BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e J'i firang Mo 1347.
Bureau OUDE SINGEL S4, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GRILLUSTRRRRD ZONDAGSBLAD voor Lelden 0 cent per week
ƒ1.10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week. 7 1.3° per kwartaal. Ftnnco
per post /i.50 per kwarto 4.-
Afzonderltjke mimmera 2V„ cent. met OeVIIjistreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
I®
Maart
105 t
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 73 c«nt
ingezonden mededeelingen van 1—5 regel» 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiöngevraagde betrekkingen huur «n verhuur koop en verkoop
(geen handcla-advertentiön) 15 regels '23 cent, tedere regel meer 3 cent; aangêboéS®
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel rnffn* iiO eenï.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Roomsche onbevangenheid.
Men maakt de Katholieken altijd gaarne
voor bekrompen uit, maar lees nu eens
even wat een briefschrijver uit Limburg
in 't H b 1 d. vertelt omtrent heit vergeven
van gemeentelijke baantjes in dat gewest.
Hij prijst de „ruimheid van blik der bur
gerlijke gezaghebbers in de groote plaat
sen" en licht zulks ais volgt toe:
„Al zijn zij voor 't meerendeel goede
en trouwe leden van de katholieke kerk,
zij hebben de gewoonte om bij 't ver
geven van belangrijke gemeentelijke
functies in de eerste plaats op geschikt
heid bij de gadingmakenden te letten.
Zoo zijn er in verschilllende gemeenten
bij de gasfabriek, het electriciteitsbedrijf
en de waterleiding in de hoogere betrek
kingen protestanten werkzaam, ja, in een
stad met vijftienduizend inwoners fun
geert zelfs een protestant als gemeente
secretaris. Sprekender bewijs van groote
verdraagzaamheid jegens andersdenken
den zal er zeker moeiiijk te leveren zijn,
al wordt het nog bijna overtroffen door
het feit, dat in diezelfde gemeente den
vorigen zomer de liberaal-protestantscbe
voorzitter van de Kamer van Koophandel
tot lid van den gemeenteraad werd ge
kozen."
Kan men in 't algemeen ook zoo schrij
ven over zoogenaamd vrijzinnige ge
meentebesturen
De vraag stellen is haar beantwoorden.
Nu zal men misschien zeggen: in 't
H,bld. is zeker een Roomsche aan 't
woord, die zijn geloofsgenooten de
Katholieken steunen elkaar immers altijd!
de hand boven het hoofd 'bouidt.
Misde man ijvert Juist voor den bloei
van het protestantisme in de Ziuidelijke
provinciën, zoodat zijn getuigenis van alle
vooringenomenheid vrij moet worden ge
acht
Laten de vrijzinnigen zich nu eens
spiegelen aan die ruimdenkenden Zuider
lingen, ook wat betreft de evenredige
vertegenwoordiging in besturende colle
ges, waaromtrent het slof van het citaat
een navolgenswaardig voorbeeld geeft.
V Ierland.
Het Engel'sche wanbestuur, waarvan
Ierland sinds eeuwen zooveel te leiden
heeft gehad en dat het uit zich geens
zins armoedige, immers vruchtbare ei
land gemaakt heeft tot een oord, waaruit
duizenden emigreerden naar voor hen
meer uitzicht biedende gewesten dat
wanbestuur heeft nu nog tengevolge, dat
het weerbarstige Ulster zoo de over
hand kan behouden.
Geografisch behoort Ulster tot Ier
land maar politiek heeft het een andere
richting. De protestantsche meerderheid,
de afstammelingen van de oude Oranje
mannen, wenschen niet onderworpen te
worden aan de besluiten van een katho
lieke meerderheid in het Parlement te
Dublin. Ulster wil geregeerd worden
door het Parlement te Londen, als. tot
dusver.
Ierland Home Rule geven, en Ulster
daarvan uitzonderen, wat een goede
oplossing ware, gaat echter niet. W,ant
de kosten van het Iersche zelfbestuur
zullen in hoofdzaak moeten komen uit
Dister, dat in 't verleden steeds bij 't
overige Ierland werd voorgetrokken en
er daardoor beter bij zit.
Ierland wil van het rjjke Ulster geen
afstand doen Home Rule z'onder Ulster
heeft voor Ierland geen waarde.
En zoo staat dan het Engel'sche ka
binet voor een zeer moeilijke, zeer inge
wikkelde quaestie, niet alleen wagens
het dreigend gewapend verzet van Ul
ster eigenlijk iets ongehoords maar
ook door de omstandigheid, dlat de con
servatieve oppositie o zoo gaarne het h.i.
Ie vooruitstrevende kabinet omver wil
Werpen.
Zat dit er bovendien niet tusschen,
oe door de Regeering gebaande Home-
Rule-middenweg zou wellicht nog een
Uitweg zijn.
Die middenweg was het aanbod, dat
minister Asquith vorige week deeddat
ieder der graafschappen in Ulster het
recht zal hebben, bij referendum uit te
Jahen, voorloopig voor zes jaren, of
"et voor zich de Home Rul'e-regeering
Wenscht of niet.
Een royaler, eerlijker en 'rechtvaardi
ger voorstel' kan men zich bijna niet
denken, zegt Chr. N. in 't „Hbl'd.'v En
toch willen der Tories het niet aan-»
vaarden.
Omdat het voor hen niet gaat om Ier
land of Ulster, maar om de parlements-
ontbinding, die mogelijk Asquith ten val
zou kunnen brengen, en de oppositie
weer aan de regeering zou kunnen hel
pen. En te feller wordt nu gestreden
weil de „Parlements Act" ook al het
werk van Asquith de macht van het
Hoogerhuis heeft geknot. Tweemaal
reeds fieeft het Lagerhuis de Home Rule-*
wet goedgekeurd. De derde behandeling
is (begonnen. Wordt zij nu weer aangeno
men, dan heeft het Hoogerhuis geen
macht meer, om de invoering tegen te
houden. Automatisch geldt de wet als
aangenomen, en de koning kan rijn be
krachtiging niet weigeren.
Vandaar dat de strijd nu zoo hardnek-
nig wordt gevoerd een strijd waaruit
wij voor Ierland hopen, dat Asquith ze
gevierend zal te voorschijn komen en het
„Groene Erin" nu eindelijk een betere
toekomst moge zien aanbreken.
ALGEMEEN OVLkZICHT.
De strijd tusschen
Caillaux den minister financiën,
en Calmette, den directeur-hoofd
redacteur van de „Figaro"
tot dusver een vinnig, maar altijd nog
papieren-gevecht, heeft dus een echt
„Fransche" wending in den meest
ongunstigen zin vin het woord ge
nomen en is tot een jammerlijk drama
geworden, waarin een „vrouw", naar Pa-
rij,sche zeden, de hoofdrol speelde.
Een telegram, schrijft de „Maasbode"
maakte reeds melding van het geval, hoe
madame Caillaux, vólgens sommige be
richten 'de bescheiden iechtgenoote van
den minister van financiën, volgens an
dere de tegenwoordige vrouw van dep
minister, de gescheiden 'gchtgenoote Vap
Leon Clarétie, men vergeve ons de
vermelding van deze bijzonderheden, het
is alleen ter typeering van het heele dra
ma en van de toestanden, waaruit het
drama is opgegroeid, dat wij ze geven,
hoe madame Caillaux dan een aanslag
heeft gepleegd op den ,heer Calmette
De aanslag heeft noodlottige gevolgen
gehad, daar Calmette aan de gevolgen
van de hem toegebrachte wonden is over
leden.
iHier- valt nog op te wijzen, hoe de
aanslag zeer waarschijnlijk in nauw ver-
band staat met het briefje van Caillaux
„aan een vriendin", dat voerleden week
Vrijdag door de „Figaro" gebracht werd
en waarin de tegenwoordige minister van
financiën, de man van de inkomstenbe
lasting, aan de bewuste „vriendin" in
1901 schreef, dat hij de inkomsten-belas
ting, toen aan de orde, verpletterd had'
Daarmede wilde Calmette de dubbelzin
nigheid van Caillaux in het volle licht
stellen.
Men weet, hoe Caillaux, zoo goed en
zoo kwaad als het ging, zich verdedigde,
en tfeeds was in politieke kringen de
sensatie over het onsmakelijk geval al
weder een weinig aan het kalmeeren,
nu de aanslag het opnieuw naar voren
schuift.
iHet verluidde, dat de brief van dien
minister gericht was aan zijn eerste
vrouw, zoodat, wanneer zij den aanslag
gepleegd heeft, zij uit wraak zou hebben
gehandeld, omdat Calmette haar dioor de
publicatie in een onaangenaam daglicht
plaatste, alsof zij particuliere brieven 'zop
hebben uitgeleverd of verkocht. Heeft
de tegenwoordige „echtgenoote" van
Caillaux den aanslag bedreven, wat het
meest waarschijnlijke is, dan heeft zij de
daad gedaan misschien in een vlaag van
woede, die echter dan eerst laat tot uiting
gekomen is, daar tusschen de publicatie
van het bericht en den aanslag bijna
vier dagen liggen.
Van den anderen kant wordt het ver
haal, dat de intieme brief, door Calmette
gepubliceerd, afkomstig was van de tegen
woordige mevrouw CaillaujXj toen nog de
vrouw van Claretie, beslist tegengespro
ken en voor een groote onjuistheid uit
gekreten. Die dame is de tweede mievr,.
Caillaux geworden, en deze is de derde.
Ze had daar dus niets mee te maken,
en haar zoogenaamde angst voor derge
lijke publicaties van dezen zelfden aard
is larie, anders niet.
Hoe dan ook, het feit belicht wel op
droeve, wijze 'de in-trie.de toestanden, die
er in „hoogere" politieke kringen in
Frankrijk bestaan.
Nadere bijzonderheden melden nog het
volgende
Calmette wilde te halfzeven de bureaux
van de „Figaro" verlaten, toen mad. Cail
laux, die al eenigen tijd zat te wachten,
hem om een onderhoud vroeg. Hij ging
met haar in zijn kamer en nauwelijks bin
nen, haalde zij een revolver uit haar mof
en loste verscheidene schoten op Cal
mette, die zwaar gewond op een fau
teuil neerviel.
Verscheidene redacteuren van de „Fi
garo" kwamen toegeioopen en arresteer
den madame Caillaux, die naar het bu
reau van politie werd overgebracht.
Calmette werd per auto naar een kli
niek in Neuilly vervoerd.
Het gerucht van den aanslag had zich
snel verspreid en spoedig was er een
ontzaglijke menigte v< or het gebouw van
de „Figaro" verzameld.
Minister Caillaux was den geheelen na
middag in den senaat geweest en in den
vooravond naar het n misterie van finan-
cinë teruggekeerd. Nauwelijks was hij
daar of de politie dealde hem per tele
foon den aanslag mede.
In het optreden van madame Caillaux
was te voren niets te bemerken, dat zij
zulke misdadige plannen koesterdie.
Alvorens mevrouw .Caillaux per auto
naar de bureaux der „Figaro" vertrok,
schreef zij een brief aan haren echtgenoot.
In een verzegelde enveloppe had me
vrouw 'CaLjaux den f rief op de lesse
naar van haar man neergelegd.
IHet schrijven vermeldde alleen, dat me
vrouw Caillaux uitgegaan was om haar
man te iredden en dat, wanneer zij dies
avonds niet terug was, hij haar in de
gevangenis zou kunnen vinden.
IHet bulletin van de kliniek (dr. Hart-
mann) te Neuilly riieldt, dat Calmette
door 3 kogels getroffen is, een in die
borststreek, den tweede iets hooger en
de derde in het kleine bekken.
iHet tweede bulletin der geneesheeren
melddeBij' de aankomst van Calmette in
de kliniek was zijn toestand van dien
aard, dat elke poging tot operatie onmo
gelijk scheen. Ondanks de inspuitingen
kwam den gewonde niet geheei bjj ken
nis.
Te kwart over twaalf besloot men ge
bruik te maken van een 'lichte verbete
ring en de operatie te wagen, maar ten
gevolge van den uiterst zwakken toestand
overleed Calmette reeds bij het begin
der operatie.
Bij de eerste ondervraging verklaarde
madame Caillaux, dat het haar plan niet
was geweest om Calmette te dooden,
maar hem een les te geven!
Zij werd naar de vrouwen-gevangenis
St. Lazare overgebracht.
De politieke toestand is, tengevolge van
den schandelijken aanslag door mevrouw
Caillaux op den heer Gaston Calmette
bedreven, plotseling vrij onzeker gewor
den. Het feit heeft met zulk een onver
wachtheid plaats gehad en dringt zoo
veel nieuwe factoren wederom naar vo
ren, dat een geheel overzien der gevol
gen op het oogenblik dan ook vrijwel
nog onmogelijk is.
,Het eenige, wat op het oogenblik de
finitief te zeggen valt, is, dat Caillaux
als minister van financiën zal aftreden. De
ministerraad, die Maandagavond' laat ge
houden werd, en tot na twee uur duurdie,
heeft geen beslissing gebracht omtrent
de houding van het kabinet zelf.
Om acht uur had Caillaux aan den
minister-president kennis gegeven van
den aanslag van zijn vrouw en zijn ont
slag ingediend. Ondanks allen aandrang
op hem uitgeoefend, bleef hij bij zijn
besluit om af te treden.
'Doumergue, die met de andere mi
nisters en den president het diner bij
moest wonen bij den Italiaanschen gezant
Tittoni, verklaarde het ontslag in de be
staande omstandigheden niet aan te kun
nen nemen. Eerst na afloop van het di
ner kwam de ministerraad bijeen.
Zeer waarschijnlijk is het, dat het ka
binet gereconstrueerd zal worden. Het:
verluidt, dat Painlevé als minister van
oorlog zou optreden, terwijl minister
Noulens dan de portefeuille van finan
ciën zou overnemen.
Vandaag zou de ministerraad opnieuw
bijeenkomen en dan een definitief be
sluit nemen.
'Die sensatie door den aanslag in poli
tieke kringen veroorzaakt, is natuurlijk
buitengewoon groot; de politieke gevol
gen zullen eclner waarschijnlijk tot het
aftreden van Caillaux beperkt blijven.
De „Petrus B'latter" weet te melden,
dat de geheele bevolking van
het eiland Sancian
of Tschang-Tschwan-Schan, op 30 K.M.
van de kust van Kwangtoeng, Katholiek
geworden is.
Tijdens de laatste onlusten in de Chi-
neesche republiek waren een bende roo-
vers uit Kanton naar het eiland gekomen
om er naar hartelust te .rooven en buit
bijeen te garen. De aanzienlijken, op wier
geld de bandieten het vooral gemunt
hadden, [werden dc eerste 'plachtoffers'. Tje-
vergeefs zochten dezen bescherming bij
de machtelooze plaatselijke autoriteiten.
Zij wendden zich ten slotte tot den
missionaris, pater Thomas, dien zij vroe
ger op alle mogelijke wijzen tegenge
werkt hadden, en smeekten hem, hen te
beschermen. Deze verzocht den aposto-
lischen prefect van Kanton, mgr. Merel,
den gouverneur om hulp te verzoeken.
De gouverneur zond daarop twee kan-
nonneerbooten met soldaten -en in enikele
weken waren de .rooverbenden verdreven
en nam het schrikbewind een einde.
De bevolking bereidde^ den missionaris,
die de bevrijding van het eiland! had be
werk, een triumftocht.
Kort daarop lieten zich 400 catachuh
menen inschrijven en dit aantal steeg in
enkele maanden tot 4000, ongeveer de
geheeie bevolking' van bet eiland.
,'Die overheidspersonen benoemden den
pater tot burgemeester en gaven hem
het beheer over het gemeentelijk bezit.
De heidensche tempels werden veranderd
in kerken en scholen. Helaas ontbraken
de noodige geldmiddelen om het bekee-
ringswerk te voltooien en blijvend resul
taat te bereiken.
Als (merkwaardigheid valt ibij het bericht
van de „Petrus Blatter" nog te voegen,
dat het thans bekeerde eiland heizelfde
Sancian is, waar St. Franciscus Xaverius
2 Dec. 1552 nagenoeg geheel verlaten
bezweek, nadat hij tevergeefs beproefd
had China binnen te dringen.
<11: VtHiNlil).
Gistermiddag heerschte te Metz
eenige uren lang een geweldigen
storm, die veel schade veroorzaakte.
Van het militaire station voor draadJ
looze telegrafie werd een 80 M. hooge
ijzeren toren omvergeworpen, de twee
de toren werd verbogen.
Telegrammen uit Laohoku melden,
dat bij den laatsten rooftocht van den
„witten wolf", de roovers vijftien
honderd personen doodden en vierdui
zend inwoners wondden.
De bende van den „Wiitten Wolf' ver
sloeg de regeeringstroepen bij KingtzcJ
kwan, en bedreigt Sianfoe.
Een telegram uit Georgetown in
Britsch Guiana, meldt, dat een ernsti
ge revolutie is uitgebroken op de
grens van Venezuela bij Morawhanna.
Een troep van 400 rebellen deed een
aanval op Elterof. Een aanval op San
José wordt voorbereid.
Uit verschillende plaatsen van Bel
gië worden ernstige overstroo-
gen gemeld. De Schelde is aanmerke
lijk gestegen door de onophoudelijke re
genbuien en opgezweept door eenwoes-
ten stormwind is zij Zondag en Maandag
op verschillende punten buiten hare oe
vers getreden. Zoo o.a. te Weteren, dat
voor een groot gedeelte onder water
stond. Die schade is hier zeer groot.'
Ook te LokeTen staat een heelé wijk
en groote stukken grond blank. De
polders tussChen Vracene en Vierebroek
van Meerdonk en de Broekpolders van
St. GillisWaes, gelijken op meren. De
boeren hebben hier enorme schade.
Ook het Maasgebied wordt weer door
watersnood geteisterd.
Men is te Ostende begonnen;
met bet afbreken van het huis, waar de
heer Serruys, burgemeester van
Ostende woonde; ook verbleef er in
dertijd Mgr. Pecci, Pauselijk nuntius te
Brussel, later Paus Leo XIII; en nog
vroeger koning Wiillem I.
Dit huis bevatte een prachtige zaal
in den zuiversten Louis XV I-stijT, die de
eigenaar aan de stad heeft willen ver-
koopen.
Daar de stad er niet van "wilde hoe. en,
heeft hij ze verkocht aan een peTsooïi
voor 350 fr. maar deze heeft ze
met goede winst natuurlijk aan Gent-
sche oudhedenkoop'.ieden verkocht.
Naar gemeld wordt, is generaal
Villa met zijn troepen uit Chihuahua
vertrokken. Hij rukt in Zuidelijke rich
ting naar Torreon op.
Een rapport van vice-admiraal Flet
cher meldt uit Washington, dat de con-
stitutonalisten de pompen vernield en de
waterwerken verbrand hebben, op 7 mijl
afstand van Tampico.
De Liberale Tactiek.
Een staaltje van echt liberale tac
tiek, d e liberale „afmaak"-manier, biedt
de „Nieuwe Courant" van gisterenavond.
Zooals bekend, heeft mr. Aalberse een
voorstel van wet ter bestrijding van de
oneerlijke concurrentie ingediend.
Dat voorstel komt van rechts, moet
dus worden „afgemaakt", met minach
ting in een hoekje worden geduwd, en,
na eenige oppervlakkige, schampere be
merkingen, heet het in de „Nieuwe
Courant" van gisterenavond: „Wiij heb
ben er weinig verwachting van'A
Ziezoo, met een breed gebaar is dat
yoorstel' als niets waardig, en zelfs de
moeite van eenige "ernstige critjiek on
waardig, opzijgezet. De liberale tactiek.,.
Invaliditeitswet.
Naar de „Nieuwe Ct." verneemt is
men met de werkzaamheden voor de
invaliditeitswet thans zoover gevorderd,
dat tegen 1 April a.s. het avondwerk
op de Rijksverzekeringsbank bijna ge
heel zal worden gestaakt. Van de dienst
van een dertigtal gemeenteambtenaren,
die gedurende eenige maanden 's avonds
op de bank werkzaaw waren, zal, te
beginnen met deze week, reeds gefi^n
gebruik meer worden gemaakt.
K\ K. B oc-mistpatroonsbond.
De heer v. d. Schoor, te Hillegdm/
heeft zijne benoeming tot voorzitter van
den R. K. Bloemistpatroonsbond in het
diocees Haarlem niet aangenomen.
Do Waterlei ingiet.
Blijkens het voorontwerp is het, naar
het „,Hlbd". verneemt de bedoeling, de
wateronttrekking aan den bodem afhan
kelijk te maken van de goedkerunig der
Kroon. Aangrenzende eigenaren kunnen
schadeloosstelling eischen, door deskun
digen, vanwege den minister benoemd,
te bepalen. Het wetsontwerp is zoo
breed opgevat, dat ook waterleidingen
met ,een kleine capaciteit eronder zullen
valtlen.
Stuwadoorswet.
Gisteren is bij de Tweede Kamer een
adres ingediend door de afdeeling Rot
terdam van den Bond yan Chr. Haven
en Transportarbeidersvereen. en die van
den Ned. R. K. Fabrieks-,, Haven- en
Transportarbeidersbond „St. Willebror-
dus", waarin de noodzakelijkheid wordt
betoogd van een wettelijke regeling van
het stuwadoorsbedrijf, en dringend
wordt verzocht er toe ,te willen Jmedewer-
ken, dat het gewijzigde ontwerp-Stuwa-
doorswet zoo spoedig mogelijk in behan
deling worde genomen.
Ouderdomsrente.
Aan de Tweede Kamer is door die
Vereeniging van Nederl. Genieenten, op
tredende namens de gemeenten: Gro
ningen, Haarlem, Leiden, Dordrecht,
Enschedé, Zwolle, Schiedam, Hilversum,
Deventer, Breda, Helder, Zaandam,
Gouda, Amersfoort,.Hengelo (O.), Vlis-
singen, Zutphen, Heerlen, Roermond^
Winterswijk, Veendam, Sliedrecht, Win
schoten, K a t w ij k, Hoorn en Harlingen,
een adres gezonden, waarin naar .aan
leiding van het ontwerp-ouderdomsrente
verzocht wordt, zoodanige wijzigingen te
willen aanbrengen, dat met vaststelling
van regelen, welke door de gemeenten
moeten worden in acht genomen voor bet
toekennen der ouderdomsrente,
le. door het Rijk aan de gemeenten
zal worden uitgekeerd het volle bedrag,
dat de gemeenten aan de gerechtigden
zullen hebben uit te betalen;
2e. door het Rijk aan 'de gemeenten
zullen worden vergoed alle door haar
te maken kosten, aan de uitvoering der
wet verbonden.
