,35) MAGNA.
BUITENLAND.
5e Jaarganj?
No 1372.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, U1T0EZ0NDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met QRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
1.10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post /1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mcdedeelingen van 15 regel9 1.50, elke regel meer 30 cent met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting, Oroote lettere naar plaatsruimte-
Klcine AdvortentltJngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlën) I—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent: aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent.
Ierland en Finland
Laten we deze twee gebieden eens
met elkaar vergelijken.
Er is inderdaad groote overeenkomst.
De oorspronkelijke bevolking is in
Ierland sinds eeuwen onderdrukt; in
Finl'and wordt die bevolking hticraan
vooral den laatsten tijd blootgesteld.
Ierland werd overstroomd door Engel"
schen en Schotten, die er het hoogste
woord voerden Finland ondervindt dit
zelfde van de Russen.
Gelukkig nadert voor Ierland een be
tere tijd, waarin het zichzelf zal mogen
besturen, zij het in federatief verband
niet het overig Brittanje.
Stel nu eens voor dat Finland ereven
gunstig voor stond, zou dan niet ga
zien de al'gemeene antipathie jegens het
Russische Regeerings^ysteem ieder
zulks toejuichen? En indien de in Fin
land wonende Russen dan gelijk
Ulsters een grooten imond gingen
opzetten, zou men dan niet algemeen
tot hen zeggen: indien ge uniet schikken
wilt naar de meerderheid, bestaande uit
de oorspronkelijke bewoners van het
land, ga dan weer naar het 'Rijk - van
Vadertje terug; zint u dit niet, wel,
ge kunt vrijelijk blijven, maar dient u
dan te voegen naar het door de Finnen
gexvenschte regeerverband.
Deze redeneering liijktons zuiver, maar
X... vindt ze voor Ierland wel alge
meen toepassing? Wordt niet integen
deel onderzocht of Ulster geen beetje
gelijk heeft en worden geen stemmen
vernomen, welke Home-rule" overbo
dig noemen sinds de lauidquaestie op
gelost heet?
Vanwaar dit versdhill? P|e Ieren zijn
iRoomsch, moet ,u weten, en zulke lui
kunt ge nooit vertrouwen. Home-rule is
Rome-rule" en deze bangmakerij doet
velen de rechtmatigheid der lersche wen
schen zoo niet over 't hoofd .zien dan
toCh minachten.
Maar zooals wij gaarne, liefst zoo
spoedig mogelijk, „.Home-rule" zonden
zien schenken aan het arme Finland
dat er helaas nog ver vanaf is even
onvoorwaardelijk zijn we gestemd voor
hetflersche zelfbestuur. In beide gevallen
hebben we te doen met een volksstam',
die recht heeft op zooveel mogelijk eigen
beheer in eigen huis jn overeenstemming
met eigen behoeften en eigen zeden,
Natuurlijk moet het Iersche bewind
rechtvaardig worden gevoerd, mag de
Ulster minderheid er niet worden onder
drukt of achteruitgesteld. Eerst wanneer
zulks het geval zou blijken te wezen,
zou Ulster recht van klagen krijgen
en zouden wij zijn klacht ondersteunen.
Thans echter heeft het zich slechts -
de kat desnoods uit den boom' ziende
bij den nieuwen stand van zaken neer
te leggen.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KA1Y1EK.
De Rijksinkomstenbelasting.
Gisteren heeft de Tweede Kamer be
sloten om tusschen de algemeene be-
FEUILLETON.
'Hebt gij al bericht gekregen, ging hij
met zachter stem voort, dat de pastoo.r
in fu,w patronaat Dornick gestorven is
Men schreef het. mij gisteren van uit
Birückhoven 'k Heb aan alle kanten
mijn Huidjes, die mij op de hoogte houp
denDat geval kan van groote betee-
kenis worden ging Schul'ze na eenige
©ogenblikken zwijgens voorttoen Dor
nick weder niet antwoordde. Gij zijtdaar
heer van het patronaataan u is het dus
een feestelijke voor !te stellen. Mijn z)egs-
man maakt mij er opmerkzaam op, dat
hei een groote aanwinst zijn zou, indien
in die streek een pastoor van staatswege
kon aangesteld worden. Als een gemeen
te daar maar eens mede begint, zal dat
van groote beteekenis zijnc_Uw rent
meester heeft u zeker ook al de tijding
doen toekomen?
Met gedempte stem ijverig tot Don-
nick sprekend, had de geheimrath hem
tot nu toe begeleid. Ietwat verstoort'
over zijn hardnekkig stilzwijgen, bleef
hij nu staan.
Ik heb mijn opdracht vervuld, mijn
waarde graaf; hier gaan onze wegen
schouwingen der inkomstenbelasting en
de behandeling der artikelen het wets
ontwerp op de opcenten te behandelen.
De dag van gisteren is weer niet bij
zonder gelukkig geweest voor den mi
nister. De eenige afgevaardigde van de
linkerzijde, die het woord heeft gevoerd,
de heer Bos (v.-d.), was niet zoo heel
erg ingenomen met de plannen van dezen
bewindsman. En van rechts is gedocu
menteerde critiek geleverd op het finan
cieel beleid van den heer Bertling.
Wlij willen even de bijzondere aan
dacht vestigen op de rede van den afge
vaardigde van Wijk bij Duurstede, den
heer De Wijckerslooth, Deze spr. schet
ste hoe een verhoogd tarief een veel
doelmatiger belasting ware geweest dan
de door dezen minister voorgestelde
(bieraccijns, tabaksbelasting, opteren van
den „suikerpot" etc.). Tegen het ont
werp op de Rijksinkomstenbelasting
heeft hij vooral ernstige bezwaren met
bet oog op den hoogeren idruk, die het
op den landbouw legt.
Zooals men weet, wordt bij. het ont
werp op de Rijksinkomstenbelasting voor
het eerst de landbouw betrokken. Daar
tegen verzet zich deze Katholieke afge
vaardigde ten sterkste. Het kan n.l. een
ernstige schok toebrengen aan het land
bouwbedrijf, dat tegenwoordig aan de
bedrijfsbelasting niet onderworpen is en
vroeger buiten de patentbelasting stond.
Dit bedrijf lijdt naar zijn meening toch
reeds aan een onevenredige belasting
op het onroerend goed. Bovendien wordt
de ziekteverzekering eerlang ingevoerd
en pas heeft de landbouw vrijwillig de
ongevallenverzekering aanvaard (straks
waarschijnlijk wettelijk). Dat alles te
samen maakt de crisis voor den land
bouw te zwaar. Er zal bovendien wegens
gebrek aan boekhouding' in Jiet boerenbe
drijf en zijn speciale eigenaardigheden
veel willekeur moeten plaats hebben bij
den aanslag wat de hoofdelijke omslag
reeds thans bewijst.
De rede van den afgevaardigde van
Wijk bij Duurstede mag de andere af
gevaardigden en den minister wel tot
nadenken stemmen.
ALGEMEEN OVI RZICHT.
In dit voor vorst Wilhelm nieuwe
„lieb Vaterland",
Albanië
dat nog lang niet „ruhig sein" kan,
wordt volgens het jongste bericht uit
Durazzo druK gewerkt aan de bewa
pening .van de militie. Men gelooft dat
de voorbereiding ervan in twee of drie
weken afgeloopen zal zijn. Vlug gaat het
nietDe vorst is, zoo luidt het verder,
voornemens zich dan aan het hoofd van
het leger te plaatsen, en, zoo noodig,
naar het Zuiden van Albanië te rukken
om met geweld bezit te nemen van het
Land, dat de groote mogendheden aan
zijn bescherming' hebben toevertrouwd,.
Onder idit bericht kan men met een
gerust geweten zetten„gezien en goed
gekeurd Essad pasja".
uiteen Ui. In uw gemalin zult gij, vtr!ees
ik, een scherpe tegenstandster vinid'en.
Men schildert haar mij af als het middel
punt van alle ultramontaansche woelinf-
'gen. Als ik er iets naders* van hoor, deel|
ik hét *u méde,. lAjdfeuj.
'De Geheime Ministerraad wuifde Dor
nick vriendschapipielijik met die hand toe,;
terwijl hij zijn Weg voortzette, overleg
gend, of hij niet beter hajd gedaan die}
zinspeling op gravin iDlornick achterwege
te 'laten- 4
iDornick verlangde niets liever dan al
leen gelaten te worden. 'Alle tijdingen;
waren dezen morgen al onaangenaam
voor hem geweest en hadden zijn stemk
ming bedorven. Met betrekking tot alles
stond dit bngelukkige huwelijk hem in
den wfegf. "(Kon hij slechts «die boeien
verbreken en vrij ademen. jZ.ijn gedachten
voerden hem "naar 'de stad aan de Arno,
waar 'in een zeker salon een behaaglijk,
van iedere starre meening afkeerig sa
menzijn. scheen {fe (Wenken.
Toen Diornick op zjjln kamers kwam,
lag daar al de 'brief Van zijln rentmeester/
Deze bevestigde alles, wat hij' gehoord
had, en voltooide nog wat de Ministerialr
rath oveil Magna gezegd had.
„Mevrouw de gravin scheen reeds lang
op he/t geval voorbereid te zijln, schrei
d« rentmeester, wftnt 6poedig na den1
Dat optrekken van den vorst aan het
hoofd van zijln „leger", om met geweld
bezit te nemen yan hetüand, Id'at ,de grootte
mogendheden aan zijin bescherming heb
ben toevertrouwd, past geheel in idlen
grooten, den Baas Ganzendonck-stijl,
waarin Essad pasja pleegt te denken en te
spreken t(daarbij nu en dan leelijk uit
zijn rol yallende hetgeen intusschen
den beste gebeuren kan!) Voorloopig
schijlnen de leiders der Epiroten besluite
loos.
Volgens een in 'Grieksche kringen te
Saloniki loopend gerucht, (zal de regeering
te Athene trachten -te verhinderen, dat de
Epirotische leider:- gevolg geven aan hun
voornemen om Biglista, nadat het ont
ruimd zal zijln, als basis te gebruiken
voor hun operaties tegen Castoria.
Daarenboven heeft Zpgraphos de lei
ders der Epiroten verzocht nieuwe in
structies af te wachten, alvorens een
aanval te doen op Koritza.
Mocht de aanval plaats hebben, voordat
het „leger" van een vorst gemobiliseerd
is en hij aan het hoofd zijner zegevie
rende „troepen" Epirus met geweld komt
bezetten, dan zal de gendarmerie onder
aanvoering der Hollandsche officieren he.
zaakje nog moeten opknappen.
Van opknappen gesproken» 'Als er er
gens iets opgeknapt moet worden, dan is
het wel
in Mexico
waar de toestand 'van dag tot dag span
nender wondt;
De Amerikaansche regeering heeft aan
de kabinetten der verschillende staten
een mededceihig gezonden, waarin .zij de
concentratie van een heele vloot naar
Tam.pii co en van 16000 man troepen op de
Mexicaansche grens rechtvaardigt.
Zij -grondt deze maatregelen behalve
op de reeds bekende fouten, op het vol
gende: ten eerste de inhechtenisneming
van een Amerikaanschen ordonnans, die
in Vera Cruz de post voor de Amerir-
kaansche schepen wilde halen; ten twee
de het opvangen van telegrammen, die
aan den Amerikaanschen zaakgelastigde
gericht warenten derde de censuur op
officiëele telegrammen en ten vierde
herhaalde schending van de rechten en
waardigheid der Vereenigde Staten.
President Wilson heeft gisteren in het
congres den stand van zaken uiteengezet
Hij verklaarde den vrede niet te willen
verstoren, maa rindien het noodig was, en
wanneer .Huerta niet jtoegaf, Idan \zou(eerst
Tampico en Vera Cruz bezet worden.
Het congres was in meerderheid voor
de plannen van Wilson, maar verschei
dene leden drongen er toch op aan, dat
geen ernstige stap, zooals bijv. de landing
van mariniers, of de beschieting van een
plaats, zou ondernomen worden, alvorens
het congres daartoe machtiging had ge
geven.
President Wilson verklaarde ten slotte
overtuigd te zijn, idat Huerta het wel niet
tot een oorlog zou laten komen.
De Amerikaansche bladen jubelen in
koor de politiek van Wilson toe, wélke
lang slapjes en onzeker was, maar thans
dood van jden jpas-toor waren reeds het
Allerheiligste en ,alle gewijlde vaten uit
de kerk .verwijderd- HietzeUde was in dé
pastorie met Jiét archief geschied. Ook
was terstond een leekengoldlsdienstondei'-
richting geregeld en ieder conflict ven-.'
•meden gewordend'
De rentmeester was van mieening, dat
het voor het oogenblik (het best was, niets
te doen en alles zijin gang te laten gaan.,
De lieden waren nu in ide hoogste mate
o,pge,woinidien idn "zoo vol ijlver,idat zijl
zeker die yierst verwijderde gods di ens tj-
oefening zouden 'bezoeken. Op den eer
sten Zondag was het een ware pelgrims-1
tocht naar [de naastbijlzijnde kerk ge
weest. Ieder, die paard en wagen bezat,
had laten inspannen. Mevrouw de gravin
had, naad 'h^j hoorde, gelast, dat alle
Zondagen de ouden en zwakken met
haar rijtuig naar de kerk te Birückhoven!
zouden .gebracht worden.
„Deze eerste ijver zal wel spoedig ver
minderen, ging de rentmeester voort Als
zij eerst maar eens inzien, welke zwang}*
heden aan (dezen kerkgang verbonden
zijn, zuilen zijl Wel geneigd zijn alles!
te doen) olm een (nieuwen pastoor te
bekomen. Voljgens ide Wét is het vol
doende als tjiep in ide gemeente er otril
vragen. Die tien zullen wel spoedig ge
vonden zijn, ais er met voorzichtigheid
krachtig en bewust wordt genoemd.
Nu we het toch over Mexico hebben,
willen we nog >even melding maken van
de volgende interessante bijzonderheden
gepubliceerd door den hoofdredacteur
van de „Echo frangais de Mexico" on
trent de geheimzinnige vlucht en het
verblijf van den
groot-zwendelaar Rochette ln Mexico
waar de journalist hem verleden jaar
leerde kennen. Het verhaal, dat hij geeft,
bevestigt de overigens reeds lang heer-
schende overtuiging, dat de Fransche re
geering bij de vlucht van den zwendelaar
niet één oog maar beide heeft dicht
geknepen.
„Rochette, zoo vertelt 'de journalist,
kwam in Mexico in de eerste dagen van
Januari 1913, minder om een toevluchts
oord te zoeken, dan wel om zijn zaakje3
van de Chemins de fer du Centre at te
wikkelen. Ik had -de gelegenheid hem
herhaaldelijk na te gaan en lang met hem
te spreken. Hij maakte zich in het minst
niet bekomjmerd om de „nasporingen"(
die naar hem werden ingesteld. Hij legde
veeleer een zekere nonchalance ten op
zichte van die „nasporingen" aan den'
dag, daar hij maar al te goed wist, dar ze
bestemd wanen om nooit tot een resul
taat te leiden.
Het verluidde in dien tijd, dat de re
geering van Francisco Madero opdracht
gekregen had de oogen dicht te houden.
Gustave Madero, de rechterhand van Ro
chette in de zaak van de Chemins de
fer du Centre, werd beschuldigd al zijn
invloed te hebben aangewend' om don
voortvlucbtïgen ban,kier aan het yer/.o.eV
tot uitlevering te onttrekken, dat door
de Fransche negeering was gedaan. Zoo
verluidde het; maar de geschiedenis zelf
is heel wat eenvoudiger.
iWas er wel ieen verzoek gedaan tot
uitlevering? Heel misschien wel, maar
in dat geval wend het maar voor den
vorm gedaan. Rochette, 'die uitstekend
op de hoogte was, scheen maar al te
goed te weten, dat hij van de Mexicaan
sche autoriteiten niets te vreezen had,
maar nog minder van het Fransche gou
vernement, dat hem nog heel kalmpjes
om elf uur 's avonds in een auto uit
Berck-sur-Mer had laten vertrekken,waar
heen hij zich begeven had, om nog voor
het laatst zijn zieke dochtertje te om
helzen.
Rochette heeft me dat alles zelf heel
vriendelijk verteld, zonder eenige over
drijving. Dejeuneerende te Chapultepec,
een bittertje drinkend op Jiet terras van
San Ahgel-Inn, of ontelbare reeksen ca
ramboles makend in het Colon-hotel
sprak Rochette langdurig met me over
zijln zaken uit het verleden, de onder
nemingen, waarmede hij in Mexico bezig
was, en de zaken, die hij in de toekomst
nog op touw zou zetten, „als hem ge
rechtigheid gedaan was". Hij tooverde
met cijfers, als iemand, die honderden
millioenen door zijn vingers heeft laten
gaan. Het was een slecht biljardspeler,
maar een prachtig praten. Als hij me
had voorgesteld om aandeelen van enkele
te werk wordt gegaan. Ik heb er al aan
gedacht voor de opvoeding mijner kin
deren een oud-katholieken geestelijke te
nemen, om de lieden aan diens tegen
woordigheid' te gewennen. Een gods
dienstoefening in mijln huis zal ook zeer
gunstig werken. Ik laat echter alles na
tuurlijk over aan Ide wenschen van den
graai" t
De brief was weinig geschikt om Dor-
nicks stemming te verbeteren. Ja, hij
wist, hoe Magna met hart en ziel voor
de kerk optreden zou, immer in tegen
spraak met hem, immer z,'jjn inzichten
tegenwerkend. Maar zij zou een geduch-
ten tegenstander aan hem hebben.
Zijn antwoord aan den rentmeester
verried deze stemming maar al te zeer.
De graaf prees zijn gematigd optreden,
maar ried hem aan iedere onbevoegde of
onwettige inmending van de gravin tegen
te gaan. Hij verbood uitdrukkelijk, de
equipage der gravin voor iemand anders
dan haar zelve te bezigen, iedere over
treding der wet moest hij terstond bij de
bevoegde machten aangeven. Wat de
beroeping van een oud-katholieken gou
verneur betrof, dat was een éigen huise
lijke aangelegenheid van den rentmeester,
waarin hij zich niet mengen wilde. Toch
geloofde hij, dat het beter was, dit nog
wat uit te stellen.
zijner ondernemingen te koopen, dan zou
ik geen oogenblifc (geaarzeld «hebben eij
mijn portemonnaie in zijn handen heb-
ben gegeven.
Toen hij 13 Januari 1914 uit Mexico
vertrok, verzekerde hij me, dat hij voor
er een jaar oin was heel v at van zich
zou doen spreken. En hij heeft woord
gehouden1
GEMENGD.
In de laatste dagen bevatten de
Wieensche bladen weer onrustbarende
geruchten over den gezondheidstoestand
van keizer Frans Josef. Tot giste
ren was er nog geen bevestiging of te
genspraak van deze geruchten ingekomen
maar het schijnt zeker dat de toestand
van den souverein te wenschen overlaat
Het gistermorgen te Stockholm
uitgegeven bulletin luidt: De* Koning
sliep hedennacht zonder slaapmiddel te
hebben ingenomen, zeer goecL.De témpe-
ratuur is 36.9, de po:s 55. Wanneer
de toestand zoo blijft, zal voortaan maar
één bulletin per dag worden uitgegeven.
Naar uit Peking wordt geseind om
singelen vijftig duizend man troepen de
roovers van den „Witten Wolf" te Kie.i-
schau in'Shensi, dat|door,hen geplunderd
is, tn richtten een groote slachting on
der hen aan. De troepen vielen de roo
vers met onstuimigheid aan, en doodden
er honderd, de overigen trachten nu te
rug te trekken. De toestand is reeds veel
verbeterd. Sommige steden ontsnapten
aan de plundering door de poorten
voor de roovers te openen ien een groote
schatting te betalen. De steden, die weer
stand boden, ziin onder het plegen van
wreedheden ingenomen. De gewonden
worden door verschillende doctoren van
de missie bezorgd.
Te Rome kwam gisteren een ju
welier uit Nizza aan, die bij onderzoek
van zijn bagage tijdens de reis bestolen
bleek van juweelen en paarlen tot een
waarde van 350.000 lires.
Gistermorgen is brand ontstaan
in de mijn Trieukaisin bij Charleroi. De
machinekamer van de electrische centrale
en eenige putten zijn. uitgebrand.
De 250 werklieden die beneden wa
ren, konden zich door een andere schacht
redden.
De schade wordt op 1 millioen frs.
geschat.
Van de audiëntie door den
Paus den tweeden Paaschdag aan een
300-tal Weensche studenten verleend,
vertelde een der deelnemers nog het
volgende: De H. Vader schreed zonder
eenig spoor van vermoeidheid, met zeke
ren gang en elastisehen tred door de ver
schillende zalen, waarin de pelgrims op
gesteld stonden en hield een korte har
telijke toespraak, die door den rector van
de Anima in het Duitsch werd overge
bracht. Met den groet Geloofd zij Jezus
Christus, nam hij afscheid van de stu
denten, die hem een geestdriftige ovatie
brachten. Pius X zag er, misschien al
leen een schijntje bleeker, toch even
goed uit als in de goede periode vóór
zijn ziekte. Op den terugweg naar zijn
't Was merkwaardig, zoo aarzelend'
Dornick dezen laatsten zin schreef. Hij
had zich niet van het denkbeeld kunnen
verlossen, als had Magna's blik hem zoo
vol verwijt aangezien, dat hij iets als
gewetenswroeging ondervond;
V
De Geheimrath was ook alles behalve
tevreden in huis teruggekeerd. Over het
huwelijk van Blehrenberg was hij het
niet zoo met zichzelven eens als hij wél
voorgegeven had. De onrust zijner dochter
had hem sindsdien te dienken gegeven.
Zou zij niet- weder willen vertrekken, als
dit Behrenbergsche paar in Berlijn kwam
wonen? De geheimraad gruwde van een
vernieuwde reisonrust
Toen hij bij zijn dochter binnentrad,
vond hij haar rustig in een kleinen stoel
achterover geleund, ijverig bezig met een
aantal couranten.
O, die kranten! iHij herkende ze ter
stond. Ze waren hem sinds eenigen tijd
een nieuwen doorn Ln 'toog. Als zijn
dochter plotseling couranten lezen wilde,
waarom dan juist die? Zij "had zich die
bladen werkelijk op reis laten nazenden.
Dat kwam ervan als jonge dames zoo
onafhankelijk gelaten werden.
(Wordt vervolgd.)
