5e Jaargang
No. 1299.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Bureau
OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 0 cent per week
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwart!
Afzonderlijke nummers 3V. cent, met Oetllustreerd Zondagsblad 5 cent
Dr \DVFRTKNTIEPRI|S bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratie
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Adverteutiêngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
igeen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent. Iedere regel meer S tent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cenL
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Suriname.
Wat hebben we al een ellende im-et
die'kolonie beleefd. Lama-spoorweg-, car
cao-aanplant, bacoven cultuur, miYiO'enen
en nog eens millioenen, maar 't geeft
allemaal niemendal;t is en blijft er
misère ouvert met «en praatje,
want de autoriteiten ginds critiseeren
steeds het moederland en omgekeerd.l
En dan gaat er eens om de drie jaar
'ns een nieuwen gouverneur beert, die
•er optreedt met een soort statie als van
zijn collega in de Oost, waarna hij stipt
op zijn tijd met pensioen gaat en een
ilink ook! juist als hij nu 'ns met
kennis van zaken aan dert slag zou kun
nen gaan.
Over al deze dingen is in de Tweede
Kamer weer flink van gedachten gewis
seld, maar ;t slot van het liedje was toch':
goedkeuring der begrooting. Alles kan
weer een jaartje zijn sukkelgang gaan,
behalve dan dat er met Rotterdamsch
geld opnieuw wat voor de bacoven 'of
bananen zal gedaan worden.
Dat laatste wijst er weer op, dat in
Moederland nog veel fut zit, wat echter
ginds schijnt te smankeeren. Maar nu
mag gevraagdmoet dit gemis ons maar
geld blijVen kosten? W;e komen zelf
al zooveel t e kort 1
Wat Idan
Welzou ier niem'and -wezen, die deze
kolonie voor een prijsje van ons over
wil nemen, als ten minste de^Monroe
leer zulks toestaat.
Wie zouden hierover de Jpieeningen wel
eens willen hooren.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De rijksdag zal de nieuwe-interpella
ties over
Zabern-incidenten
eerst op het einde dezer week beh^ncfe-
len. Klaarblijkelijk wacht men eerst bet
officiëele rapport over het jrroces van
overste von Reutter af, om dan het
authentieke materiaal in handen te heb
ben.
'Het voorstel, dat de vrijzinnigen over
dc juiste afgrenzing der burgerlijke en
militaire macht bij den rijksdag willen
indienen, luidt als volgt:
1. Dc gewapende macht mag slechts
op verzoek van de bevoegde civiele auto
riteiten gebruikt worden om binnenlandi-
sche onlusten te onderdrukken. De ge
vallen, waarin dit verzoek geldig mag
gedaan worden, en de vorm, waaronder
de gewapende macht mag optreden, zul
len door den bondsraad nader bepaald
worden.
2. Het recht der gewapende macht,
om de dienstoefeningen tegen aanval
len (en'storingen te beschermen, blijft ort-
geschonden.
3. In de gevallen, genoemd onder 1
en 2, is bet gebruik der wapenen, afge
zien van 'het geval van noodweer, slechts
geoorloofdle. Ter afwering van een
aanval of om een tegenstand te breken,
'hetzij deze bestaat in een werkelijke
'daad of in een gevaarlijke bedreiging.
2e. Om iemand te dwingen de wa-penen
of andere voor een aanval of tegenstand'
geschikte of gevaarlijke voorwerpen af
te geven. 3e. Ter bescherming van per
sonen of zaken, die dè militaire macht
moet bewerken. 4e. Om te voorkomen,
dat personen, die haar als gevangenen
ter bewaking toevertrouwd zijn, of door
haar zijn gevangen genomen, ontvluch
ten. -
4. De bepalingen voor den Staat van
beleg worden door deze wet in niets
gewijzigd."
Zooals reeds gemeld, wil het centrum
zich tot het indienen van een motie be
palen.
We hebben in de laatste weken reed's
meermalen gelegenheid gehad melding
te maken van
de buitengewone koude
die sommige streken van Spanje teis
tert: zware sneeuwval en strenge vorst
'jn er aan de orde van den dag geweest.
Ook in Frankrijk is het geducht koud,
"•ral in het Zuiden. Marseille ligt dik
- 'er de sneeuw en het vriest er 8 gra-
De hellende rijwegen Zijn onbe
gaanbaar door gladheid. Het treinver
keer Noordwaarts van Perpignan is ge»
staakt moeten worden tengevolge van
den sneeuwval en ,uit Remiremont in de
Vogezen wordt felle koude gemeld, die
allerlei ongelukken veroorzaakt heeft.
De Moezel is toegevroren.
De Jezuïetenpater Bernard Vaughan,
een der meest bekende kanselredenaars
van onzen tijd, heeft Zondagavond te
Manchester preekend, het ook gehad
over het Kikuyu-incident, dat de aan
leiding dreigt te worden tot een nieuwe
ernstige verdeeldheid onder en moge
lijk tot een scheuring van
de Anglicaansche Kerk.
De „Evening Standard" geeft een
stuk verslag van bedoelde -predikatie, dfet
wij als een scherpe teekening van den
toestand in de Anglicaansche Kerk
heerschend, laten volgen.
„De Igroote moeilijkheid, zoo zeid'e
dan father Vaughan, voor de Anglicaan
sche Kerk is, dat de twee groepen, die
in haar bestaan, (Anglo-Katholicisme en
Anglo-Protestantisme) te ver zijn uitge
groeid om verdraagzaam naast elkaar te
blijven voortbestaan. Maar toch behoor
den beide groepen steeds nog tot een en
dezelfde Kerk, wier meest kenmerken
de eigenschap het is zoo veelomvattend
te rijn als Noach's ark. Wiaarom kunnen
de bisschoppen van Zanzibar en Oegan
da niet blijven leven en laten leven als
leden van een Kerk, die volgens de ver
klaringen van den eerste, een „vereerti-
ging is voor buitennissige levensuitin
gen,"
De ATiglicaansc.be Kerk is a's en res
taurant a la c,arte, waarin je je niet sto
ren (moet aan hetgeen de anderen aait
een ander tafeltje opgediend krijgen,
mits je zelf 'maar krijgt, wat je besteld
hebt en wat je smaakt. Het eenige ge
recht, dat hier wordt opgediend, is dat
van „Popery".
Zooals blijkt, schijnt pater Vaughan
niet (te verwachten, 'dat $e|dreigende Ver
deeldheid ernstige gevolgen hebben zal,
of dat er eenige directe gunstige resul
taten ui ^zullen voortvloeien voor de
Katholieke Kerk."
GEMENGD.
De Porte is nog niet officieel met
de beslissing van de mogendheden oVer
de eilanden in kennis gesteld.
Indien de toewijzing van Chios en
Mytilene tegen de Ottomaansche belan
gen indruischt, is Turkije besloten om
van de eerste de beste gelegenheid ge
bruik te maken, zijn rechten te laten
gelden.
Uit Lissabon wordt gemeld, dat
de stakende spoorwegbeambten drie
treinen hebben laten ontsporen door
rails los te maken. Er zijn tal van men-
schen bij deze ontsporingen gekwetst.
Men verwacht, dat op de spoorweg
netten in het Noorden en Oosten van
Portugal weldra een deel der beambten
het werk zal hervatten. Sedert 15 Ja
nuari is er te Lissabon geen post uit
het buitenland aangekomen.
De „Tablet" geeft in haar .jong
ste nummer eenige cijfers, waaruit blïjkt
hoezeer het Ka fholicisme in som
mige Steden van Engeland in de laatste
eeuw is toegenomen en op welk een
machtige ontwikkeling de Katholieke
kerk kan bogen.
iZoo bijlv. in de stad Manchester. In
1690 leefden in deze stad twee Katho
lieken, Zoo zegt bovengenoemd blad, in
1700 Woonden er 13 Katholieke fami
lies; in 1778 500 en thans telt de groo-
te industriestad van Engeland 32 Katho
lieke kerken, die ternauwernood plaats
bieden voor de 80.000 geloovigen.
Er is een overeenkomst tusschen
prinses Louise van België en al
haar schuldeischers tot stand gekomen.
Althans, naar uit Parijs gemeld wordt,
zouden dezen zich verbonden hebben ge
zamenlijk 41/2 millioen frank te deelen,
die hun uit de nalatenschap der prin
ses betaald zal worden.
De Groothertogin, van Luxemburg
in de residentie.
Het was tegen 4 uur gisterenmiddag
nog stil in den omtrek van het Holl.
Spoorstation te 'sGravenhage, totdat de
politiemacht er was gekomen ter .afzet
ting van het Stationsplein en later de
eerewacht van grenadiers met de muziek
der'Koninklijke een groote menigte mee
voerde, Idie zich op de trottoirs posteer
de en getuige was van de aankomst der
autoriteiten en later van H. M. de Ko
ningin, ter begroeting van de Groother
togin van Luxemburg.
H. M. verscheen in de wachtkamer
voor de Koninklijke familie te midden
van het gevolg en de autoriteiten.
Daar waren o. a. in gala-ambtsge
waad de burgemeester, de gouverneur
der "residentie, de kolonel plaatselijk
commandant en de heer Wv Rauwenhoff,
chef Van dienst van het ver/oer der Holl.
Spoorweg-Mij.
De Commissaris der Koningin, baron
Sweerts, was door lichje ongesteld-
steldheid Verhinderd aanwezig te zijn
De vorstelijke bezoekster kwam met
den gewonen trein uit Brussel precies
te 4 u. 38 aan. Het salo'nrijtuig werd
van den gewonen trein hfgehaakt en
reed op het spoor voor ftjbt wachtsalon
voor. Bij het binnenrijden yan het rij'tuig
hief de muziek het gewone Wilhelmus
aan, dat in Luxemburg hqt volkslied is.
De Koningin, die een jn an tel geheel
van Hermelijn droeg met een ronden
hoed, eveneens van wit bont en het lint
van de Luxenburgsche Eikekroonord'e
borst, Verwelkomde haar
aan den ingang van het
De regeerende Groothertc
dig ien lieftalliig uiterlijk
en die een donker wintei
imelijnen stola droeg, omhelsde hartelijk
haar Koninklijke nicht. p;e vorstelijke
vrouwen inspecteerden, ladat de we-
cfêrzTj13s<3ie'voorstelling der autoriteiten
was afgeloopen, de «erewacht en liepen
op het maatgeluid van het Wilhelmus 'in
imarsChtempo (gespeeld, langs de gele
deren. 1
Door de wachtkamer begaven zij zich
onmiddellijk naar-de buiten gereed staan
de rijtuigen en nauwelijks 'had de vreem1-
de souvereine met haar gastvrouw in
de open a la Daumont bespannen koets
plaats genomen of de vele honderden
toeschouwers juichten de beide Vorstin
nen toe, die lapgs den druk bezetten
weg ipaleiswaarts reden, in ongesloten
rijtuig, gelijk ook het gevolg.
Vóór het paleis stonden in een Wijden
halven cirkel velen de komst van de Ko
ningin 'en haar gast te wachten.
Daar verscheen Prinses Juliana mét
een tweetal meisjes van haar leeftijd
en wuifde de menschen, die daar buiten
geduldig stonden te wachten, eenige ma
len toe, wat telkens met een hartelijk
gewuiif met zakdoeken en handen werd
beantwoord.
Tegen vijf uur kondigde gejuich dc
komst der Vorstinnen aan en enkele
oogenbliklcen later kwam het Koninklijk
rijtuig, onder de toejuichingen der me
nigte, terwijl bet Prinsesje voor het
venster haar moeder en de Grootherto
gin met handgewuif begroette.
De beide Vorstinnen verschenen even
na haar aankomst eenige oogenblikken
voor een der paleisvensters en werden
toen nogmaals door de menigte, welke
door de politie enkele meters naderbij
was gelaten, luide toegejuicht.
H. K. H. de Groothertogin verliet
gisterenavond tegen zes uur het Ko
ninklijk Paleis in het Noordëindie. ten
einde een bezoek af te leggen bij H. M.
de Koningin-Moeder.
HL K. H. de Groothertogin van.
Luxemburg heeft gisterenavond vóór
den aanvang van deu galamaaltijd onir
vangen de "hoofden der buiitenlanidsche
gezantschappen bij het Nederlandsche
Hof, daartoe in den rooden salon veree-
nigd.
Te 7 13. 30 ving de 'eeremaaltijd in de
groote balzaal aan.
De tafels droegen een bloemenversie
ring van roode anjers en witte seringen.
H. M. de Koningin bracht op de
Groothertogin een heildronk uit in de
Fransche taal.
H. K. H. de Groothertogin van
Luxemburg beantwoordde, eveneens in
de Fransche taal, den heildronk van
H. M.
Onredelijk.
In „Het Volk" komt een „Open Brief'
voor van „Een Tusschenpersoon" aan
minister |Treub, waarin iets staat,, dat, als
het jwaar is, zeer onredelijk moet worden
^genoemd. De schrijver verzekert nl., dat
de personen, die vijf maanden lang al
hnu prij.en en zelfs hnu product Leven tijd
met veel toewijding hebben gegeven om
de oude lieden, die voor het trekken van
de Staatstoelage in aanmerking kwamen,
uit (te vors alien 'en te helpen, ndiqt alleen
de hun toekomende vergoeding nog niet
hébben gekregen, waarvoor zij veel meer
werk hebben moeten verrichten, dan 's
Ministers ambtsvoorganger had gedacht,
maar die (bovendien de vèrschotten van
het Rijk nog niet terug ondervingen*
Er zijn er bjj, wier middelen zijn uitge
put en die vele honderden guldens van
het Rijk te goed hebben*
O, die Staatsmachie! Tijd*
Typographenstaking te Breda.
Op een viertal drukkerijen te Breda
is een staking uitgebroken,
De eisch der gezellen, om het loon,
vastgesteld (door het Landelijk Comi/té,
is zoodanig geformuleerd, dat onmiddel
lijk het uurloon met 2 cent (moet worden
verhoogd; in 1915 weer met 2 cent
en in October 1915 het overige.
Daarop hebben de patroons geant
woord, dat ze bereid Zijn aan hen, die 18
cent en meer verdienen, 20 cent te beta
len; Ja an alle overige knechts wordt 1
cent per uur meer betaald. Voor ^ver
werk wordt na 12 uur percentage be
taald. Wat betreft het ziekengeld, hier
omtrent willen de werkgevers aanvaar
den, wat in de Landelijke'Overeenkomst
is bepaald.
De Bredascbe iypo's hebben gewei
gerd hierop in te gaan en Dinsdlaglmor-
gen is het werk neergelegd opi de vol
gende drukkerijenEngelbreg't (uitgever
van, „de Brëdanaar"), firma Broes e en
Ga. (uitgever Van de ^Bredasche Cou-
ran"), Van Turnhout en Van Oirsdli(of.|
Dioor de gezellen is een circulaire!
verspreid, aan de ingezetenen gericht*
Toen de patroons een tegen-circulaire
wilden laten drukken, dreigden do nog
werkende typo's met onmiddellijke sta
king, indien a^n dit voornemen werd
gevolg gegeven.
Tegen de moderne dansen.
In de kerken van Roermond is Zondag
onder alle H. Missen een schrijven voor
gelezen, waarin de geestelijkheid van
Roermond de geloovigen waarschuwt te
gen eenige nieuwere dansen; genoemd
werden de tango, de one-step en de
two-step. De geloovigen werden met 'den
hoogstcn ernst vermaand, zich zoowel
van het aanleeren als van het uitvoeren
van die dansen te onthouden en alle bij
eenkomsten, waar zij worden toegelaten,
te vermijden.
De uitsluiting in de schoenindustrie
te Tilburg.
Omtrent het aangezegde ontslag tegen
a.s. Zaterdag aan 150 arbeiders en ar
beidsters aan de schoenfabriek van de
firma BI ankers meldt de ,/Tilb. Grt", dat
de aanleiding tot dit ontslag is geweest
een schriftelijke verklaring, die de firma
van haar personeel vroeg, houdende de
belofte, dat men niet in staking zou gaaau
Eerst Maandag 'in den loop van deu dag
moet die verklaring gevraagd zijn:.
Over de kwestie van het lidmaatschap
van de^i (Nöd. (Ri. K. Schoen- >en "Leder-
bewerkersbond is geen woord gerept,
zoo verzekerde de firma.
Reeds 100 personen van' het personeel
hebben zich weer aangemeld, onder wie
ook enkele georganis eerden,
KORTE KRONIEK.
De Nederl. JBpnd v. '.Boekdrukkerijen
maakt bekend, dat tengevolge van de be
langrijke loons verhoogingen, verkorting
van arbeidstijd en andere verbetering van
arbeidsvoorwaarden in het landelijke col
lectieve arbeidscontract, ten gevolge ook
van vermeerdering der bedrijfskosten en
van de eischen der sociale wetgeving, de
prijzen van het drukwerk, in evenredig
heid, algemeen moeten worden verhoogd.
Gisteren is opgericht de Biond van
Deurwaarders bij de Gemeentebelastin
gen in Nederland. Het secretariaat is
gevestigd te Amsterdam.
LEIDEN, 21 Januari.
Ned. R. K. Slagersgezellenbond
afd. Leiden.
In den R. K. Volksbond alhier hield
gisteravond om half negen bovenge
noemden bond een openbare vergade
ring.
Onder de aanwezigen merkten wjj
eenige leden van den (soc.) Ned. Sla1-
gersgëzellenbond op. Ook de heer J.
Snel, voorzitter van dezen bond was te
genwoordig,. Zooals wij reeds hebben
gemeld was de heer J, 3nel per cir
culaire als debater uitgenoodigxl.
De heer Jy van .Weert, bondsvoorzitter
opent de vergadering en /et het doel
der bijeenkomst uiteen. Hij geeft daar
op het woord aan den bondssecretaris,
den heer J. Verhaar.
Deze spreker geeft een uiteenzetting
van de feitep, Deze komen op het vol
gende neer.
Naar aanleiding van een schrijven in
het socialistisch orgaan, waarin de heer
J. Verhaar als een onwaarheidschrijver
wordt gequalificeerd, is aan den heer
J. Snel gelegenheid geboden zijn be
wering te bewijzen. Spr. verheugt zich
dat de heer Snel de uitnoodiging leeft
aangenomen en hoopt dat het c ebat
niet persoonlijk zal worden, maar een
aangenaam verloop zal hebben.
Spr. komt er vooreerst tegen op, dat
dat de moderne bond de R. K. vereeni-
ging heeft uitgemaakt voor een scheur-
makersvereeniging. In een keurig ver
zorgd en welsprekend betoog wordt uit
eengezet dat de R. K. slagersgezellen
recht hebben zich te organiseeren in R.
iK. vereenigingen. Spr. bewijst voorts,
dat de R. K. slagersgezellen verplicht
zijn zich aldus te organiseeren, daar zij
geen lid kunnen zijn van den modernen
bond. Dat wordt zelfs door de socialist-
ten zelf erkend. Daar dezen eenmaal op
het standpunt van klassenstrijd en par
tijbelang staan, kunnen wij Katholieken
iniet met de socialisten in éénen bond
vereenigd zijn.
Voorts bewijst spr. dat do R. K. orga
nisatie in niets ten achter is gebleven
maar gewerkt heeft in het belang van
de arbeiders.
Met een paar typische voorbeelden
toont spr. aan dat de socialistische 'bond,
die zich zoo gaarne als neutraal aart-
dient, absoluut niet neutraal is.
Spr. komt nu aan het tweede belang
rijke punt uit zijn rede, waarin hij uit
eenzet, hoe inconsequent de socialisten
zijn.
Van den eenen kant blijkt er duidelijk
uit het feestprogramma, uitgegeven ter
gelegenheid van hun lustrum1, dat de
bond een strijdorganisatie is. Die strijd
is gericht tegen een klasse, nl. de bezit
tende klasse. Nu heeft echter de heer
J. Snel, bij gelegenheid van bedoeld
feest op de burcht te Leiden een speech
gehouden en daarin juicht de heer Snel
het toe, dat de patroons donateur en lid
zijn van den bond.
De heer J. Verhaar laat dan zien h -
de Katholieken veel consequenter zijn
en hunne beginselen, waarmede zij al
tijd rond voor den dag komen, ook in
de practijk doorvoeren.
Spr. zet uiteen, dat niet ieder kapitaal
op onrechtvaardige wijze is verkregen.
Een patroon, die zich steeds op recht
vaardige wijze tegenover zijn arbeiders
gedragen heeft, en dezen niet uitgebuit,
heeft zijn bezit rechtvaardig.
Wanneer men echter de Christelijke
beginselen loslaat, dan komt men er toe
de arbeiders onrechtvaardig te behande
len'.
Als conclusie trekt spr., dat :er voor
de R. K. slagersgezellen geen twijfel
meer mag bestaan of zij moeten zich
aansluiten bij de R. K. organisatie.
Spr. protesteert ten slotte tegen het
feit, dat de moderne bond zijn woorden
verdraaid heeft.
Wij hebben slechts een algemeen
overzicht gegeven van de overtuigende
en krachtige rede van den heer J. Ver
haar. Vermeld worde hier nog, dat de
vergadering met groote belangstelling
luisterde.
E{r deed zich nu een eigenaardig in
cident voor.
De heer I. S. van Arbeid, uit Amster
dam', redacteur van het vakblad van deii
modernen bond, wilde gaarne een
woordje zeggen.
De heer J. van Weert geeft een met
duidelijke redenen gestaafd betoog dat
alleen aan den heer J. Snel 't woord
zal worden verleend.
De heer Van Arbeid maakte toen de
zeer goedkoope opmerking: U durft
niet.
De heer J. van Weert antwoordde
hem in zeer hoffelijke bewoordingen.
En hij maakte op het eind de o.i. zeer
i.jj.
