7
BUITENLAND.
127) MAGNA.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
5e Jaargang No 1364.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE AB0NNEMENTSPR1|S bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Oeïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Dinsdag
April
1014.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeellngen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlën) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Zoo is het.
De onlangs opgerichte liberale ver-
eeniging te lOegstgeest, omvattend d£J
vrijzinnigen van alle schakeeringen, die
zich ten doel stelt dien liberalen kiezers
ontwikkeling biji te brengen, meer kennis
van de liberale beginselen, hield gisteren
avond haar tweede bijleenkomst
iHet bestuur der vereeniging (dat niet
meer dan ongeveer vijftig personen bij
elkaar beeft weten te trommelen, teneinde
dezen tot een vereeniging saam te plak
ken) doet natuurlijk zijn best om de fine
fleur, het {puikje onder de vrijzinnige
grootheden hier te lande, den leden voor
te zetten. En nu is het wel teekenenid,
dat id'e eerste spreker ,vvas het Kamerlid
Drion, bekend om,., zijn anti-papisme;
terwijl als tweede spreker (optrad het Kar
merlid Eerdmans, bekend om,.zijn anti
papisme. Dat simpele feit wijst op 'een
verzakking in de liberale partij1, op een
bekrompenheid -en benepenheid, waaraan
Thorbecke ach zou geërgerd hebben, op
een vervaging van alle positieve begin
selen, welke vervangen worden door een
negatieve leus: tegen Rome.
Maar wij wilden iets zeggen over de
vergadering van gisteravond. De heep
Eerdinans besprak de liberale politiek en
stelde die tegenover de Christelijke als
de vftjiheiid' 'tegenover Tien dwang, *de ver
draagzaamheid' tegenover de onverdraag
zaamheid. ;t Is niet iden eersten keer, dat
dergelijke beweringen worden gelanceerd
en dan worden bewezen met een verwij
zing paar.,,. de „baantjes"; voor vélen^
aldus idle lieer Berdmans, werd bet onder
rechts een broodk wies tie om hunne vrij
zinnige beginselen weg te moffelen, 't Is
wel brutaal, om rechts te beschuldigen
van een „baantjes"-politiek!! Maar daar
willen we het nu niet over hebben. Even
willen vve onder idle ;aandacht brengen
een zeer juiste bemerking van den voor
zitter der vergadering, 'den heer Kielstra.
Deze spreker zeide, dat het steeds dui
delijker wordt, dat het liberalisme geen
vat heeft op het volk.
Zoo is het Zóó is het niet alleen
in Oegstgeest, waar /wederom weinig
andere menschen de vergadering bezocht
ten, idan enkele oude Iheeren en oudq
en jonge dames, maar (zóC is het overal.
Het volk, de breede massa, ziet, begrijpt,
dat het aan het individualisme van het
liberalisme niets heeft en keert zich af
van dat stelsel
'Het eonstatceren van dat vast-staande
feit 'door den voorzitter van de jonge
liberale Vereeniging, die den moed er in
wil houden of in wil brengen, werkt riu
juist niet heel erg bemoedigend. Maar
openhartig is het!
ALOEMEEN OVERZICHT.
De Engelsche minister-president
Asquith
heeft zijn verkiezingsveldtocht geopend
met een rede te Ladybank en hij sprak
FEUILLETON.
Zij had nu vele ledige en eenzamie
uren, waarin zij zich met verdubbelden
ijver aan de geschiedenis van den dag
wijdde. Vele gebeurtenissen in de om
geving van het slot Dornick bewezen
het aandeel, dat ook het volk aan die
geschiedenis nam, Ja, dat volk hier, 'met
zijn getrouwheid en zijn vaste houding
ten opzichte van den hedendaagscheni
strijd imponeerde haar.. Zij had vroeger
slechts m et zeker (medelijden gedacht over
dat yolk en over deze streek, waar haar
alles zoo weinig verlokkend scheen, de
menschen van alle eischen der wereld
afkeerig schenen. En nu stonden hier
juist de mannen op, die het krachtigst
aan Ben strijd deelnamen. jWpt waren
thans die vroeger zoo wéinig spraakzame
menschen welsprekend, nu het er op aan
kwam hun overtuiging |e Verdedigen. IHüe
jvaren die schijnbaar zoo onverschillige
ueden van edelen geestdrift vervuld, en
hoe vast hielden zij nu hundoel in 't
oog', zonder zich om gunst of ongenade
dor machthebbers te bekommeren. Ook
de andere provinciën van den Pruisi-
schen Staat traden de Katholieken inëlt
j dezelfde kracht voor hun beginselen op,
daarin natuurlijk over het Iersche vraag
stuk en de verwikkeling in verband met
den toestand in Ulster ontstaan.
Het was een zeer handige rede. De
minister ontkent, dat de regeering er.
op uit zou zijn Ulster tot verzet te prik
kelen en bracht terzelfder tijd hulde aan
de toewijding van leger en vloot, waar
bij hij er echter bizonder nadruk op
legde, dat het leger zich buiten de poli
tiek moet houden.
De verantwoordelijkheid voor het be
waren der binnenlandsche orde, zeide
hij, berust bij de rechterlijke macht en
de politie. Slechts in dringende omstan
digheden behoort de burgerlijke over
heid het leger te hulp te roepen. Als
zulk een geval zich echter voordoet, is
het de plicht van den soldaat, zoowel'
als van den gewonen burger, de beve
len van het burgerlijk gezag te gehoor
zamen.
De minister sprak vervolgens als zijn
overtuiging uit, dat een overeenkomst
wordt gevorderd, door het belang des
lands en dat der beide groote partijen.
De redacteur van het Hbl. die naar
Ulster is vertrokken, om daar den toe
stand te verkennen jenjzijn blad in te lich
ten, vertelt o.a. van een militaire oefe
ning, welke door gewone burgers, die,
zich als vrijwilligers aanbieden, werd
gehouden.
Het ging er, blijkens zijn relaas, heel
gemoedelijk toe.
Daar waren nu enkele honderden men
schen bijeen en zoo zijn er in elk
geval duizenden in Ulster die, na een
hcelen dag werk, 't zij op hun kantoor,
't zij in hun zaak, 'tzij in hun arbeids-
vak vrijwillig zich als militairen lie
ten drillen.
Velen deden dat avond aan avond,
sommigen reeds meer dan een jaar lang.
En wat er ook aan dezen troep mocht
ontbreken, goede wil zeker niet. Zonder
eenig ongenoegen, met 't beste humeur
zelfs met te véél goed humeur, wer
den de fouten telkens en telkens weer
hersteld op 't bevel van den Engelschen
instructeur en werd de heele oefening)
tweemaal overgedaan.
En toen ging iedereen'even opgewekt
naar huis als hij was gekomen.,
Er zit, in deze oefening van vrijwil
ligers een element van wijdere strek
king, dat van belang is, voor de kwes
tie der volkswapening.
Doch dit lijkt myj iwel zeker. Uit groot
doenerij, als louter humbug, om een
schijn van dreigement te maken, kan
zulk een beweging niet ontstaan en zoo
lang in stand gehouden worden. Nie
mand, ook niet de grootste volksmenner,
kan het klaarspelen om duizenden men
schen 's avonds vrijwillig van hun rust
uren en 's Zaterdags van hmi vrijen mid
dag te doen berooven vcor de oefe
ningen in wapenhandel en velddienst,
wanneer dit alles niet ernstig is ge
meend Dit is ondenkbaar.
En daaromUlster moge gelijk heb
ben of ongelijk, dat Ulster zal vechten
als het er op aan komt, lijkt mijl vrij zekeij,
maar Tiny scheen het, dat die krachtige
Nedersaksen de wapens het rustigst ten
het best voerden.
De beweging onder de Katholieken
had in de laatste jaren steeds grooter
omvang aangenomien,. Velen, die in den
aanvang "het doel van den strijd niet
kenden, hadden thans idle draagwijdte
daarvan begrepen ien traden vastbesloten
aan de zijde van het .Centrum» £oo was
de partij beduidend' versterkt. En hoewel
de aanvallen van de zijde dier Regeering
en der tegenpartij nog niets van hun
scherpte verloren hadden; hoewel het
Centrum, steeds door de meerderheid be
streden, nauwelijks een zijner voordrach
ten kon doen erkennen, had toch zoowel
zijn vastheid en eenheid als de genialiteit
van zijn aanvoerder zich ook de achting
van den tegenstander afgedwongen, en
zelfs de machtige rijkskanselier Bismarck
had ingezien, dat het een partij was,
waarmede rekening was te houden.
Tiny kon ook niet ontkennen, dat de
vereeniging van Tiet rijk, welke haar
vroeger zoo verschrikkelijk was voorge
komen, ook in deze aangelegenheid van
groot nut bleek. De Katholieken van
Zuid-Duitschland versterkten hun Noord-
duitsche broeders. Er lag bovendien wel
iets grootsch in de thans eindelijk weder
de meerderheid der Duitsche stammen
omvattende eenheid.
Sedert eenigen tijd urculeeren er aan
houdend berichten in de pers betreffende
een brief van den Duitschen Keizer,
waarin deze min of meer duidelijk zijn
afkeer voor het Katholicisme zou heb
ben uitgesproken.
Het volgende bericht kan in deze zaak
misschien licht brengen.
De officieele „Nordd. Alg. Ztg." ver
telt thans met een heel ernstig gezicht,
dat de brief van den keizer aan de lands-
gravin van Hessen een familiebrief was,
niet voor openbaarheid bestemd. (Het
tegendeel is, voor izoóver ,\vij Weten, door
niemand beweerd.) Bovendien, zegt
het blad, bevat de brief geen uitspraak
van welken aard ook over het Katholie
ke Geloof of de Kath. Kerk. Merkwaar
dig feit voor den Duitschen keizer, die
bij zoo'n gelegenheid niets over het Ka
tholicisme zou hebben gezegd.
Door verscheidene Duitsche kranten
circuleerde het bericht, dat de brief in
handen van den Paus zou zijn. Daaren
tegen kan de corr. van de „Koln. Volks-
zeitung" meedeelen, dat men in het Va-
ticaan van den z.g. keizersbrief niets
afweet en ook den inhoud van dien
brief niet kent.
Natuurlijk wordt deze onverkwikkelij
ke historie door de tegenstanders van het
Centrum ijverig uitgebuit. Men vergeet
echter, dat niet de Centrumspers1, maar
de anti-papistische „Reinisch.-Wiestf.
Ztg." het eerst den brief ter sprake ge
bracht heeft. In het algemeen drukt de
centrums-pers zich zeer gereserveerd uit,
de brief wordt beschouwd als een pro-
drukt van een opgewonden familiescène,
in het huis Hohenzollern. 'Bchwammj
d'rüber.
De toestand
in Albanië
blijft nog steeds een voorwerp van aan
houdende zorg voor de regeering.
Naar het „Berl. Tagebl." thans uit
Berlijnsche diplomatieke kringen ver
neemt, kan voorloopig aan een interven
tie van alle of van eenige mogendheden
in zake den toestand in Albanië niet ern
stig gedacht worden. Evenmin kan er
gesproken worden van een afbreken of
opschorten der onderhandelingen, die de
mogendheden over de Zuid-Albaneesche
kwestie worden gevoerd.
Naar alle waarschijnlijkheid zullen,
volgens den zegsman van het „Berl. Ta-
geblatt" ook de mogendheden der triple
entente het spoedig over een antwoord
op de laatste Grieksche nota in zake de
Zuid-Albaneesche kwestie eens worden.
Een Fransch voorstel, hetwelk ook
door de Engelsche regeering is goedge
keurd, wordt op het oogenblik nog door
de Russische regeering onderzocht.
Eenerzijds hebben de mogendheden
der triple entente principieel haar goed
keuring gehecht aan de grensregeling bij
Argyrocastro, zooals die door den Griek-
schen minister-president Venizelos is ge-
eischt. Ook zijn ze geneigd, volgens den
wensch der Epirotische bevolking bij de
regeering in Durazzo waarborgen te vra-
Richtte Tiny den blik op de grootheid
en de kracht van het nieuwe .Duitsdie
rijk, voelde zij, ondanks den tegenwoon-
digen droeven strijd, haar toorn jegens
den bestrijders van haar vaderland; ver
dwijnen.
O, had het Huis |H|absbuirg eens
de keizerskroon kunnen behouden, zucht
te zij nog slechts»
iWias Tiny in zake deze aangelegenheid
rustiger geworden, zij bemerkte tot haar
schrik, dat op een ander jpunt haar ge
voelens veel tyrannieker waren geworden.
Bernard is weder eenige dagen afwe
zig geweest Zijn werkkracht werd voor
zoovele zaken in beslag genomen. ;Tiny
waren deze dagen oneindig lang voor
gekomen; iij had van uur tot uur, van
dag tot dag naar zijn terugkomst uitge
zien en èen groote vreugde beving haar,
toen zij vernam, dat hiji binnen weinige
uren terug zou zijn.
Doch zij durfde deze vreugde niet te
laten bemerken. Waarom bleef zij eigen
lijk nog hier. Haar liefdewerk was af
gedaan. Waarom dus haar afreize nog
langer uitgesteld? Haar ouders hebben
haar iwegens Magna wel onbeperkt ver
lof gegeven, maar zij moet nu toch een
besluit nemen. Een verspeeld geluk is
niet weder te winnen)....
Tiny's lieveJingsgedachteKvas, dat Mag
na haar zou vergezellen. Zij had reeds
gen voor de Grieksche bevolking in Al
banië.
Van den anderen kant bestaan er in
deze geen principieele meeningsver-
schillen tusschen driebond en triple en
tente. Daarom is dus aan te nemen, dat
een bevredigend antwoord op de Griekr
sche nota binnenkort te wachten is.
Eerst wanneer dan tegen de verwach
ting in de rust in Epirus niet zou terugf-
keeren, zouden eventueele verdere stap
pen in bedenking kunnen worden geno
men.
GEMENGD.
Tot veler teleurstelling gaat in Rome
de tijding rond, dat Kardinaal Mer
ci er het katholiek-internationaal congres
van drankbestrijding, hetwelk tegen het
einde van April te Rome wordt gehou
den, niet persoonlijk zal kunnen bijwonen,
maar zich laat vertegenwoordigen door
kanunnik Doutrelou^c wan Doornik.
Te Rome, Napels, Florence en Mi
laan zijn Zondag groote bijeenkomsten
van spoorwegambtenaren gehou
den, yvaar moties ten gunste eener alge
meene staking, te beginnen 15 dezer,
zijln aangenomen (met groote meerder
heid van stemmen.
Te New-York is het Zaterdagmiddag
tot een bloedige kloppartij' 'geko|-
men tusschen j2000 wierklieden en 400
politieagenten» De werklieden hadden
zich op het Uniqplein verzameld, om te
betoogen .tegen de gevangenhouding van,
een Jiunner voormannen. De politie iis
in het gevecht meester van het terrein
gebleven. '.Negen leiders der Werklieden
zijn in hechtenis genomen,
jGeneraal Villa heeft jóOO Span j a a r-
den uit ,Torreon verbannen en hun
goederen verbeurd verklaard. De andere)
buitenlanders hebben geen overlast van'
de opstandelingen ondervonden.
Pestbestrijding.
In een algemeene vergadering van de
vereeniging van ambtenaren bij het bin-
nenlandsch bestuur in NecL-Indië is met
algemeene stemmen een door een ;dei1
leden .voorgestelde motie aangenomen 4
waarin, onder dankbare erkenning van
het zeer vele goede, 'dat reeds vanwege
de regeering gedaan is, wordt opgemerkt,
dat het Nederlandsche volk nog zeer
weinig .uiting gegeven heeft aan het zon
der .twijlfel groote medegevoel, hetwelk
het Jcoêstert voor de arme geteisterden).
Geld, en nog eens geld, benevens me
dische hulp is een allereerste vereischtej
voor leniging van Iden (nood; het uitzenden
van ambulances niet geschoolde verpleegf
sters, mede ter opleiding van inlandsche
vrouwelijke verpleegsters, is ten zeerst^
noodig.
De motie noodigt het bestuur der ver
eeniging ,uit, om óp te wekken tot en
de leiding in handen te nemen van een
volksbeweging, welke zich ten doel stelt
vervulling van deze wlenschen en zich
te idien einde in verbinding te stelleni
eenige imalen den raad van den geneesr
heer er over ingewonnen, wat voor 'Mag-
na's volledig herstel het beste zou zijn.
Hij had verandering van woonplaats en
luchtgesteldheid pangeraden. Magna ech
ter Jiad steeds ieder voorstel d!aartoe van
de hand gewezen.
Gelooft gij, dat irujfn genezing zoo
noodig is? vroeg zij, toen Tiny een uur
later bij haar leunstoel geknield, weder
om haar toestemming bedelde. Gij weet
niet, hoezeer ik gehoopt heb, dat voor
mij .de gelukkige verlossing mocht ko
men, die Dornick van den hem drukken-
den keten zou bevrijden, ging zij voort.
Gelukkige vrouwen sterven zoo vaak, en
ik..., ,en ik,...
Het was de eerste maal, dat Magna
van haar ongeluk sprak. '.Tot dusverre
was niet de geringste zinspeling daarop
over haar lippen gëkomen. Heete tranen
vloeiden langs Tiny's wangen,
Magna, hoe kunt gij zoo iets lee-
lijks zeggen. Gij zoudt aan niemand noo
dig zijn. Denkt gij niet aan mij, die zon
der u niet zou kunnen leven? Denkt gij
niet voor alles aan uw broeder, die nie
mand heeft dan u.
Ook voor Bernard ben ik slechts
een last en ik bid God, dat Hij hem
spoedig datgene moge laten verwerven,)
wat voor zijn geluk noodig is, sprak
Magna, zacht liefkozend over Tiny's haar
met in ons land vooraanstaande personen
uit politieke, godsdienstige, filantropische,
handels-, industrie- en landbouwkringen,
en verder met allen, (die daarvoor in
aanmerking komen,
KORTE KRONIEK.
Je Dordrecht dreigt een staking
onder de (bakkers. Door den Chr. en
Alg. Bond zjjm aan Ide patroons voor
waarden gesteld met den eisch, om over
deze voorwaarden vóór 10 April te con-
fereeren.
Naar de „Tijd" verneemt, is Zater
dag in Ide provincie Noord-Brabant een
R. K. Vereeniging voor Handelsonderwijs
opgericht In deze organisatie hebben zit
ting genomen de heeren Surmont de Bas
Smeele, burgemeester van Waalwijk, prof.
dr. J. v. Beurden, O» P., te Heeswijk,
M. van Hout te Helmond, A. Fleskens
te Geldrop, J. Verheijen te Roosendaal,
Oh. Frencken te Oosterhout, J. Schoen
makers te Geertruidenberg en G v. d
Eeden te Breda.
Het gezelschap professoren en stu
denten van de Kon, Export-academie te
Fiumle is Zondagavond te 'Amsterdam
aangekomen voor de driedaagsche studie(-
reis Idoor Nederland ondier leiding der
Nederl. Vereeniging voor Economische
Geografie,
Het oud-Eerste Kamerlid jhr. R. M,
G. Von Fisenne is gisteren door een
flauwte overvallen, Op last van den ge
neesheer werd hij van Idle laatste EfyH|.
'Sacramenten voorzien,.
LEIDEN, 7 April.
R.K. Grafische Bond.
Gisteravond vergaderde in het gebouw
van "den R. K. Volksbond de afd. Leidlen
van den Ned;. R. K. Grafischen Bond],
De voorzitter riep de leden, die vrij goed)
waren opgekomen, het welkom toe, in
zonderheid den nieuwbenoemden geestelj,
adviseur, den [Wjeleerw, pater Zuidgeestj
De notulen worden gelezen en onver
anderd goedgekeurd. Er is een schrijven
ingekomen van het Bureau voor 'de Vak
organisatie, die financieelen steun inroep|t|
door middel van subsidie en*:door middel
van een door genoemd Bureau teTiouden
bloemendag ten bate van het door haar
gestichte tuberculosefonds. De voorzitter
spoort de leden aan,' zooveel mogelijk
deze bloempjes te koopen en propaganda
voor genoemd fonds te rmtken, Het be
stuur kon echter rifet accoord gaan met
het uittrekken van subsidie, wijl de Typo
grafenbond een eigen tuberculosefonds
bezit. Bjh1 de gehouden stemming voor
twee bestuursleden voolr de jongelings-
afdeeling worden bij stemming en "her-
stemimffng gekozen de heeren van Tith
en vi Leeuwen,
Medegedeeld werd, dat op alle druk
kerijen hier ter stede de landelijke regen
ling is ingevoerd, in verband waarmede
besloten .werd het uit de verschillende
organisaties bestaande looncomité te onÜH
binden.
strijkend, dat nog immer golvend maar
niet gefriseerd haar hoofd omgaf en won
derwel bij haar oogen vól uitdrukking,
paste. Ik heb al zoo vaak gewienscht,
dat zijp hart eindelijk het geluk vinden
mocht..., en het dunkt mij somwijlen, dat
dit wel geschieden zal, voegde zij er bij.
Tiny richtte zich onwillekeurig op. Zij
kon zich den zin van Magna's woorden
niet verklaren. Wist deze niets van Ber
nard's verhouding tot juffrouw Schulze
of zinspeelde zij daar juist op Tiny zou
gaarne een vraag gedaan hebben, doch
de woorden bleven haar in de keel ste
ken. )Zij gevoelde niet de kracht, daar
rustig over te spreken.
Gij kunt dus werkelijk niet besluiten
mij te begeleiden jvroeg zij,van het onder
werp afwijkend, na eenige oogenblikken.
iBlijf hier nog wat bij mij? vroeg'
Magna ten eenig antwoord. Als gij mij
overal heen kunt begeleiden, .waarom'
kunt gij dan niet even goed nog wat
hier blijven?
Tiny had geruimen tijd geen antwoord
op dit verzoek. Zij wist slechts, dat zij
vertrekken moest.
Dan moet ik werkelijk een krach
tig besluit nemen... en mijn vertrek op
overmorgen vaststellen, sprak zij einde
lijk met de beslistheid, waarmede men
zichzelf den terugweg afsnijdt
(Wordt yervolgd).
