Tüïtenland.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No. 1267.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwarti "i.
Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
lO
December
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Teekenend.
Uitgeschreven door den Bond van Ne-
derl. Onderwijizers. werd Zondag* in het
Am erikaansche Dans paviljoen te Rotten
dam da reeds voor ©enigen tijjd aange
kondigde salaris meeting1 gehouden. De
aandrang van belanghebbenden was zoo
groot, dat reeds een uur voor den bepaal-
der, tijd het circus stampvol was en de
overige moesten worden verwezen naar
den Doelen.
In het Dans paviljoen, waar een opge
wekte stemming heerscjhte, werd, de tijd
tot den aanvang der vergadering gekort
door op lustige wijs de „International-
Ie" te zingen.
Let wel De dames èn 'faseren zongen
da „Internationale", het uitverkoren lied
der socialisten. En van gesis of aanma
ningen tot zwijgen Jjezen we niemendal.
iWje zijn benieuwd, welke excuusjes
verzonnen zullen worden om het waar
schuwende feil te bemantelen- dat in
een, vergadering van openbare onderwijs
krachten onvervaard sympathie werd be
tuigd met de sociaal-democratie. Ter tijfd-
passeerimg wisten de dames en heeren
niets beter te doen dan luidkeels hun
instemming te betuigen -met de partijl, die
tie grondslagen der huidige samenleving
wil ondermijnen en zoowel koningschap
als godsdienst hardnekkig bestrijdt.
Men zal misschien gaan aanvoeren, dat
er niet uitsluitend onderwijzers in de zaal
waren; en dat er toch hog veel' onder
wijzers ri 1 et waren, zoodat deze roode
uiting niet van 'het gansdhe corps kan
spreken,
Is allemaal tot UW dienst, maar
de wel aanwezige onderwijizers en
deze zullen toCh stellig in de meerder
heid zijn geweest vonden dat zingen
blijkbaar maar heel best, terwlijÜ noch de
voorzitter, noch de sprekers tegen het
aanheffen der „Internationale" geprote
steerd hebben,
|Wje zuilen dit feit weer goed onthou
den. i
V Sateris* actte.
fWe kun"«n ons ifntusschen levendig (be-
7 rijpen, ha- de openbare onderwijzers^
die to Rotterdam per motie salarisver-
betering kwamen vragen aan de huidige
regeefing. weinig in hun schik waren,.
Zjj habWèn sdich Im-meri (Het vuur uit
de sloffen geloopen om de rechtsche re-
geering, die zij niet eens Erkentelijk wil
len zijn voor het „toeslagwetje", weg te
jagen en zietnu worden ze met oen
kluitje in 't riet gestuurd,
Zijl hadden (het zfchl zoo- geheel anders
Voorgesteld, ook doordat de liihkerpro-
pagandisten zulke schoone voorspiege
lingen deden.
Zoo noemde de bekende heer Óssen-
dorp, toen hij ter meeting de tekortko
ming der huidige regeeniug aan de kaaik
stelde, ook den heer Roodlhuyzen, waar
op terstond gefluit uit de vergadering
opsteeg*
Sprk haalde van genoemd jegens, 'de on
derwijzers o zoo gulhartig (Kamerlid ver
schillende uitspraken aan van 1907 tot
'1912, waarin deze heer volkomen over
tuigd bleek van het dringende van den
eisch van satarisverbetering der onder
wijzers, Nu denkt echter de heer Rood-
huyzen de onderwijizers kunnen wel
wachten, minstens tot de ouden van da
gen geholpen zijn. Alismen dit leest, dan
mag geconstateerd worden, dat hijl blij de
verkiezingen 'boerenbedrog heeft ge
pleegd, Aldus de heer Ossendorp en de
vergadering bezegelde zijfn aantijging met
daverend applaus.
^t Gaat er welpieiizierig toe aani de lin
kerzijde. k
IWiij kunnen het Iadhend aanzien en
rustig onzen tijd afwachten.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Gisteren heeft de 'Duitsche Rijkskanse
lier, als inleiding op de algemieene be
raadslagingen over de begrooting, lang
over de
internationale politiek
in verband met de jongste gebeurtenis
sen in den Balkan, gesproken.
Het zou ons te ver voeren die rede
voering! hier weer 'te geven, doch zul
len alleen het voornaamste vermelden.
De door de Overeenstemming der mo
gendheden verkregen 'positie der Euro-
ipeesche staten is door de nieuwe rege
ling in den Balkan niiet verstoord. Wiij
zullen ons ook in de toekomst aan de
medewerking met de andere mogendhe
den niet onttrekken.
Ons bondgenootschap tot Oostenrijk
is een levensbehoefte voor de beide lan
den. De ongeschokte aaneensluiting van
de mogendheden van het Drievoudig
Verbond was zoo 'sterk als wellicht nooit
te voren, zonder echter de samenwerking
van alle mogendheden onmogelijk te ma
ken. Uit de redevoeringen van Asquith,
Sasonof en Kokowzof heb ik de overtui
ging gekregen, dat Rusland er niet aan
denkt territoriale bezittingen te verwer
ven in Klein-Azië.
H'et Drievoudig Verbond heeft na de
afdoening van de Bosnische en Tri po*
litaanscfae quaesties belang bij het be
houd en de innerlijke versterking vani
het Turksche gebied.
Wiij mogen aannemen, dat voor ge rui
men tijd van geen politieke one enighe
den over de toekomst van Turkije tus
schen de Europee sche groote mogend
heden sprake zal zijn. De verblijdendje
verstandhouding met Engeland maakte
het ons mogelijk, in gedachtenwisse-
ling te treden over de Bagdadquaesti.e,
overeenstemming voor te bereiden in
verschillende quaesties van koloniaal po,-
litteken en economischen aard, en de be
trekkingen tusschen beide landen weer
in kalmere banen te leiden, die ze dreig
den te verlaten.
L din met de Engek^he regOerir.g
onderhandelingen begonnen om moge
lijk ontstaande tegenstellingen van eco
nomischen aard in de Afrikaansche ge
bieden te voorkomen, zonder schending
•echter van de rechten van derden. Wij
streven naar een rechtvaardige verzoe
ning van de belangen van beide partijen-
Van compensaties is 'daarbij geen sprake.
De vaststelling der grenzen van Alba
nië in het Noorden en Zuiden schijnt
tijdig geregeld te zullen worden; het lot
der Egeïsche eilanden is nog niet be
slist, doch kan spoedig gunstig gere
geld Zijn. Een bijzonder belang vjoor
Duitschland heeft de kwestie van een
nieuwe regeling van de Turksche staats
schuld, waarover met Frankrijk van ge
dachten wordt gewisseld.
De kanselier besloot Zijn rede met te
wijzen op de ligging van DuitschJand in
het hart van het Euroipeesche continent
dit zal steeds popen alle physieke en
moreele krachten der natie beschikbaar
te stellen voor het behoud van de por
si tie van Duit&chland als continentie
mogendheid. (Instemming rechts.)
Verwonderlijk is dat von Bethmann
Hollweg met geen enkel woord gespro
ken heeft over de motie van wantrouwen
in de Zabern-kwestie, doch bij het de
bat kWami dit [los, toen de [socialist Schef-
dem'ann bedaard, maar snijdend scherp
verkondigde dat- de Rijkskanselier zijns
inziens niet meer geschikt was om
Duitschland tegenover het buitenland te
vertegenwoordigen. De Rijksdag is aan
Zijn eigen waardigheid verschuldigd het
niet te laten bij: de motie van wantrou
wenEr moesten maatregelen getroffen
worden om een eind te maken aap' het
persoonlijk regiment.
Bethmann Hollweg antwoordde hier
op, dat Scheid erna nn den constitutio-
neeten toestand verkeerd [voorstelde. H|e,t
nieuwe ^notie-recht van den Rijksdag
heeft s.echts het 'practische doel voor
het parientent zelf om de opvatting der
meerderheid te bepalen. Het schrijft den
Keizer noch den rijkskanselier iets voor.
Zelfs de sociaal-democraten hebben ver
leden jaar, toen er over gedebatteerd
werd, erkend, dat het geen verandering
in den toestand bracht. De rijkskanselier
had zich (daarom' (niet genoopt gezien 'ten
gevolge van de motie van wantrouwen
zijn ontslag in te dienem en zou er ook
nooit dat gevolg aan geven.
De conservatie Ven juichten na deze
redevoering, die door 'de andere afge
vaardigden met ijzige reserve opgeno
men werd.
De heer von Bethmann Hpllweg
schijnt zich weer sterk te voelen, nu de
keizer hem het Vertrouwen niet opzeg
de. Zoo sterk, dat hij een eventueel af
stemmen van zijn salaris beantwoorden!
i zois met de ontbinding van den Rijksdag,
I Zqq gterk, dat hij het niet noodig acht
te, iets naders te vertellen omtrent de
conferentie te Donaueschingen, een po
ging te doen om zijn zonderlinge hou
ding van 3 en 4 December te recht
vaardigen. Het is nu de vraag, of de
Rijksdag zich zal laten imponeeren door
dit machtsbesef.
En dat deed het!
De conservatieven zijn tegen elke be
perking van het recht des keizers; de
nationaal-liberalen, die dan plotseling
zich laten voorstaan op het nationaal
karakter van hun partij, eveneens; de
vrijzinnigen waarschijnlijk ook.
De woordvoerder van het Centrum,
von Spahn, betoogde dat de Rijksdag
vóór de begrooting zijn stem uitbrengen-
gende, niet de begroo-ing van denl Rijks
kanselier, doch de b grooting van het
Duitsche volk goedkeurt.
De Rijkskanselier kan gerust zijn. De
Rijksdag zelf beschouwt het gebeur
de op 3 en 4 December slechts als een
episode.
Niet zoo gerust gaat het nieuwe
Fransche Ministerie
de toekomst tegemoet, want volgens de
Fransche bladen zal de regeering in het
parlement verklaren, dat het 'twerk der
verzoening der republikein sche partijen
zal voortzetten en daarbij uitsluitend op
elementen der Linkerzijde zal steunen.
In de regeeringsverklaring zullen in het
bijzonder 4 punten op den voorgrond
worden gesteld: de schoolquaestie, de
kiesrechthervorming, het financieel©
vraagstuk en de wet nop. den 3-jarigen
diensttijd. Het kabinet zal nadrukkelijk
van zijn Wil blijk geyc-r omjhet leekenon|-
qw™" veractirgerr; Tref "Zètl mei-oV
Senaatscommissie te zamen aan de kies
rechthervorming arbeiden, ten einde tot
een vergelijk te komen tusschen Kamer
en Senaat. Daarbij zal niet verheeld wojr-
den dat het moeilijk is in den korten
tijd die Frankrijk nog van de algemeene
verkiezingen scheidt, tot het beoogde
doel te geraken. Het land zal derhalve
zelf in de gelegenheid gesteld worden
zich over deze aangelegenheid te uiten.
De oplossing van het financieele vraag
stuk zal aan Caillaux Worden overge-
laten. Naar intusschen verluidt, zou Cail
laux het niet noodzakelijk achten, dat
de leening aanstonds ter hand genomen
wordt. De regeering zal de hoofdpunten
van het door de Kamer aangenomen
wetsontwerp opi de inkomstenbelasting
in 'den Senaat Verdedigen. Het ministerie
is besloten, omi de wet op den 3-jari-
gen diensttijd ten beste van het land aan
te wenden, doch zal deze niet als on
veranderlijk beschouwen.
De Bulgaarsche verkiezingen.
Nadere berichten bevestigen niet ge
heel de aanvankelijke meening als zou
den de Verkiezingen een groote overwin
ning beteekenen voor de regeering. In
Sofia werden van de 10.200 geldüge
stemmen niet meer dan 4400 voor de
regeering uitgebracht. In Plhilippolii, S,ta-
ra-Zagora, Boergas en andere groote
steden, is de verhouding vrijwel dezelf
de; slechts in Tirnowo wint de regee
ring. Merkwaardig is de aanwas der
stemmen van de twee socialistische frac
ties. De ontevredenheid [over den uitslag
van den laats ten oorlog en de omstan
digheden van het oogenblik, hebben
daartoe uit den aard der zaak bijgedra
gen.
GEMENGD.
President Wilson heeft een der
putatie der Amierikaansche 'k i e s-
rechtvrouwen ontvangen. De depu
tatie wilde, dat Ide President in een bij
zondere boodschap aan het Congres de
invoering van vrouwenkiesrecht zou aan
bevelen. Wilson merkte op, dat hij 't
vrouwenkiesrecht niet op den voorgrond
kon brengen, omdat het niet in| het de
mocratische program stond. 'Maar hij zou
de instelling eener Vaste commissie voor
het vrouwenkiesrecht door het Huis van
Afgevaardigden bevorderen.
Zondagavond hield te Brunswijk
de „Laiidesrechtspartei" (Wielf en)
haar 19en buitengewone 'partijdag. Graaf
Von der Schulenburg Stelde voor de
partij te ontbinden, daar haar
doel met den intocht van den hertog
werd bereikt. Ondanks veel verzet werd
het voorstel ten 'slotte aangenomen.
Te New York zijn berichten ont
vangen over oneenigheid tusschen
de twee opstandelingenleiders in noor
delijk Mexico, gjaaenafll Gaman aa en ge
neraal Villa. In het zuiden zou generaal
Zapata een nederlaag hebben geleden te
gen de regeeringstroepen.
Den vorigen nacht is in de oor
logshaven te Kiel (het stoomschip Hilda
uit Glasgow met het Duiitsdhe linieschip
Loth-rim&en in aan v a ring geweest. De
Hilda (een kleine Vrachtboot van 1092
ton bruto, 649 ton netto en toebehooren'f
de aan :J. \en'P). Hptschinson $e Glasgow)
is lek geraakt, de Lothringen is niet
beschadigd. I i
Bij het ongeval zijn géén menschen;
omgekomen.
De laatste berichten omtrent de
overs t room i n gen in Texas zeg
gen, dat 2000 menschen in het geteister
de district dakloos zijn en van honger
dreigen om! te komen. Het aantal dooi
den, meest negers 'en Italiaansche werk
lieden, wordt opi 500 geschat.
Uit de streek der groote meren wordj
weer boos weer, gepaard gaande met
heftige koude en hagelslag, gemeld. Te
Chicago is de thermometer in een dag
32 graden gedaald.
Mevr. Pankhurst, na [hongersta
king uit de gevangenis ontslagen^ is
naar Parijs vertrokken. Zij is erg zwak
van vasten en werd in een' ziekenwa
gen naar 't station gebracht.
Godsdienst en Criminaliteit.
Sectie B;. der Apologfeti'sbhe Vereeni,-
gjijn-g „P|eitrusMCanisius" hoiudt opi Djihs-
idlag December in het „Kasteel van
Antwerpen'? te Utrecht, des namiddags
-uur,: yergadering,.waarin,Fjtaifi
Keulier zal toelichten een schema," dat
hij ontworpen heeft voor eejnl behande
ling over„GoicKskifienst en Crim'idal'H-j
tjeit". Deze toelichting heeft ten doel',
[qen bespreking over dit onltwejipi iri te
lledjden..,.
Tot deze Vergadering worlden wegend
de bdlanglrijkheidl Van het ouldkrWeppj ook
de l|eld!em Van de iSedtids^ A-j 'en[ C. uit>-
gjelnooidigdj
Feesten te Scheveningen.
Ondanks, het slechte regeln[aqhjti'ge \Veer
ssl gister ide allegorische optocht te Schle-
yjejüingCh goed gdsilaajgdj* Het publiek
Widsj natuurlijk niet zoo talrijk als ver
wacht werd. Van de praalwagens! wared
mlet het oog opi den wind vlaggenl weg|-
gfelaten en menig vaanideldrager moesft
zijn Vaandel k{ het foudraall >vikkeleu,
daar het andiers; weggerukt zou worden.
(Schitterend warieji, behalve VertefeMllende
praajlwag'Eïs als: d'e Elf Provinciën1, dó
KoningHnl dies; Vredps, Neptupus, enz., d[e
'Vagen voorsitél'lende ijsballet m!et aar-J
dn. :,jo jonge; 'mie.ijts, en vah ide vieiT.hiD
iieriide vis^cherij en aan|v[erwante bedpij-
veq, PrinS; Willeml, voorafgegaan! dooil
Pronk en zijn zoön (te paard, wehdfejh
tefVendig toegejuicht. Vijf m'uziekkorp-
ien begelerd|den dlenj stoet..
De Koninklijke familie heeft dien!
waarlijk schoonen optocht gade'geslagenl.
De ouderdomsrente.
iDe ongeveer 3;00 pensioenlgerechtig-
cfen in h.et Arm!en[hfuj'si rte .AmsterdanA
miochten, naar het „Volk" meldt, giste
ren h;un f 2 n^et zelf gaan 'halen. Door
een postambtenaar werd het gezamenlijk
biedrag naar het „buis" gebracht en daar
.Werd het in ontvangt genomlen door
den directeur.
jWjÈe in het huis wiil blijven, krijgt een
kwartje per week, de resjeerende f 1.75
wordt in. d'e kas van het Armbestuur
gesport. F.en en adder gieschiedt op' grond
van art. 63; der Arm'enWeft, d[at Verhaal
Van |de Verpleegk'o^ten toelaat.
Naar het „V,ad." Verneemt, -Werden tot
nu toe voor het jgeheele land 81.000
(voor den Haag 1S00) renteïil v.a'n' twee
gjuldein 's weeks door 'dp Rijk'sverzeke-
ringajbank betaalbaar gesteldL De kosten
zullen dus( Voor 1914 onlgfeVqer achf-
en-een-half mïllioen bedragen.
Misleid.
Wie lezen in de „Limb. Koerier,T:
Half Nederland is in Juni te hoop ge-
loopen tegen de Invoerrechten.
Verhoogin'g mocht er niet komen,
in geen geval. i
Dat zou de levensbehoeften duurder
njlaken, den handel fnuik'ein, den kleinen
man drukken.
Ook 'menig Christelijk kiezer liet zich
Van de wijs brengen en stemde link's!
Geen verhooging van tariefopbrengst!
iDat in 1911 ruimJ een half milltoent,
in' 1912 ruim' een heel mUlioen aan in
voerrechten mÓér werd betaald ondei
het bestaande tarief, niemand^ merkte
er iets van, nidm'and yp elide het.;
Nu is er e'en liberaal ministerie..
Nu zou het Tarief, het heilige, on
schendbare, bestaande tarief, veilig
zijn! I
Niet(waar?? I
„De Minister heeft een commfsbie be
noemd voor een technische herzienning
Ider Invoerrlechten, WaarVian1 hij) 5 [mïllioen
m'eer opbrengst verwacht"H
Aldus deelde m'r. dr. Koolenl in d(e Ka
merzitting van Dinsdag droogjes mede.
Ta rief sVerh|OOgin g al zoo.
Vijf mïllioen meer.
Onder liberaal bewin'd.
Zien ide Concentratie-kiezers nu, hoe
feestelijk zij zich bij den' neus hebben1
laten nemen?
Missie, zending en nog iets.
Het spraakgebruik bjiengt miede, dat
bei;de woordien, die hetzelfde beteekenen,
elk toch iets verschillend's, aanduiden.
Room'sch Katholiek is de Mi's'siie en
Protestan'tsch is' dei zendjng. Maar nu
zal er wellicht nog een derde uitdruk
king móeten gevonden worjd.en. M[en leze
eens het volgende stukje uit „de Stan
daard" m'et aandacht Het staat onder
den; titel „Gestuite Belijdenis".,
„In verband met onze Zendingskerken
op Java deed zich onlangs de yraag op',
of m|qn de a.s. predikanten en ouder
lingen van zulke1 Zendingskerken, eVen!-
als de predikanten en ouderlingen .hieri
te lande verplichten zou tot belijdenis
Van onze Confessie, onzen Catechisjphs
■&U- onze Artikelen.
O. i. zou dit, zoo opgevat, geen 'zin
hebben, en móest men in Inldlië aan de
Kerken belijdenisstukken geven dje kort
en zaakrijk, maar beslist, Zich stelden
tegenover de Islam, het Animisme en
de religie d,er Hindoes. i
Doch is idit zoo, d,an volgt hierui|i,i
das men ook hier te lande van Rrotestant-
sche zijde niet langer volstaan kan met
onze acten uit de '16e en 17e eeuw_, en
dat het hoog tijd wordt, aan de Con
fessie, Catechis[rnus en Artikelen Joe te
voegen een even besliste acte tegen de
ketterijen van onzen tijd, gelijk die ftn
ons land de geesten vergiftigen.
Op [deze noodzakelijkheid is reeds voor
jaren gewezenmaar het opmerkelijke
is, dat nog niet één!© Protestanfslche Kerk
de koe bij de horens heeft gevat.,
Zelfs is het vraagstuk als zoodanig^
voor zoover we weten, op nog niet ééne
Synode ernstig ter sprake gekomen.
Van iRoomsche zijde _was men actief,
qn jin |mleer [dap éién actestuk of Encycliek
is uit Roim'e reeds voorlang yeTzét in
belijdenis tegen allerlei geestelijke, ker
kelijke en sociale dwaling van onzen tijd
uitgegaan.
Moest toch dit voorbeeld ook ons niet
doen gevoelen, hoe Jjoog tijd, het wprdft,
dat ook wij de handen uit de m'ouwen
steken
Zooals 't nu loopt winnen allerlei
ernstige [dwalingen ^zelfs onder d'e pirieidi-i
kanten, veld, met name in de Luthersche,
Hervormde, iRemonstf.ants'che en Doops
gezinde Gezindheden.
Zij er daarom nogmaals op! gewezen,
hoe hoog tijd het wordt, dat m'en^deze
gewichtige zaak ter hand peme.
Ze kón althans commissoriaal wor
den ge'maald en nader onderzocht.;
Maar mlen idoet niets, en laat 't'
water over Gods akker loopen.|
Moet dit doorgaan tot het te laat is?"
Men begrijpt toch wel wat „De Stan
daard" bedoelt? vraagt „De Tijd'.
Onder den naam' van Zending k'ari er
thans een propaganda onder de heide
nen worden gelm'aakt voor jets, wat met
de oud.e Protestantsche leer nietsl m'eer
heeft uit te staan en wat diaaroiml heel
gemakkelijk kan worden bevord,erd door
hen, die d:e positieve leerstukken v(an
het Christendom lang hebben lo'sgfelatem
Een belijdenis dier leerstukken over
bodig zijnde, kan de afstand Jot Islam',
Anim'isme en tot de religie der Hindoes
lichtelijk niet zoo groot meer zijn.
Missie, „De Standaard" zegt het te
recht, is dit niet. B|ij Romle weet men
steeds waar miqn aan toe ife. Maar Zen
ding? Heet nog zooDoch 't zou
de moeite niet meer waard kunnen wor
den, de bruine broeders er mlee lastig te
vallen. i
Opmlerkelijk blijft intusschen, dat het
anti-revolutionairo orgaan ju zijd klacht
