ALBERT R1EL
Uit Stad en Omgeving.
MARE 36.
Toch zeggen de sodalisten, dat ze niet
tegen den godsdienst zijn.
En zijn er zelfs nog mensdien, die
het gelooven. („Centrum.")
Prov. bond van R.K.Kiesvereenigingen
in Noord-Holland.
Gistermiddag hield bovenstaande bond
een algemeene vergadering te Alkmaar,
welke door ongeveer '20 afgevaardig
den werd bezocht.
D-e voorzitter, de heer. Mr. J. N. J. E.
Kecrkens Thijssen, hield een rede over
We Invaliditeits- cn Ouder domsverzeke-
jring en over de Tariefvvet.
Pest-bestrijding.
Zooals bekend, heeft de R. K. Missie-
vereeniging haar hulp aangeboden ter
bestrijding van de pest in Indic.
Hetgeen men van Roomsch-Katholieke
zijde wenschte, til. een spontaan, flink
aangepakt werk van naastenliefde, komt
uitstekend uit in de volgende woorden
door den heer Bogaardt in de Tweede
Kamer gesproken:
,,!k wil' hieraan vastknoopen de ïne-
dedeeling. dat toen ik vernam, dat in
ïndie groot gebrek was aan medische
hulp en de pest zich dermate uitbreid
de, dat het sterftecijfer onder de in
landers voortdurend steeg uit par
ticuliere brieven was mij bovendien ge
bleken, dat de verzorging van de pest
lijders veel te wenschen overliet, het
geen voor mij niet onbegrijpelijk is, die
in Indiê wel eens cholera-epidemieën
heb medegemaakt, waarbij meer dan 200
lijken per dag mijn woning zijn voorbij
gedragen mijn hart heeft gebloed en
ik dan ook niet heb stil gezeten.
Vóórdat nog de Vereeniging i.et Roode
Kruis en de Vereeniging van ambtenaren
bijfliet binnenlandsch bestuur haar aanbod
hadden gedaan, was bij de Indische mis-
sie-vereeniging het plan gerijpt, om aan
de Regeering haar diensten aan te bie
den. Het was de bedoeling een pestco-
lonne, bestaande uit medicie, priesters,
geestelijke broeders en zusters, alsmede
leeken te formeeren en deze ter beschik
king te stellen van de Indische Regee
ring om behulpzaam te zijn bij de pest-
bestrijding, zonder onderscheid van ras
en godsdienst.
Aan den Minister is bij ons aanbod
uitdrukkelijk medegedeeld, dat daarmede
alenninst bedoeld is finantieele voordee-
l'en te behalen, maar dat wij daarmede
uitsluitend bedoelen een daad van naas-
tenliefde te stellen.
Door de Regeering is in een waardee-
rend schrijven medegedeeld, dat de Ver
eeniging het Roode Kruis zich reeds tc
voren tot de Regeering gewend had en
dat het aanbod van deze vereeniging
bereids was aanvaard. Ik juich het van
gansc!.er harte toe, dat ook deze ver
eeniging spontaan haar diensten heeft
aangeboden. Ik heb met genoegen ge
luisterd naar den geachten interpellant;
die deze zaak besprak. Ik meende daar
bij een stem te hooren, al sprak die
stern iii een andere taal, dan ik die
versta, de toon van die stem was mij
sympathiek. Die andere taal moge hu
manisme heeten in tegenstelling met
mijn hartetaal', de Christelijke naasten
liefde, de toon van ons beiderlei stem
harmonieerde in dit gevalde drang om
de inlandsche bevolking te helpen met
de middelen die daartoe het beste zijn.
Ik hoop van ganscher harte, dat de Ver
eeniging het Roode Kruis zal' slagen,
niet alleen in het voldoen aan het ver
zoek, dat de Indische regeering door
tusschenkomst van den Minister van
Koloniën tot haar gericht heeft, maar
ik hoop ook, dat door het initiatief van
deze vereeniging in Nederland het be
wustzijn wakker zal: worden geroepen,
dat men hier een eereplicht heeft te
vervullen tegenover een eereschuld heeft
te doen aan de inlandsche bevolking."
LEIDEN, 5 Mei.
R.K. Diocesane Vrouwenbond.
Gisteravond hield de a:d. Leiden van
den R. K. Diocesanen Vrouwenbond een"
ledenvergadering. De presidente, mevr.
M. Wjjers-Smeets, opende de vergadering
met den Christel, groet, heette de talrijke
aanwezigen welkom en uitte hare voldoe
ning over de goed geslaagde prop agar da-
verga dering, waarna zij het woord gaf
aan mej. D. Coebergh, secretaresse, om
de statuten der vereeniging te lezen.
De presidente wees daarna op de wen-
schelijkheid van een propagar.da-comité,
bestaande uit jonge dames, die zich ten
doel stellen het ledental uit te breiden.
Ook de geest adv., kapelaan Th. Bek
kers, drong aan op de vorming van zulk
een comité, en besprak in het kort de taak
van de leden, die tot een dergelijk comité
toetreden, het behouden van dc reeds
toegetreden leden en het aanwerven van
nk e leden, het innen van contributies
enz.
Ue presidente deelde vervolgens m.dr,
dat het plan bestaat een gesloten retraite
te houden, een liturgische cursus te or-
ganiseeren en verschillende bekwame
spreeksters of sprekers uit te noodigen.
D-e welecrw. heer Th. Bekkers hield
nu ecu lezing over de waardigheid van
de vróuw. De tenig- are opvatting van
•de bestemming der vrouwaluus
spreker, moet de Rppmsche Vrouwen
bond bewaren en bevorderen. Spre
ker zou kunnen aantoonen de be
stemming der vrouw, zoo:': de natuur
ons die leert De conclusie van een der-
gt' redeneéfen i: dezelfde als die, wel
ke de openbaring ons voorhoed.1. De hei-
der»., v wijsgeer Arisioteles b.\kwam
in zijn leer over de bestem;? i ig der
vrouw overeen met de leer der Kerk.
Een dergelijke be~c' r v pr. ech
ter te ver voeren. Hij wilde li.ver de
bestemming der vrouw aar' ..c:i ui: het
woord van den Schepper, Die haar
nociïiiEen hulpe, hem (den man) gelijk.
Toen C :1 de vrouw schiep, maakte Hij
haar in wezen gelijk aan den man; beide
hebben een onsterf:! - -ie1, een zelfde
einddeel, een zelfde eindbestemming. Hij
schiep dc vrouw als „een hulpe", Zij is
dus niet geschapen om te heerschen, maar
om te dienen. De menschelijke samen
leving wijkt af van de haar door den
Schepper aangewezen richting, als zij dat
woord van God vergeet. Spr. toont aan,
hoe de heïd?rwcbv-n vrocgeren
en ook in dezen tijd van deze opvatting
zijn afgeweken, en de vrouwen niet be
schouwen als een hulpe, den man ge-
l ij k( -doei? als een minderwaardige slavin.
Doordat de vrouw zwak is, bestemd is
oni een hulpe te zijn, zien de heidenen
op haar neer als on een wezen, dat la
ger staar dan de m--n. 't Kan ook niet
anders, zegt spr., den dat d zonde de
macht, die de man van natire heeft over
de vrouw, vervormt tot een tyrannie.
Christus heeft na deii nacht van het hei
dendom de vrouw uit haar staat van
slavin weer verheven tn* haar natuurlijke
bestemming, in het huisgezin.
Eu reeds in de eerste eeuwen van de
geschiedenis der Kerk toonde tl. Chris
ten vrouw haar heerlijke en nr. 'we eigen
schappen in d- - n uitbrei
ding der Kerk. De leer van Christus
heeft vrouwen gekwre'w vol van heilige
offervaardigheid, zoóa's de he'd men nooit
hadden gekend.
De Schepper, diz aan de vrouw dc be
stemming gaf vrr te zijn. gaf haar
ook daartoe de noodzakelijke eigenschap
pen. Op de eerste plaats is het karakter
van de vrouw uitnemend geschikt om
kinderen op te voeden en groot te bren
gen. De man kan aan de kinderen niet
die teere zorgen wijden, welke de moe
der kan geven. Een vrouw is van na
ture godsdienstiger, heeft meer volhar
dingsvermogeneigenschappen, die haar
bij die opvoeding zeer te stade komen.
Behalve opvoedster der kinderen is de
vrouw in den huiselijken kring ook de
gezellin van den man. Zij kan hem het
verblijf thuis veraangenamenzij kan hem
troosten in het lijden, hem zij'm zorgen
helpen dragen. Waar de band van het
huwelijk wordt gebroken, waar de echt
scheiding plaat- grijpt, wordt de eer -en de
waardigheid van de vrouw aangerand,
over de onverbreekbaarheid van het
huwelijk wordt de natuurlijke aanleg
van de vrouw bewaard.
Ook de niet-geliuv.de vrouw-.n vinden
haar bestemming in het hulpe-zijn van
den man; vinden haar gelri'.c in een die
nende liefde.
De ontwikkeling der industrie heeft
tot gevolgdat vele vrouwen in het
huisgezin geen werk vinden. Vele vrou
wen komen nu in onmiddellijke aanraking
met de wereld en hare gevaren. Dat is
echter niet het ergste. Er zijn zoovele
dwalingen verrezen. Het is opmerkelijk,
dat Luther, die het gezag der Kerk be
streed, cok de waardigheid der vrouw
in zijn uitspraken en geschriften heeft
aangerand. Waar in lateren tijd ook het
gezag van God werd verloochend, daar
werd ook de eer van de vrouw vertrapt
Vrijheid, en daarom geen wetten voor
het huisgezin en voor den enkeling. De
band van het huwelijk werd te knclhnd
geacht en verbroken als de hartstocht het
vroeg; de zwakheid van de vrouw weid
benut als een goedkcopa werkkracht Ook
de vrouw zelf vergat haar waardigheid.
In plaats van trouw te zijn, geeft zij zich
over aan een lichtzinnig leven, doet haar
best de aandacht te trekken, scliuwt het
moederschap, zoekt genoten wordt zoo
doende een speelbal van den man. Wat
in vroeger tijd als zonde werd gebrand
merkt, treedt nu driest naar voren.
De vrouw voelt, dat zij naar omlaag
zinkt En zij zoekt zich weer op te hef
fen door te trachten in alles gelijkvormig
te worden aan den man. Op deze wijze
komt zij echter in strijid met haar natuur,
want de Schepper heeft haar gemaakt tot
een hulpe, den man gelijk.
Een Christen-vrouw moet er voor waken,
in alles haar waardigheid hoog te houden.
Helaas doet de mede zoovele Christen
vrouwen meegaan met ideeën eii prac-
tijken, die strijden met de vrouwelijke
waardigheid. Elke Christen-vrouw stelle
zich daarom voortdurende dc vraag, of
deze of gene mede in overeenstemming is
met hare waardigheid, haar door d: Kerk
voorgehouden.
Een persoonlijke actie is echter niet
voldoende. Om de d.valing te bestrijden
is een gezamenlijke arbeid noodig. Die
gezamenlijke arbeid is het doel van den
Roomse'.en Vrouwenbond. Om gezamen
lijk te kunnen arbeiden moeten worden
onderdrukt persoonlijke meeningen, per
soonlijke voor- of afkeur; moeten offers
worden gebracht. Spr. spoort de leden
nog eens krachtig aan, de vrouwelijke
waardigheid, zooals God d e heeft geleerd
in het Schcppingswoord,voör zichzelven te
bewaren en tc beschermen in anderen,
door middel van dm Roomschen Vrou
wenbond.
De presidente dank.den eerw. spreker
voor diens leerrijke rede en sloot daarna
ce vergadering.
Met nieuwe Ziekenhuis.
Bij Kon. boodschap van 20 Febr. j.l.
is aan :ie Tweede Kamer aangeboden
een om m p tot verhooging van hou hi-
I stuk V dei Siaatsbcgrooting voor dit
jaar, waarbij de stichting van een com
plex ziekenhuis-inrichtingen en labora
toria ten behoeve van ée Rijksuniversi
teit alhier aanhangig* is gemaakt.
Voor deze omvangrijke stichting, die
een aaneengesloten terrein vraagt van
aanzienlijke oppervlakte, heeft, zooals be
kend, het Rijk zich den eigendom ver
zekerd van een terrein, gelegen ten noord
westen van en grenzende aan het empla
cement van het station der H. IJ. S. M,
Dit terrein is evenwel niet geheel toe
reikend; voor een behoorlijke afronding
dienen er uog eenige perceeltjes, ter ge
zamenlijke grootte van pl.m. 1.55 H.A.,
aan ie worden toegevoegd. Het is niet
mogen gelukken eenige dezer perceeltjes
bij minnelijk overleg in handen te krijgen,
waarom te dien aanzien toepassing van
de onteigeningswet wordt voorgezteld,
Vanwege den Ned. Bond van Ac
countants is het volledig accountants-
diploma uitgereikt aan den heer C. A.
Verheij, alhier.
Bij beschikking van den Minister
van Oorlog is de kapitein F. J. G. W.
Leers: van het 4e reg. infanterie be
noemd nis lid in de commissie voor het
afnemen van het toelatings(aanvullings)-
examen tot dc Kon. Mil. Academie.
Naar men verneemt wordt de le
luitenant j. C. JVL Simon Thomas van
hei 4e Regiment Infanterie, thans gede
tacheerd bij de Hoogere Krijgsschool,
werkzaam gesteld ten bureel e van den
Commandant der Stelling van Amster
dam.
ROOMSCHE AGENDA.
Woensdag, half acht. Stadsgehoor
zaal. Historisch drafna met zang „Tar-
cieius".
Donderdag 9 uur. Vergadering N.
R. IC. Volksbond.
KATWIJK AAN ZEE. Van de elf
nieuwe loggers, die dft jaar in de vaart
gaan, zullen twee voorzien worden van
stoomsloepen. Tot op heden waren er
nog geen stoomsloepen in gebruik.
VOORSCHOTEN. Gisteravond is het
zoontje van J. v. J. door een fietsrijder
overreden niet het treurig gevolg, dat
zijn voetje gebroken is.
ZOETERWOUDE. In de op heden
gehouden vergadering van het Bestuur
en de Stemgerechtigde Ingelanden van
den Oud Groenendijkschen en Banepol-
der, ten huize van de Erven van Dam
te Groenendijk, Hazerswoude, werd de
rekening over het dienstjaar 1913 in
ontvangst op f980.295, en in uitgaven op
f871.735, alzoo sluitende met een batig
slot van f 103.56 goedgekeurd zoome-x
de de begrooting over het dienstjaar
1914 in ontvangst en uitgaaf op
f 130S.835 vastgesteld, en mitsdien de
omslag bepaald op f3.10 per hectare,
over laatstgenoemd dienstjaar.
Bij de daaropvolgende verkiezing van
een lid van het Bestuur, wegens perio
dieke aftreding van den heer Th. Hooge-
veen, werd dezelfde wederom met bijna
algemeene stemmen herkozen.
GEY/«_Si ELIjK GEMENGD.
De jeugdige avonturier.
Het „aardig" elfjarig ventje, dat on
langs te Zo eter wonde het mede
lijden opwekte en reeds vroeger een be
zoek bracht te Oudshcorn en Ter Aar,
is weder voor de 27ste maal van
zijn ouders weggelcopen.
Nu genoot Zondagmorgen R ij p w e t e-
ring -de eer van zijn bezoek. Hij zeide
thuis te behooren in een woonwagen te
Hoogmade. Medelijderde menschen ga
ven hem op zijn verzoek wat te eten,
waarna zij hem naar den rijksveldwachter
Wijne brachten. Hier vertelde hij, niet te
durven terugkeereri naar den woonwagen
en deed een heel verhaal van zijn familie.
Na het eten vergezelde de rijksveldwach
ter en de gemeenteveldwachter Post hem
naar Hoogmade, om hem aan zijn
moeder te geven zijn vader was al
vier jaar dood, zeide hij (hij heette Cor-
nelis Los en was geboren te Berkel).
Maar al spoedig bleekt, dat er te Hoog
made geen woonwagen stond en ook
niet had gestaan. Aan den rijksveldwach
ter bekende toen de jeugdige deugniet
te hebben gelogen. De elfjarige Pieter
Stui zoo is zijn naam is toen weer
naar Haarlem bij zijn ouders terugge
bracht, vanwaar hij Vrijdagavond was
weggeloopen.
Gistermiddag liep op de Kalvermarkt
te Leiden een achtjarig jongetje tegen
het paard van de wagen der H. IJ. S. M.
Het dier begon te steigeren, met het ge
volg, dat het knaapje eenige niet ernstige
kwetsuren bekwam. Aan liet cordaat op
treden van den koetsier is het te dan
ken, dat het ventje niet is overreden,.
Heden kreeg de heer R., veearts uit
O eg s tg eest, bij de Blauw poortsbrug
te Leiden eenige schade aan zijn rij^
tuig, doordat het rechtérachterwiel in de
rails van de brug bleef steken. De spaken
uit dat wiel braken af, zoodat het rijtuig
naar rechts omkantelde. De bestuurder en
de heer R. kwamen mét den schrik vrij.
De reis werd met een gehuurd rijtuig
vQorigezet.
405° Ned. Staatsloterij.
VIERDE KLASSE. 2e LIJST.
Trekking van Dinsdag 5 Mei.
Hooge prliase&z.
f 1000: 15408
f 400: 8099; 13649
f 200: 15095
f 100: 90ü4; 9250; 12367
Prijzen van i ©5.
120
2753
5784
8285 11274
13496
6128
18465
30
822
802
362
302
558
89
508
99
85
04
87
421
84
208
16
325
968
59
459
37
96
10
41
68
3041
64
541
75
COO
69
73
94
135
84
606
82
16
74
769
446
39
917
00
544
40
81
74
9-1
242
24
61
632
7.4
312
821
553
96
30
69
51
59
50
07
78
310
6018
711
55
61
67
75
611
20
66
71
701
86
87
77
35
45
80
93
20
90
93
982
703
760
188
816
62
845
415 19025
G9
64
93
07
71
46
46
84
800
7b
231
88
96
82
73
149
14
85
88
904
S19
90
91
255
15
583
320
27
51
989
515
74
64
639
63
63
12009
14023
65
343
72
50
464
[026
24
43
607
55
97
75
540
78
68
Ó4
12
03
905
741
42
111
144
69
31
407
1038
68
55
21
73
93
727
36
1100
838
81
57
82
269
59
45
67
79
93
99
260
341
74
65
233
80
632
324
91
52
87
75
88
969
41
412
303
4 85
91
519
319
4054
708
516
401
99
800
611
54
87
14
70
10
516
69
38
93
102
16
80
30
50
7b
71
403
34
24
61'J
50
90
905
779
16
40
43
50
63
609
88
802
52
66
48
709
70
32 17040
71
87
78
884
25
91
61
155
984
97
82
7C06
59
635
87
78
20045
521
84
38
94
714
93
89
70
39
'229
54
900
33
734
90
119
633
56
56
69
41
62
208
21
56
80
104
88
63
800
14
26
77
301
22 10026
70
39
25
37
710
643
29
81
812
55
38
59
63
65
75
103
30
76
47
69
819
773
301
16
952
930
48
73
49
80
36
21
72
96
334
335
51
97
424
51
13041
150J4
71
3J
958
876
51
10
67
65
81
79
60
933
73
81
70
68
43-1
424
2010
5106
589
264
79
151
48
30
74
24
652
390
124
71
520
34
80
77
779
575
38
316
64
36
114
92
98
6-8
70
70
627
48
73
342
829
86
77
409
729
568
212
480
920
721
207
11
31
637
39
526
35
814
48
39
850
731
427
36
62
59
70
560
934
44
37
51
88
60
73
622
78
79
83
602
90
605
30 3
90 1S05G
S22
648
27
8006
07
40
741
133
69
63
37
59
59
86
61
45
84
75
711
119
77
423
69
89
88
728
16
23 11079
24
76
289
917
35
72
69
89
56
810
423
16
43
74
217
162
81
4e
ki. le lijst:
10493 moet
zijn 10492.
Sport.
Het Sportpark te Amsterdam.
Naar wij vernemen, kan de officieele
opening van het Stadion door onvoor
ziene omstandigheden den 23en of 30en
Mei niet plaats hebben. D<e regelings
commissie voor de opening van het
Nederl. Sportpark stelt zich voor, de
opening tot het najaar uit te stellen en
zal zich alsdan veroorloven wederom een
beroep te doen op de medewerking van
de verschlilende sportlichamen aan de
sportbetooging.
Friesche Elfstedenrijwieltocht.
De commissie voor bovengenoemden
tocht heeft zich gewend tot den minister
van oorlog met verzoek om ook militaire
wielrijders aan den tocht te deen deel
nemen.
Naar aanleiding van dit verzoek heeft
de minister bepaald, dat aan militairen,
die aan dien tocht wenschen deel te
nemen, voor zooveel de belangen van
den dienst zulks toelaten, Let nooaige ver
lof kan werden verleend en dat mili
tairen van de compagnieën wielrijders,
die aan den tocht deelnemen, daarbij ge
bruik kunnen maken van hun rijksrijiwieL
De tocht wordt op 1 Juni a.s. gehoudeD
met Bolsward als begin- en eindpunt. De
afstand bedraagt 200 K.M.
Leger en Vloot.
Gedurende het verblijf van het 15e re
giment infanterie in het kamp te Kat
wijk zullen tusschen 5 en 11 Mei a.s.
gezamenlijke oefeningen worden gehou
den door het Octoberbataljon uit dat
kamp met het Octoberbataljon uit Lei
den, onder commando yan den Majoor
Beijens en Trimpe.
Burgerlijke Stand.
WOUBRLJGGE. Geboren: Catharina
Maria d. van G. L. van Goozen en G. van
Leiden. Bernardus Johannes z. van B. J.
Klinkenkemper en C. van der Kamp. Anna
Elisabeth Adriana d. van J. Veenswijk en P.
van der Weijden. G.ehuwd: Timotheus
C. Rijkelijkhuizen jm. 33 j. en Maria Lange-
slag jd. 29 j.
Faillisseméntèn.
U 'i t g e s p r o k e nJ. A. A. van der Sloot
hotel- en koffiehuishoudster te Haarlem. Cur.
mr. P. Tideman. K. Bol Jzn., bloemist en
koopman te Aalsmeer. Cur. mr. A. A. Stheeman.
A. Domburg,koopman te Bodegraven. Cur. J. G.
A. Kattenbusch. L. W. van de Kragt,
metselaar te Oosterbeek. Cur. Jhr. mr. H. R.
A. Laraan Trip. J. A. Graus, winkelier te
Echt. Cur. mr. Paul Tripels. J. H. Michon-
Hamers, winkelier te Maastricht. Cur. mr. Ch.
Evers. H. J. Zwartenkot, bakker te Delfzijl
Cur. mr. A. T. Vos, te Appingdam. A. J.
van Brussel te 's-Gravenhage. Cur. mr. H. A.
G. Venema. J. Iderhofl Den Haag. Cur.
mr. A. L. Th. v. d. Does. A. van den
Broek,'koopman. Cur. mr. W. de Geavere.
A. L. Seeuwen. te Watergraafsmeer. Cur. als
voren.
Geëindigd: B. Heijink, voorheen si
garenfabrikant te Warneveld. J. B. Neve,
koopman te Walsoorden. G. v. d. Broek,
huisschilder te Sambeek. Fr. v. Rooy,
bakker te Orthen. P. J. v. d. Geld, schoen
maker ts 's-Hertogenbosch. H. ten Hoope
vroeger handelaar in vogelartikeleu te Groningen
Opgeheven: S, Harteveld, te 's-Graven
hage. De Leidsche Athletiekver. De Sport
man te Leiden,
Ingezonden Mededeelingen
h 30 cent per regel.
DENKT OM 8
M. EUBELiVlAGAZIJN
Het Eeuwfeest voor de Sociëteit van Jesus.
Het volgend artikel is ontleend aan
de „Nieuwe Koerier":
Dit jaar zal het Sociëteit van Jezus
het eeuwfeest vieren van hare weder
oprichting. Den zevenden Augustus zall
het honderd jaar geleden zijn sinds de
door Paus Clemens XIV opgeheven orde
door Paus Pius Vil werd hersteld.
Toen Clemens XIV onder den druk'
der meeste hoven van Europa, vooral!
van de Bourbons, op 17 Augustus 1773,
de orde der Jezuieten ophief, telde zij
meer dan 22.000 leden, waaronder ruim
11.000 priesters; zij verzorgde 669 col
leges, I/O semitaries en convicten, 217,
profcssicivrizcn en 335 residenties.
De H. Alfonsus de Liguori schreef
over dc oplie.fing de in hun eenvoud
schoone woorden„Arme Paus. Wat kón
hij doen in de omstandigheden, waarin
hij zich bevond toen alle souvereinen als
uit één mond de onderdrukking cischten.
Wat ons betreft, wij hebben te zwijgen
en Gods geheime raadsbesluiten te eer en,
en vrede tc houden met ons zelveri".
Zwijgend en deemoedig en grootmoe
dig vergevend hebben de Jezuieten het
oordeel des Pausen, voor hen een dood
vonnis. aangenomen, en de derde gene
raal ce. lie s ellende orde, de Nederland-
sche Pater Roothaan, gaf in 1S52 den
beroemden Franschen kanselredenaar Pa
ter de Ravignan de opdracht een verde-
diging te schrijven van Paus Clemens
XIV.
Van de beschuldigingen, echter, te
gen de Sociëteit van Jezus ingebracht,
welke tot hare opheffing hebben geleid,
heeft geen enkele de critiek der histo
rie kunnen doorstaan.
Al was ze opgeheven, toch ging de
orde niet volkomen te niet. Koning Fre-
derik II van Pruisen en keizerin Catha
rina II van Rusland legden in Rome de
verklaring af dat zij en wel uit ver
draagzaamheid, de afkondiging van het
opheffingsdccreet, welke voor liet van
kracht worden noodig was, niet gedoog
den.
Zoo konden de Jezuieten in Pruisisch
Silezië rustig voorleven tot in 1780, in
Wit-Rusland zelfs tot het herstel. De
overige leefden verstrooid als ex-Jezuie-
ten afzonderlijk of in lossen band ver-
eenigd de meesten vol zorg, om in hun
levenswijze trouw den geest der orde te
bewaren en goed te doen naar krachten.
Eenige groepen van ex-Jezuieten traden
ook in nauwere verbinding tot elkaar;
zoo ontstond het Gezelschap van het
H. Hart van Jezus in België eii Oosten
rijk, dat zich in 1799 met de Paters des
Geioofs in Duitscliland, Engeland en
Italië vereenigde. Zij wachten het herstel
der oude Sociëteit af, om zich weer bij
haar aan te sluiten, want de hoop op
het herstel vervulde aller hart. Deze
werd dan ook spoedig, zij het langza
merhand voorbereid.
Reeds in 1799 had Clemens XIV in
een geheim schrijven aan de Russische
Jezuïten hun voortbestaan toegestaan.
Pius VI gaf in 1794 aan hertog Ferdi-»
nand van Parma toestemming om Jezuïe
ten uit Rusland naar zijn land terug!
te roepen.
Tevoren reeds h'ad hij niet-officieell
de Jezuïeten aangemoedigd. Doch tegen
over hunne vijanden kon hij een offi
cieele daad nog niet wagen.
Eerst Pius VII erkende in 1801 de
Sociëteit van Jezus in Rusland officieel.
In 1803 gaf hij aan de EngeTsché en
Amerikansche Jezuïeten verlof, zich bij
hun Russische medebroeders aan te slui
ten, het volgend jaar riep Ferdinand 1V<
hen naar Napels.
Maar het duurde nog tien jaren, vóór.
Pius VII op 7 Aug. 1814 de in de Gesu-j
kerk te Rome vereenigde 86 grijze Je
zuïeten de blijde boodschap van hether-
ïstel der Sociëteit van Jezus kon ver
kondigen, door aan den 87-jarigen Paten
Pannizorii den desbetreffenden bul te
overhandigen.
Kardinaal Paua, die zoowel den dag
der opheffing, als dien van het herstel
na 41 jaren, in Rome heeft medege
leefd, schreef„Destijds s,tond de ver
slagenheid op aller gelaat, op 7 Au-i
gustus 1814 echter weergalmde Rome
van vreugdekreten. De terugkeer der.
Pausen van de Gesu naar zijn paleis ge
leek een triomftocht", aldus de „Köln.
Vzg.", waaraan wij deze bijzonderheden
ontleenen.
Thans zijn bijna honderd jaar vervlo
gen sinds dezen voor de Sociëteit en
voor -de Kerk zoo vroeugdevollen dag.
In 1786 waren er in Rusland 178
Jezuïeten; reeds in 1816 twee jaren
na liet herstel' telde de orde 674 le
den, in 1341 al 3565, in 1S57 6303,
in 1889 12.306, in 1910 16.545. Na
die der Franciscanen is de Sociëteit van
Jezus de grootste orde wat ledental be
treft.
Zeer zeker een groote wasdom on
danks de nooit eindigende vervolging
en ondanks de uitdrijving uit tal van
lauden.
Op het oogenblik leven de Jezuïeten'
van Duitscliland, Portugal en Frankrijk
