56) MAGNA.
BUITENLAND.
5e Jaargang
No. 1291.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAQEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bl] onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwarto NL
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Oeïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Maandag
ia
Januari
SOS 4.
De '\DVERTENTIRPRI|S bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent
V Het roode draaibord.
D;e Sociaal-democraten in Rotterdam
III hebben besloten de candidatuur proiD
Eerdlinans (Unie-lib.) bij de herstemming
te steunen..
'Hoe zuil 1 en- jzij dat nu weteni goed te
praten
Op de eerste vergadering, waarin de
cahdidaat, prof. Eerdmans voor de vrij
zinnige kiezers te Rotterdam III optrad',
verklaarde in het debat de sociaal-demoi-
cratische candidaat De Zeeuw, onder api-
plaus zijner partijgenooten, ongeveer leit-
terlijk het volgende:
„Als de heer Eerdmans lid der Twee
de Kamer wordt heeft hij da;t, evenals
b.v. m'heer Drion, te danken aan zijn
a-nti -'papisme",
Dat was een van de redenen, waarom
hij de beer De Zeeuw zijn par'lfcij-
gienooten dringend aanraadde niet hun
stem te geven aan den .heer •Eerdmans,
want zij de sociaal-democraten -
wilden niet meedoen aan anti-papisme
(applaus van roode zijde).
Nogimaals ho;e zullen zij nu h;ef
steunen van die candidatuur Eerdmans
wieten goed te pralen Wij zijn be
nieuwd1, of één der roode organen deze
handelwijze ook maar e enigszins zal
kunnen motiveeren als consequent.
't Is weer het spelletje van het roodfe
draaibord. Anti-papist of geen an(ti-p,af-
pist, naar gelang e;r stenümettjiösi zijn te
winnen^
V Fakkelloop.
|H;et vrij-liberale weekblad ,^Dc FakkjeF'
I's blijkbaar bang, dat de arbeid der zoo
jniiisit geïnstalleerde Onderwijiscoimimissiiie
ten gevolge zal ihieblbenuiitdooving van.
de Ifaikkels der aloude patetaanders.
Dies Ihaallt het de bekende grieven
tegen de voorstanders der bijzondere
school inlog eens op, (beginnende met een
waarschuwing tegen. ,vde Legende, dat tie
vanwege reChits gevoerde schoolstrijd uit
sluitend een strijd, voor een-heilig puder-
redht is,, dat de beëindigiinlg vani dien
strijd de kunstmatige po-Litieke sdlieidiing
an ons iland zal doen verdwijnen, en "jdat
dus niet alleen een behoorlijk ontwikkeld
rechtsgevoel, maar ook verstandig poli
tiek inziolit van de liLnkerzij.de eischit, aan
de rechrsche verlangens op schoolgebied
toe te geven,1",.
Geloof -daar s. v. p. niemendal van, zoo
roept „De Fakkel" den linksdhen leden
der commissie toe. 't Zijn wel „oude en
ervaren politici", maar .„een al 'te on
voorzichtig dringen vain bulitenaf zou hen
wellicht kunnen brengen tot toegeven op
oogenbülkken, dat standhouden door het
belang onzer volksontwikkelingonzer
geestelijke vrijheid 'en' der hechtheid van
onzen staat ware voorgeschreven".
iHjier klinkt zoowaar nog altijd dezelfde
toon als in den jongsten veilkiezingsatrijd,
toen van de bijzondere school ook der
gelijke onjbeilen werden voorspeld. „De
Fakkel'" vindt het intussch-en inog jiii-et
duideujk genoeg, want Ihet wakkere or
gaan- haalt er de salarueering der kloos
terling-onderwijzers ook weer eens bij
FEUILLETON.
Magna's voorhoofd werd door een
gloeiend rood overtogen. Zij geloofde
Dornick's weigerend antwoord reeds te
kennen en had daarbij zoo gaarne haar
vaders vriend beloofd, zelf op den kleine
acht te slaan. Maar 'zij wist dat er fus-
schen Dor nick eii Feldhaus een
groote kloof moest en zou ontstaan. Ha
rerzijds zou ten minste geeri schrede
gedaan worden om die kloof te over
bruggen.
XVIIL
Ik was weer eens op weg naar u,
riep Dornick en hield zijn paard in,
toen h ij eenige maanden later Van
Feldhaus kwam, Magna Behrenberg
op den weg tegenkwam. Ik hoorde ech
ter, dat gij' uit en Bernard ook niet thuis
was.
Dornick sprong van zijn paard en,
het bij den teugel nemend, maakte hij
aanstalten om haar te begeleiden.
Een belooning moet ik toch voor
mijn verren rit hebben, antwoordde hij
op haar vragend en blik. Als gij niet
naar Dmick komen wilt, moet gij mij
en betoogt met tranen in de stem, Bait
„de schoolstrijd voor een) 'deel dor
rechterzijde geen Strijdigs) om bet ire ebt
der ouders, maar om, de macht van
de kerk".
Tegen al die bopze dingen moet door
de njet-rechtsChe leden der Onderwijsr
commissie ernstig worden gewaakt, jam
mert het vrij-liberale orgaan, vooral in
dien imen „mocht" -bereid zijn tot finan-
cieele gehjkstelihnlg van openbaar en
bijzonder onderwijs over te gaan-
Dat „mocht" vooral fis teekenend.
„De Fakkel" moet blijkbaar van date
gelijkstelling niets hébben en somt dan
ook alvast allerlei voorwaarden en waar
borgen op, welike daarmede beslist ge
paard moeten gaan.
Nu achten we, wijl1 de Regeerimg ern
stig naar pacificatie op onderwijsgebied
blijkt te streven, dergelijk ophitsend ge
schrijf uit den booze. Waar de harts.-
tochten opgezweept worden, is kalm
overleg met mogelijk, terwijl bovendien
„De Fakkel" heusch niets nieuws ver
telt, zoodat dit licht gerust onder de
korenmaat had kunnen blijven.
Maar als deze Terspillische toorts, per
se ten onpas schijnen (wil, well, /dan, fnogen
wij de verzekerd,n|g niet achterwege laten,
dat de rechtsoh.è fakkels net zoolang
zullen blijven lichten, als noodig is om
den juiisten weg te 'wijzen!.
En onze flambouwen zijn van go-ede
kwaliteit.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Betreffende id!en
toestand in Albanië
word,t uit VolonSa medegedeeld1 dat die
troepen van Essa-d, Pacha de s/tad El-
Bassan hebben aangevallend;e strijd
duurde dein geheeien dag. De gouverneur
van de stad is v,an meening, dart del
toestand kritiek is.
Zelfs d;e leden van de mternajionale
controlecommissie toonen zich nogal on
gerust over d:e uitbreiding v,an de Mu-
zelimansche beweging. .Men vreest zelfs
Voor een volksbeweging ten gunslte -dér
officieren, die onlangs in hechtenis ge
nomen werden, -en zich nu in: icfe igevange-
nis bevinden.
De Temps" verneemt uflt Valona: De
otn'gferustheid neemtt van uur tot uur toe,
zoowel uit poli|tiek als uit militair oog
punt. De internationale controle-commis
sie heeft de telegrafische corresponden
tie tusschen een Albaneesdijen chef en
den grootvizier onderschept. Het doel
dezer correspondentie schijin't te zijn om
een samenkomst tusschen I^piael Kemal
en Izzet P,acha voor te bereiden. De
Hollandsche officieren der gendarmie
verklaren, dat zij met werk overladen
z!ifn.
De Italiaansche en -Oostenrijksche af
gevaardigden dringen er op aan, dat
onmiddellijk een sterke vlooit-macht naar
Albanië gezonden worde.
Die „Temp®" verneemt ui't C,onstanJ
ten minste verlof geven, u hier op te
zoeken. Mijh vaderlijk gevoel is niet zoo
ontwikkeld, -dat het gezelschap van mijn
tweejarige eerstgeborene mij voldoende
is, zelfs als tante Clarisse mij een deel
van: haar vroom dagwerk opoffert.
Ja, het is treurig eenzaam gewor
den voor u, sprak Magna, langzaam
vo ortlo op end.
Laat ons daarvoer geen onnutte re
devoeringen houden, sprak Dornick op
scherpen toon. Gij weet net zoo goed
als ik dat mijn eenzaamheid eigenlijk
rust is. Ik heb andere berichten, die u
belang instellen, en waarover ik graag
met u spreken wilde.... De beweging
tegen de plannen des Pausen wint im
mer meer en meer veld. Aan de Duit-
sche universiteiten is men algemeen van
oordeel, dat men zich 's Pausen stellin
gen niet moet laten opdringen.
Dornick I antwoordde Magna ver
ontwaardigd, terwijl zij staan bleef, ik
wil zoo niet hooren spreken. Als gij zoo
wilt voortgaan, moeten wij hier dadelijk
scheiden.
Leg toch de woorden niet zoo op
de weegschaal. Gij weet wat ik meen.
Ik hoop dat de Duitsche wetenschap
in dien strijd de zege zal behalen.
't Is een vreeselijke toestand, dien
gij voorstaat. Welk een verwarring der
tinopelIzzet Pacha' heeft erkend, daft
hem twee maanden geleden het aanbod
gledaan werd om een candidatuur voor
den troon van Albanië te aanvaarden^
maar hij, wees dit af. Tien dagen geleden
had Essad Pacha liiem wederom hetP
zelfde voorstel gedaan.
Volgens geruchten; die te Athene loo-
pen, zo-u de prins von IWied aarzelen
om den troon van Albanië te aanvfaar-
den.
Over
hoog waten in België
wordt uit Verviers ian het „EL v„ A."
geseind: i
De tien centimeters dikke sneeuwlaag,
die de hoogten der Jioegne bedekte, js
gisternacht gesmolten en .stroom ein water
storten zidh in de Vesdre, de Hoegne en
de Gileppe, zooüait 600.000 kubieke me
ters water iln den vijver der Gileppe zijn
gestroomd.
Te Dolhain en Ensival staan straten
onder water en in vele fabrieken heeft
men de grondstoffen moeten opbeigen
en Ihet wenk staken. De schacle in de
stad is overgroot.
Binnen de stad Verviers werden de
riooldeksels door (het opborrelende water
opgelicht.
Vrijdagavond rond 7 uur werd de .toe
stand allerslechtst. Telegraafpalen drei
gen om te vallen; andere zakken 'dfep
in den grond.
De beek ;H|aveg]nee te Fraipont is een
wiare stroom geworden en loo.pt dwars
door een huis. Een boog der brug van
Eraipont is ernstig 'feahadiijgjd.
M,en vreest gr.ondv trLalkldngenk'Qp vele
plaatsen zijn de buurtspoorwegen over
stroomd en onbruikbaar. De werklieden,
diie te Ghaudfonltaiine van de treiinen
stapten, moesten, tot de kraieëni door het
water waden.
Een waterveigaaiibakj van de mijn
Fond-Piquette is gebarsten eni 'tstroe
mende water verwoest alles op zijnen
doortocht Te Jienine zijn alle straten
ondergeloopen, de groote weg op Ver
viers is afgesneden.
In heel de vallei staan duizend-en hulizen
in het water.
Te Andrimont hebben de groote fa
brieken Peltzer en anderen, te zamen
duizenden werklieden bezigend, het work
moeten staken.
Te Ensdvai en elders zijn de scholen
ontruimd en bp de Markt staat Jiet ge
meentehuis te midden van een meer.
Alle vervoerdienst is geschorst Te
Pepinster stroomt het water over de
bruggen.
Overgroote schade is te Theux aan
gericht. De dieren werden uit de stallen
gerukt en doo,r den stroom meegesleept
Te Juslenville -en te Cheutreid staan
de spoorwegen Onder, zoodat de treinen
als stoombooten. door het water stormen.
Angst heerscht overal, want aanhou
dend verergert de toestand.
Uiit Luik verneemt Reuter, dat de
Maas gedurende den Zaterdagnacht sterk
is gewassen. (Het iheele sdieepvaartv-er-
keer in België is onderbroken.. In het
gevoelens. God moge zulk een strijd in
Zijn Kerk verhoeden.
Nu, in' de geschiedenis der Kerk
heeft het toch aan dergelijken strijd
niet ontbroken. Lees maar het bekende
boek „Paus en Concilie", dan zult
gij van veel een verklaring vinden.
Als men vóór d,en strijd maar eerst
bidden geleerd had, zuchtte Magna.
Bidden l.eeren ons de vrouwen.
Maar niet iedere vrouw is van invloed
op ons. Het gevoel alleen, ging hij met
gedempte stern voort, is bij mij niet
overwegend. Die zachte, overgevoelige
Vrouwen zouden niet veel bij mij uitwer
ken. Een groote, sterke vrouwenziel ech
ter, die zich bij de gedachten van den
man aansluit, die, in plaats van hem met
kleine nietigheden neer te trekken, zich
tot hem verheft, met hem Voelt, denkt
er arbeidt, zulk 'n vrouw leert den man
de knie buigen, leert hem 'tbovenaard-
sche vinden. Mijn ideaal van het „ewig
weibliche" is: dat wat naar boven doet
streven.
Magna's hoofd zonk dieper.
Girig het als een zoete betoovering
door haar hart, dat hij in haar zijn ide
aal vond.
De lang smeulende vonk sloeg plot
seling tot een laaiende vlam uit en een
Zuiden staan alle gemeenten, aan de
vieren gelegen, ondier water. Ook de
velden staain (blan|kl. In vele streken (5is
het tramweg- en voetgangersverkeer on
derbroken. Alle zijrivieren, van de Maas,
behalve de Sam'bre, hebben Zaterdag
nacht haar maximum' hoogte bereikt en
hier is dan ook een val geconstateerd.
De Senne is op Verscheidene plaatsen
boven Brussel buiten hare oevers getre
den, waardoor de .arbeiders van ver
scheidene fabrieken verhinderd werden
naar hun werk te gaan.
In de dalen der Ourt'he, Anblève en
Vesdre richtten de overstroomingen on
berekenbare schade aan. In talrijke fa
brieken en steengroeven moest het werk
worden stopgezet
Ook Duiitschlan,d heeft van
Overstroomingen
te lijden gehad. De Oostzee heeft jjen
landweg tusschen de zee en het Biucko-
wer-stranjdmeer op drie plaatsen vernield.
Het Biuckowermeer stijgt sneL "Het ge-
heele dorp, dat o-p de Nehrung gelegen
i)s, staat onder water. Uit het water
steken nog twee of drié daken. Yan de
bevolking, die een (honderd zielen groot
was, is nog niets bekend. Tussdien het
Jamundermeer en het B[uök'owermeer "js
eveneens een stuk land overstroomd. Van
Köslin (Pomm-eren) is een militaire hulp
expeditie vertrokken. i
iHert plaatsje Damkerort is geheel- weg
gespoeld. M,et verrekijkers kon, menzieni,
dat de daken, der (huiizen door het water
omgeven waren. Ook in vele andere
plaatsjes staat het water zeer hoog. jH(et
plaatsje 'Laase És van, alle verkeer afge
sloten,. In het vissühersdorpijle Nest ytus-
sChen de Oostzee en het Jamnnidermeer
staan alle huizen onder water.. Eenige
rijtuigen van -de electrische strandtram
zijn naar Nest gezonden om de inwoners
met Ihun bezittingen op „te nemen.
De storm heeft hevig in| Dantzig
omstreken gewoed. In de badplaatsen
zijn de 'badinrichtingen grootendeels weg
geslagen. B|ij Zoppot werd zeer groote
schade aangericht iHjet schiereiland Hjela
is op verschillende plaatsen door de zee
overstroomd.
De
staking in Zuid-Afrika
neemt toe. De machinisten der treinen
naar Frederiiksfadt en Welverdiend wei
geren poJiiitie naar ,de Rand over te
brengen.
De prijs van |het meel is te Johannes
burg één shilling gestegen. Wanneer Jo
hannesburg geïsoleerd wordt, zullen de
voorraden .bann en een weèk of tien dagen
op zijn. De Wpitibank-kolenmijnen zijn
gesloten.
Poutsma en Ndield, de ondersecretaris
en de secretaris van de vereeriiguig van
spoor wegmannen, zijn gearresteerd we
gens opruiende itaaL Zij zijn in de ge
vangenis opgesloten.
Er zijn nog drie andere stakingslaidets,
nl. Glenden, Livingstone -en Numero, ge
arresteerd. Op de meetings voerden zij
meestal het woord.
hartstocht doortrilde haar gansche we
zen, waarvoor zij verschrok.
Zij waagde het niet, het hoofd op
te heffen, opdat haar blik haar niet
Verraden zou; zij waagde het niet te
spreken, want ieder woord zou te Veel
geklonken hebben.
Zwijgfend schreed zij naast hem, de
langd dorpstraat door.
Ik zal je dat boek over „Paus en
Concilie" eens sturen; ge kunt het hou
den, zoolang ge wilt, zoo verbrak Dor
nick de stilte, toen zij de slotpoort ge
naderd waren. Kwaamt ge daar straks
niet van oude Liese, de vroegere bood-
schaploopster, die voor ons, gymnasi
asten, zoo menig pak naar Bruckhoven
sleepte? Zij is zeker stokoud.
Niet zoo oud, maar krank enhul-
pteloos.
Waarom hebt ge dat niet vroe
ger gezegd? Gij weet, hoe gaarne ik
haar zou geholpen hebben.
Zijn hand was al in den zak, en hij
drukte een gift in Magna's hand.
Zoo veel? vroeg Magna verbaasd.
God zal het u loonen.
Als gij hout voor de goede oude
noodig hebt, laat het dan maar aan
mijn houtvester in 't Bruckhovensche
bosch weten-. Ik zal hem zeggen uw be
velen op te volgep. Gij kunt mij overi-
Alle besdhólkbare lieden van de builger-
wacht te Biloemfonitein en de politie heib-
bem bevel ontvangen, per extra-trein naar
Jagersfontein te gaan. Het gerucht Jioopt,
dat (inboorlingen-werikiieden in de mijnen
van kjagersfontein in opstand zijn geko
men en dat de Europeanen uwn hulp
vragen. u
De voorzitter, de secretaris en dwee
leden van het comité van actie derspoor-
wegmannen zijn te Pretoria in Jiechitenbi
genomen.
Het bericht over den opstand onder
de .inboorlingen van de Diamantmijnen
te Jagersfontein wordt bevestigd. Onge
veer 900 inboonlingenvielen de stad aan,
die door 500 blanke burgers werd ver
dedigd. Een verwoed gevecht volgde,
waarbij 7 inboorlingen werden gedood
en 36 gewond. Van de burgers werden
12 personen gewond.
De orde is thans hersteld.
GEMENGD.
In het officiéél,e gedeelte van hdfl
Semaine r.eligieuse van Parijs wordf een
„•waarschuwing!" van kardinaal Ametté
aartsbisschop van Parijts, gepubliceerd,,
tegen de indecente mode en on
gepaste dansten.
Herinnerd, wordt aan vroeger gedane
waarschuwingen, welke de aartsbisschop
dringend noodig vindt te herhalen. De
jgieloovigen worden er nog eens meid
kracht op igewezen, kfat zij in alles de
regels der Christelijke zedigheid in acht
te nernen hebben, die maar al te dikwijls'
zelfs in !d,e kerk en spieci.aal bij huwe;4
llij|klsplechtiglh|Gden overtreden Worden.
Veroordeeld Word|ê |de dans van vreem
den import, de „tangjo", die Van na
ture wellustig is en kwejt!send| voor de
Zed|en. Katholieke personen kunnen1, in
geweten, er niet aan deelnemen eni de
biechtvaders heooeu daarmede rekening
te houden.
In de Spaansche provincie Ovieda
had, een geweldige sneeuwstorm
talrijke beren uit de hooge bergen naar
het dal gedreven. De bevolking orga
niseerde onmiddellijk drijfjachten. Bij
een dier jachten werd een jager door
een beer aangegrepen en tegen de rot
sen gedrukt; slechts meftl de grootste
moeite kon men het lijk aan he# woe
dende dier ontrukken.
Uit Tokio wordt gemeld, dajt ge
durende de laatste dagen oj> de ge-
heele Japansche kust ontzettende
s t o r im e n gewoed hebben.
De stoomboot „Ashi|fakamaru", die
overladen was, kenterde in de baai vjai
Suruja; van d'e 125 passagiers verdron
ken er meer dan honderd.
Door geweldige vloedgolven werde;
de havenwerken en pieren op versch)
lende plaatsen geheel verwoest, en t',
rijlte schepen weggeslagen. Men bee
nog niet kunnen vaststellen, hoeveel jx
sonen hierbij om het leven gekomen zij.
Te Lichtenau in Wiestfalen is li
gebouw van liet kanton :g e ree h.tf t
d'en grond toe afgebrand. Alle a
ten ien documenten zijn vermield.
De Wï een sche politie heeft d>
gens wel wat helpdn om hier.de lui 1
te staan'. Ik weet van ouds, dat gij
engel der armen zijt.... Waar zit B<
nard toch? Met de zaken van zijn /Cr.
heeft hij het nU toch zoo druk hu
ging Dornick voort, nog immer, n
het i>aard bij den teugel, staan blijve.
als kostte het hem moeite zich los
rukken.
Bernard is heden naar een nn'
rige kreis gegaan. Er is daar on
voorzitterschap van een hem beken
adelijken grondbezitter een vereenigi
gevormd, om het grondbezit der ij
ren te beschermen. Ik hoor dat het
om den kleinen man voor woeker.u
te vrijwaren. Bernard interesseert
daarvoor zeer.
Die kerels zijn zoo dom hier! I
zijn' toch niet te helpen, sprak
nick, zijn paard streelend, onvers
lig. Wat hier noodig is, is wat i
industrie. Ik zal er in onze streek
voor werken, en er een industrieelt
derneming in het leven roepen.
Blijft gij nu hier of gaat gij
Berlijn terug?
Dornick lachte.
(Wordt vervol.