13
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 035. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POMS Ongevallen-verzekering
én het GEILLU8TREBRD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post /1.50 per kwartaal.
Afzoncerlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Woensdag
Apri!
lol t.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1 —5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 centaangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Modernisme en Orthodoxie.
Onder de Protestanten, wel te verstaan.
Morgen heeft in een der ,H;aagsche be
dehuizen <een wel duizendhoofdige Her
vormde kerkvergadering plaats, wélke
door de vertegenwoordigers van zes ver
schillende richtingen in de Hervormde
Kerk zal worden voorgelicht over de
vraag
„Is het wenschelijjk, wijziging te bren
gen in de belofte, bij de toelating tof
de Évangeliebediening, of bij de bevoegcfr-
verklaring om te staan naar "den post
van godsdienstonderwijzer, door den ge
ëxamineerde af te leggen, en in de vra
gen, die bij de bevestiging aan de lid
maten worden voorgesteld?"
In korter woorden wil dit zeggenzul
len we aan de modernen concessies doen
ja dan neen?
't Is wel interessant eens na Ie gaan,
hoe bovenbedoelde zes richtingen tegen
over deze vraag staan. We varen hierbij
op 't kompas van ds. C. E. Hooykaas,
den schrijver der rubriek „Godsdienstig
lieven in Nederland" van 't H.bld.
i De orthodoxe inleiders, ds. Eringa
I '(confi.) enfds. Van jK!riekejiil(gere^.) eischten
j zelfs verscherping; zij eischen dat de
Kerk de formulieren van 1619 als hare
leer zal erkennen en al de toelatiingsvra-
gen, zoo voor lidmaten als proponenten,
met deze kerkleer in overeenstemming
j zal brengen. Met even groote stelligheid
j verklaren de vier overige sprekers zich
j tegen iedere verscherping; positief ver-*
schillen zijl onderling eenigennate. ,Dr.
Nierneyer (modern) verklaart wijziging
j voor wenschelijlk, maar bedoelt dit onge-
twijrfeld niet in dien zin van verscherping,
en zal daarbij vermoedelijk doelen op
den dogmatischer inhoud van de eerste
I belijdenisvraag. Dr. Bileeker (behoudend
modern) spreekt zich slechts krachtig te
gen verscherping uit, evenals ds. Ver
meer .(de ethische)deze zegt evenwel
uitdrukkelijk, dat hij ook niet van ver-
ruiming weten wïL Ds. De Biuck (evan-
j gelisch) is de 'eenige^ die ronduit alle
dogmatische formuleering der belijdenis-
vragen en iederen confession eel en dwang
afwijst, als onchrisielijk en ondoelmatig.
Dat zal morgen een 'diepzinnige samen
komst gevenDe vergadering kan geen
besluiten nemen, noch voorstellen aan
de Synode ontwerpen; 't is slechts om
gedachtenwisseling te doen. Nu, dit is
dan ook waarlijk meer dan genoeg voor
zoo'n duizend hoofdig college, waarin bo
vendien de splijtzwam de 6 hoofdrich
tingen wellicht tot 6 [X 6 yeilmenigvuldigt
De pers heeft geen toegang maar er
zal toch wel wat van uitlekken. Veel ver-
S wachtiging hebben wij er niet van. Mis-
schien komt er nu een definitieve schew-
I ring tusschen modernen en orthodoxen,
want eenheid zal bij fcie sinds lang verhitte
gemoederen wel niet geboren worden,
terwijl laatstgenoemde richting genoeg
heeft van 't schipperen.
I Een hartverbefifiend beeld' vertoont met
dat al „de vaderlands che kerk" zoo
noemt zij zich immers gaarne alles
i behalve.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De Paaschdagen hebben op
het gebied der internationale politiek
weinig of geen nieuws* van beteekenis
gebracht. Driebond en Tweebond deli-
bereeren ijverig om een einde gemaakt
te krijgen aan de spanning in het Zui
den van het Balkan-schiereiland, en,
naar de officieuze „Norddeutsche Allge-
meine" mededeelt, dringen Duitschland',
Oostenrijk en Italië daarbij meer beslist
aan op de onmiddellijke ontruiming van
Zuid-Albanië door de Grieksche troepen,
terwijl Engeland, Frankrijk en Rusland
in hun eenige dagen geleden verzonden
collectieve nota, dit vraagstuk „en baga
telle" schenen te behandelen en de rege
ling der eilanden-kwestie op den voor
grond stelden. Men zal thans de beide-
vraagstukken dienen te beschouwen als
van minstens gelijke waarde en even
krachtige urgentie. Het officieuze Duit
sche regeeringsblad heeft er ook wel
hoop op dat de beide mogendheden-
goepen het spoedig eens zullen worden,
"et blad toont zich kalmer dan de
eveneens halfambtelijke Wteener Rei dis
post, die er de Drievoudige Entente
een verwijf van maakt, dat zij om de Epi-
rotische kwestie heendraait Hier spreekt
en niet zonder reden het Oosten-
rijksche antagonisme tegen Rusland, dat
bij zijn Balkan-actie Frankrijk geheel en
Groot-Britannië half en half op sleep
touw neemt.
„Indien", zegt graaf Tisza, de beken
de Hongaarsche politicus, in een pas
van zijn hand verschenen dagbladartikel
„Rusland tegenover den Balkan een
avontuurlijke politiek blijft volgen, ten
einde de Balkanstaten onder zijn voog
dij te brengen, zooals het dat gedurende
de laatste zestig jaar heeft gedaan, dan
kan Oostenrijk-Hongarije dit niet lij
delijk aanzien"
Zoowel de Tsaar als diens verant
woordelijke ministers verlangen vrede,
en £raaf Tisza constateert met voldoe
ning, dat de regeering te St. Peters
burg gedurende de laatste maanden zich
heeft doen kennen als voorstandster van
vreedzame beslechting der hangende Bal
kan-geschillen. Doch de Donau-monar-
chie mag nooit uit het oog verliezen,
dat het panslavisme in Rusland een
machtige strooming is, steeds erop uit
om de levensbelangen van Oostenrijk-
Hongarije te dwarsboomen. Indien deze
strooming dé bovenhand mocht krijgen,
zou er gevaar voor een oorlog dreigen.
In verband met dat gevaar heeft Oos
tenrijk-Hongarije een toevlucht gezocht
en gevonden in het Drevioudig Ver-r
bond.
Maar is van dit laatste dan inderdaad
het gevolg, hetgeen „Tante Voss" be
weert, nl. dat het Duitsche rijk "aan den
leiband loopt van Oostenrijk-Hongarije?
Tegen deze onware en onwaardige voor
stelling komt de „Köln. Zeit." in verzet.
Het blad wijst er op dat Duitschland in
den laatsten tijd in ernstige politieke
kwesties herhaaldelijk 'beslissend heeft
ingegrepen, o.a. den tegenstand van het
kabinet te Wieenen tegen het bijeenroe
pen der Londensche gezantenconferentie,
tegen de toewijzing van Djakowa, Ipek
en Prizrend aan Servië en. Montenegro,
én tegen het vredesverdrag van Boeka
rest uit den weg heeft geruimd.
Ware dat niet gebeurd, de wereld
geschiedenis van den laatsten tijd zou
hoogstwaarschijnlijk een veel minder
vreedzanren loop hebben genomen.
De correspondent van de Times" te
Washington wijst er op, dat de
de toestanden in Mexico
steeds ernstiger de aandacht eischen. De
mogelijkheid, dat de olievelden in noor
delijk Vera Cruz kunnen worden ver
woest, de beleediging, te Tampico de
Amerikaansche vlag aangedaan, de on
beschaamdheid van generaal Carranza
ten aanzien van de Amerikaansdie ver-
toogen ten behoeve van de Spaansche
slachtoffers van 'generaal Villa, de anar
chie, die op Villa's voortrukken volgt,
al deze omstandigheden doen de vraag
weer rijzen, of president Wilson zal
kunnen volharden bij zijn. politiek van
afwachten.
De correspondent zegt, dat de voor
uitzichten inderdaad ernstig zijrf,'en in
de regeeringskringén te Washington be
gint men nu ook in te zien, dat aan de
leiders der constitutionalisten niet alleen
de vleugels ontbreken, om hen tot poli
tieke engelen te maken. Men erkent nu
ook officieel, dat de toestanden om
Torreon een chaos vertoonen, dat gene
raal Villa een schrikbewind oefent, dat
de Spanjaarden verbannen en beroofd
worden en dat de constitutionalisten zich
ir. het minst niet om de vertoogen van
din heer Bryan bekommeren.
Een Engelschman, die in Noord-Mexi-
cc réisde, deelde den correspondent me
de, dat er, waar de constitutionalisten
meester zijn, ongelooflijke toestanden
hcerschen. Roof, afpersing zijn aan de
oide van den dag, en de ongelukkige
volgelingen van Huerta, die gevangen
genomen worden, mogen blij zijn als ze
eenvoudig doodgeschoten en niet levend
verbrand of op dergelijke gruwelijke wij
ze worden vermoord.
De toestand om Tampico geeft thans
vooral aanleiding tot ernstige bezorgd
heid onder de vreemdelingen, die hier
groote belangen hebben; Betrouwbaar
nieuws omtrent de gebeurtenissen in het
oliegebied ontbreken nog. Maar te Wa
shington vreest men dat de vreemde oor
logsschepen wel eens tot optreden zou
den kunnen overgaan, als de buiten1-
landsche belangen werkelijk in gevaar
komen. De Amerikaansche regeering
heeft daarom zoowel de federalen als
de constitutionalisten gewaarschuwd, dat
vernieling van vreemde eigendommen
wel eens tot een wijziging van politiek
zoude kunnen leiden. De bevelhebber
van het Amerikaansche eskader, Mayo,
heeft zeer elastische orders gekregen,
die hem naar bevind van zaken kunnen
doen handelen.
Hoewel nog ongeveer een jaar moet
verloopen eer
de Panamatentoonstelling te
San Francisco
zal worden geopend, schiet men met den
aanleg van het tentoonstellingsterrein en
de voorbereidingen der tentoonste^ing
reeds flink op. Een groot deel van de
gebouwen is al gereed, en hard wordt
thans gewerkt aan den bouw van de pa
viljoens die de verschillende staten der
Unie en tal van vreemde, staten zullen
oprichten. Geld wordt hierbij niet ge
spaard en de inrichtingskosten der ten
toonstelling zullen ver over de honderd
millioen bedragen. Vier en dertig landen
hebben gehoor gegeven aan de uitnoodi-
ging van de Amerikaansche regeering
tot deelneming aan deze tentoonstelling.
Van de Europeesche staten behooren
hiertoe: Frankrijk, Nederland, Portugal
Zweden, Spanje, Denemarken, Italië,
Bulgarije en Turkije. Maar al zijn dat
de Europeesche staten, die officiéél
deelnemen, de niet officieel vertegen
woordigde zullen daarom toch niet ge
heel .ontbreken,. Zoo hebben reeds tal
vanDuitsche* en Engéisdie firma's te
kennen gegeven, dat zij ook op de tenj-
toonstelling vertegenwoordigd zullen zijn
Men verwacht een reusachtig bezoek
in.de metropolis van westelijk Amerika
en allerlei vereenigingen zullen in 1915
in congres te San Francisco bijeenko
men. Reeds is tot' het houden van meer
dan tweehonderd congressen besloten en
dagelijks nog "breidt die lijst zich uit.
Ten behoeve van deze congressen wordt,,
ten koste van een millioen dollars, een
gehoorzaal gebouwd, die 10.000 hoor
ders zal kunnen bevatten, en daarnevens
worden nog verschillende andere gebou
wen voor de bijeenkomsten in gereed
heid gebracht
IGEMKNOD.
Prins Albert van Monaco,
het vorstendommetje, dat aan Monte-
Carlo zijin weidsche bekendheid „dankt",
heeft eergisteren zijn 25-jarige negeerings-
jubilé gevierd. Op schitterende wijlze
werd de vorst gehuldigd Idoor zijin „onder
danen", die hem een monument aanbo
den, aan He hav-en opgericht, en dooi
de nog talrijke vreemdelingen, die het
grondgebied van (dien vorst bevolken, idoor
het groote attractiepiuit, de „bank", aan
getrokken.
In de kathedraal werd een Te Deum
gezóngen, een groote historische optoicht
werd gehouden, een gala-voorstelling
werd gegeven in het theater van Monte
Carlo en een Venetiaansch feest besloot
de pret.
Ook in het buitenland zijn die
Paaschdagen met ^buitengewoon
schoon weder gepaard gegaan Vooral te
Berlijn, waar het in den loop van den
dag zoo warm werdi, dat alles in een
waren zomergloed baadde. Honderddui
zenden maakten van het mooie we'der
gebruik om in de omgeving van de me
tropolis hun vrije dagen in de open lucht
door te brengen.
Wegens- de idJr eigende spoor
wegstaking in Italië zijh de garni
zoenen in Milaan, Genua ten Bari aan
zienlijk versterkt
Thans zijin ook tusschen het syndicaat
van spoorwegarbeiders en de regeering
niet-officieele onderhandelingen geopend.
Men heeft hoop, dat er althans geen a7-
gemeene staking 'komen zaL
- Roosevelt wordt genoemd' als
president, wanneer Wilson eventueel
faalt
- In China schijnt een nieuwe op
stand voorbereid te worden.
- De Russische distillateurs
ageeren tegen de anti-alcoholbeweging.
- De „wilde wijven", zoo noemen de
Engelsche bladen tegenwoordig met recht
de kiesrechtdames, hebben Zondag
in de St Janskerk te Lowestoft weer óp
ergerlijke wijze huisgehouden.
Even nadat de dienst begonnen was,
werd de kerk in opschudding gebracht
door honderden vrouwenstemmen, die 't
„kiesrechtvrouwengebed" uitschreeuw
den.
De bisschop, die zelf den dienst dieed,
wachtte tot de suffragettes uitgezongen
waren en ging toen verder. De kiesrecht
vrouwen hielden zich dan kalm tot de
preek begon, maar nauwelijlks had de
predikant enkele woorden gezegd, of de
dwaze suffragettes begonnen te schreeu
wen: „In naam van God protesteeren
wij tegen de behandeling van vrouwen
in Zijn eigen Huis!"
De bisschop, een verstandig man, liet
de organist een hymne spelen, zoodat de
stemmen der protesteerenden verloren
gingen. Elke vrouw, die «dan nog haar
mond dorst te roeren, werd kalmpjes
uit de kerk gezet. Zoo werd men verlost
van de „wilde wijven".
De express Londen-Aberdeen kwam
gistermorgen bij (Bjurntisland in b o t s i n g
met een goederentrein.. De ma
chinist en de stoker werden gedood en
vier passagiers werden zwaar gewond
De langdurige en woelige staking
der werklieden in de kopermijnen te Ca
lumet (staat Michigan, V. 3i) is geëin
digd', na tien maanden te hebben ge
duurd. Gisteren hebben de sfakers het
werk hervat
In Tortosa brak eergisteravond in
het stadstheater een v r e e s e l ij k e pa
niek uit, ten gevolge van valsch brand
alarm. De theaterbezoekers werden door
een waanzinnigen angst aangegrepen eu
trachtten 'door de nauwe uitgangen pen
schouwburg te verlaten. Een ..groot aan
tal vrouwen ten kinderen werden onder
den voet geloopen. 20 personen werden
zwaar gewond.
De vrije Zaterdagmiddag.
Die „Nieuwe Ct." steekt een beetje
den draak met het adres der duizend de-
partements-ambtenaren aan de regeering,
waarin zij! den vrijen Zaterdagmiddag
vragen.
Het blad geeft den raad. van deze
adresbeweging in beperkten kring een
volkspetitionnement te maken.
Wij durven wedden vervolgt de
„N. Ct." 'dat het succes van -een
„Volkspetitionnement" (ze zijn immers
toch in de mode) om een vrijen Zater
dagmiddag te vragen kolossaal zou zijn.
Zelfs buiten de departementen immers
zijin er duizenden personen, die hard wer
ken, en ook zij, die 't niet doen, willen
Zaterdag wel' uit wandelen gaan.
KORTE KRONIEK.
Gedurende de beide' Paaschdagen
heeft de Haagsche Tramweg Maatsch.
op al hare lijnen, dus inbegrepen de
stoomtram den HaagDelft, ongeveer
298.000 personen vervoerd.
Namens 544 werklieden van aan-,
nemers van gemeentewerken te Graven-
hage is een adres gericht tot B. en WJ^
waarin Zij zeggen, dat hun. patroons op
Goeden Vrijdag, op aandringen van den
ingenieur Van der Steen van Ommeren,
hen op Goeden Vrjjtiag hebben doen
verzuimen. fWaar dit niet jn overeenstem
ming was met de desbetreffende ber
palingen en met de ziens Wijlze van den
wethouder en den directeur van openbare
weiken, Vragen adressanten, hun de scha
de, doordit jgedwongen verzuim1 gele
den, f e vergoeden.
LEIDEN, 15 April.
Boekhoudcursus der Hanze.
Gisteravond is dn het (gebouw der Z(ita-
vereeniging de vierde boekhoudcursus
der Hanze gesloten. Op dezen laatsten
l'esavond was het dagelijksch bestuur der
Hanze en de commissie der cursus te
genwoordig. De voorzitter, de heer
Spendel', dankte namens bestuur en com
missie de aanwezigen voor de getoonde
belangstelling en sprak den wensch uit.
dat allen na het geleerde in de praktijd
in toepassing gebracht te hebben zich
nog lang de aangename uren hier door
gebracht, zullen herinneren. Hij be
treurde het echter, dat wat de deelname
betreft, deze cursus niet voldaan heeft
aan de verwachtingen van „bestuur en
commissie. Vele deelnemers, middenstan
ders, die het hier geleerde in hunne za
ken in toepassing brengen, spreken her
haaldelijk hunne tevredenheid uit en roe
men het voordeel en gemak, wat nu een
eenvoudig geregelde boekhouding hun
sChenkt Ofschoon he;t altijd zoo ge
weest isj is zeer zeker tegenwoordig een
goede boekhouding een hoofdeisch voor
elke .zaak. Met .dit feit voor oogen is
het onbegrijpelijk,- dat niet meer midden
standers van deze nuttige instelling der
Hanze gebruik maken. Spreker wees er
op, dat in andere Hanzeafdeelingen .de
cursussen gevolgd worden door zestig
en meer personen.
Kan dit in Leiden niet bereikt worden
of heeft de Leidsche middenstand in
deze geen tekort? Integendeel, dage
lijks wijzen yerschillende gevallen op een
gemis aan goede boekhouding.
Deze wetenschap zal' voor bestuur en
cjommissie een aansporing wezen, alles
in het werk te stellen om deze instellingl
tot zijn rechtte doen komen.
Na een woord van dank gebracht te
hebben aan den onderwijzer, werd de
cursus gesloten.
R. K. rimmerliedenbond.
Gisteravond vergaderde in het gebouw
van de St Jozefsgezellenvereeniging ue
afd. Leiden van den R. K. Timmerlieden-
bond onder voorzitterschap, van den heer
van ToL
Besproken werd het arbeidscon
tract, zooals dit den len April 1914 is
vastgesteld door den Blond van Patroons
in het Timmervak ten de afd. Leiden van
den NederL Aamiemersbond, in overleg
miet de commissie uit de drie timmer-
Liedenvereenigingen, nl. de Ned. Timmer
lieden vereeniging „Vooruit", afd. Leiden,
van den Alg. Ned. Timnnerliedenbond,
het IHoutbewerk'ersgilde Sit. Joseph, afd'.
Leiden van den R. K. Timmerliedenbond,
en de Timmierlieden- en Modelmakiers-
vereeniging alhier.
IWiijl laten hier de artikelen van bedoeld
contract volgen:
Art. 1, De arbeider verbindt zich in
dienst van den patroon alle werkzaam
heden te verrichten, welke hem, in ver
band met zijin beroep, door den patroon
of diens gemachtigde worden opge
dragen.
Art. 2. De werkgever (verbindt zich voor
dién arbeid als loon voor een bekwamen
timmerman uit te betalen £5 cents per
uur bij een werktijd van 10 uur. Voor
overwerk wordt betaald' voor het eerste
uur geen verhooging, voor het 2e uur
10, voor het 3e 20, voor het 4e uur
30 pet. en wordt dan vervolgens als
nachtarbeid gerekend met een verhoo
ging van 50 pet Voor Zondagsarbeid
wordt een verhooging toegestaan van
100 pet. en eronder gerekend de tijd
van Zaterdag n.m. 12 tot Zondag iun„
12 uur. Algemeen e Christelijke feest
dagen, die als Zondag gevierd worden,
worden ook naar bovengenoemden <maa.
staf betaald.
Art. 3. Geen loon Is verschuldigd voor
dentijld gedurende welken de arbeider
den bedongen arbeid niet heeft verricht,
zoodat geen loon verschuldigd is in ge
vallen van vrijwillig of afgedwongen ver
zuim als bedoeld in art. 1638 c. d. van
het Bi. |W|. Evenwel zal in geval van
ziekte van een werkman, die daardoor
verhinderd' is gedurende ineer dan driie
werkdagen, volgens attest van zijin ge
neesheer, zijin arbeid te verrichten, ge
durende ten hoogste zes weken, doch
nimmer langer dan den tijld, dien hij bij
den werkgever toen de uitkeering begon
in dienst was of de tijd nog duurt, waar
hij voor was aangenomen, een toeslag
worden uitbetaald van 40 pet. Mocht de
ziekte ontstaan zijn door eigen toedoen,
dan vervalt bovenstaand. Ongevallen wor
den als geen ziekte beschouwd en begra
fenissen, geboorten uitgeschakeld.
Art 4. Indien buiten den wil of toe
doen van den arbeider het werk niet
door hem kan worden voortgezet, zal
door 'den werkgever aan hem vergoed
moeten worden gedurende hoogstens zes
werkdagen 50 pet Van zijn loon.
Art 5. De werktijd is vastgesteld als
volgt Vanaf begin April tot begin Sept
vanaf 's morgens 6 tot n.m. 6 uur, met
.2 uur schafttijd (de middag-drinktijd ver
valt). 's Zaterdags tot 4 uur mn. De
overige "tijd des jaars regelt zich eenigs-
zins naar het daglicht cn het aanwezig
zijn van werkzaamheden, zonder boven
genoemden tijd te overschrijden.
De dienstbetrekking wordt aangegaan
voor onbepaalden tijd, en de werkgever
of werkman, die deze wil doen .ginddgen.
