ïe Ja s^ani»
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
No 1382.
Ste C^icbohe Sou/tont
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc Telefoon 935 Postbus 6.
dit blad verschijnt flken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GR A IMS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
VNiet onder stoelen of banken.
De socialisten steken het te Zaandam
niet onder stoeten of banken, welke rich
ting zi^uit willen.
Zoo knabbelen Bi. en W, er geducht
aan de herdenking der nationale vier
dagen, maar den 1 Mei-dag willen zij
er tot gemeentefeest stempellen.
Heelemaal kan dit van 't jaar nog
niet en om nu zijn roode vrienden dien
aangaande zooveel mogelijk in te lichten
en toch aan vacantie te helpen, heeft
burgemeester Ter Laan de volgende
missive tot de hoofden der openbare
inrichtingen van onderwijs gericht:
„Het ligt in de bedoelirg, 1 et da r-
heen te leiden, dat voortaan opi 1 Mei
aan alle openbare inrichtingen van
onderwijs in deze gemeente vaCantie
wordt gegeven.
„Voor dit jaar zijfa echter verorde
ningen en l'eerplan nog niet met dilep
maatregel' in overeenstemmng.
„Ofschoon Bi. en Wi. gaarne zouden
zien, dat nu reeds zooveel' mogelijk
van den 1 MeLdag als vacanliedag zou
worden gebruik gemaakt, kan ik op
grond van het vorenstaande niet de
vrijheid geven, dat klassen jiaar 'huis
worden gezonden. Tegen Combinates
van klassen voor zoover mogelijk
bestaat voor dien dag bijl mij
en den wethouder van onderwijs geen
overwegend bezwaar."
Waarlijk, het gaat daar: yan dik hout
zaagt men planken.
Terwille van een zuvere piartiji-aangfer
tegenheid want verder heeft de n.bL
lcvvijnende 1 Mei-beweging het niet kun
nen brengen moet verordeningen en
leerplan worden herzien, terwijl alvast
de vróijheid wordt gegeven die kinderen
op 1 Mei zooveel' mogelijk bjjj elkaar te
stoppen. Van 't onderwijs komt dan wel'
niet veel! terecht, maar dat 's minder:
de roode meesters kunnen met een roode
bloem1 in 't knoopsgat zich rood gaan
schreeuwen in roode meetings en daan-
voor mag met verordeningen en leerplan
wel' vast 't handje'gelicht worden.
Zoo moesten nu RoomsChe gemeentfeh
besturen eens optreden bij een of andere
RoomsChe feestelijkheid. Ge zoudt Het
Volk hooren scheldenI
W!ij zouden het ZaandamsChe voor
beeld niet ter navolging aanprijzen, maar
wel' kan menige flauwhartige rechtsche
kiezer er uit leeren, hoe andersgezinden
uitkomen voor wat zij hun beginselen
noemen. O, indien alle Christenen, maar
dan binnen den kader van wet en ver
ordeningen, zooveel' kracht ontwikkelden
voor hun goede zaak -als de socialisten
inZaandam voor hun partijbelangen, wat
zou het er in de politiek anders uitzien!
't Schijnt, dat de anti-socialisten (te
Zaandam een beetje wakker worden.
Naar tenminste het Hbl'd. verneemt is
onder de burgerij aldaar een bewiejging
gaande om, nu vangemeentegebouwen op
30 April ter gelegenheid van den ver
jaardag v,an Prinses Juliana niet zal wor
den gevlagd, dit zoo uitgebreid mogelijk
Van particuliere rijde te doen. O.a. zul
len, nu het vaderland'sche dundoek niet
van den toren zal' wapperen, vlaggen
worden uitgestoken boven de ingangen
der kerk.
Zulke manifestaties zij'n natuurlijk uit
stekend, maarbijl de stembus; sfteekt
de vrijzinnigheid ze toch onder stoelen
en banken. Wlat schieten ze daarmee op?
Reden te meer voor de reöhtsche par
tijen om voortdurend op hun qui v i v e
te zijn.
V Met gehandschoende vingers.
Een fatsoenlijk man schopt vuiligheden
weg met den voet; van een deftig
oud-1'iberaal orgaan, de „Nieuwe Crt.'l
zijm we reeds lang gewoon, dat zij deze
net gehandschoende vingers, opraapt.
Zoo lezen wij in haar Kameroverzicht
van hedenmorgen, 'waarin het amende
ment Drion wordt besproken, het vol
gende
„De heer Drion beval' het aan voor
eerst op den nationalen grond van
bevordering van groote gezinnen voor
al' in de middelklassen der bevolking,
die een eigen heilrijke taak in het
volksleven hebben ..te vervullen. Dit
argument ontmoette, het behoeftf ,nau-
Wel'ijk gezegd te worden, bij de so
ciaaldemocratische fractie spot en
hoon, maar lokte zoo wijl ons niet
vergissen, ook tot verzet hen die da)
beperking van het kinderaantal' voor
alle klassen der bevolking heilzaam
en aanbevelingswaardig achten".
En de KameroverziChter laat verder
deze zaak blauw-blauw. Hij zegt niet dat
hij het eens is met „hen, die de beper
king van het kinderaantal voor alle klas-
jse der bevolking heilzaam en aanbeve
lenswaardig achten", maar spreekt ook
geen enkel' woord van afkeuring. Met
gehandschoende vingers wordt deze, ia-
ten we maar gerust zeggen: vuiligheid,
opgenomen en den deftigen lezers gede
monstreerd.
O tempora, o mores I
Ee" ander g luid.
De „Nieuwe Rott. Crt." laat een ander
geluid hooren naar aanleiding van de
Kamerdebatten van gisteren.
Na er eerst op gewezen te hebben,
dat Minister Bertling de góe gemeente
„paait" met de verzekering, dat bij hoo-
gere inkomens aftrek wegens opvoeding
van minderjarige kinderen geen reden
van bestaan meer heeft, vervolgt de Ka-
meroverzichtschrijlver „Maar heeft de
staat dan in het geheel' geen belang bij
eigen voortbestaan? En is het niet een
onloochenbaar feit, dat dit voortbestaan
afhankelijk is van het aantal huwelijken
en geboorten Dient met andere woon
den bij belasting heffing niet zooveel mo
gelijk alles vermeden te worden wat tot
vermindering van het aantal huwelijken,
tot beperking ook van het kindertal zou
kunnen leidien
Diat is een ander gelluid. Maar toch
vormt ook dat gelluid een wanklank, als
men het beluistert in het muzikale mi
lieu, waarin het thuiisbehoort De ,„N.
Rott Gt.", de bestrijidster van allen gods
dienst, breekt een l'ans voor de groote)
huisgezinnen, en dat, terwijl zij' toch
moet inzien, dat, als ide godsdienst
het volk wordt ontnomen, de zedelijke
en de maatschappelijke waarde
van het huwelijksleven beslist z e k e,r
wordt ondermijnddlat het door haar
gesignaleerde kwaad een gevolg is van
de ook idoor haar gepropageerde on
godsdienstigheid. v
ALGEMEEN OVERZICHT.
De Engelsche unionisten, onverschil
lig of zij behooren tot het Lager- of het
Hoogerhuis, laten geen gelegenheid
Voorbijgaan, om als zij slechts eenigs-
zins kunnen, de regeering in het nauw
te brengen over
Ulster.
De brutale wapensmokkelarij van ver
leden week was voor de conservatie
ven in het Hoogerhuis naaiuri.jk vveder
een welkome aanleiding om te trachten
van de regeering een verklaring uit te
lokken, waaruit de oppositie opnieuw
munt zou kunnen slaan. Lord Lansdowne
stelde dus Maandag in het Hoogerhuis
de volgende vragen: Of het juist is,
dat ten spoedigste troepen van Dublin
en Curragh naar Belfast zullen gezonden
worden, 2e. of nog andere troepenbe
wegingen zullen plaats hebben en 3e. of
de regeering reden heeft om voor een
aanval of voor ernstige onlusten in Ul
ster te vreezen?
Markies Creve antwoordde, dat de
regeering nog geen bevel had gegeven
tot troepenbewegingen en dat hij niet
kon zeggen of dit eventueel nog ge
schieden zou, daar het zou afhangen
van de omstandigheden. En wat de der
de vraag betrof verklaarde de minister
dat hij die vraag met meer recht tot
Lansdowne kon richten, een antwoord,
dat natuurlijk toejuichingen van de mi-
nisterieelen uitlokte.
Daarop overgaande tot het gebeurde
te Ulster, wees hij op het feit, dat men
zich daarbij niet had ontzien ambtenaren
des konings in de uitoefening van hun
plicht te belemmeren en dat er feitelijk
een aanslag was gepleegd op de open
bare veiligheid. Wiel was het niet tot
een botsing gekomen en viel geen verlies
van menschenlevens te betreuren, maar
dat hadden degenen, die het complot ge
smeed hadden, niet kunnen voorzien,
Verder verklaarde hij, dat de regeering
op grond der door haar ontvangen me
dedeelingen en van de ondervinding,
die zij bij deze gelgenheid heeft op
gedaan, zou handelen en dat hij geen
verdere rmededeelingen kon dioien,.
Inmiddels heeft een afdeeling infan
terie bevel ontvangen heden met twee
machinegeweren van Omagh naar Lon
donderry te vertrekken.
In het Lagerhuis heeft Austin Cham
berlain namens de oppositie de volgende
motie voorgesteld: In verband met le
den ernstigen aard der bewegingen van
oorlogsschepen en troepen, onlangs door
de regeering tegen Uister overwogen 2e
de onvolledigheid en onnauwkeurigheid
op belangrijke punten in verklaringen
van ministers3e. het voortdurend in ge
breke blijven der regeering om den toe
stand onbevangen onder het oog te zien,
is het Lagerhuis van oordeel, dat een
volledig en onpartijdig onderzoek naar
al het gebeurde dient te worden gehou
den.
in zijn antwoord heeft minister Chur
chill een krachtigen aanvai gedaan op
de oppositie wegens haar samengaan
met wetteloosheid. Indien daaruit oproer
ontstaat zal de regeering het onderdruk
ken en als een burgeroorlog uitbreekt,,
zal zij haar best doen dien meester te
worden, (toejuichingen bij de ministe-
rieelen.) Er zal echter noch oproer, noch
burgeroorlog komen als Ulster die niet
sticht.
Spr. vroeg het Lagerhuis een betere
oplossing te zoeken. Carson zal, inge
val het tot een botsing mocht komen,
groot gevaar loopen; waarom wil hij,
niet wat gevaar loopen in het belang
yan den vrede? Waarom kan'Carson niet
flinkweg zeggen, dat als de regeering
zijn voorstel om Ulster buiten home
rule te houden, aanvaardt, hij al zijn in
vloed zal aanwenden om van Ierland
een niet verbrokkelde eenheid te maken
in een federaal stelsel?
Indien hij dat toezegt zou de politieke
toestand een heel ander en bemoedigen
der aanzien krijgen en voor alle betrok
kenen een eervollen en bevredigenden
uitslag mogelijk maken.
Het Pruisische Huis van afgevaardig
den is bijeengekomen en daarin is ter
sprake gekomen de
brief van Keizer Wilhe'm
aan de landgravin van Hessen (bij haar
bekeering tot het Katholicisme). Dr.
Porsch legde namens het Centrum de
meeste besliste verklaring af, dat de,
Centrumspartij niets met de publicaties
te doen had.
De minister van eeredienst verklaarde
daarop, dat het bericht in de „Nordd.
Allg. Ztg." in alle opzichten afdoende
geweest was. De brief, dien hij zelf
had gelezen, bevatte niets over de Katho
lieke Kerk, de Katholieken, of de ver
houding van den keizer tot de katho
lieken.
Dat de inhoud van den "brief 7/erd
vervaUcht en daardoor het wantrouwen
van de Katholieke bevolking tegen den
landsheer werd gewekt, viel als een bron
nenvergiftiging van de allerergste soort
te kwalificeeren. (Levendig appl.)
In dezelfde vergadering kwamen nog
twee belangrijke Centrumsvoorstellen
aan de orde.
Het eene beoogt den Katholieken
kloosterorden, welke zich met ziekenver
pleging belasten, meer vrijheid te geven
bij haar werk van naastenliefde. Het
andere wil den Katholieke ordestichtin
gen de reeds zoo lang gewenschte rechts
persoonlijkheid geven.
Bij de verdediging der Centrumsvoor
stellen toonde domproost dr. Dittrich,
uitvoerig aan, door welke kleinzielige
beperkingen de Katholieke stichtingen,
ook met zuiver liefdadig doel, gebonden
zijn.
Door de nationaal-liberalen werden de
voorstellen eenparig bestreden. Hun
woordvoerder, von Campe, gaf heel dui
delijk te verstaan, dat hij de Katholieke
Kerk in Pruisen niet dezelfde rechteu
wil zien gegeven als de Protestante.
Hij wees er verder op, dat in Beieren
de wet voor de Katholieke orden nog
strenger is, doch vergat daarbij te zeg
gen dat ze uit het liberale tijdperk af
komstig is.
In Katholieke kringen wordt de verde
re beraadslaging over de voorstellen met
spanning tegemoet gezien.
Het' Anti-papisme
speelt ook 'in Duitschland een groote
rol.
De sociaal-democratische „Schwabi-
sche Tagwacht" slaakt een klacht over
de gevolgen van een missie, die van 28
Maart tot 13 April gehouden werd te
Stuttgart. Het blad moet tot zijn diep
leedwezen constateeren, dat als een
gevolg dier missie tal van katholieke
arbeiders hun lidmaatschap van de soci-
aal-dem. partij en hun abonnement op
het partij-orgaan hebben opgezegd. Wat
denkt hiervan de Pruisische regeering en
haar aanhang van den Evangelischen
Bond, die de missies (vooral gegeven
door Jezuïeten!) nog altijd beschouwen
als een „staatsgefahrliche" uiting van
katholiek leven? Het is te vreezen, dat
men te Berlijn op dit punt nooit ver
standig wordt, doch steeds door secta-
risch anti-papisme verblind blijft. Van
dat laatste gaf tenminste de Pruisische
minister van Eeredienst Von Trott zu
Solz gisteren weer een sprekend bewijs,
door een Centrumsvoorstel betreffende
de opheffing der be.emmenngen in de
uitoefening der ziekenverpleging door
leden van Congregaties en de rechtsper
soonlijkheid van niet erkende katholieke
religieuze communauteiten van de
hand te wijzen. Het Centrumsvoorstel
had reeds -in 1901 in het |Huis een
meerderheid gevonden, doch ook toen
had de regeering het verworpen. Thans
plaatste de minister zich op hetzelfde
standpunt met de verouderde, muffe ver
klaring: „Ik zie niet in, dat de omstan
digheden, die toentertijd de regeering
noopten een weigerende houding aan te
nemen, intusschen veranderd zijn."
Met zulk een verklaring kan iedere
minister van Eeredienst ook na verloop
van nog 10 of 20 en meer jaren de ka
tholieke congregaties onderdrukken en
haar zegenrijke werkzaamheden bemoei
lijken, en de gelijke berechting der Ka
tholieken met de belijders van andere
godsdiensten naar luim en lust onmo
gelijk maken. De Centrumsleden mo
gen dan argumenteeren zooveel zij wil
len. Als de Pruisische ministers van
Eeredienst hun anti-papistische bril met
zwarte glazen opzetten en „het niet in
zien", is het vechten tegen de bierkaai!
Het Belgische Koningspaar
te Luxemburg.
De ontvangst van het Belgische ko
ningspaar te Luxemburg heeft zich van
de zijde der bevolking gekenmerkt door
groote hartelijkheid.
Na de ontvangst van de vertegenwoor
digers der buitenlandsche legaties door
het koningspaar, had een gala- diner
plaats, waaraan ook deelnamen de groot
hertogin Maria Anna, prinses Charlot
te, de gezanten van België, Frankrijk,
Duitschland en Italië, de minister van
staat, de leden der regeering en de iedcni
van het gevolg der vorstelijke personen.
In $en dronk herinnerde de groother
togin aan de banden van hartelijke sym
pathie en onverbrekelijke vriendschap
tusschen beide volken. Zij verklaarde ze
ker te zijn van oen steun des konings
bij hare pogingen om die betrekkingen
nog intiemer en hartelijker te doen wor
den.
Koning Albert bedankte voor de
prachtige en hartelijke ontvangst. De
betuigingen van sympathie verklaarde hij
te beschouwen als een kostbaar bewijs
van de wederzijdsche gevoelens der twee
staten, wier eeuwenlange samenhang ver
sterkt is door het gemeenschappelijk ide
aal van vrede en arbeid. „Ik zal," zeide
Z. M., „gaarne gebruik maken van elke
gelegenheid om de banden van vriend
schap tusschen beide landen nauwer toe
te halen." Na het diner maakten de ko
ning de koningin en de groothertogin
nen een rijtoer door de feestelijk geïllu
mineerde stad.
GEMENGD.
De Paus heeft Zondag een groot aan
tal pelgrims uit Keulen in bijlzondere
audiëntie ontvangen»
Eerst ontving hij in zijn particuliere bi
bliotheek den wijbhschr p van Paderborn,
mgr. Van Haehting, de Duits che prela
ten te Rome, de leiders der pelgrims
en het plaatselijk comité van de Duitsche
pelgrims te Rome,
De wijbisschop hield een toespraak,
die door Z. H» werd beantwoord. Mgr.
von Haihling bood den Paus een aan
zienlijk bedrag als St. Pieterspenning aan.
Daarna begaf Z, Hj. zich naar de drie
honderd pelgrims, over "de verschillende
zalen van het Vaticaan verdeeld, en ze
gende hen allen. De Paus hield een drie
tal korte toespraken.
Vervolgens had een audiëntie, bij den
kardinaal-staatssecretaris plaats.
r— De Hpngaarsiche regeering heeft den
Delegaties een ontwerp-begroo-
ting voorgelegd, waarin die gezamenlijke
gewone uitgaven op 586 uniliioen kronen
worden geschat.
Bovendien vraagt zijl een buitengewoon
krediet van 182 millioen, waarvan 81 mil-
lioen voor het leger en "101 millioen voor
de vloot, en 45 millioen ais eersten ter-
im'ijn vari de buitengewone ujitgaven, groot
427 millioen, over de eerstvolgende vijf
jaar. Deze 427 millioen zijïi in hoofdzaak
bestemd voor den bouw en de uitrusüng
van vier slagschepen van ongeveer 24.500
ton, zgs torpedobooten, twee monitors
voor den dienst op de Donau, uitbreiding
van het vlootarsenaal 'en van de verster
king der vlootstations.
In haar toelichting nopens d? nieuwe
credieten voor de vloot zegt de regee
ring, dat de gebeurtenissen op den Balkan
belangrijke wijzigingen in de Middelland-
sche Zee-vloten doen voorzien. Daarom
is het noodzakelijk maatregelen te nemen
tot handhaving van 'den maritiemen in
vloed der jinonarchie in de JMiqdellandsche
Zee.
„Erger dan Mexicaansch" moet pre
sident Wilson den toestand in het dis
trict Ludlow van den staat Colorado heb
ben genoemd. Men weet, dat daar dage
lijks bloed vloeit in gevechten tusschen
stakers en troepen.
Wilson heeft bij Rockefeller, de groot
ste aandeelhouder in de mijinen aldaar,
aangedrongen op een schikking in vhet
geschil, dat loopt over ide samenwerking
van georganiseerde en niet georganiseer
de mijnwerkers»
Rockefeller heeUt echter geweigerd iets
toe te geven.
John White, de voorzitter van den Bond
van Mijnwerkers in de Ver, Staten, heeft
verklaard, dat weldra een staking van
501X000 (mijlnwerkers over tie jgehee'.e Unie
zal uitbreken, indien die toestanden in
Colorado niet veranderen. De uitvoerende
raad van het verbond' vergadert den 4en
Mei te Indianapolis om een besluit te
nemen.
Het ministerie van Buitenlandsche
Zaken liet aan de delegaties een roo'd-
b o e k toekomen, bevattende 926 (diploma
tieke stukken over de periode ^an 13
Augustus tot 6 November 1913.
De Finsche rechter Rontmus is we
gens overtreding van de wet op "de ge
lijkstelling van Russen en Finnen ge
vangen gezet
Een telegram uit Felixtown meldt,
dat daar een badhotel door brand is
vernield. Men vermoedt, dat suf.'ragetten
de hand in het spel hebben.
De Venezolaansche ^onsul te Rotter-
amd deelt aan de N. R. Ct. -med'e, dat
dr. Marquez Bustillos, die als voorloo-
pigpresident het bewind heeft aanvaard,
het nieuwe kabinet als volgt heeft
samengesteld: Lumeta, binnenlamdsche
zaken; Diaz Rodriguez, buitenlandsche
zaken; Roman Cardenas, financiënColl,
nijverheid en handelCastro Zavala, oor
log; Luiz Velez, openbare werken; Gue
vara Rojas, onderwijs; generaa'l Gomez
is legercommandant
Twee torpedobooten z'jn naar
de plaats, waar het Engelsche stoomschip
Ta jon door zeeroovers ïs geplunderd en
in brand gestoken, vertrokken»
Te Barckbey in Wiesi-Virginië zijto
door een ontploffing in een kolen
mijn 250 mijnwerkers bedolven»
Volgens de Patriote heeft een
brand te Bartogne 17 huizen vernield!.
30 huisgezinnen zijln zonder onderdak. De
schade beloopt 200.000 frs.
Het Veertigjarig Priesterfeest van
Z. D. H. den Aartsbisschop.
Het „Centrum" verneemt van bevoeg
de zijde, dat er plannen bestaan het veer
tigjarig priestersfees,t van Z. D. H. den
Aartsbissichop, Mgr. 'H. v. d. Wetering
niet onopgemerkt te doen voorbijgaan.
LEIDEN, 29 April
Maria-Vereeniging.
Maandagavond hield de Mariavereeni-
ging 'hare gewone ledenvergadering in
de kleine zaal van den R. K.Volksbond.
Mej. a. Schmier opende deze eerste
door haar gepieiid^erde vergaf'lering met
een hartelijk woord van welkom". Zij
sprak den wensch uit, dat alle leden
