17
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
5e Jaargang
No. 1273=
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRI|S bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwart!
Afzonderlijke nummers 2V„ cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Woensdag
December
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
D<e Frankf. Ztg. heeft eenigen tijd
^lieden een gpiecialen.1 correaphindeni
Jaar
Mexico
gezonden. Deze heeft na zijn aankomst
aldaar 'met Huerta een onderhoud ge
had. De 'president liet zich lover de be
trekkingen tot de V. S. niet uit, doch
gaf volgens den oorrespondent, we! vrij
duidelijk te kennen, dat hjij voor even-
tueele raadgevingen uit Europa wel tqe-
gifikelijlk zou ziijta, Ten slotte gaf "Huer
ta den journalist op diens verzoek een
eigenhandig opgesteld schrijven mede,
met verzoek om publicatie, welk schrij
ven begon: „aldus luidt mijn antwoord
op de jongste boodschap: vani den Ame
rikaan sch en president", en verder als
volgt luidde:
De onlusten in Mexico zijn. nog niet
geëindigd, omdat m'ij'n regeering* npg
nauwelijks tien maanden jaari het bewind
is. omdat züjl bij haar ambtsaanvaarding
geen eentavol inl de schatkist vond en
over een leger van! nauwelijks 19.000
man 'beschikte. Daarbij kwianiien de
80.000 gendarm'es van Madero, die da
delijk bij menigte deserteerden of zich
bij de rebellen aansloten." 'Daarna ver-
zékerde Huerta1, dat de vorming van eeft
nieuw pleger met kracht ter hand is ge
nomen, dat het thans reeds 80.000 man
telt, en dat hij met behulp hiervan 22
Staten 3 territioria en het bondsdis-
trict o!mi de hoofdstad heeft" ^gepacifi
ceerd", zoodat de onlusten beperkt zijn
tot vijf Sltaten, alle in het N. van het
land gelegen. Met Nieuwjaar zal de
groote veldtocht tegen deze rebellen
beginnen, nadat het nationale leger op
150.000 Im'ari is gebracht. Dat zij dan
nogi ernstigen' tegenstand zullen bieden,
acht Huerta „uitgesloten". Hij is hier
te zekerder van, o-mdat bovendien in
eiken Staat nog 1000 man plaatselijke
troepen staan, en omdat de 'Regee,ring
met 52.COO van de 70.000 grondbezit
ters is overeengekomen, dat znj' elk 10
nrar» voor eigen veiligheid zullen Wape
nen. Dat zou dus in totaal een macht
van 700.000 soldaten geven, rekent
Huerta uit, behalve nog de 300.000
man van de reserve-lichtingen, die in
tijd van oorlog opgeroepen kunnen wor
den. Deze laatste cijfers zullen Wel niet
zoozeer tegen de rebellen bedoeld zijn
als we! een waarschuwing aan Wilson's
adre9. Huerta's exposé eindigt met de
mededeeling, dat de Republiek met de
geheele 'wereld in vrede leeft, en 'dat
het niiet zijln, Huerta's sdh'uld is, wan
neer een groot Volk het zijn goede en
Waardevolle vriendschap' onthoudt
Zooals bekend, is Ido'or het Vertrek van
een gedeelte van het garnizoen ,uit
Zabern
de „sabel-tyrannie" die daar gedurende
eenige weken geheerscht heeft ten ein
de gebracht.
Uit het feit dat thans ook de rest
van het kazerne-materiaal van Zabern
naar de kampen van Hagemau en Bitsch
is gezonden,, wordt besloten, dat het
99ste regiment infanterie niet iin Zabern
zal terugkeeren, maar dat een andere
troepenafdeeling hier in garnizoen zal
komen. Van welingelichte zijde wordt
echter verzekerd, dat over een derge
lijke wisseling bij1 het gemeentebestuur
tot nu toe nog niets bekend is.
Van 'officieele Zijde wiordt verder ge
meld, dat de betrekkingen tusschen die
wachttroepen, die thans in Zabern ver
blijven en de burgerlijke bevolking de
best mhgelijke zijn.
Alles schijnt dus weer „Pais en Vree"
in het voor kort zoo oproerige Zabern!
In de Duitsche bladen wordt de kwes
tie betreffende de overplaatsing van den
Duitschen Kroonprins
naar den generalen staf te Berlijn druk
besproken.
Deze overplaatsing is niet zooals oor
spronkelijk beweerd werd, op' wensch
Van den kroonprins zélf geschied. Ze
kwam' integendeel volkomen als een ver
rassing, maar een onaanigename, want
4a kabinetsorder heeft op den kroon
prins volstrekt geen aangenamen indruk
gemaakt De kroonprins moet zelfs ge
tracht hebben de overplaatsing pnge-
daan te maken. H,ij js reeds Zaterdag
naar Dantzig teruggekeerd, ofschoon zijn
plan was langer te Berlijn te blijven.
Kroonprins Wli'lhelm is de eerste H,o-
henzollern die een' plaats ilnlneepi't in
den generalen staf.
Uit officie use bron Wordt gehield, dat
van een overplaatsing gee;n sprake is,
maar slechts van een 'detacheering, zoo*
dat de kroonprins niet de unifonmi .van
den generalen1 staf, maar die van zijn
huzarenregiment te Dantzig zal blijven
dragen.
In het „Hi. v. A" vonden Wij naar aan
leiding van het feit dat de onderwijzers
der openbare scholen te Antwerpen hun
godsdienstplichten verzuimen uit
Vrees voor het liberale bestuur5
het volgende.
Waar is de tijd, toen 'de voornaamste
liberale leidérs nog jin het (openbaar hun
ne kristene gevoelens durfden belijden
en lieten belijden? Waar is de tijd, dat
een liberaal burgemeester, M. Loos, in
de processie, met den sluier om de len
den het Hl. Sacrament durfde vergezel
len? Wiaar isi de tijd, 'dat imien ieders
overtuiging eerbiedigde, en dat onze
stadsbedienden niet om1 reden van hunnd
politieke gezindheid, maar om hunne be-
kwiaa'mbeid, deftigheid en werkzaamhejid
aangenomen, bevorderd enj betaald wer
den
Op héden telt dit alles niet meier in
de liberale weegschaal, en hoe onrede
lijk het ook zijn moge, alwie maar luid
schreeuwen «.aa: „a bas Ia calotte!" en
op kloosters en keilkem sakkeren duTft4
is zeker van een goede plaats te bekor
men, en tot de spoedigste bevordering]
te geraken.
In één woord: de naam van „kies-
draver", „tafelspriinger", „ruitenibréker'"
en godsdiensthater" schijnt hedenJ hiet
„beste diploma", om1 d e beste en vetste
postjes te bekomen.
Zie, hoe, natuurlijker wijze, niet al-'
léén onze officieele onderwijzers, maar
ook allen, die in ons Stadsbestuur eene
plaats bekleeden, niet mogen, durven
noch kunneni ter kerke gaan.
Ook het antikristelijke voorbeeld, van
ons sch epen ooi lege, en liberale gemeen
teraadsleden, leidt natuurlijk naar 'dezen
onrechtvaardigen en ongehoorden toe
stand. Immers het springt iedereen in
het oog: dat niet één 'lid van ons ge
meentebestuur op onze nationale feest
viering het Te De urn wil of durft bijwor
nen, hij moge dan nog van kop tot teen
koningsgezind zijn.
Ook ziet men nooit, buiten 'den heer
De Vos, een' liberalen schepen, noch ge
meenteraadslid in 'de kerk olp den lijk
dienst van een hunner collega's. O! nee%
dit Ware de verloochening van huntne
sectarische politiek. Dan ziet men djie
Vrije mannen aan' de kerkdeur staan
schilderen, alsof hun daar binnen een
Wezenlijk gevaar bedreigde. Dat zij daar
een belachelijk' figuur maken hoeft niet
gezegd, dat moet iedereen bekennen'. En
toch zullen die heeren blijven beweren,
en dit vooral als 't kiezing wordt, dat
zij niet tegen den godsdienst zijn.
GEMENGD.
De conferentie van het personeel
van de Posterijen en Telegrafie in En
geland heeft een voorstel, strekkende
om1 onmiddellijk te stemmen over de
Vraag c. I dan niet tot staking zal
worden overgegaan, verworpen.
Er zal geen beslissing wiorden genoi-
men, voor het parlement zich over de
kwestie der loomsverhooging zal heb
ben uitgesproken.
Een exprestrein heeft bijl Bisdo-
lini in Krakau acht werklui vermor
zeld, die uit een anderen trein waren
gesprongen. Die trein, 'die in omgekeer
de richting reed, had juist gestopt, om
dat er ten gevolge van de onvoorzich
tigheid van reizigers een benzlme-ont-
ploffing had plaats gehad. De acht
werklui waren op slag dood.
Te Leeds zijn eenige stakende ge
meentebeambten Weer aan het werk ge
gaan. De tram'dienst Werd uitgebreid,
djank 'Zij! ti<e jhitfp Van (studenten: en andere
vrijwilligers. De gasfabriek levert over
diag geen gas. Dit heeft o.a. ten gevolgle
dat een 2000 schoenmakers buiten
Werk zijn, daar in hun fabrieken1 meest
gasmachines worden gebruikt De sta
kers eischen een opslag van 2 shilling
in de week.
Uit Kieff Wordt aan de „Petit Pa-
risien" geseind dat in de voorstad een
kind van 12 jaar door een boer met
messteken gedood is. Het slachtoffer
draagt 53 wonden. De 'moordenaar is
aangehouden.
Dat de toestand op den Balkan
nog oint volkomen te vertrouwen! is,
blijkt uit het feit 'dat 'de bladen te Bel
grado dag aan dag de [aandacht der,
Servische regeering vestigen op de ver
ontrustende bedrijvigheid van
Bulgaarsdie comité's te Stroesmitsa en
Pzjoemaja, aan de SerVis'ch-Bulgaarsche
grens. Een Bulgaarsdie bende heeft een
dyn am ietaanslag op de brug over d e
Wardar bi» Stroémitsa gepleegd. De
brug moet zop zwaar beschadigd zijn,
dat de spoorverbinding met Saloruki
zeer betwaar lijk i*. Het her&tel der brug
zal Verscheidene Weken uumt
- De plannen omtrent een (eventueel
bezoek van den president der Franr
sche republiek a.an [Washington nemen
een vasteren vorm! aan.
Blijkens berichten pit Parijs zoui de
reis van Poincaré tegen het einlde van
April 1914 plaats hebben ten zou de
president bij zijn bezoek aan de Ameri
kaans die hoofdstad vergezeld zijp van
den Franschen minister van bpitenlahd-
sche zaken.
De regeering der Ver. jS|taten zal
eerlang een commissie van congresle
den naar Europa zenden om' er vraag
stukken van militaire luchtvaart
te bestudeeren.
De ,V.. S(. hebben in het geheel voor
de luchtvaart biji leger en vloot maar
een paar m'illioen besteed en zij beschik
ken over geen enkel luchtschip: £n
slechts over 17 vliegetuigen.
Prov. Staten.
In aansluiting met het door ons gis
teren meegedeelde volge hier bet vol
gende verslag van liet laatste..gedeelte
van de gisteren gehouden zitting -van de
Prov. Staten van Zuid-Holland.
Aan de orde is de wijziging- der ver
ordening op de stoomvaart jn de boezem*
wateren, met voorstel' tot afwijzende be
schikking op bet verzoek1: lo. van "de
gemeentebesturen van Leiden en Haar
lem, om de Haarlemmertrekvaart op
Zuid-Hollandsch gebied in beheer en
onderhoud over te nemen; 2o* van 'den
A. N. \V|. B. Joeristenbond, dat de ver
ordening niet van toepassing is op motor-
booten door toeristen gebruikt.
De heer H.oogenboom bracht dank aan
Ged. Staten voor de bepalingen dezer
verordening, waarbij aan verschalende
wenschen van bet jW|est!and, ijs tegemoet
gekomen.
Irigekomen ais een motie van de heeren
v. d. Lip, Pera, Briët, Paul en Gruting,
strekkende om Ged. Staten uit te noo-
digen de gemeentebesturen, diie daarbij
belang hebben, in de gelegenheid te
stellen hun bezwaren kenbaar te maken
tegen het voorstel in zake de Haarlem
mervaart
Tot toelichting voerde bet woord de
heer v. d Lip, op grond, dat nader
overleg met de betrokken gemeente
besturen wenschelijk is, vooral met Lei
den en Haarlem, .welker belangen' in
hooge mate bij dat onderwerfp zijn ge
moeid, maar waarbijl het provinciaal be
lang niet minder betrokken, is. Door
nader overleg kunnen nog verschillende
bezwaren worden opgelost
De heer van Gruting pleit voor een
vrije vaart op de boezemwateren van
Rijnland, dus zonder voorafgaande ver
gunning van dat hoogheemraadschap en
zulks din het belang van de ontwikkeling
van 'het watertoerisme in dit gewest. ,Sipr.
is dus voor inwilliging van het adres van
den Toeristenbond
De motie betreffende nader overleg
met de gemeentebesturen werd onder
steund door den heer Pera.
Uit nadere inlichtingen blijktj dat de
voorstellers alleen bedoelen aan te hou
den de zaak vap "de Haarlemmer trek
vaart 1
Toch houdt de heer Limburg, lid van
Ged Staten, vol, dat, zooals het voor
stel daar ligt, de voorstellers de geheele
zaak willen aanhouden, dus ook de ver
gunning om sneller te mogen varen op
de boezemwateren, van welk uitstel Bos
koop en Katwijk de dupe zouden worden.
iWjat betreft de overneming in provinciaal
beheer van de Haarlemmer trekvaart be
toogt spr», dat het provinciaal' belang
bij die overneming volstrekt niet be
trokken is. D(e (provincie zou daardoor
de zorg voor een zuilver locaal belang
op haar (horens nemen. Neen, dé pro
vincie wenscht niet over te nemen, ook
al wilde Leiden er medebetallem,W(el
daarentegen willen Ged. Staten de vaart
op de Haarlemmer trekvaart aan een
vergunning binden, maar niet afhanke
lijk stellen van de vergunning van Leiden,
doch van het verlof van het boezem-
beheerend bestuur, i. c. Rijnland, dat,
naar spr. verwacht, zeker rekening zal
houden met de belangen van Leiden.
Tegen uitstel zouden Ged, Staten xkh
Rtt nivi a- vettxTssni, maat wat z&l
het buten, ierwiil er toch geora Lens ist
dat Ged, Staten h&sa meenilRg, dat tiet
kanaal niet moet overgenomen worden,
zullen wijzigen. Daarom raadt spr,, thans
den .bescheiden stap te doen, dien GecL
Staten voorstellen, ai zullen wij hiermee
niet het laatste woord gezegd hebben.
Wat betreft het ndiet-toepassen van de
boezemverordeniing op toerbooiten, daar
tegen 'bestaan echter verschillende be
zwaren van de zijde 'der technische des
kundigen, die uitzonderingsbepalingen
met het oog op de controle niet wen
schelijk achten en bezwaren ohitleenen
aan het maximum vermogen der bootjes.
Die toeristenbootjes hebben vaak een
vaarsnelheid van 35 K.M. per uur, wat
zeer gevaarlijk is voor den golfslag.
Ged, Staten meenen, dat het boezem-
bestuur het best kan beoordeelen of ver
gunning moet worden verleend, daarbij
lettende op de structuur der booten en
andere omstandigheden- Mocht Rijnland
de vergunningen te lang ophouden, dan
zijn er nog wel middelen om' aan dien
toestand een einde te maken,
GecL Staten "zien het belang vani aan
houding dezer zaak niet in.
iDe heeren Pera en v. d. Lip replü-
ceeren, laatstgenoemde onder opmerking
dat Leiden zich bewust is yan zijn onder
houdsplicht, maar het vaarwater dient
als t rekvaart, doch niet wanneer de vaart
voor andere doeleinden, zooals de stoom
vaart, wordt gebruikt, waardoor de kos
ten van onderhoud veel grboier woreïbn.
Beschouwen Oed„ Staten deze regeling
als een soort proefneming, dan zijn voor
stellers bereid hun motie in te trekken,
'Ook de heer de Geer betoogt, dat het
provinciaal belang in deze niet zooi groot
is als men wil doen voorkomen.
De heer Limburg deelde nog mede,
dat Ged, Staten het besluit inzake de
overneming van de trekvaart met zullen
beschouwen als eenjgewijlzjgde zaak,
waarop nooit weer zal worden terug
gekomen,
Hierop trekt de héér Van der Lip de
motie in.
;De afwijzende voorstellen worden hier
op aangenomen.
Na afhandeling 'der verdere onderwer
pen wordt ingebracht een voorstel van
de heeren Gevers Dleynoot en anderen,
strekkende om Ged, Staten uit te noo-
digen een uitgewerkt plan met begrootinjg
op te maken tot stichting van een eleo-
triciteitsfabriek ter voorziening van 'èleo
triischen stroom van een aanzienlijk: ge
deelte der provincie Zuid-Holiland, zoo
mede om een crediet van f5000 toe te
staan voor een deskundig onderzoek hoe
een electrische centrale voor dat pro
vincie de el ware tot stand te brengen.
'Het voorstel wordt toegelicht door den
heer 'Gevers Deynoot, die o.a. wijst op de
behoefte aan stroom voor verlichting ten
plattelande. en voor landbouwdoeleinden.
Het voorstel van den heer Gevers Dley
noot c, s. werd gesteld in handen van
'Ged. Staten, om dit college van hun
gevoelen te doen blijken.
Die ifajaarszitting its daarna in haam
der Koningin gesloten.
Jhr. Mr. O. van Nispeo tot Sevenaar.
De „Gelderlander" herdenkt metgroote
waardeering de buitengewone verdien
sten van jhr. mr. O. van Nispen .tot
Sevenaar, nu hij', als opvolger van den
heer Dobbelman, Nijmegen twaalf en een
half jaar in de Tweede Kamer vertegen^
woordigt
Zijn heele parlementaire loopbaan is
één geleidelijike, steeds verrassender ont
plooiing geweest van de zeldzaamste
gaven en talenten^ door onvermoeid en
ijver 'en stalen volharding dagelijks mev
en meer ontwikkeld, r— één eerst'lang
zame, maar gestadige en steeds ver
snelde stijging in verdienste :en aanzien
bij zijn mede-Kamerleden, tegenstanders
zoowel als geestverwanten,.!— een stif
giing^ die haar toppunt en bekroning
vond in 'de vereerenda vaardigheid, van
het presidentschap der Kamer, bekleed
op een wijze, die aller bewondering af-
dwong»
Ieder herinnert zidh nog 'de eerste
dagen van jhr. V,an Nispen/s Kamerlid-
maatschapy toen men zich van socialis
tische zijde meende te kunnen vroolijk
maken over „jongeheer Van Nispen,",
Met roode groepje yeroorlöoft zich, zoo*
ais men weet, in de Kamer onhebbe
lijkheden, die iin geen fatsoenlijke ver-
gadiring geduld zouid^p.i worden, maar
die dank de oaTifement-airt- onséhenti-
b&afbfcici w- 5;fi 's lajrd? Raad&s&li iy.ojsbj'ti
toegelaten worden,
Maar onze Van Nispen toonde, niet
met zich te laten 'gekscheren. Zonder oolk
maar in het milnst van den waardigem
parlementairen toon ,af te wijken, ja,
zonder zelfs iets prijls te geven van de
aristocratische hoofsdhlheid, die hem als
geboren edelman eigen is, wist hij de
socialisten tot zwijgen te brengen én
door eigen correctheid te dwingen al
thans tegenover |hem de vormen jjnadht
te nemen, t Q I
Een schandplaat.
Onder dezen titel schrijft de s,Nieuwe
Koerier" het volgend stukje:
IDe vereeniging „Volksonderwijs" (heeft
eene plaat uitgegeven, bestemd om op
groote schaal propaganda te maken te
gen den wensch der christelijke partijen
in ons land om rechtsgelijkheid te ver
krijgen tusschen bijzonder en openbaar
onderwijs.
Deze plaat stelt Wjihem van Oranje
voor, het art, 192 der Grondwet (dat
de christelijke partijen willen herzien)
beschermend tegen Dr. Kuyper en een
Katholieken priester.
H,et schandelijke jin deze plaat is de
figuur van den priester. Hij Wordt voor
gesteld met een satanischen grijns, waar
in niet alleen miets van het edele en
waardige des priesters ligt,' maar waarin
zelfs niets meer menschelijks te ontdek
ken valt
Een schand- en schipplaat op de Ka
tholieke priesters, zooals we tot nog toe
er enkel zagen van socialistische zijde.
Als de vereeniiging Volks onderwijs"
meent op die manier de Katholieken en
de gelooviige protestanten, aan "het ver
stand te brengen, dat zij de bijzondere
scholen maar moeten prijs geven voor
de openbare, dan vergist ze zich deerlijk.
(Want :nu zien We maar al te goed,
welke geest de vóórstanders van de open
bare school bezielt
Deze schandplaat is 'jammer genoeg
door een tedkenaar gemaakt, die Ka
tholiek en Roermondenaar Was, Louis
Ramaefcers, Hier 'klan men zien, hoe
iemand zijn talent 'in het slijk kam wer
pen.
En deze teekenaar, die door het li
berale Handelsblad werd afgedankt, om
dat diens teekeninigen te veeli aanstoot
gaven, werd opgenomen door.... den
zich neutraal en onpartijdig noemenden
Telegraaf!
Het gebed in de Provinciale Staten
van Noord-Holland.
In de najaars zitting der in Jioofdzaak
vrijzinnige Prov. .Staten van N.-Holland
kwam gisteren aan.de orde het voorstel
van den heer Gerhard, om het openings
gebed vóór den aanvang der ^zitting af
.e schaffen. Het werd verworpen met
41 tegen 20 stemmen. De aanwezige so
cialisten stemden ajfen vóór afschaffing
van het gebed.
KORTE KRONIEK.
Het Kamerlid K. ter Laan heeft zijn
sollicitatie naar de betrekking van burge
meester van Zaandam ingezonden.
LEIDEN, 17 December.
Gisteravond is aan de Korte Mare
alhier de gerestaureerde winkel van de
„Broodfabriek de Zeeuw" geopend.
Pnder de leiding van den architect
den heer v. cL Laan is (hier een restau
ratie tot stand gebracht, ^Waardoor aan
alle eischen, welke men aan 'm modernen
