g?) MAGNA.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No 1333.
Bureau OUDE 8INOEL 64, LEIDEN.
latere. Telefoon 938. Poetbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevanen-veraekeriag
en bet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voot LeMen 0 eeet per wsefe
ƒ1.10 per kwartaal; Wj onss agewtei K) sent per week, 1.30 pgr kwartaal. Franc»
per poet /1J0 per kwartrti,
Ateondert^fee Bserasers T/, cent, met OeffleetraeK! Z»mS8®sfeted 8 eest
M- andag
Februari
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer Tb eer!
Ingezonden mededeelingen van 1—5 regel» 1.50, elke regel meer 3') cent. met gratlt
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Ad verten tiëngevraagde betrekkingen, huur en verhnnr koop en verkoop
(geen handels-advertentl§n) 1—5 regels 25 eent, iedere regel meer 5 cent, aangeboden
betrekkingen 15 regsla 80 ©eat. Iedere regel moer 10 eerat.
Critiek.
In het Paleis voor Volksvlijt te Am
sterdam is gisteren een door de S. D.
A. P. in samenwerking met het Nationaal
Vakverbond georganiseerde nationale
meeting gehouden om te betoogen voor
Algemeen Kiesrecht. Als sprekers tra
den op de voorzitter van de S. D. A. P.
de heer WL H. Vliegen, de voorzitter van
het N. V. V., de heer J. Oudegeest, en
mr. P. J. Troelstra. Op de gewone wijze
werd fer geschreeuwd en Igeschetterd voor
algemeen kiesrecht en gepocht en ge
stoft op den invloed der S. EX A. P.
in deze. De invloed der S. D. A. P.
hij is machtig(!) maar toch, aldus alle
drie der sprekers, zweeft nog het gevaar
in de lucht, dat deze machtige invloed
zal worden gebroken.
„Er is reden izoo verklaarde de heer
Oudegeest „met wantrouwen de da
den dezer regeering aan te zien". Zul
len de „bewuste" arbeiders hier niet
hebben gevoeld het grove plichtsverzuim
hunner leiders, die, door zelf deel uit
te maken van deze regeering, de gronden
voor dat „wantrouwen" hadden kunnen
wegnemen
JW|e weten niet hoe art. 80, het kies
recht-artikel, er uit zal zien, we weten
dus allerminst dat beknibbeling is uit
gesloten" aldus de heer TroelstraJ
Maar waarom heeft hij dan niet zelf
een minister-portefeuille aanvaard Dan
had hij het wel geweten.
Critiek is gemakkelijkerOnder da
verend applaus werd besloten wederom
een Rooden Dinsdag teftouden, inpg roo-
der dan alle vorige. D:at het vpor 'de.
leiders gemakkelijker is zoo'n rooden
Dinsdag te organiseeren, dan als regee-
ringspersoon iets tot stand te brengen
begrijpt ieder, .behalve de „bewusten".
V Tweejaarlijksche begroo
tingen.
Ook uit parlementaire kringen gaan
stemmen op, welke zeggen, dat het met
den begrootingsarbeid eigenlijk zoo niet
langer gaat en naar middelen moet wor
den omgezien om voor dat jaarlijks ter-
rugkeerende werk een minder belangrijk
deel van den nationalen tijd in beslag
te doen nemen. Men wil daartoe b.v.
o vlugge wisseling van denkbeelden
ter Tweede Kamer het adres van Ant
woord weer in eere herstellen om dan
daarbij de politieke algemeene beschou
wingen te houden, waartoe in September
beter gelegenheid is dan later.
Ook worden allerlei middelen aan de
hand gedaan om den spraakvloed in te
dammen, ten einde weer voor Kerstmis
klaar te komen.
Alles goed en wel, doch dit zijn
slechts kleine middelen, waarvan boven
dien ten deele de ondeugdelijkheid al
eens gebleken is. Denk b.v. aan de „con-
tingenteering" het zorgvuldig verdee-
len van den spreektijd waarmede het
slechts goed ging zoolang de partijlei
ders er de hand aan hielden.
't Wal ons voorkomen, dat steviger
FEUILLETON^
Zij lezen niet eens die heerlijke,
krachtige, manhaftige redevoeringen,. De
een houdt ze voor onnoodig, de ander
voor overdreven en de meesten gunnen
er zich geen tijd voorM.. 't Is nu al zes
jaren, dat wij van Lands'kron vertrokken
zijn en hoe is alles sinds veranderd,. Ik
dacht toen, dat wij het Pruisen nooit,
nooit zouden kunnen vergeven, en truu
hebben de keizers elkaar al tweemaal
ontmoet en de kranten zijn er vól van,
dat onze keizer de manoeuvres in Silezië
bijwonen zal.,...
'Plotseling sprong zij op en riep met
haar vroegere heftigheid luide uit:
De troepen zien, die hem verslagen
hebben! En toch, ging zij zachter voort,
terwijl zij de kamer op en neer liep,
£n toch ben ik blij, dat het tot kalmte
komt De oorlog is zoo vreeselijk!
De arme Josi heeft den tol moeten be
llen, zuchtte zij, terwijl zij voor de beel-
tenis van een jongenj officier, welke het
Voornaamste sieraad van haar kamer uit
maakte, staan bleef en ze met weemoe^
d'ge aandacht beschouwde.
Zij geven zoo hoog pp van 'de roem
Voor het vaderland te sneven, ging zij
échtend voort, en wie denkt er nu nog
moet worden ingegrepen, en wij her
inneren daarom nog eens aani het vroeger
reeds meermalen geopperde denkbeeld:
de begrooting om de twee jaar vast te
stellen.
Wat zou daar jaarlijks een tijd mee ge
wonnen worden!
Zoowel in de Kamers als aan de de
partementen, waar men ook op dat jaar
lijks terugkeerende begrootingswerk wel
niet bijzonder gesteld zal wezen.
En waarom zou het niet gaan: de be
grootingen slechts om de twee jaar te
maken. In hoofdzaak is het ieder jaar
toch hetzelfde, .terwijl belangrijke nieuwe
dingen geruimen tijd in voorbereiding
plegen te zijn en dus geen noemens
waarde vertraging hebben te duchten
als ze een jaartje langer moeten wachten.
Bovendien zijn er immers nog altijd de
suppletoire begrootingen, waarmede men
nu ook al werkt
Waarlijk, indien men om het andere
jaar de begrooting uit de Kamer kon
houden, welk een reuzenaanleiding tot
spreken ware daardoor telkens verme
den, en welk een pracht van tijd kwam,
dan om het andere jaar voor wetgeven,-
den arbeid beschikbaar. Sommige afge
vaardigden zouden dan wat minder vaak
districtsbelangen kunnen bespreken, maar
zouden zij dat zelf wel zoo erg onaanp
genaam vinden, en zouden die distric
ten daar wel erg onder lijden?
Hoe 't zijter besparing van uen kost
baren nationalen tijd mag wel een of
fer gebracht worden, zoodat we gaarne
het systeem der tweejaarlijksche begroo
tingen zouden zien ingevoerd,.
Bij 't fiérsfèlde Adres "van Antwoord
kan men dan toch zijn politiek hart
even luchten.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Terwijl de nieuwe vorst van Albanië,
Wilhelm I von Wied,
zijn rondreis door Europa volbracht
hij was juist te parijs stierf aldaar in
een huis dicht bij het „Bois de Boulogt-
ne" prins Alano Castriota, pretendent
naar den troon van Albanië, die in zijn
„paleis" aan de Seine meermalen een
medewerker van de Italiaansche .Nazi-
one" ontving. Geen gast, zoo verhaalt
deze journalist, verliet ooit dit huis zon
der beladen te zijn geworden met een
pak prentbriefkaarten, waarop men vorst
Alano Castriota zag afgebeeld in gene
raalsuniform, te voet, te paard, „en pro
fil" of „en face" benevens den Alba-
nischen dubbel-adelaar op bloedrooden
achtergrond. Door zijn huwelijk met gra
vin de Reuesse had de vorst de beschik
king gekregen over een klein vermogen,
dat hem in staat stelde van tijd tot tijd
naar Albanië te reizen, waar hij dan
steeds stamhoofden en leden van oude
aanzienlijke familiën benoemde tot zijn
luitenants of adjudanten. Zoo dikwijls
als in de Europeesche bladen werd mel
ding gemaakt van onlusten in Albanië,
aan u. Die gij zoo lief hebt gehad, en
wier portret gij 't laatst in de hand hebt
gehad, heeft sinds lang een ander geno
men, wien zij hooger steldep Wie weet,
of zij uw beeld nog wel eens aanschouwt.
Ik he'b (toen dat huwelijk eerst kwalijk
genomen,.!.,.,. oiml Gaby, maar om u.
Gij hebt haar echter dat geluk wel ge
gund: gij Zijt altijd edeler en zachter
geweest dan ik.
;H,eete tranen rolden haar plotseling
langs de wangen.
Dat het juist Dornick was, zoudt
gij nu wel niet graag gezien hebbem
Denkt gij nog wel eens aan üw zusje,
die niemand had dan u? NiemancL.».
Mijnheer de graaf zendt mij, ojider-
brak nu zacht een .vrouwelijke stem de
mijmering van het jonge meisje. Mijnheer
de graaf laat de freule vragen in de
parklaan te komen,, waar de graaf haar
voor de wandeling komt afhalen.
Goed, Lisette, zeg maar, dat ik da
delijk kom.
,Half blij, uit haar treurige stemming
gerukt te worden, nam zij terstond hoed
en handschoenen om den wensch haars
vaders op te volgen.
De wandeling met haar vader was da-
gelijksche gewoonte. Wiaarom trof het
haar heden zoo, hem in de parklaan te
zullen aantreffen.
Toen zij onder de hooge boomen rond
wandelde, herdacht zij levendig de ge
liet de eeuwige pretendent in alle haast
zijn koffers pakken en ging op reis. Wie
zich dan aan de woning bij het Bois de
Boulogne aanmeldde, kreeg ten ^ant
woord dat „Zijne Hoogheid" zich in
„zijn land" bevond
Alano Castriota is juist bijtijds ge
storven. Hij heeft het niet meer behoe
ven aan te zien dat een ander den
„troon zijner vaderen" besteeg. Dit for
tuintje is thans weggelegd voor den
prins von Wied! -t
De Italiaansche bladen vernemen om
trent de onafhankelijkheidsbeweging in
Zuid-Albanië of Noord-Epirus, dat naast
Zografos, die zich aan het hoofd heeft
gesteld, Spiro Millo, een uit Zuidelijk
Albanië afkomstig ontslagen Grieksch
officier, de voornaamste leider is. Hij
schijnt overvloedig van wapenen, muni
tie en leeftocht voorzien te zijn en be
schikt ook over kanonnen en machinege
weren.
Volgens den correspondent der „Tri-
buna" schiet er voor. de mogendheden,
indien zij werkelijk orde en rust in Alba
nië willen verzekeren, niets anders over
dan het geheele zuidelijke deel door in
ternationale troepen te doen bezetten.
Deze correspondent beweert ook dat de
Grieksche regeering, ofschoon zij het te
gendeel beweert, de onafhankelijkheids
beweging, die in werkelijkheid een al-
Grieksche beweging is, in het geheim
steunt.
Doch Italiaansche berichten zijn on
der dit opzicht niet te vertrouwen. En
in tegenstelling met de bewering der
„Tribuna" wordt uit Koristantinopel ge
meld, dat de Greksche minister-president
Venizelos krachtige pogingen in het werk
stelt om de toenemende beweging ten
gunste van het zelfbestuur van Epirus te
onderdrukken. Hij heeft o.a. een officier
ontslagen, die de beweging leidt, of
schoon bedoelde officier behoort tot een
zeer invloedrijke familie.
De internationale
souvereiniteit van den Paus
zoo schrijft in een interessant artikel de
„Osservatore Romano", is dezer dagen
in de Braziliaansche Kamer uitdrukkelijk
erkend.
In de begrootingscommissie van de
Kamer had namelijk de afgevaardigde
Maurizio de Laceido het voorstel ge
gaan om de gelden voor het salaris van
den Braziliaanschen gezant bij den H.
Stoel op de begrooting van buitenland-
sche zaken uitgetrokken, te schrappen;
hetgeen practisch natuurlijk met de op
heffing van dit gezantschap gelijk staat.
De rapporteur der begrootingscom
missie, afgevaardigde Lamenha Lins, ver
zette zich krachtig tegen dit voorstel.,
Eerstens, zoo verklaarde hij, was de sou
vereiniteit van den Paus door de Itali
aansche garantiewet verzekerd. Toen
de Piëmonteezen de Kerkelijke Sta
ten bezetten, waren alle mogendheden
het er over eens, dat de H. Stoel de vrij
heid en onafhankelijkheid, voor de uit
beurtenissen, die zich hier voor haar af
gespeeld hadden.
Hier had ©ehrenberg haar indertijd ge
vonden toen hij haar overreedde om aan
de (trouwplechtigheid harer zuster 'deel
te nemen,
iHier had Bernards oom "haar zijn plan
nen geopenbaard, die later zoo jammer
lijk verijdeld werden.
O, die ongelukkige plannen. Waarom
vond Eggesdorf het toen toich noodig,
zoo op zijn beslissing aan te dringen,.
Of Behrenberg nog wèl eens daaraan
dacht?
Waarom bestormden haar toch heden
al die herinneringen Zij zette haar hoed
af en liet de frissche avondstond haar
hoofd verkoelen, om de gedachten te ver
drijven.
Eenige oogenblikken later zag zij haar
vader aankomen, het hoofd diep gebo
gen, alsof hem iets buitengewoons bezig
hield. Tiny trad hem te gemoet en stak
haar arm door den zijne.
Blijven wij hier? vroeg zij.
E>e graaf knikte maar was nog te zeer
in gedachten verdiept, om .de conver
satie aan te gangen.
Heeft u de couranten gelezen?
vroeg Tiney na eenig stlzwijgen. Hebt
u gezien, dat ik aangaande Benrenberg's
stem tegen het ontwerp gelijk gehad
heb! Ik wist wel', dat hij zich niet oip
een dwaalweg zou laten voeren.
oefening van zijn hooge ambt vereischt,
moest behouden. Daarom mag de Paus
absoluut niet, zooals dat door sommige
tegenstanders gedaan wordt, als een af
gezette vorst beschouwd worden.
De Italiaansche garantiewet moet
niet als een bewijs van welwillendheid
van de zijde der Italiaansche regeering
opgevat worden, zij is de erkenning van
een 'bestaanden, ook door alle andere
mogendheden steeds erkenden toestand:
de erkenning van de op de geestelijke
macht des Pausen steunende souvereini
teit over ae Katholieken van alle landen.
Daarbij was de wereldlijke heerschappij
van de Pausen een gewichtige maar toch
bijkomende omstandigheid. Tot die gees
telijke macht van den Paus zijn dan
ook op de eerste ^plaats de internatio
nale betrekkingen, die de mogendheden
met Hem onderhouden, iterug te brengen.
De redenaar beriep zich bij deze ver
klaringen op de autoriteit der grootste
kenners van het internationaal recht uit
verschillende landen en van verschillende
landen en van verschillende godsdiensten].
De meerderheid der begrootingscom
missie verwierp Jiet voorstel tot schrap
ping van de gelden voor het salaris van
den gezant.
GEMENGD.
Uit Lissabon wordt aan dzTemps
geseind: „De minister van buitenland-
sche zaken heeft aan de Portugeesche
legaties telegraphisch medegedeeld, dat
het treinverkeer niet gestremd is,
dat de stakingsleiders van verdere agita
tie hebben afgezien en dat er volmaakte
rust heerscht."
Naar te Washington verluidt, zou
de regeering van de Vereenigde Staten
aan de kabinetten van Brazilië en Argen
tinië gevraagd hebben, of zij, in geval
van een)interventie in Mexico, zich aan
de zijde van de Vereenigde Staten zullen
scharen. Beide regeeringen zouden ech
ter beslist geweigerd en verklaard heb
ben, dat zij zich volkomen neutraal zul
len houden.
De werkloosheid in sommige
streken van de Vereenigde Staten neemt
steeds grooteren omvang aan.
Tweehonderd werkeloozen van San
Francisco hebben, teneinde raad, beslo
ten naar Washington te wandelen. Zij
zouden daar het congres verzoeken hun
werk te verschaffen .De werkeloozen
hopen, dat liefdadige menschen hen op
den drieduizend mijlen langen weg zul
len onderhouden. Men verwacht, dat
onderweg de schare der werkeloozen tot
een groot leger zal aangroeien.
De kamerdienaar van Kardinaal
Ram pol la is in hechtenis genomen.
Hij wordt van diefstal beschuldigd en
men denkt ook aan het verdwenen testa
ment. 1
De Russische Keizerin-weduwe
heeft den vorst van Albanië i n het
Anitsjkofpaleis ontvangen. De vorst heeft
daarna een bezoek gebracht aan groot
vorstin Maria Paulona en heeft bij haar
Wieet |gij, wat mij hedenmorgen mijn
rentmeester van „Landskron" schreef?
vroeg de vader plotseling, die blijkbaar
op haar woorden geen acht had geslagen.
Dornick is nog altijd niet thuis geweest
en heeft ondanks den maandenlangen
vrede Zijn vrouw nog niet opgezocht.
Men vertelt daar algemeen, ging hij ver
toornd voort, dat hij van plan is, zich
van haar te laten scheiden.,....Zu
Maar, papa, dat is vreeselijk, riep
Tiny, bl'eek van schrik. Die arme Mag
na. Wat voor reden geeft hij aan.
Zij moeten door de laatste ver
kiezing in onmin geraakt zijn. Magna
moet de candidatuur aanbevolen hebben
van een tegenstander, die tot de cen
trumpartij behoorde. Misschien had zij
Voorzichtiger moeten zijn.
Papa, als haar de vraag gesteld
is, kan zij in den tegen woord igen tijd
"niet anders handelen, waar men in Pruis-
sen zoo scherp tegen de kerk optreedt4.
Wij weten toch maar all te goed, hoe
Dornick's inzichten aangaande de kerk
zijn. Anders kon hij tooi ook niet aan
een scheiding denken.
De vader trok de schouders op.
De rentmeester schrijft mij boven
dien, dat het tamelijk vast staat, dat
Dornick tot de oud-katholieken is over
gegaan. 1
Dat kan hij licht doen I gaf Tiny
met minachting ten antwoord. Hij heeft
het noenmaal gebruikt.
Vervolgens neeft hij den minister-pre
sident en den voorzitter van den Rijks
raad bezocht en is Zaterdagavond om
zeven uur naar Berlijn vertrokken.
Bij het afscheid op het station waren
de gezanten van Duitschland, Oostenrijk,
Italië, Nederland, Roemenië en verte
genwoordigers der Duitsche kolonie te
genwoordig.
Bij het carnaval te Iserlohn had
de arbeider Jolk zich als stroopop ver
kleed en was zoo de straat opgegaan»
Brooddronken knapen staken hem in
brand, en de man liep zulke deerlijke
wonden op, dat hij na enkele uren be
zweken is.
Volgens een dezer dagen gepu
bliceerde statistiek bedroeg het aantal
Nederlanders op 1 Januari jl. in
België vertoevend, 100.342. Te Brussel
alleen waren op dien datum 15.200 Ne
derlanders.
Twee vrouwen uit Nowawes, die
zich naar het bosch begaven om hout
te sprokkelen, werden met wonden in
het gezicht, die met nagels schenen te
zijn toegebracht en met doorgesneden
hals dood gevonden in de nabijheid
van het .Duivelsmeer.
Van de moordenaars is geen spoor te
ontdekken.
In het dorpje Cumières, bij Rheims
is een afschuwelijke misdaad ontdekt.
Sedert bijna twee maanden hadden de
buren "het oude echtpaar Martin gemist.
,De 17-jarige zoon, André Martin, die
met zijn vijfjarig zusje alleen thuis was,
verklaarde echter steeds, dat zijn ouders
bij familie te Dijon waren., Intusschen
richtte de jongen allerlei braspartijen
aan, hetgeen den buren verdacht voor
kwam. De politie werd gewaarschuwd,
en deed daarop een uihszoeking. In
de slaapkamer op de eerste verdieping
vond men toen de in verren staat van
ontbinding verkeerende lijken van het
echtpaar op bed liggende: de hoofden
waren met kogels doorboord.
De zoon bekende, dat hij zijn vader
en moeder, in den nacht van den 27en
December vermoord had, wijl zij hem
hadden berispt over zijn lang uitblijven.
De ontaarde misdadiger werd naar de
gevangenis overgebracht
Volgens de „Times" zijn te Pet-
king officieele telegrammen ontvangen
over de vernietiging van de rooverr
benden van den Witten Wolf. Nadat
hun stellingen met vliegtuigen waren
verkend, zijn ze den 26sten dezer op
de grens van Honan en Anhoei in twee
gevechten door 40.000 man Chineesche
regeeringstroepen verslagen. De roovers
lieten 4000 dooden op het slagveld ligj-
gen.
Staatsraad mr. Th. L. M. H. Borret
Men meldt uit 's-Gravenhage iaan de
„Msbd."i
De staatsraad mr,. Thw L. M. Hl. Borret,
nooit iets geloofd en zal nu ook iwel
niets igelooven. Dan kan hij licht van
etiket (veranderen.
Gij zijt niet altijd heel rechtvaardig
tegen hem geweest, wijl gijv hem niet ver
dragen kon, i merkte de vader op en "be
merkte, in zijn gedachten verdiept, niet
op, welk donkerrood plotseling het aan-i
gezicht zijner dochter overtoog. De arme
Magna beklaag ik zeer.
Niet rechtvaardig jegens hem, omdat zij
hem niet herdragen kon! En (Zijl herinnerde
zich de innerlijke strijd, de uren nu
juichend, dan ten doode bedroefd
die zij, een kind nog, voor dezen man
doorleefd had. Was het haar niet vaak,
of zij in den wilden voorjaarsstorm al
haar liefde aan hem had verpand, hoewel
zij toch wist, dat zij slechts een schijn
beeld aanbeden had en geen atoom harer
liefde meer met hem in verband stond
'Maar Magna, wat zou zij lijden.
Zij had zoozeer gehoopt, dat hij de
waarheid zou inzien, sprak zij tot haren
vader.
Dat is een levenstaak, antwoordde
Lanskron ernstig, en onze tijd biedt wei-»
nig hulp daarbij Van alle zijden wordt
de kerk door stormen bedreigd en een
natuur als die van Dornick, zal zich eer
bij de vijanden aansluiten dan daar te
gen optreden»
(Wordt TervoIgcL)
