31
BUITENLAND.
2i) MAGNA.
BINNENLAND"
5e .U
No 1358.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
dit blad verschijnt elken daq, uitgezonderd zon- en feestdagen
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Dinsdag
Maart
SOI 4.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeellngen van 15 regels 1.50, elke regei meer 30 cent met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent: aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent Iedere regel meer 10 cent
Tooneelcensuur.
Het orgaan „De Gemeentestem" acht
ons, wat betreft de burgemeesterlijke
tooneelcensuur, „ontgroeid aan deze soort}
van landsvaderlijke overheidszorg, bo
vendien kwalijk passend in de Gemeen
tewet."
Het blad schijnt aan de openbare kri
tiek een deel van de zorg te willen
overlaten, welke de wet op de schou
ders van het hoofd der gemeente heeft
gelegd. In het bijzonder zijn de too-
neelgezelschappen voor die openbare kri
tiek zeer gevoelig, zegt het orgaan. Stuk-
■;en, die, zooals de term luidt, „eene
echte pers" hebben, zullen z.i. spoedig
verdwijnen, veel spoediger dan bij een
ferbod, dat prikkelt tot verzet en de
nieuwsgierigheid opwekt.
Deze meening is wel naïf. „Een slech
te pers" hebben, wil voor een stuk zeg
gen, dat het als kunstwerk beneden
peil wordt geacht, en dan zegt het veel-
eischend publiek dadelijk: daar moeten
we dan niets van hebben. Maar als een
stuk z e d e 1 ij k beneden peil wordt ge
kenschetst, wel, dan wrijft de tooneel-
lirecteur zich in de handen, want zoo
ets zorgt voor volle zalen. Helaas!
En om de wering van laatstbedoelde
tukken is het toch te doen.
Gelukkig bepaalt „De Gemeente-
item" zich niet tot afbrekende critiek,
waarvan we ten deze al meer dan genoeg
genoten hebben. Het blad zegt ook nog:
„Mocht het blijken, dat sommige too-
neelvertooningen werkelijk zulk eenver-
lerf el ijken invloed uitoefenen dat in-
[rijpen van overheidswege noodzakelijk
i, dan zou de rijkswetgever handelend
moeten optreden, evenals bijv. geschied
bij de wet van 20 Mei 1911 (Stbl.
no. 130), tot bestrijding der zedeloos
heid; repressief toezicht, met als hoog
ste straf verbod tot het geven van uit
voeringen binnen zekeren tijd, zou voor
tooneelgezelschappen zeker een krach
tige prikkel zijn om binnen de perken
e blijven.
„VC'ij zouden dan een toezicht krijgen,
dat algemeen en gèlijkmatig werkt, en
gelijk reeds is opgemerkt, den burge-
neester ontheft van 'eene functie, die
liet des burgemeesters is."
Zie, op die manier kunnen we rede-
leeren, want werkelijk: missen kunnen
we de tooneelcensuur der overheid niet,
inders zou waarlijk minister Cort van
der Linden geen rechtsche „domper"
immers den tegenstanders ervan hun
in wel geven.
W,e merken hierbij terloops op, dat
Ie veelgesmade zedelijkheids wet nu op-
Eens als toonbeeld wordt aangegeven.
Of de critiek op die wet ook onbillijk
8 geweest
ALGEMEEN OVERZICHT.
Mevrouw Caillaux,
de moordenares van den „Figaro"-
directeur Calmette
leeft Zaterdagmorgen weer een bezoek
FEUILLETON.
iDörnick had er meermalen aan gedacht*
dat ook voor hem de Zjwitsersche lucht
weldadig zou zijn, en hij zocht er zich
ran te overtuigen, dat zijn tegenwoordig
heid bij een juist daar te lande te houden
id-katholieke synode zeer .noodig wüsl
Zoo weinig kerksch hij vroeger geweest
was, zooveel ,,ijver toonde hij voor deze
vaiilhet ware geloof afwijkende beweging.
Vóór JDlornick nog tot dit uitstapje be-
joot, viel hem een buitengewone verras-
>ing ten deel Onder de menigvuldige
>oststukken, die hij iederen dag ontving,
fond hij des morgens een brief, die tot
üjn groote verbazing de hand van zijn
touw vertoonde. Hij staarde het adres
'Is een raadsel aan sinds jaar en
dag had zij geen poging tot toenadering
beproefd en aan een verandering in haar
gezindheid viel niet te denken, zooals
bij bij zich zeiven zeide, terwijl een trek
Tan groote verbittering zijn lippen krulde.
Het schrift duidde op een opgewonden
'temming, die Magna in den regel niet
was.
Betrof hare bemiddeling zijn zoon?
*as hem wat overkomen
Ik vaderliefde was bij Dornick niet
gehad van haar man en later ook van
haar dochter.
Het bezoek van haar echtgenoot duur
de maar eventjes twee en een half uur.
Mevrouw Caillaux zou te kennen hebben
gegeven, dat haar „verpleging" in de ge
vangenis veel te wenschen overliet Hoe
dit zij, zeker is het, dat de gevangenis
directeur het nooit zoo druk gehad heeft
als thans, nu een ministers vrouw tot de
gedetineerden behoort. De telefoon van
de gevangenis staat niet stil, een rijwiel-
agent is voortdurend ter beschikking
voor het extra werk, dat de gevangenzit
ting van Caillaux' echtgenoote mee
brengt. Stroomen telegrammen en brie
ven komen eiken dag binnen en bezor
gen den directeur heel wat arbeid.
Na het bezoek van haar man las me
vrouw Caillaux eerst haar corresponden
tie door en zette zich toen zelf aan het
schrijven, totdat ze bezoek kreeg van
haar dochter, Germaine Claretie, die
zich in gezelschap van haar gouvernante
per taxi-auto naar de gevangenis had
begeven.
Dit bezoek duurde ongeveer 3 kwar
tier.
Bij het verlaten der gevangenis werd
mejuffrouw Claretie door sommige per
sonen "herkend, die ook gevangenen be
zoeken kwamen.
Er openbaarde zich een algemeene
ontevredenheid over de bevoorrechting,
die mevrouw Caillaux en haar familie
leden en kennissen voortdurend onder
vinden in vergelijking met andere gede
tineerden ien hunne bezoekers.
In den namiddag bracht Caillaux zijn
vrouw opnieuw een bezoek, dat ditmaal
vijf kwartier duurde, en door het pu
bliek onopgemerkt bleef.
De „Alban. Korr." meldt
uit Durazzo
De Albaneesche regeering heeft aan
de groote mogendheden een rondschrij
ven gericht, waarin wordt opgemerkt,
dat ae Grieksche regeering wel hare
troepen uit de ontruimde gebieden te
rugtrekt, maar anderzijds er benden heen
zendt, die door de Grieksche overheden
worden georganiseerd, van wapens voor
zien en onderhouden. De toestand wordt
in deze gebieden dagelijks ctreigender en
gevaarlijker. De Grieksche autoriteiten
hebben de inrichting eener voorloopige
regeering eenvoudig geduld en dat was
dus wel het krachtigste bewijs dat de
regeering te Athene eigenlijk met de ge
beurtenissen in Epirus sympathiseert.
„Daar -onze zuidelijke provinciën", zoo
heet het in het schrijven, "tegen 31
Maart geheel ontruimd moeten zijn en
de toestand in deze provinciën steeds
slechter wordt, verzoekt de Albanee
sche regeering de groote mogendheden
haar invloed te oefenen op de Grieksche
regeering, opdat aan dezen betreurens-
waardigen toestand een einde wordt ge
maakt. De regeering van Albanië zou
zulk een optreden der groote mogendhe
den ten zeerste op prijs stéllen, daar zij
anders, hoe ongaarne ook, maatregelen
sterk ontwikkeld; toch was hij bang voor
het leven len de gezondheid van zijn eeni-
gen erfgenaam^
Tegen wil en dank ogende hij mits
dien het zichtbaar dikke schrijven. Bij
den eersten blik zag hij* dat er een
tweede ingesloten was.
Van Magria zeH waren slechts dieze
woorden te vinden:
„Spreekt de hierbij ingesloten brief
werkelijk uw verlangen uit? Mijn ant
woord daarop is en moet blijven, tot
de Heer mij roept„Wat !God verbonden
heeft, kan de mienschen niet scheiden.
Er moge van komen wat wiL
Immer uw trouwe gade."
Dornick vyist niet wat hij ervan denken
moest De ingesloten brief toonde een
gekunstelde, blijkbaar verdraaide hand,
die hem volkomen onbekend was. iHij
nam kennis van den inhoud. De brief
was aan Magna gericht en bevatte, hoe
wel met vele waardeerende woorden aan
haar ,adres, duidelijk de yingerwijzing
Magna ,moest in een echtscheiding toe
stemmen en haar gemaal de vrijheid
wedergeven, opdat hij een tweeide huwe
lijk zou kunnen sluiten, vvaarnaar hij van
ganscher harte verlangde.
„Het is meer dan een bede, die ik
Uitspreek", ging de onbekende voort
Het is een beroep op uw grootmoedig
heid. Het kan uw edel hart slechts 'on-
zou moeten nemen, die mogelijk tot
zeer ongewenschte gebeurtenissen in den
Balkan zouden moeten leiden. De Alba
neesche regeering wijst voor deze nieu
we wending der zaken elke verantwoor
delijkheid af en wijst er op, dat sedert
drie dagen de misdaden van Grieksche
benden opnieuw zijn begonnen, waarbij
vele gendarmen zijn gedood."
Over
den toestand in Ulster
wordt het volgende gemeld:
De militaire crisis in het kamp te Cur-
ragh schijnt zoo goed als geëindigd te
zijn, ofschoon haar gevolgen natuurlijk
gedurende eenigen tijd in militajre krin
gen nog wel voelbaar zullen zijn.
Intusschen hebben de jongste gebeur
tenissen de propagandabeweging ten
gunste van een nationaal vrijwilligers
leger doen toenemen.
De „Irisch Volunteer", het orgaan,
dat de beweging leidt, zegt, dat uit de
constitutioneele crisis van de afgeloopen
week duidelijk de noodzakelijkheid is
gebleken, om een leger van vrijwilligers
op te richten.
Het blad acht het noodig, dat de vrij
willigers weermacht op een permanente
basis zal worden ingericht De handhaving
van die weermacht is de prijs, welke de
natie voor haar vrijheid wil betalen.
De invoering van een Home Rule-par-
Ielment te Dublin staat voor de deur,
vervolgt het blad, of het een maatregel
zal zijn, die heel Ierland omvat, dan wel,
of de noordelijke gewesten door de
stemming zich zelf buiten de toepassing
van de wet zullen stellen, is nog onmo
gelijk te zeggen. Maar één ding kan ver
zekerd en naar waarheid verzekerd wor
den, nl., dat het voortbestaan van dit
parlement zal afhangen van een Iersch
vrijwilligersleger.
Tot zoover het orgaan der Ulstersche
vrijwilligers.
Ook de Iersche nationalisten roeren
zich. Zaterdagavond hielden ze een groo
te meeting (te Limerick, waarop met alge
meene stemmen een motie werd aange
nomen, waarin vertrouwen werd uitge
sproken in den leider Redmond en ge
protesteerd werd tegen het voorstellen
van verdere concessies aan Ulster.
Te Belfast is het Zondagavond intus
schen tot een ernstige kloppartij geko
men tusschen Ulstermannen en Iersche
Nationalisten.
Een aantal Ulstersche vrijwilligers in
uniform waren in de buurt van Carrick
Hill verzeild geraakt, waar vele natio
nalisten wonen.
Daar werden ze door de nationalisten
aangevallen, en er ontstond een hevig
gevecht, waarbij een der vrijwilligers
zoo zeer gewond werd, dat hij naar het
ziekenhuis moest worden vervoerd.
De nationalisten werden door de po
litie teruggedreven.
In den loop van 'den avond zou het
no£ tot verdere ernstige botsingen zijn
gekomen. De politie trad echter krach-
aangenaam wezen twee mienschen onge
lukkig te maken, wier wederzijdsdhe ver
houding reeds lang naar een verbintenis
uitzag, tusschen wie geen verschillen in
geloof scheidend optrad en die ten gron
de zouden gaan, indien Zij' elkaar niet
toebehoordeniD|e brief was on der-
te eken d „Een vriend van juw echtge
noot". i t M I
Vertoornd' wierp de graaf het schrijl
ven ter zijde. Wjie was de onbeschaamde
die het waagde, zich zoo in rijn -gef-
heimste aangelegenheden te mengen
Wat moest Magna bij het lézen dier
woorden ondervonden hebben. Hij zag
haar onwillekeurig voor zich staan met
een trots afwijzende uitdrukking in haar
donkere oogen, wat hij vroeger bij haar
zoo dikwijls bewonderd had. Hij zag de
tranen opwellen en zag hoe het rojojdl
van schaamte en toorn naar haar wan
gen opsteeg. Hij gevoelde er werke
lijk eenig medelijden mede, dat men de
weerl'ooze vrouw zulk >een beleediging
had durven toevoegen.
Dornick greep nog eenmaal' naar den
brief, om te trachten het handschrift
te onderzoeken. Toen hij hem thans in
rijn geheel las, vónd hij, dat de Schrij
ver den toestand juist geteekend had.
Dornick had zich al dien tijd van (zijn
gevoel geen rekenschap willen geven
hij had, zonder in te gaan opde vraag
tig op, zoodat weldra de orde was te
ruggekeerd.
GEMENGD.
De Seine is te Parijs weer gestegen
en rijst nog steeds, zoodat iraen begint
te vreezen voor een herhaling van de
ramp van 1910. Vooral in de voorsteden
maakt men zich ongerust. Van Villeneuwe-
Saint-Oeorges tot Port-ü-1' Anglais, Al-
fortville en Ivray zijn alle kelders der
laag gelegen huizen reèds ondergeloopejï
en het water wordt nog voortdurend
hooger. Te Saint-Denis staat de brug
tegenover de Electrische Centrale reeds
blank en overal in den omtrek heeft het
water een onrustbarende hoogte bereikt
Belangrijke schade is echter tot dus
verre nog niet aangericht
Toen Zaterdagavond een burger uit
het fort Lothringen te Metz een zak
steenkool wilde stelen en zich, ondanks
driemaal aangeroepen te zijn, uit de voe
ten maakte,- gaf de schildwacht vuur. De
man viel neer* maar werd bij onderzoek
op de plaats waar hij getroffen was,
niet gevonden. Nu blijkt ,dat hij afkom
stig is uit Feves bij Metz ten dat hij
daar gestorven is,
i Eergisteren heeft te Lorette bij Ath
een ernstig automobiel-on geluk
plaats gehad, 't Was kermis in het dorpje
en er heerschte een groote drukte op
straat. "Plotseling kwam er een auto aan
gereden 'en zonder hun snelheid te ver
minderen* wilden de woeste automobi
listen door de menigte heensnorren. Het
gevolg was* dat verscheidene personen
onder de auto kwamen en ernstige ver
wondingen opliepen. Een meisje van 10
jaar is reëels aan de bekomen wonden
overleden,
De koning van België* die op het
laatst der vorige week een réis per treine
van Brussel naar Ostende maakte, is daar
bij aan een ongeluk ontkometal
Dat het ongeluk ontloopen werd, is te
danken aan de oplettendheid en tegen
woordigheid van geest van den machinist
Niet ver van het station Brugge hoorde
deze een vreemd geraas ónder de loco
motief, die op onrustbarende wijze naar
de eene zijde'begon over te hellen. De
machinist remde uit alle macht, zoodat
de trein spoedig stilstond.
Bij onderzoek bleek, dat een der assen
en een stang van de machine gebroken
was en men begrijpt nog niet, dat de
trein niet ontspoord is.
T- De Russische postadmini
stratie zal een geregelden luchtpost
dienst openen. In de eerste plaats zal
een verbinding PaflofcPeterhof, Tsars-
koje Selo* Krasnoje Selo en eenige an
dere voorsteden worden ingericht. Als
verste punt is de stad Nofgorod genomep.
Elk vliegtuig zal eep vracht van tien
hoogste vijf p°ed medenemen* dat zijn
4000500Ö Drieven, Voor den luchtpost
dienst zullen bijzondere 'briefomslagen en
pos~tzegel9 uitgegeven worden. Voor de
bestelling van een luchtpostbrief wordt
een extraport van 50 kopeken geheven|.
De opbrengst zal voor de constructie van
waartoe het hem voeren zou, maar voort
geleefd, zooalc het hem aangenaam en
mogelijk was. Nu trok deze brief plot
seling den sluier van Zijn eigen gedadhi-
ten weg en toonde hem de gansdhe
waarheid. I
^Wlaarom een verhouding onaange
tast te houden"* zoo schreef de onbe
kende, „die drie menscfoen ongelukkig
maakt, die u, mevrouw de gravin, sinds
lang een zwaren (keten geworden is,
waarvan gij u echter dpor een enkel
woord kunt bevrijden. Die graaf zal al
tijd te Vrotsch en te ridderlijk zijn om
dat verzoek tot u te do£n 1 Die Then1
liefheeft, vermag echter niet langer het
lijden aan te zien, dat twee harten»
scheidt, die elkaar geheel .toebehooren.
Spreek, o, spreek dat verlossende woord,
hetwelk rust en bevrediging vermag te
geven. Men heeft u mij als edelmoedig
als trouwhartig genoemddaarom durf
ik dit vrije woord tot u spreken. Ge'
kunt toch niet de starre grondbeginselen
van kerkelijke instellingen tegenover
twee lijdende harten stellen. Zij vermoe
den niet, welk offer ook de schrijver
dezer regelen birengt, nu hij deze bede
tot iu richt Maar grooter dan rijm eigen
smart is het medelijden, dat hem dit
verzoek voorschrijft".
Dornick was zich misschien n5et be
wust zoozeer te lijden, als het schrijven
meer luchtvaartuigen dienen. De eerste
vaart zal in de Russische Paaschweek
plaats vinden,
Koninklijke Besluiten.
Bij KoninklL besluit is benoemd tot
ridder in de orde van den Nederland^
schen Leeuw Th. J. van Haren Notnan,
directeur der Nederlandsch-Indische
Handelsbank te Amsterdam
is benoemd tot Rijkszuivelconsulent
dr. A. O. Bjreen
zijn bij den dienst der Rijkslandbouw-
proefstations
a. bevorderd tot afdeelingschef dr. A.
D. Berkhout, O. B. van Kampen, R. W,
Tuining en H. J. F. de Vries, allen thans
hoofd-assistent
hl bevorderd tot hoofdassistent P. M.
van Harst, mej. A. Huizinga, C. A. Id-
zerda en Q. H. O. Lagers, allen thans
assistent
en zijn voor het tijdvak van 1 April
1914 tot en met 31 Maart 1915 bij den
dienst der Rijksi'andix)uwproefstation^
bestendigd: a. als hoofd-assistent F. L.
Weissb. als assistent R, Hendriksiz,
mej. C. Janssen van Raai) en J. Bnijs
Wzn.i i
is benoemd in de orde van Oranje-
Nassau tot ridder C. A. G. van den'
Enden, hoofd-cammies bij het departe
ment lyao Oorlog.
Nieuw Dagblad.
Naar „Het Centrum" verneemt, be
staat ernstig het plan, in de hoofdstad
een nieuw kaihoiiek dagblad met och
tend- en avondeditie uit te geven. Er
worden reed9 propagandisten aangewor
ven en vergaderingen gehouden. Er moet
ook reeds voor een aanzienlijk kapitaal
geteekend zijn, terwijl nog van buiten de
stad een groot renteloos voorschot zou
zijn toegezegd.
Spoorwegpersoneel.
Zondag is te Amsterdam, op uifnoodi-
ging van de Ned. Ver. Van Spoor- en
Tramwegpersoneel, een bijeenkomst ge
houden van afgevaardigden van een 8-tal
categorische vereenigingen en van de
R. K- organisatie St. Raphael, ter bespre
king van een gemeenschappelijke actie
voor "het geheele Nederlandsche spoor
wegpersoneel ter verbetering van de
arbeidsvoorwaarden en hiet alg. reglement
van den dienst, zulks met het oog op
ae 4,8. fferziening der 'reglementen en
dienstvoorwaarden (bepalingen van het
personeel).
lu beginsel ls door de afgevaardigden
van 7 cat vereenigingen Vfn S. en
ij. S. M. personeel (bond van locomotief-
personeel S. S. E. M, JVL, bond van
conducteurs van 'S. Sn bond van remmers
van S. S., tractiepersonecl van ij. S. Mi,
bond van schrijvers bij S. S,, bond van
ambtenaren bij S. S,, A. V. A. S., bond
van administratieve ambtenaren) en de
beide genoemde algemeene o'rgan'isatica
besloten, een commissie te benoemen,
afschilderde, maar was het niet werke
lijk onzin, een verbintenis gestand te
doen, die inderdaad reeds lang opge
houden had. Waarom in eigenzinnige!
koppigheid een band, die tot geluk go
legd was, in een boei te veranderen?
De mogelijkheid, dezen boei te slaken,
had hem nog nooit zoo bereikbaar toe
geschenen als thans,
iWlat had den schrijver deze geüach-
tengang ingegeven? Het was in ieder
geval een onzelfzuchtig besluit geweest,
dat aan den wensCh, hem een nieuW
geluk! te verschaffen, ten grondslag lag.
Hoe langer iDornick nadacht, hoe dui
delijker het ti em werd, dat slechts Au
gust Hellbrinck de schrijver dezer rege
len zijn kon. Had deze in het hart der
andere beter gelezen dan hij zelf? Lag
daarin de oorzaak van haar afreize?
En Dornick's hart vlamde in dit
oogenblik op en alles wat hem onbewust
weervaren is stond hij nu duidelijk voor
den geest. Was die vrouw hem de laatste
jaren niet veel, zeer veel gewekt? Had
hij niet bij haar het genoegen en de
huiselijkheid gevonden, die hen in zijn
eigen woning ontzegd waren En waar
lijk: zij was geen vrouw, die naar de
liefde van een man behoefde te smachten
hoe immers was zij gezocht en ge
vierd, hoeveel hadden aan haar voeten
gelegen (Wordt vervolgd)
