ijke-socialisten
ten koste der uiterste linkerzijde teza
men over 321 zetels in de nieuwe Ka
mer beschikt. Het partijorgaan de „Ra
dical" voegt eraan toe, dat de demo
cratische en socialistische partijen nog
nooit over zulle een meerderheid in het
parlement hebben beschikt. Inderdaad
was het anti-klerikale blok tijdens het
ministerie-Coinbes sjechts mogelijk door
de aansluiting van een deel der rechtsr
radicalen en van de democratische lin
kerzijde terwijl thans de linkerzijde de
meerderheid kan vormen en de verant
woordelijkheid draagt van de politiek van
de eerste vier jaar, als de samenwerking
mogelijk is. Voorloopig kan dus het kabi-
net-Doumergue zich handhaven, maar de
vraag is of Jaurès zal vasthouden aan
zij'n eisch den 3-jarigen oefentijd op te
geven en dan is er dezen zomer het
proces tegen mevrouw Caillaux, dat ook
dringen, sprak de opzichter, een man in
het oog houdend, die zoo juist naar vo
ren gedrongen was en tegen een pilaar
aan den ingang geleund stond.
Een breedgerande vilthoed verborg
zijn trekken. Het blonde, tamelijk lange
haar hing hem over de kraag van zijn jas,
een blonde baard bedekte hem de wan
gen; het gansche uiterlijk van'den man
droeg de sporen van Verwaarloozing.
Een hand verborg hij met theatrale be
weging in zijn borst. Ondanks zijn af
gedragen kleeren maakte hij den indruk
alsof hij in de betere standen behoorde.
Óok zoo'n verhongerde Duitsche
kunstenaar, had de opzichter gezegd,
toen hij aan het bevel gehoorzaamd.had.
en met zekere hoffelijkheid een schrede
terugtrad.
Het gesprek rondom hem scheen hij
niet te hooren. Zijn blikken dwaalden
hier en daar over de menschen heen
blijkbaar zonder naar iets bepaalds
te zjen. Slechts als hij naar den in
gang keek, nam zijn gezicht een onheil
spellende uitdrukking van vastberaden
heid aan.
De voorname gasten begonnen het lo
kaal weder te verlaten. Scharen van da
mes en heeren liepen naar hun rijtuigen
die in de straat stonden.
Ondanks haar aanvankelijke afkeer had
Edith gich .wel geamuseerd. Mrs. Morsley
kan leiden tot groote opwinding en het
bestaan van het ministerie in gevaar kan
brengen.
Men zegt, dat Messimy,- radicaal Ka
merlid en gewezen minister van oorlog,
aan de nieuwe Fransdie Kamer, die den
le Juni zonder bizondere oproeping sa
menkomt, zal' voorstellen den driejarigen
diensttijd met een half jaar te bekorten.
Dat zou een concessie zijn van de
radicalen aan de socialisten, bedoeld om
het „blok" in stand te houden.
Over de
ve rkiezings-in cidenten
die Zondag te Rijssel zijn voorgevallen,
verlustigen de niet-Katholieke bladen,
ook hier te lande, zich in het geven van
zoo uitgebreid mogelijke bijzonderheden
over het „bedrog" der „geestelijke broe
ders" .uit België, die met valsche kiezers-
kaarten gestemd zouden hebben en in
het "bezit nog van verschillende kaarten
gevonden werden.
Tegenover die te hooi en te gras aan
anti-clericale Belgische bladen ontleen
de bijzonderheden, stellen wij hier het
verloop der feiten zooals de „Croix du
Nord", die ter plaatse uitstekend is, in
gelicht, dat geeft.
„Volgens ons persoonlijk onderzoek,
aldus het genoemd blad, gaat het om
vier knechten of bedienden, in betrek
king bij congregaties, wier leden door
de ostracisme-wetten van het blbc, uit
hun land verdreven werden. Franschen
van geboorde als wij, de bloedige belas
tingpenningen betaald hebbende als al
hun medeburgers, hadden de broeders
ook al hun burgerrechten behouden. Zij
waren dus kiezers. Zij waren wettig inge
schreven, hetzij te Rijssiel, of ergens an
ders, en zij konden als alle andere bur
gers hun biljetten doen afhalen door
een vertegenwoordiger, die hun vorige
kiezerskaart toonde. Dat is de wet en dat
zijn de reglementen.
Alleen hebben enkele van die verban
nen broeders, die door hun werkzaamhe
den in België weerhouden werden en dus
zelf niet konden gaan stemmen, hun bil
jetten aan de broeders meegegeven, die
wel naar Frankrijk gingen om hen te
doen stemmen. En daarin hebben zij na
tuurlijk misdreven.
De „Dépêche" van Rjjssel' voegt er
nog bij, dat dergelijke „bedriegerijen"
als Zondag jl. verschillende malen ge
pleegd waren, zonder dat zij tot eenige
protesten aanleiding gaven. Ditmaal ech
ter moet er zooveel gerucht van worden
gemaakt, omdat de „boosdoeners" bur
gers waren, behoorend, zij het nog zoo
verwijderd, tot een religieuse congre
gatie.
Vandaar het „groot gerucht" ook in
onze liberale bladen 1
Mexico en de Vereenigde Staten
Generaal Funston, de bevelhebber der
troepen te Vera Cruz, heeft bericht ont
vangen, dat de Amerikaansdhe soldaat
Parks, ordonnans van luitenant-kolonel
Taggart, den zevenden Mei te Tejeria is
terechtgesteld. Naar 't heet had Parks
zich den vorigen dag buiten de linies ge
waagd en was hij daar gevangen geno
men door een afdeeling Mexicanen, die
was haar veel beter bevallen dan eerst,
toen haar dubbel spel met den kunste
naar en Dornick haar zoo grootelijks
mishaagd had. Hoe had zij echter dat
kleine, leelijke mannetje tot echtgenoote
kunnen kiezen.
Airs. Morsley had nog wat langer
moeten blijven, daar zij tot het comité
behoorde, en dus de voorname gasten
uitgeleide moest doen. Daarom was de
stroom der bezoekers reeds verdwenen,
toen zij zich met haar gasten tot vertrek
ken gereed maakte.
De Geheimraad bood de schoone
me den armEdith kon den arm van
mrs. Morsley niet vergeten en liep voor
uit met hen de trappen af.
Toen zij naar buiten traden ontstond
er een plotselinge beweging onder de
toeschouwers, alsof iemand naar voren
drong. „Nu, gooi mij de kinderen niet
om", riep de jonge vrouw, de kinderen
tot zich trekkend. Op hetzelfde oogen-
blik weerklonk een doordringende kreet
en de vooraanstaanden zagen de dame
aan den arm van den kleinen heer plot
seling wankelen. Verschrikt liet mr.
Morsley haar ter aarde zinken. De nabij
staander, dre nken om ha' r heen De oude
met den c' e.vn hoed 'vog zich over
haar en ;Nireeuwd: t rs'.ond daar
op: Zij is gestoken!"
Deze Wyo.Jvii planiteu zich van mond
hem paar Tejeria bracht. Daar is hij^
ofschoon hij de Amerikaansche uniform'
droeg, als een spion behandeld en dood
geschoten.
Generaal Funston heeft opheldering
gevraagd aan generaal' Maas over dit
voorval.
De postverbinding van Vera Cruz met
de Mexicaansche hoofdstad is( geheel'
verbroken. Er liggen meer dan tweehon-j
derd postzakken op verzending te wach
ten.
Over de bemiddeling verluidt, dat de
jevolmadhtigden van Argentinië, Brazi
lië en Chili ter Conferentie te Niagara
Falls komen met een uitgewerkt voorstel,
zoodat de beslissing binnenkort kan
vallen.
GEMENGD.
- Het laatste bulletin over keizeF
F ra ns Jozef luidt: In de katarrhale
aandoening is geen noemenswaarde ver
andering gekomen, 's Keizers algemeene
toestand blijft bevredigend. Z. M. heeft
de gewone audiënties gehouden.
In goed ingelichte Fransche krin
gen loopt het gerucht dat de Tsaar
van Rusland in den loop der maand
October het bezoek van president Poinca-
ré zal beantwoorden.
De Grieksche en Servische afge
vaardigden, di e vergaderen over een
overeenkomst betreffend Saloniki, zijn
tot overeenstemming gekomen
volgens een telegram uit Athene.
- De onderhandelingen tus
schen de gedelegeerden van Albanië en
Epirus op Korfoe moet een bevredigend
verloop nemen. De toestand is verbeterd.
- Uit Durazzo wordt aan de „Neue
Freie Presse" bericht: D^ internationale
commissie tot vaststelling der grenzen
van noordelijk Albanië heeft ingevolge
meeningsvers chili en tusschen den
afgevaardigde van Italië cn dien van
Frankrijk, welke laatste zich bovenmate
ten gunste van Montenegro inspande,
haar werk gestaakt en is naar Skoetari
teruggekeerd.
Bij een aanvullende ve r k i e z i n g
voor het Lagerhuis, welke in het Engel-
sche district Grimsby werd gehouden,
werd de unionist Fielder met 8471 stem
men gekozen, terwijl op den liberaal
Bannister 8193 stemmen werden uitge
bracht. De unionisten behouden den ze
tel.
De Columbiaansche Senaat heefv
in tweede lezing het ontwerp-ver
drag met de Vereenigde Staten behan
deld. Een commissie, samengesteld uit
senatoren van alle departementen, advi
seerde eenstemmig tot aanneming.
Groepen van onbekende personen heb
ben van de openbare tribune de leden
van den Senaat beleedigd en tegen de
onderhandelingen geprotesteerd.
Enkele Engelsche bladen weten te
melden, dat de Duitsche kroonprins
dezer dagen naar Engeland zal ko
men. Bij die gelegenheid zal hij ook een
bezoek brengen aan Aldershot en het
11e regiment huzaren, waarvan hij kolo
nel is, inspecteeren. Men denkt, dat de
kroonprinses, die, naar verluidt, Lon
den boven Berlijn moet prefereeren, haar
echtgenoot zal vergezellen.
tot mond voort; kreten van ontzetting
werden van alle zijden vernomen. De een
stiet den ander op zijde en niemand be
merkte, dat intusschen de man met zijn
lange haren zich verwijderd had, hoewel
zijn breedgerande hoed, op den grond
gevallen, door de menigte vertrapt werd.
Met krachtige stooten baande een ver
tegenwoordiger der openbare inacht zich
een weg tot de ongelukkige. Edith was
bewusteloos. Toen men haar behoedzaam
oprichtte, vertoonde zich aan de linker
zijde op haar mantel een roode vlek,
die voortdurend grooter werd.
Ook mrs. Morsley trad naar voren. Met.
starren blik keek zij naar de wond, niet
recht wetend, wat zich daar had toege
dragen. üp Fraulein Schulze 'n moord
aanslag gepleegd? Waarom? Wie kon
het gedaan hebben?
Een vreeselijk vermoeden doorschokte
mrs. Morsley. Ontzet staarde zij in het
rond als moest zij een bekend gezicht
ontdekken
Verwarde stemmen riepen door elkaar
dat een man met een breed geranden
hoed bij den ingang had gestaan; die
had waarschijnlijk den moordaanslag ge
pleegd.
Mis. Morsley wankelde als door een
slag getroffen. Haar tegenwoordigheid
van «eest verliet haar echter niet.
(Wordt vervolgd)